Lelaa i bi bôña ndi ndap mitin i Lôk Yuda i gwéé?

I BUK ini le “ndap mitin [bibégés],” i nlôl ni buk i Grikia i i nkobla le “likoda” tole “i kodba ntôñ.” Jôl li li kôli, inyule i het Lôk Yuda i bé yééne, bôt ba bé kodba ha inyu kôs biniigana, ni inyu bégés ntôñ i ngéda kwañ. Bitilna bi Lôk Héber bi mpôdôl bé mandap ma bibégés, ndi Bitilna bi Lôk Grikia bi ñunda le mandap ma, ma bé tôl i hiai bisu N.Y.

Libim li batoñol Bibel li nhoñol le mandap ma ma bi gwéé ngéda bon ba Lôk Yuda ba bé minkôm i Babilôn. I kaat Ngisi ini le Encyclopædia Judaica i nkal le: “Kiki ba bé minkôm, haa ni témpel, i nkén loñ, ba ban-ga ngôñ ni hogbe inyu njiiha yap, jon ba bé bomna ngim mangéda, bebek dilo di Sabat inyu añ Bitilna.” Ngéda ba bi kobol bo minkôm, bon ba Lôk Yuda ba bi ke ni bisu i kodba inyu soohe, inyu soñgol Bitilna, ni oñ mandap map ma bibégés bahoma bobasôna i het ba bé yééne.

I hiai bisu N.Y., mandap ma bibégés ma bi yila juu li mam ma base ni ma niñ mape inyu Lôk Yuda i i bé ntjamak nkoñ u Méditérranée wonsôna, ni mu pes mbok i Israel ni biloñ bi nkéña yo. Malét nkeñi le Lee Levine i Suklu ikeñi i Lôk Hébér i Yérusalem a nkal le: “Bôt ba bé ke i [ndap mitin] inyu nigil, inyu mangand ma base, inyu bikééhene, inyu ti nsul u tison ni inyu tégbaha makoda ma m’bô ni mape ki.” A nkônde le: “I yé ntiik le, ligwéélak jé li bisu li bé inyu mam ma base.” Hala a nhélés bé bés le, Yésu a bééna lem i ke mandap ma bibégés. (Markô 1:21; 6:2; Lukas 4:16) Nyoo a bé niiga bôt, a tinak bo maéba, ni makénd. Mbus likoda li bikristen li bi gwéé, yak ñôma Paul a bi tégbaha ngandak ngéda i niiga mandap ma bibégés. I bôt ba bé gwés mam ma mbuu, ba bé gwés ke i ndap bibégés, inyu hala nyen ngéda Paul a bé jôp i ngim tison, a bééna lem i ke ndugi i ndap bibégés inyu añle bôt ñañ nlam.​—Minson mi baôma 17:1, 2; 18:4.