NU PARTE 5
Jñanda pje mama ne Biblia yo kjaa magia, yo kjaa yo sɇrø o yo sañimɇ
1.¿Ja ga nuji yo ntee nu magia, nu brujería ñe yo kjaji yo sɇrø?
“Kja nu menzumꞹ a África yo ntee dya ontsjɇji ma na kjuana bʼꞹbʼꞹ yo bruja”, nge kʼo junsʼꞹ kja nu libro Africa Traditional Religion (La religión tradicional africana), xo mama akjaba: “texe yo ntee zø jꞹ̱ji merio o zø dya jꞹ̱ji, kreoji nu brujería ñe nuji me na mubiyo”. Na punkjꞹ ntee kreoji yo kjaa magia, yo kjaa yo sɇrø ñe yo kjaa yo sañimɇ, yo ntee ke dya pjesta xørꞹji ñe yo ntee ke poji kja trʼangunxørꞹ kreojiyo, xo yo ntee ke o religión nge nu islam ñe nu cristiandad.
2.Kʼua nzi ga kreoji yo ntee, ¿kjo unꞹ poder yo kjaa magia?
2 Yo ntee ke menzumꞹji a África kreoji ke e Diosi unꞹ poder yo sɇrø ñe yo sañimɇ, xo manji ke yo ntee ke o mimiji mi jingua ñe ya bo nrru̱ji pɇsʼiji o poder e Diosi, ñe kreoji yo ntee yo kjaji magia blanca ñe magia negra.
3.¿Pje ngeje nu magia negra ñe pje mbeñe yo ntee ke søø ra tsjaji ko nuyo?
3 Yo ntee kreoji ke ko nu magia negra ñe nu hechicería yo ntee kjaji yo na sʼoo yo me ꞹmbꞹji. Yo ntee ke kjaji magia negra manji ke søø ra pejñeji yo añimale nzakja yo ngonxomꞹ, yo sʼꞹꞹ ñe yo ngibɇ ngekʼua ra tsjapꞹji yo na sʼoo yo ntee. Xo bʼꞹbʼꞹ ntee ke manji ke yo kjaji magia negra søø ra tsjapꞹji ke yo ntee ra chu̱ji, ke dya søø ra musʼꞹji trʼii, ke ra sødyɇji ñe ke ra nrru̱ji.
4.¿Pje nge kʼo kreoji yo ntee ke kjaji yo sɇrø, ñe pje nge kʼo go manji yo ntee ke mi ngeji sɇrø?
4 Yo sɇrø xo kjaji magia negra. Bʼꞹbʼꞹ ntee ke manji ke ma xomꞹ yo bruja jɇziji o kuerpo ñe chjinsʼapjꞹ ngekʼua ra chjɇji ko o dyojui ñe jmanchʼa jmanchʼa kjapꞹji ke ra nrru̱ji yo ntee ke me ꞹmbꞹji, nujyo go manji yo ntee ke mi ngeji sɇrø. Kja na skuama ke go dyopjꞹji a África junsʼꞹ kʼo go manji janzi nrrinxꞹ ke go ngeji brujas: “Ro potrʼꞹgø 150 ntee ma ro kjapkʼø ro sʼodʼꞹ o carro”, kʼꞹ dʼaja go mama: “ro pøtrʼkʼø 5 tsʼitrʼi ma ro sosʼꞹ trjexe o kjii”, xi nu dʼaja go mama: “ro pøtrʼꞹ ñii xoo ke dya go neji ro tsjaa in novio”.
5.¿Pje nge nu magia blanca ñe jankʼua kjaji?
5 Yo ntee ke kjaji magia blanca manji ke akjanu dya kjo pje søø ra tsjapꞹji yo na sʼoo. Kʼo kjajiyo jyꞹtrʼꞹji kja o dyɇɇ pulseras magicas ñe anilio kja o ñidyɇɇ, xo siji ñechje ke ⱥtrʼⱥji angezeji ñe kosʼꞹjiyo kja o tsʼinge. Pje nree mbⱥsⱥji a jomꞹ kja o ngumꞹji ngekʼua ra mbørꞹjini ñe trjeji amuleto ke junsʼꞹ jñaa ke ba e̱je̱ kja nu Corán ñe kja ne Biblia.
Ompꞹji yo ntee kʼo yo bʼɇchjine
6.¿Pje go tsjaji mi jingua e Satanás ñe yo demonio, ñe pje ni jyodʼꞹ ra pɇsʼpiji nguenrra?
6 Na kjuana ke e Diablo ñe kʼo o demonio nuji na ꞹꞹ yo ntee, søø ra tsjapꞹji ke ra mbeñeji nzakja angezeji ñe ra tsjaji kʼo na sʼoo. Mi jingua o ngichiji kja o kuerpoji yo ntee ñe yo añimale, mi oji amboo (Mateo 12:43-45). Zø na kjuana ke yo demonio pɇsʼiji poder, ni jyodʼꞹ ra pɇspiji nguenrra ke bʼꞹbʼꞹ na ke mazi na zɇzhi. Ngekʼua dya ra køtrʼpꞹji ñiʼi kʼo kjaji yo sɇrø.
7.¿Pje nge kʼo nee e Satanás ke ra kreoji, ñe jaga chjenjuiyo kʼo o tsjaji yo xundaro a África?
7 E Satanás me ompꞹ yo ntee ñe tsjapꞹ ke ra kreoji ke angeze pɇsʼi na punkjꞹ poder zø dya ga kjuanakʼo. Kʼo kjaa e Satanás chjenjui kʼo go tsjaji yo xundaro kja na país a África, angezeji mi neji ke yo dyaja xundaro ro su̱ji, ngekʼua go tsjaji ke ro zꞹnꞹ kja na bocina ke ma nge mi pjatrʼꞹji yo arma ñe yo bomba. E Satanás nee ke yo ntee ra kreoji ke o poder dya ra trjeze ngekʼua me ra su̱ji ñe ra køtrʼpꞹji ñiʼi angeze, akjanu dya ra dyⱥtⱥji e Jehová. Ra nuji ñii bʼɇchjine ke e Satanás nee ke ra kreoji.
8.¿Pje ma bʼɇchjine nee e Satanás ke ra kreoji?
8 Na bʼɇchjine ke e Satanás kjapꞹ ke yo ntee ra kreoji nge ke bʼꞹbʼꞹ kʼo dya søø ri jandaji ñe me na zɇzhi ke kjaa ke ra kjogꞹ yo nrrumꞹ. Na ejemplo nge ke ma dʼa tsʼitrʼii ra nrru̱u̱ nange mi soʼo malaria, o jñuu pa̱ra̱ ke nge na moro ke o tsjapꞹ ro sødyɇ, pe bʼꞹma xo ra ejme ke bʼꞹbʼꞹ kʼo o tsjapꞹ brujería ngekʼua nu tsʼimoro ro mbꞹkꞹ.
Na punkjꞹ nrrumꞹ ke kjogꞹ, ngextrjo kjogꞹ
9.¿Pje mama ne Biblia ke ñetse kʼꞹ e Satanás dya nge nu kʼꞹ kjaa ke ra kjogꞹ texe yo nrrumꞹ?
9 Zø e Satanás kjapꞹ ke ra kjogꞹ ja nzi nrrumꞹ, kʼꞹ na kjuana nge ke angeze dya kjapꞹ ra kjogꞹ texe yo nrrumꞹ. Ne Biblia mama: “A ro janrragø kʼo xe bʼꞹbʼꞹ anrrꞹbʼꞹ kja nu jyarꞹ, kʼꞹ yo na niji dya trʼo̱ji nu karrera, ni yo me na zɇzhi trʼo̱ji nu chu̱ʼu̱, ni yo me pa̱ra̱ pɇsʼiji kʼo ra ziji, ni yo trjꞹmbeñe pɇsʼiji na punkjꞹ riqueza, ni yo pa̱ra̱ji dya ja pedye na joo texe kʼo kjaji, nangeje dya ri pa̱rgøji nu nrrajme kʼꞹ pje ra kjogꞹzꞹji” (Eclesiatés 9:11). Zø dʼa ntee me bꞹgꞹ ñe me na niji, pe bʼꞹma dya ra nrro̱jo̱ na karrera nange pje nrre kʼo ra kjogꞹ, bʼꞹma ra pjesʼe o ra bʼꞹbʼꞹ ja rra ꞹꞹ, o bʼꞹma ra kʼuechi o kuaa. Texe yo ntee søø ra kjogꞹ yo nrrumꞹ nzikjayo pe e Diablo dya tsjapꞹ ra kjogꞹyo, xo dya kjogꞹyo nange bʼꞹbʼꞹ kʼo tsjapꞹ brujería. Ngextjo kjogꞹyo.
10.¿Pje manji yo ntee ke kjaji yo bruja, pe pjenga ri pa̱rgøji ke dya ga kjuanakʼo?
10 Xe da bʼɇchjine ke Satanás nee ke ra kreoji nge ke yo bruja pedyeji kja o kuerpoji ñe chjinsʼapjꞹ ma xomꞹ nge ra chjɇji ko o dyojui ngekʼua ra mbotrʼꞹji yo ntee ke me ꞹmbꞹji. Pe dyønꞹtsje: “Ma yo bruja søø ro tsjajiyo, ¿pje nge kʼo pedyeji kja o kuerpo?”. Nzakja a ro nuji, nu alma ngeje nu ntee, dya ngeje kʼo søø ra mbedye de o kuerpo. Xo nu espíritu nge kʼꞹ kjaa ke ra kjusꞹ in jñꞹʼꞹ ngekʼua ra minji, xo kjaa ke ra ñomꞹji in kuerpoji, pe ma dya ri pɇskøjinu, ra tu̱ji.
Yo bruja dya pje pɇsʼiji kʼꞹ ra mbesʼe kja o kuerpoji
11.¿Pjenga ri pa̱rgøji ke yo bruja dya pje pɇsʼiji kʼꞹ ra mbesʼeji kja o kuerpoji? Ñe, ¿i kreoge ke na kjuanakʼo?
11 Nu alma ñe nu espíritu dya nge kʼꞹ ri pɇskʼøji amboo kja in kuerpoji kʼꞹ søø ra mbesʼe ngekʼua ra tsjaa kʼo na joo o kʼo dya ga joo. Yo bruja dya pje pɇsʼiji kʼꞹ ra mbesʼe kja o kuerpoji, ngekʼua dya ga kjuana kʼo manji ke kjaji.
12.¿Pje kjaa e Satanás ngekʼua yo ntee ra mbeñeji ke pje nrre go tsjaji zø dya ga kjauanakʼo?
12 Nudyama, ¿pjenga yo bruja manji ke na kjuana kʼo kjaji? E Satanás søø ra tsjaa ke yo ntee ra mbeñeji ke pje nrre go tsjaji, zø dya ga kjuana. Tsjapꞹ ke yo sɇrø ra nuji visiones ngekʼua ra mbeñeji ke pje nrre go dyⱥrⱥji o pje nrre go tsjaji, zø dya ga kjuanakʼo. Ja̱a̱, akjanu tsjapꞹ ke yo ntee ra xo̱gꞹji e Jehová ñe ra mbeñeji ke dya kjuana kʼo mama ne Biblia.
13.a)¿Na joo ke ra kreoji kja nu magia blanca? b)¿Mama ne Biblia ke na joo nu magia?
13 Nu jñii bʼɇchjine nge ke nu magia blanca ga nrro̱jo̱ nu magia negra. Pe ne Biblia mama ke dya ga joo ra kjaji magia zø yo ntee manji ke bʼꞹbʼꞹ magia negra ñe magia blanca. Ra nuji nu ley ke e Jehová go unꞹ o jñiñi Israel nuja go xipji pje ro tsjapꞹji yo ntee ke mi kjaji magia:
-
“Dya ri tsjaji magia.” (Levítico 19:26.)
-
“Ri pøtrʼꞹji kʼe bʼɇzo ñe kʼe nrrinxꞹ kʼꞹ ra tsjaa kʼo kjaa yo sañimɇ o yo sɇrø.” (Levítico 20:27.)
-
“Dya ri dyoji yo ntee [...] yo kjaa magia, ni yo mama ma ra kjogꞹ kʼo na joo o kʼo na sʼoo, ni yo sɇrø o yo sañimɇ yo kjapꞹ kʼo na sʼoo yo ntee.” (Deuteronomio 18:10-14.)
14.¿Pjenga e Jehová o unꞹ yo ley ngekʼua ro jñꞹnpʼꞹji nguenrra kʼo ntee kʼo mi kjaji magia?
14 Kʼo go manda e Jehová mi ñetse ke angeze dya mi nee ke o mbɇpjiteji ro tsjaji magia. E Jehová o unꞹ yo ley o jñiñi nange mi sʼiya, xo dya mi nee ke ro tsjapꞹji nguenrra yo demonio ñe akjanꞹ dya ro su̱ji rgo minji.
15.¿Pje mama ne Biblia kʼꞹ ñetse ke e Jehová nrra na zɇzhi ke e Satanás?
15 Kja ne Biblia dya mama pje søø ra tsjaji o pje dya søø ra tsjaji yo demonio, kʼo na kjuana kʼꞹ mama nge ke e Jehová mazi na zɇzhi ke e Satanás ñe yo demonio. E Jehová o pjongꞹ e Satanás ajensʼe (Apocalipsis 12:9). Xo ri unꞹji nguenrra ke e Satanás o dyøtꞹ sjɇtsi e Jehová ngekʼua ro tsjapꞹ ke e Job ro kjogꞹ nrrumꞹ, ñe go dyⱥtⱥ kʼo go xipji e Yosi, ke dya ro mbøtrʼꞹ e Job (Job 2:4-6).
16.¿Kjo ra otꞹji ke ra mbøxkꞹji?
16 Kja Proverbios 18:10 mama: “O trju̱u̱ e Jehová ngeje na torre kʼꞹ me na zɇzhi. Je panu kʼe ntee kʼꞹ kjaa na joo ngekʼo ra mbøsʼꞹ angeze”. Ngekʼua ma ra jodʼꞹji kjo ra mbøxkꞹji, ra chɇzhiji e Jehová. Yo ntee ke matrʼꞹji e Jehová dya pɇsʼiji amuleto ñe dya siji ñʼechje magicos xo dya jodꞹji yo sañimɇ ngekʼua ra mbøsʼꞹji ma ra pɇsʼiji nrrumꞹ. Angezeji enchʼeji kja o mꞹbʼꞹji kʼo mama ne Biblia: “Nangeje e Jehová janrra texe yo ka̱ra̱ kja ne xoñijomꞹ ngekʼua ra mbøsʼꞹ kʼo ntee kʼo ⱥtⱥji angeze ko texe o mꞹbʼꞹji” (2 Crónicas 16:9).
17.¿Pje jisʼtkøji Santiago 4:7 ñe pje nge kʼo ra kjagøji?
17 Xo ñetskʼe søø ri kreoge ke ma ri matrʼꞹge e Jehová angeze ra mbøkʼꞹ. Kja Santiago 4:7 mama: “Ri dyⱥtkeji Mizhokjimi. Ri zɇzhiji kʼꞹ dya ri dyⱥtⱥji e Satanás kʼꞹ dya joo, ngekʼua ra xo̱gꞹ angeze ko nutskʼeji”. Ma ri tsjage kʼua janzi ga mama e Jehová søø ri enchʼe kja in mꞹbʼꞹ ke e Jehová ra mbøkʼꞹ.
