1, 2. Pingo mac obedo labol maber tutwal me nyuto teko ma lebwa tye kwede?

 I ACAKKI me Oktoba 1871, mac owango bunga mo i kabedo ma kilwongo ni Wisconsin dok kiwaco ni mac man aye pud dong obedo rac loyo i tekwaro pa Amerika. I kare ma tye ka wang, leb mac man kacel ki lyetone oneko dano makato 1,200 dok yadi ma romo bilion aryo kulu guwang. Oromo bedo ni peko man otimme pien mac okir ki i gar ma tye ka kato ki i bunga meno. Lok man omoko gin ma kicoyo i Yakobo 3:5 ma waco ni: “Nen kit ma mac matidi mo keken wango kwede bunga madit!” Pingo Yakobo oloko kodi lok man?

² Watwero niang labol pa Yakobo-ni ka wakwano tyeng me 6, ma waco ni: “Leb bene obedo calo mac.” Leb cung pi kero ma watye kwede me lok. Calo mac, lokwa tye ki kero me wano jo mukene. Baibul bene waco ni meno “lok ma iloko twero gwoko kwoni, nyo twero neki woko aneka.” (Car. 18:21) Ki lok ada, pe wakwero tic ki mac pien walworo ni watwero wango piny, i yo acel-li bene, pe wakwero lok pienni watamo ni waromo waco gin mo ma cwero cwiny. Gin ma pire tek en aye me gwoko lebwa. Ka watiyo ki mac i yo maber, twero konyowa me  tedo, oyone, ki bene menyo piny i dyewor. Ka wagwoko lebwa, ci watwero tic ki tekone me woro Lubanga dok jo mukene bene ginongo adwogi maber.—Jab. 19:14.

3. Jami adek mene ma wabinenogi ma lubbe ki lok?

³ Kadi bed waloko ki dogwa nyo watiyo ki leb pa luding it, kero ma watye me tito tamwa ki kit ma wawinyo kwede obedo mic ma pud dong ber loyo ma Lubanga ominiwa. Watwero tic ki mic man nining me cuko cwiny jo mukene ento pe me cwero cwinygi? (Kwan Yakobo 3:9, 10.) Wabineno jami adek ma lubbe ki lok: Kare ma myero walok iye, gin ma myero waloki, ki dong kit ma myero walok kwede.

4. Mi labol mogo ma ginyuto “kare me ling alinga.”

⁴ Lok obedo but kwowa me nino ducu, ento pe mitte ni meno myero wabed ka lok cawa weng. Ki lok ada, Baibul waco ni tye “kare me ling alinga” (Latit. 3:7) Bedo ma iling mot ka jo mukene gitye ka lok nyuto woro. (Yubu 6:24) Ka wajuko lebwa kun pe watito lok mogo me mung ma kiwacciwa, meno nyuto ryeko kacel ki niango. (Car. 20:19) Ki bene, juko lebwa ka ngat mo ocwero cwinywa nyuto ryeko bene.—Jab. 4:4.

5. Watwero nyuto pwoc nining pi mic me lok ma Lubanga ominiwa?

⁵ Kitungcel bene, Baibul waco ni tye “kare me lok.” (Latit. 3:7) Ka laremi mo omini mot mo mamwonya adada, pe ibikano mot meno ka mading. Ma ka meno, ibitiyo kwede maber adada me nyuto pwoc ki ngat ma omini-ni. Wanyuto pwocwa pi mic me lok ma Jehovah ominiwa-ni ka watiyo kwede i yo maber. Man kwako tito kit ma wawinyo kwede ki i cwinywa, tito pekowa, cuko cwiny jo mukene, ki dong pako Lubanga. (Jab. 51:15) Watwero niang ‘kare maber me lok’ nining?

6. Labol mene ma nonge i Baibul ma nyuto kit ma pire tek kwede me yero kare ma myero walok iye?

⁶ Labol ma kicoyo i Carolok 25:11 nyuto kit ma pire tek kwede me yero kare ma myero ilok iye: ‘Lok ma giloko i karene kikome obedo calo jabu ma gimwono i kom ryal.’ Jabu obedo gin maleng dok neno mit adada. Mwonone i kom ryal weko lenge kacel ki berre medde ameda. I yo ma kit meno bene, ka wayero ki diro kare mene ma myero walok iye, ci lokwa bigudo cwiny dano dok konyogi. I yo mene?

7, 8. Omegiwa me Japan gulubo lanen pa Yecu nining ma lubbe ki yero kare me lok i kom gen me nicer?

⁷ Lokwa romo bedo gin ma ngat ma watye ka lok kwede-ni mito winyone, ento ka pe waniang kare me lokone, ci konye romo bedo pe. (Kwan Carolok 15:23.) Me labolle, i Marci 2011, oyengyeng kacel ki tuge pa pii i nam obalo kunyango me lobo Japan kun bene balo piny adada. Dano makato 15,000 kulu gurwenyo kwogi. Kadi bed ni Lucaden pa Jehovah gudeno can marom aroma ki jiranigi, gin gutiyo ki kare mo keken ma ononge me tic ki Baibul me cuko cwiny jo ma gikumo. Ento, dano mapol ma i Japan gutigi tye matut i dini me Budda dok gipe ki ngec mo keken i kom pwony me Baibul. I nge tuge pa pii man, omegiwa gunongo ni pe ber me tic ki kare man me cako tito cutcut bot dano ma peko opoto i komgi-ni pi gen me nicer ma watye kwede. Ma ka meno, gin gutiyo ki mic me lok me cuko cwiny dano kun gitito ki i Baibul gin mumiyo jami ma kit magi poto i kom dano ma balgi pe.

⁸ Yecu onongo ngeyo awene ma myero pe elok iye, ento bene onongo ngeyo kare ma myero elok iye. (Jon 18:33-37; 19:  8-11) I nino mo acel, en owaco bot lupwonnyene ni: “Pud atye ki lok mapol me awaca botwu, ento pe wutwero kanyo koni.” (Jon 16:12) Lucaden ma gibedo i kunyango me Japan gulubo lanen pa Yecu-ni. I nge mwaka aryo ma pii otuge kwede ki i nam, gin gunywako i poko Kingdom News Nam. 38 ma wi lokke tye ni “Jo muto mono gitwero kwo doki?” ma kipoko i twok lobo ducu. I kare meno, dano mapol onongo dong gitye atera ni myero kikwe cwinygi ki lok ma gudo cwiny madok i kom nicer, dok wegi odi mapol gugamo trak man. Tye kono ni, tekwaro kacel ki dini tye mapat pat i kabedo mapol, pi meno, omyero wanyut niango wek wange kare mene ma myero walok iye.

9. Omyero wadi cwinywa i cawa macalo mene ka wamito lok?

⁹ Ma peya waloko gin mo keken, omyero kong waniang ka ce meno aye obedo kare me lok. Me labolle, ngat moni romo loko gin mo marac ma cwero cwinywa kadi bed ni tamme-ni pe rac. Wanyuto ryeko ka kong watamo matut ka ce lokke-ni pire tek ma romo agama. Ka ce wamito lok, pe omyero wacit ka lok ki ngat ma ocwero cwinywa-ni ma nongo wapong ki akemo ma weko waloko gin mo ma miyo wakoko ange. (Kwan Carolok 15:28.) I yo acel-li, omyero wanyut niango ka watye ka tito lok me ada bot wadiwa ma pe gubedo luye. Wamito ni gupwony lok i kom Jehovah, ento omyero wadi cwinywa dok wabed ma wangwa twolo. Loko lok matir i cawane kikome romo weko giyabo cwinygi me winyo lokwa.

10. (a) Pingo omyero wayer lokwa ayero ma peya waloko? (b) Mi labol ma ginyuto lok maraco?

¹⁰ Lok ma waloko tye ki teko me wano nyo cuko cwiny dano. (Kwan Carolok 12:18.) Tic ki leb i yo marac ma kelo arem i cwiny dano tye ma oromo lobo pa Catan-ni ducu. Jami me galowang i kareni giweko dano “gipako lebgi calo gipako pala lucwan” dok “giketo cwinygi i loko lok makec calo atero ma gimito celone.” (Jab. 64:3) Lakricitayo omyero ogwoke pe me tic ki lebe i yo marac. Labol acel ma nyuto loko “lok makec” aye ngala, tic ki leb marac me cayo ngat moni nyo juko jo mukene. Ngala pol kare kiwaco wek dano gunyer, ento romo lokke oyotoyot adada doko yet. Ngala ma pe opore tye i kin leb maraco ma Lukricitayo myero ‘guwek’ woko. Yomcwiny weko lokwa winye mamit, ento omyero wagwoke pe me poto i owic ma miyo waloko lok makec nyo ma kelo lewic wek dano gunyer. Baibul cikowa ni: “Lok mo marac myero pe okatti ki i dogwu; wulok lok mabeco keken ma dongo tam pa dano i yo ma mitte, wek jo ma winyo lokwu gunong kony ki iye.”—Ep. 4:29, 31.

11. Yero nyig lok matir kwako gin ma i cwinywa nining?

¹¹ Yecu opwonyo ni “lok ma ogurre i cwiny dano, en aye dog bene loko.” (Mat. 12:34) Pi meno, yero lok matir cakke ki i cwinywa. Lok ma waloko nyuto kit ma waneno kwede ki ngat moni. Ka cwinywa opong ki mar kacel ki kica, ci lokwa bibedo maber dok cuko cwiny dano.

12. Gin ango mukene ma romo konyowa me yero nyig lok matir?

¹² Wek wayer lok mupore, mitte ni myero watute dok wati ki wiwa. Kadi wa Kabaka Solomon maryek-ki bene obedo ka “pimo [lwodo] dok ngiyo matut” wek elok ‘lok ma kweyo cwiny dano, kun coyo lok me ada ki cwiny ma tye atir.’ (Latit. 12:9, 10) Tika i kine mukene inongo tek tutwal  me loko “lok ma kweyo cwiny dano”? Ka tye ada, ci omyero ibed ki ngec i kom nyig lok mapol ma dano giloko. Yo acel me timo man aye me neno kit ma kitiyo kwede ki nyig lok mapat pat i Baibul ki dong i bukkewa. Nge te nyig lok mogo ma pe ingeyogi. Ma dong pire tek loyo aye me pwonyo kit me tic ki nyig lok meno i yo ma konyo jo mukene. Ma lubbe ki wat ma tye i kin Jehovah gin ki Wode, wakwano ni: “Rwot Lubanga dong opwonya i lok ma myero aloki, wek ange lok ma miyo teko bot dano ma ool.” (Ic. 50:4) Kwanyo cawa me lwodo lok i kom gin ma wamito wacone twero konyowa me tic ki nyig lok matir. (Yak. 1:19) Waromo penye kekenwa ni, ‘Tika ngat moni biniang lok ma amito wacone-ni? Lok ma amito wacone-ni bigudo ngat ma atye ka lok kwede-ni nining?’

13. Pingo pire tek ni walok lok ma dano giniang?

¹³ Buriji nyo apel onongo kitiyo kwede i kare pa jo Icrael me lwongo dano wek gugure kacel, me tittigi ni guket woko nyo me cuko cwiny mony i dog lweny. Rwatte tutwal ni Baibul tiyo ki koko pa buriji me nyuto ni tic ki lok ma dano giniang iye pire tek adada. Buriji ma kokone pe oniange maber twero kelo adwogi marac i kom dul mony ma otugo lweny i kom lumonene. I yo acel-lu bene, ka dano pe giniang lokwa, ci wigi romo nywene nyo gitimo gin mapat. Ki lok ada, ka watye ka tute me lok wek dano guniang, ci myero pe walok ata labongo tamone.—Kwan 1 Jo Korint 14:8, 9.

14. Mi labol ma nyuto kit ma Yecu oloko kwede i yo ma niang iye yot.

¹⁴ Yecu onyuto lanen maber ma lubbe ki yero nyig lok matir. Nen kong pwonye mo macek dok mucwiny ma kicoyo i Matayo cura 5 me o i 7. Yecu pe otiyo ki lok ma niang iye tek; dok bene pe oloko ki gero nyo otiyo ki leb makec. Ma ka meno, en otiyo ki lok ma niang iye yot dok ogudo cwiny jo ma gubedo ka winyo lokke. Me labolle, me kweyo cwiny dano wek pe gubed ki par pi cam me nino ducu, en oloko i kom kit ma Jehovah pito kwede winyi me polo. I ngeye, i kare ma oporo jo ma winyo lokke ki winyi, en openyogi ni: “Wun pe piwu tek kato pigi woko?” (Mat. 6:26) Ki lok magi ma niang iye yot tutwal-li, Yecu okonyogi me niang pwony mo ma pire tek adada ki dok wek gunong kwe cwiny! Kong dong wanenu gin me adekke ma lubbe ki lok ma waloko.

15. Pingo omyero walok i yo me kica?

¹⁵ Kit ma waloko kwede pire tek rom aroma ki gin ma wawaco. I kare ma Yecu oloko i kacokke pa Lujudaya, i boma ma en a ki iye-ni, dano ‘guuro lok me kica ma oa ki i doge.’ (Luka 4:22) Lok ma waloko i yo me kica tye ki teko me cuko cwiny dano ma cwinygi otur. Ki lok ada, lok me kica miyo wabedo ki kero me loko tam pa dano. (Car. 25:15) Waromo lok i yo me kica calo Yecu ka wabedo jo maryek dok bene watamo i kom kit ma jo mukene giwinyo kwede. I kare ma oneno kit ma dano guyelle kwede me bino ka winyo lokke, kica omake i komgi ci “opwonyogi ki lok mapol.” (Mar. 6:34) Kadi bed ni giyette, Yecu pe odwoko wange ki lok marac.—1 Pet. 2:23.

16, 17. (a) Waromo lubo lanen pa Yecu nining ka watye ka lok ki dano me pacowa nyo luremwa me kacokke?(Nen cal ma tye i pot karatac 18.) (b) Mi labol ma nyuto adwogi maber ma wanongo ka waloko i yo me kica.

¹⁶ Lok i yo me mwolo kacel ki diro twero bedo tek adada ka ngat ma watye ka lok kwede-ni wangeyo maber. Waromo tamo  ni watye agonya me tyero lok atir i wi ngat meno. Man romo timme kadi bed watye ka lok ki dano me pacowa nyo ki laremwa mo macok me kacokke. Tika Yecu otamo ni omyero ewac lok marac i kom lupwonnyene kit ma etye ki wat macok kwedgi-ni? Pe kumeno! I kare ma lureme macok gubedo ka pyem i kingi ni anga madit, Yecu otirogi i yo me kica dok ominigi labol i kom latin matidi. (Mar. 9:33-37) Luelda giromo lubo lanen pa Yecu ka gimiyo tira ki “cwiny me mwolo.”—Gal. 6:1.

¹⁷ Kadi bed ni ngat mo owaco lok ma cwero cwinywa, dok iye i yo me kica romo kelo adwogi maber. (Car. 15:1) Me labolle, awobi mo ma tye ki mwaka apar ki wiye dok ma tye gin ki mine keken pe obedo ka kwo ma lubbe ki cik me Baibul. Laminwa mo ma kica omake i kom mego man owaco ni: “Rac tutwal ni pwonyo wodi oloyi adada.” Mego-ni kong oling manok ka ingeye ogamo ni: “Ki lok ada, jami pe tye ka wot maber i kareni, ento pud atye ka medde ki pwonyo woda. Bin i lok kweda i nge Armagedon.” Kit ma mego-ni ogamo kwede lok ogwoko kuc i kin lumege aryo magi, dok bene ocuko cwiny wode ma obedo ka winyo lokgi-ni. En oniang ni mine kare peya oilo cinge woko i kome. Man okonye me weko bedo kacel ki lurem maraco. Lacen, en onongo batija ka i ngeye otiyo i Betel. Kadi bed watye kacel ki omegiwa, lupacowa nyo jo mukene, pol kare omyero wawek lokwa obed “lok mamit ma kado oromo maber.”—Kol. 4:6.

18. Wan waromo lubo lanen pa Yecu nining ka watye ka lok ki dano?

¹⁸ Kero ma Jehovah ominiwa me tito tamwa ki kit ma wa winyo kwede ki i cwinywa obedo gin mo mamwonya adada. Pi meno, walubu lanen pa Yecu kun wayero kare ma myero walok iye, wayelle me yero lok ma myero waloki, ki dong watute me lok i yo me kica. Ka watimo jami magi, ci teko ma watye kwede me lok romo kweyo cwiny jo ma winyo lokwa dok yomo cwiny Jehovah, ngat ma Omiyo mot man me lok-ki.