1, 2. (a) Taano ta mahalaga sa mga Kristiyano an kaimbudan sa Diyos, asin paano ini konektado sa neutralidad? (Hilingon an ritrato sa itaas.) (b) Sa ano nagigin maimbod an dakul na tawo, pero ano an puwedeng magin resulta kaiyan?

PIRMING importanteng isyu para sa tunay na mga Kristiyano an kaimbudan asin neutralidad dawa bakong panahon nin giyera. Taano? Huling an gabos na nagdusay ki Jehova nanuga na mamumutan ninda siya asin magigin sindang maimbod saka makinuyog sa saiya. (1 Juan 5:3) Gusto niyatong sumunod sa matanos na mga pamantayan nin Diyos sain man kita nakaistar asin ano man an satong pinaghalian, nasyonalidad, o kultura. Mas importante para sa sato an pagigin maimbod ki Jehova asin sa saiyang Kahadian kisa sa ano pa man na bagay. (Mat. 6:33) Huli sa kaimbudan na iyan, nagdadanay na neutral an mga Kristiyano sa gabos na kariribukan asin kontrobersiya sa kinaban na ini.—Isa. 2:4; basahon an Juan 17:11, 15, 16.

² Dakul na bako tang kapagtubod an tibaad nagigin maimbod na marhay sa saindang nasyon, rehiyon, tribo, o kultura, o maski sa team nin mga parakawat kan saindang nasyon. An problema, an kaimbudan na iyan nagreresulta sa kompetisyon saka iriwal asin kun minsan pa ngani, sa garadanan asin pag-ubos nin rasa. Dawa dai kita nakikikabtang  sa arog kaining mga kariribukan, apektado pa man giraray kita kaini pati an satong pamilya huling kabtang kita kan sosyedad nin tawo. Asin huling linalang nin Diyos an tawo na may natural na pakamati nin hustisya, o kun ano an tama saka patas, puwedeng makulgan an buot niyato sa mga desisyon na ginigibo kan gobyerno nin tawo. (Gen. 1:27; Deut. 32:4) Ano an reaksiyon ta sa arog kaiyan na sitwasyon? Madalion sana na kumampi sa mga isyu sa kinaban asin maimbuwelto sa kontrobersiya.

3, 4. (a) Taano ta nagdadanay na neutral an mga Kristiyano sa mga kontrobersiya kan kinaban na ini? (b) Ano an pag-uulayan sa artikulong ini?

³ Tibaad piriton nin gobyerno an mga siyudadano ninda na kumampi sa kariribukan na nangyayari. Pero, dai iyan puwedeng gibuhon kan tunay na mga Kristiyano. Dai kita nakikikabtang sa mga kontrobersiya sa pulitika kan kinaban na ini pati na sa giyera. (Mat. 26:52) Dai ta tutugutan na maimpluwensiyahan kitang isipon na igwang kabtang sa kinaban ni Satanas na mas marahay kisa sa iba. (2 Cor. 2:11) Huling bako kitang kabtang kan kinaban, dai kita nakikiaram sa mga kontrobersiya kan kinaban na ini.—Basahon an Juan 15:18, 19.

⁴ Pero huling bako kitang perpekto, an iba sa sato tibaad igwa pa man giraray nin tendensiya na mag-isip nin negatibo sa mga tawo na iba sa sato. (Jer. 17:9; Efe. 4:22-24) Kaya, pag-uulayan sa artikulong ini an nagkapira sa mga prinsipyo na makakatabang sa sato na malabanan an arog kaiyan na tendensiya. Sisiyasaton ta man kun paano ta sasanayon an satong isip asin konsiyensiya na magin maimbod sa Kahadian nin Diyos.

5, 6. Paano minansay ni Jesus an manlain-lain na grupo nin mga tawo sa nasyon na iniistaran niya, asin taano?

⁵ Kun dai ka sigurado sa dapat mong gibuhon manungod sa sarong sitwasyon, mas marahay na ihapot sa sadiri, ‘Kun si Jesus an nasa sitwasyon ko, ano an gigibuhon niya?’ Hali sa manlain-lain na rehiyon an mga tawo sa nasyon na iniistaran ni Jesus—sa Judea, Galilea, Samaria, asin iba pa. Sinasabi sa Bibliya na may tensiyon sa pag-ultanan kan mga tawong ini na hali sa manlain-lain na lugar. (Juan 4:9) May tensiyon man sa pag-ultanan nin mga Fariseo asin Saduceo (Gui. 23:6-9), sa mga tawo asin sa mga parasingil nin buhis (Mat. 9:11), saka sa mga tawong nakapag-adal kan Ley asin sa mga dai. (Juan 7:49) Kan inot na siglo, pinamamahalaan kan mga Romano an Israel, na ikinakaanggot na marhay kan mga taga duman. Dawa ngani talagang ipinapakipaglaban ni Jesus an katotoohan asin aram niyang gikan sa mga Judio an kaligtasan, pero dai niya itinukdo sa saiyang mga disipulo na nakakalabi sinda sa iba. (Juan 4:22) Imbes, sinadol niya sinda na mamutan an gabos na tawo.—Luc. 10:27.

⁶ Taano ta dai inuyunan ni Jesus an pagpalain-lain arog kan kaisipan kan dakul na Judio? Huli ta siya asin an saiyang Ama dai nin kinakampihan sa mga isyu sa kinaban na ini. Kan lalangon ni Jehova paagi sa saiyang Aki an lalaki asin babayi, an katuyuhan niya iyo na panuon kan mga ini an bilog na daga. (Gen. 1:27, 28) Linalang nin Diyos an mga tawo na may kakayahan na magkaaki nin manlain-lain na rasa. Kaya si Jehova asin si Jesus mayo nin ipinapaurog na rasa, nasyonalidad, o lengguwahe. (Gui. 10:34, 35; Kap. 7:9, 13, 14) Dapat tang arugon an saindang perpektong halimbawa.—Mat. 5:43-48.

7, 8. (a) Sa anong isyu dapat may kampihan an mga Kristiyano? (b) Ano an dapat na tandaan kan mga Kristiyano pag-abot sa paghanap nin solusyon sa sosyal asin pulitikal na mga problema nin mga tawo?

⁷ Pero may sarong isyu na dapat igwa kitang kampihan—an isyu dapit sa unibersal na soberaniya ni Jehova. Inot na naglataw an isyung ini sa Eden kan kuwestiyunon ni Satanas an pamamahala ni Jehova. Ngunyan, an gabos na tawo kaipuhan na magdesisyon kun kiisay na pamamahala an pinaniniwalaan nindang mas marahay—an pamamahala ni Jehova o an pamamahala ni Satanas. Udok  sa puso daw kitang minakampi ki Jehova paagi sa pagsunod sa saiyang mga ley asin pamantayan imbes na an sadiri tang pamantayan? Kumbinsido ka daw na an saiyang Kahadian sana an simbag sa mga problema nin tawo? O iniisip mo daw na kaya kan tawo na pamahalaan an saiyang sadiri?—Gen. 3:4, 5.

⁸ Ipapahiling kan simbag mo sa mga hapot na ini an magigin simbag mo pag hinapot ka manungod sa mga kontrobersiya sa kinaban na ini. Haloy nang hinihinguwa kan mga pulitiko, aktibista, asin repormador na mahali an pagkabaranga. Posibleng sinsero asin marahay man an motibo ninda. Pero, aram kan mga Kristiyano na an Kahadian nin Diyos sana an makakatao nin solusyon sa problema nin mga tawo asin nin tunay na hustisya. Dapat niyatong ipabaya iyan ki Jehova. Ta kun kada saro sa mga Kristiyano ipipirit an solusyon na sa hiling ninda pinakamarahay, bako daw na siguradong mababanga an kongregasyon?

9. Anong problema an naglataw sa kongregasyon sa Corinto kan inot na siglo, pero anong solusyon an itinao ni apostol Pablo?

⁹ Mangnuhon kun ano an ginibo kan mga Kristiyano kan inot na siglo kan magkaigwa nin pagkabaranga sa kongregasyon. An mga tugang sa Corinto nagsasabi: ‘“Ako ki Pablo,” “Ako ki Apolos,” “Ako ki Cefas,” “patin ako ki Cristo.”’ Ano man an dahilan kan problemang ini, nahahadit si Pablo sa magigin epekto kaiyan. ‘Nababanga daw an Cristo?’ an hapot niya. Ano an solusyon sa pagkakabarangang iyan? Sinadol ni Pablo an mga Kristiyano: ‘Ako nakikimahirak saindo, mga tugang, huli sa ngaran nin satong Kagurangnan na si Jesu-Cristo, na kamo gabos magtaram nin [may pagkasararo], asin na dai magkaigwa nin pagsuruhay diyan sa saindo; kundi magkaburugkos kamo sa saro sanang pag-isip asin saro sanang paghuna-huna.’ Dai man dapat magkaigwa nin arog kaiyan na pagkabaranga sa Kristiyanong kongregasyon ngunyan.—1 Cor. 1:10-13; basahon an Roma 16:17, 18.

10. Paano iinilustrar ni apostol Pablo na kaipuhan nin sarong Kristiyano na magin neutral kun dapit sa mga iriwal sa kinaban na ini?

¹⁰ Ipinagirumdom ni apostol Pablo sa linahidan na mga Kristiyano na mga siyudadano sinda sa langit kaya dai sinda dapat magpokus sa mga bagay digdi sa daga. (Fil. 3:17-20) * Mga embahador sinda na kasalida ni Cristo digdi sa daga. An mga embahador dai nakikiaram sa mga aktibidad nin sarong nasyon kun sain siya nakaasignar. An saindang kaimbudan yaon sa nasyon kun sain siyudadano sinda. (2 Cor. 5:20) An mga Kristiyano na may daganon na paglaom sakop man kan Kahadian nin Diyos, kaya bakong angay para sa sainda na kumampi sa mga iriwal sa kinaban na ini.

11, 12. (a) Sa anong pagkakataon puwedeng magin dipisil sa sarong Kristiyano na magdanay na maimbod sa Kahadian nin Diyos? (b) Anong isyu an nagin problema nin sarong Kristiyano, asin paano niya iyan napangganahan?

¹¹ Sa dakul na parte kan kinaban, nakakamati nin espesyal na koneksiyon an mga tawo sa mga kahimanwa ninda na kapareho ninda an kasaysayan, kultura, asin lengguwahe. Ipinag-oorgulyo man ninda an lugar na pinaghalian ninda. Sa arog kaiyan na sitwasyon, dapat na sanayon kan mga Kristiyano an saindang isip asin konsiyensiya na dai maimpluwensiyahan kaiyan asin mapagdanay an saindang neutralidad. Paano ninda ini magigibo?

¹² Kuanon tang halimbawa si Mirjeta * na nakaistar sa sarong rehiyon kan dating Yugoslavia. Nagdakula siya sa lugar na may grabeng kaanggutan sa mga taga Serbia. Kan manudan niya na mayong ipinapaurog si Jehova asin na si Satanas an nasa likod kan mga etnikong iriwal, hininguwa niyang halion an dakulang pagpapahalaga niya sa  saiyang nasyon. Pero, kan magkaigwa nin ralaban an mga etnikong grupo sa saindang lugar, nagbalik giraray an dating kaanggutan ni Mirjeta sa mga taga Serbia, kaya nadipisilan siyang maghulit sa sainda. Pero, narealisar niya na dai niya puwedeng pabayaan na sana an siring na pagmati asin maghalat na mawara an namamatian niyang iyan. Namibi siya ki Jehova bako sanang para tabangan siyang mapangganahan an pagbalong ini kundi para madagdagan man an saiyang oras sa paglilingkod asin makuwalipikar na magin payunir. “Naaraman ko na an pinakamaray na tabang iyo na magpokus sa ministeryo,” an sabi niya. “Pag nasa ministeryo ako, hinihinguwa kong arugon an mamumuton na personalidad ni Jehova, tapos diit-diit na nahahali an negatibong mga namamatian ko.”

13. (a) Anong sitwasyon an ikinauyam nin sarong sister, pero ano an ginibo niya? (b) Ano an manunudan ta sa eksperyensiya ni Zoila?

¹³ Isipon man an halimbawa ni Zoila. Dati siyang taga Mexico, pero ngunyan nag-aatender siya sa sarong kongregasyon sa Europa. Narisa niya na an ibang kakongregasyon niya na mga taga Latin America pigtatatsaran an lugar na pinaghalian niya, an mga kostumbre patin musika ninda. Ano an nagin reaksiyon ni Zoila? Natural sana na mauyam siya. Pero marahay sana ta namibi siya ki Jehova na tabangan siyang dai magkulog an saiyang buot sa mga tugang. Iyo, an iba sa sato nasasakitan pa man giraray na makontrol an emosyon kun may sinasabing maraot an iba dapit sa pinaghalian ta. Pero, nungka niyatong gugustuhon na makataram o makagibo nin sarong bagay na magpapaurog sa sarong grupo nin tawo. Habo niyato na magin dahilan kita nin pagkabaranga sa tahaw kan satong mga tugang—o maski sa ibang tawo.—Roma 14:19; 2 Cor. 6:3.

14. Ano an magigibo nin sarong Kristiyano tanganing masanay an saiyang isip asin konsiyensiya kun dapit sa isyu nin kaimbudan?

¹⁴ Nagkaigwa ka daw nin dakulang pagpapahalaga sa saimong nasyon o rehiyon huli sa dinakulaan mong pamilya o lugar? Yaon pa daw sa puso mo an arog kaiyan na pagmati? Dai dapat pabayaan nin mga Kristiyano na mabago kan pagigin nasyonalistiko an saindang paghiling sa iba. Pero paano kun marisa mo na igwa kang negatibong kaisipan sa mga tawong iba an nasyonalidad, kultura, lengguwahe, o rasa? Siguradong makakatabang sa saimo kun huhurop-hurupon mo an pagmansay ni Jehova dapit sa nasyonalismo asin pagpalain-lain. Puwede kang mag-research manungod digdi asin sa iba pang konektadong mga tema para sa personal na pag-adal o pampamilyang pagsamba. Dangan mamibi ki Jehova na tabangan kang akuon an pagmansay niya sa mga bagay na ini.—Basahon an Roma 12:2.

15, 16. (a) Ano an dapat tang lauman sa magigin reaksiyon nin iba sa pagpapadanay tang maimbod sa Diyos? (b) Paano matatabangan nin mga magurang an saindang mga aki na maatubang an mga pagbalo sa kaimbudan bilang Kristiyano?

¹⁵ Gusto kan gabos na Kristiyano na maglingkod ki Jehova na may marahay na konsiyensiya. Kaya may mga pagkakataon na napapalain sinda sa saindang mga katrabaho, kaeskuwela, pagtaraid, paryente, o iba pa. (1 Ped. 2:19) Pero, dapat nanggad na magin iba kita! Dai ta dapat ipagngalas kun ikinakaungis kita kan kinaban huli sa paninindugan ta; pinatanidan na kita ni Jesus dapit diyan. Dai aram kan kadaklan sa mga nagkokontra kun gurano kahalaga kan mga isyu may koneksiyon sa pagigin neutral nin mga Kristiyano. Pero para sa sato, mahalagang marhay ini.

¹⁶ Para magin maimbod ki Jehova kaipuhan tang magin marigon ano man na patakot an gibuhon sa sato nin mga tawo. (Dan. 3:16-18) Hoben man kita o gurang, gabos kita puwedeng matakot sa tawo; pero lalo nang nasasakitan an mga hoben na magin iba sa kadaklan. Kun napapaatubang an mga aki nindo sa mga isyu arog kan pagsaludo sa bandera o nasyonalistikong mga selebrasyon, dai magduwa-duwang tabangan sinda. Gamiton an Pampamilyang Pagsamba para tabangan an saindong mga aki na masabutan an mga isyu  tanganing may kusog nin buot nindang maatubang iyan. Tabangan sindang maipaliwanag nin malinaw asin magalang an saindang paninindugan. (Roma 1:16) Kun kaipuhan, para matabangan an saindong mga aki, ipakipag-ulay nindo sa mga maestro o maestra ninda an dapit sa mga bagay na ini.

17. Anong kaisipan an dapat tang likayan, asin taano?

¹⁷ Natural sana na mas gusto ta an lugar, kultura, lengguwahe, asin kakanon sa nasyon na dinakulaan niyato. Pero, dapat tang likayan an kaisipan na “an samo an pinakamarahay.” Linalang ni Jehova na manlain-lain an dakul na bagay para sa satong kaugmahan. (Sal. 104:24; Kap. 4:11) Kaya taano ta ipipirit niyato na igwa diyan nin mas nakakalabi kisa sa iba?

18. Anong mga bendisyon an kakamtan niyato kun aarugon ta an pagmansay ni Jehova?

¹⁸ Gusto nin Diyos na an gabos na klase nin tawo makaabot sa tamang kaaraman dapit sa katotoohan asin magkaigwa nin buhay na daing katapusan. (Juan 3:16; 1 Tim. 2:3, 4) Kun magigin bukas an satong isip sa manlain-lain na ideya nin iba na bako man sala dawa bako iyan kapareho kan sa sato, magigin mas maugma kita asin makakatabang iyan na mapagdanay an pagkasararo niyato bilang magturugang. Mantang pinagdadanay ta an satong kaimbudan ki Jehova, dapat tang likayan na maimbuwelto sa mga kontrobersiya sa kinaban. Mayong lugar sa tunay na mga Kristiyano an pagkampi-kampihan o paggrupo-grupo. Nagpapasalamat nanggad kita ki Jehova huling tinukduan niya kita na mahali an salang mga kaisipan na lakop sa kinaban ni Satanas, arog kan pagpasuruway-suway, pagigin orgulyoso, asin pakikikumpentensiya! Lugod na magin determinado kitang magkaigwa nin mapagpatuninong na kaisipan arog kan sinambit kan salmista: ‘Marahay nanggad asin maugma kun an magturugang nag-iirok na nagkakasararo!’—Sal. 133:1, An Marahay na Bareta Biblia.