Maria umwina Magadala alelolesha ku muulu ninshi alekumuna ifilamba. Shikulu wakwe uo atemenwe sana na bamupoopela pa cimuti. Cali ni mu nshita ya kasuba muli ba March nelyo April, “lelo kwali imfifi pe sonde ponse”! (Luka 23:44, 45) Maria umwina Magadala nalimo alyumfwile umwenso ica kuti aifimbile ica kufwala cakwe no kupalamina ku banakashi bambi abali mupepi. Iciilisha (solar eclipse) cibako fye pa mamineti ayanono, kanshi te calengele iyi imfifi iyaliko pa ma-awala yatatu. Maria na bambi abaiminine mupepi na po bapoopeele Yesu nalimo balitendeke ukumfwa inama ishilila ubushiku, ishishaseeka ukulila akasuba shatendeka ukulila. Bamo abamwene ifyalecitika, “balitiinine nga nshi, no kutila: ‘Cine cine uyu ali Mwana wa kwa Lesa.’” (Mateo 27:54) Abasambi ba kwa Yesu na bantu bambi nalimo batontonkenye ukuti ifi ifyacitike fyalelanga ukuti Yehova alyumfwile sana ubulanda, kabili alikalipe pa fyo abantu abankalwe bacushishe Umwana wakwe.

Maria umwina Magadala alyumfwile ububi ukumona ifyo Yesu alecula, lelo alefwaya ukutwalilila ukuba mupepi na po Yesu alefwila. (Yohane 19:25, 26) Teti twelenganye no kwelenganya ubukali ubo Yesu aumfwile ilyo bamupoopeele pa cimuti. Pali iyi inshita nyina wa kwa Yesu na o alekabila aba kumukoselesha no kumwafwa.

Yesu alicitiile Maria ifintu ifingi. Ici calengele Maria ukufwaya ukucita icili conse pa kuti afwe Yesu. Pa nshita imo uyu umwanakashi ali sana no bulanda kabili abantu balemumfwila uluse, lelo Yesu alimwafwile. Ifyo Yesu acitile fyalengele Maria aba ne nsansa kabili abantu balimucindike. Na kabili aishileba sana ne citetekelo. Cinshi calengele abe sana ne citetekelo? Kabili finshi twingasambililako muno nshiku ku fyo ali ne citetekelo?

Mu Baibolo, ilyashi lya kwa Maria umwina Magadala lyatendekela ne fyo Yesu aafwile uyu umwanakashi. Alimufumishe ifibanda ifyamutekele ubusha. Pali ilya nshita calisekele ifibanda ukucusha abantu. Iyi imipashi ibifi yalecusha sana abantu abengi, ica kuti inshita shimo yaleingila muli bena no kulabatungulula. Tatwaishiba ifyo ifibanda fyalecusha Maria umwina Magadala; lelo ico twaishiba ca kuti ali ne fibanda 7 ifikali icine cine. Yesu alifumishe ifi ifibanda fyonse!—Luka 8:2.

Ilyo Yesu afumishe ifibanda muli uyu mwanakashi, ubumi bwakwe bwaliweme kabili ali uwa nsansa. Bushe ali no kulanga shani ukuti aletasha pa fyo Yesu amucitile? Aishileba umusambi wa kwa Yesu uwa cishinka. Na kabili aleafwilisha Yesu na batumwa bakwe mu fyo balekabila pamo nga ifya kulya, ifya kufwala e lyo no mwakulaala. Pali ilya inshita Yesu na batumwa bakwe tabali abakankaala kabili tabalebomba incito ya kusangilamo imikalile. Kanshi balekabila aba kubasakamana mu fyo balekabila pa kuti babike amano ku mulimo wa kushimikila no kusambilisha.

Maria na banakashi bambi balesakamana Yesu na batumwa bakwe mu fyo balekabila. Aba abanakashi ‘balebafwilisha ukubomfya ifintu fyabo.’ (Luka 8:1, 3) Bamo pali aba abanakashi nalimo balikwete ifyuma. Baibolo tayalandapo nga ca kuti mu mushi onse umo Yesu na batumwa baleya, aba abanakashi balebapekanishisha ifya kulya, balebawashisha ifya kufwala, nelyo balebapekanishisha umwakulaala. Lelo bali-itemenwe ukwafwilisha ili ibumba lya bantu abali nalimo 20. Filya Yesu na batumwa bakwe balebasakamana kuli aba abanakashi, fyalengele babike sana amano ku mulimo wa kubila imbila nsuma. Kwena Maria alishibe ukutila te kuti acitile Yesu ifyalingene ne fyo ena amucitile, lelo ali ne nsansa filya ale-esha apo engapesha ukwafwilisha Yesu!

Abantu abengi muno nshiku kuti balamona kwati abantu ababombela bambi imilimo iyo bamo bamona ukuti ya pa nshi tabacindama. Lelo ifi te fyo Lesa abamona. Elenganyeni ifyo Lesa aumfwile bwino ilyo amwene Maria ale-esha apo engapesha ukwafwilisha Yesu na batumwa bakwe! Na muno nshiku mwine, Abena Kristu ba cishinka abengi balatemwa ukucitila abantu bambi ifisuma. Inshita shimo kuti twacitila abantu ifintu ifinono fye nelyo ukubebako fye amashiwi ayasuma. Yehova alatasha nga nshi nga tulecita ifi.—Amapinda 19:17; AbaHebere 13:16.

Maria umwina Magadala ali pa banakashi abengi abaile na Yesu ku Yerusalemu ku kusefya Ica Kucilila mu mwaka wa 33 C.E. (Mateo 27:55, 56) Ukwabula no kutwishika Maria umwina Magadala alyumfwile sana ububi ilyo aumfwile ukuti Yesu balimwikete kabili balimucushishe ubushiku. Kwali na fimbi ifyabipa ifyacitikile Yesu. Ilyo intungulushi shamapepo isha baYuda na bantu abo shaletungulula bapatikishe umulashi Ponti Pilato ukwipaya Yesu, Pilato alisuminishe ukuti bepaye Yesu bubi bubi pa cimuti. Maria afwile alimwene uko Shikulu wakwe alepita mu musebo nasenda icimuti ca kumupoopelapo ninshi umubili wakwe ulesuma umulopa kabili ninshi nanaka sana.—Yohane 19:6, 12, 15-17.

Ilyo Yesu bamupoopele pa cimuti, kwalishile imfifi mu nshita ya kasuba, kabili Maria umwina Magadala na banakashi bambi baiminine “mupepi na pa cimuti ico Yesu apoopelwepo.” (Yohane 19:25) Maria alitwalilile ukwiminina mupepi na po baleipaila Yesu ukufika na lintu Yesu afwile, kabili alimwene no kumfwa uko Yesu ale-eba umutumwa Yohane uo atemenwe ukuti akalesakamana Maria nyina. Alyumfwile uko Yesu alilile kuli Wishi ninshi aleumfwa ubukali sana. Kabili alyumfwile uko Yesu alandile amashiwi ya kulekeleshako aya kuti, “Fyonse nomba fyapwa.” Maria umwina Magadala alyumfwile sana ububi. Na lyo line, na lintu Yesu afwile tafuminepo pa cifulo apo bapoopele Yesu. Na lintu umukankaala uo baleita ati Yosefe uwa ku Arimatea abikile umubili wa kwa Yesu mu nshiishi yakwe iipya no kufumako, Maria umwina Magadala ena ashele kulya kwine.—Yohane 19:30; Mateo 27:45, 46, 57-61.

Ifyo Maria acitile filalenga twaibukisha ifyo twingacita nga ca kuti Abena Kristu banensu baba na mafya ayakalamba. Nalimo te kuti tube na maka ya kufumyapo ubwafya bakwete nelyo ukulenga baleka ukumfwa ububi. Na lyo line kuti twalanga ukuti natubabikako amano kabili twalishipa. Umuntu uuli na mafya kuti aumfwako bwino nga amona ifyo cibusa wakwe amubikileko amano. Nga ca kuti tuletungilila cibusa wesu uuli na mafya, kuti twalanga ukuti twaliba ne citetekelo icakosa kabili kuti twamusansamusha sana.—Amapinda 17:17.

Ilyo umubili wa kwa Yesu baubikile mu nshiishi, Maria umwina Magadala ali pa banakashi abashitile ifyanunkila pa kuti bakayesuba umubili wa kwa Yesu. (Marko 16:1, 2; Luka 23:54-56) Ubushiku bwakonkelepo ilyo Isabata lyapwile, Maria alimine ku macaca. Elenganyeni ifyo cali ilyo alepita mu misebo na banakashi bambi ninshi napafiita, baleya ku nshiishi uko babikile umubili wa kwa Yesu. Ilyo baleya mu nshila, baletontonkanya pa fyo bali no kukunkulusha icilibwe icafina ukucifumya pa mwinshi wa nshiishi. (Mateo 28:1; Marko 16:1-3) Na lyo line, balitwalilile ukuya ku nshiishi. Apo bali ne citetekelo, balicitile ifyo bakumanishe ukucita kabili balicetekele ukuti Yehova ali no kucita ifyo bashingakumanisha ukucita.

Nalimo Maria umwina Magadala e wali pa ntanshi ilyo bafikile pa nshiishi. Alipapile ifyo amwene ica kuti aiminine fye. Amwene icilibwe nabacikunkulusha ukufuma pa mwinshi wa nshiishi, kabili mu nshiishi tamwali umubili wa kwa Yesu! Maria alyangufyenye ukucitapo fimo. Alibutwike ukufuma ku nshiishi no kuyaeba Petro na Yohane ifyo amwene. Elenganyeni ifyo alepeemashika pa kubeba ati: “Nabasenda Shikulu mu nshiishi, kabili tatwishibe uko bamubikile”! Ilyo line fye Petro na Yohane balile ku nshiishi pa kuti bashininkishe nga ca kuti ifyo Maria alandile fyali fya cine. Ilyo basangile ukuti ifyo alandile fya cine, balibwelelemo ku mayanda yabo. *—Yohane 20:1-10.

Ilyo Maria abwelelemo ku nshiishi, aliko fye eka kabili tafumineko bwangu. Elenganyeni ifyo Maria ali sana no bulanda ica kuti alelila fye ilyo alelolesha mu nshiishi umushali nangu cimo kabili ninshi takuli icongo apo lwali lucelo sana. Alipalamine pa mwinshi wa nshiishi no kulengelamo, pantu tashininkishe ukuti mu nshiishi tamwali umubili wa kwa Yesu. Ilyo amwene ukuti ca cine umubili wa kwa Yesu tawalimo, alyumfwile sana ubulanda. Lyena bamalaika babili abafwele ifyabuuta abaikele mu nshiishi bamwipwishe ati: “Cinshi ulelila?” Maria alipapile sana kabili aebele bamalaika ifyo aebele abatumwa, ukuti: “Nabasenda Shikulu, kabili nshishibe uko bamubikile.”—Yohane 20:11-13.

Ilyo Maria apilibwike, amwene umwaume naiminina ku numa yakwe. Tamwishibe, kabili alemona kwati mulimi uwalebombela muli cilya cifulo. Uyu umwaume aipwishe Maria cikuuku cikuuku ati: “We mwanakashi, cinshi ulelila? Nani ulefwaya?” Maria aaswike ati: “Mukwai, nga ni mwe mumusendele, njebeni uko mumubikile, na ine ndeyamusenda.” (Yohane 20:14, 15) Tontonkanyeni pa fyo Maria alandile. Bushe filya ali eka nga alikumanishe ukwimya no kusenda umubili wa kwa Yesu Kristu uwali uwafina? Maria tatontonkenyepo pali ifi. Ico aishibe fye ca kuti alingile ukucita ifyo engakumanisha ukucita.

Nga twaba na mafya sana ica kuti twatendeka no kumona kwati te kuti tuyashipikishe, bushe te kuti ciwame twapashanya Maria umwina Magadala? Nga twabika fye amano ku fyo tushingakumanisha ukucita, kuti twasakamikwa sana kabili kuti twafilwa no kucitapo icili conse pa bwafya tukwete. Nomba nga tule-esha na maka ukucita ifyo twingakumanisha ukucita e lyo no kulekela Lesa wesu ifyo tushingakumanisha, kuti twacita ifingi ifingalenga twashipikisha ubwafya. (2 Abena Korinti 12:10; Abena Filipi 4:13) Ne cacindama sana ca kutila nga tulecita ifi tukalasekesha Yehova. Te ca kutwishika no kutwishika ukuti Maria alicitile ifyo akumanishe ukucita kabili Yehova alimulambwile mu nshila iyaibela sana.

Umwaume uo Maria amwene tali mulimi. Inshita imo alipo ni kabasa, lyena aishileba kasambilisha kabili Shikulu wa kwa Maria uo atemenwe sana. Na lyo line, Maria tamwishibe kabili atendeke ukufuma ku nshiishi. Maria Tatontonkenyepo ukuti Yesu alibukile ngo mupashi wa maka. Yesu amoneke kuli Maria ngo muntunse, lelo umubili akwete walipusene na untu akwete ilyo ashilafwa. Inshiku shakonkelepo ilyo Yesu abuushiwe, ilingi line abantu tabalemwishiba. Na bantu fye abamwishibe bwino balemuluba.—Luka 24:13-16; Yohane 21:4.

Finshi Yesu acitile pa kuti Maria amwishibe? Ifyalengele amwishibe ni fintu amwitile ukuti: “Maria!” Maria alipilibwike kabili asanswile ishiwi lyakwe no kwita Yesu ukubomfya ishiwi lya ciHebere ilyo alebomfya sana pa kumwita ilya kuti “Raboni!” Maria alishileishiba ukuti ulya mwaume ali ni Kasambilisha wakwe uo atemenwe! Alitemenwe nga nshi. Alikete Yesu kabili talefwaya ukumuleka ukuti aye.—Yohane 20:16.

Apo Yesu alishibe ifyo Maria aletontonkanya, amwebele ukuti: “Winjikata.” Kuti twaelenganya ifyo cali ilyo Yesu amwebele aya mashiwi cikuuku cikuuku, nalimo alemwentula no kumwentula ilyo panono panono alefumya ukuboko kwakwe mu minwe ya kwa Maria uwamwikete kabili amwebele ukuti: “Nshilaya kuli Tata.” Iyi tayali ni nshita ya kuti Yesu abwelelemo ku muulu. Kwali na fimbi ifyo alingile ukucita pano isonde ilyo ashilabwelelamo ku muulu, kabili yalefwaya ukuti Maria amwafweko. Maria alibikileko sana amano kuli fyonse ifyo Yesu alandile. Amwebele ati: “Kabiye kuli bamunyinane no kubeba ati: ‘Ndeya kuli Tata, kabili Shinwe, kuli Lesa wandi, kabili Lesa wenu.’”—Yohane 20:17.

Ala uyu wali mulimo uwacindama uo Shikulu wakwe amupeele! Maria ali pa basambi ababalilepo ukumona Yesu ilyo abuushiwe, kabili Yesu alimupeele no uyu umulimo uwacindama nga nshi uwa kwebako bambi imbila nsuma. Elenganyeni ifyo Maria atemenwe icine cine, ne fyo alefwaisha ukuya mu kufwaya abatumwa pa kuti abebe ifyo Yesu amwebele. Elenganyeni na kabili ifyo cali ilyo Maria afikile ukwali abatumwa ninshi alepeemashika no kubeba amashiwi ayo ena na batumwa batwalilile ukwibukisha aya kuti: “Nimona Shikulu!” Alibebele fyonse ifyo Yesu alandile, kabili alitemenwe sana ica kuti aleangufyanya pa kulanda. (Yohane 20:18) Ifyo Maria umwina Magadala alandile fyalundile pa fyo abatumwa baumfwile ku banakashi bambi abailesanga mu nshiishi babikile umubili wa kwa Yesu tamuli nangu cimo.—Luka 24:1-3, 10.

Bushe abatumwa bacitile shani? Pa kubala tabacetekele ifyo Maria abebele. Baibolo ilanda ukuti: “Aya mashiwi yali fye kwati ya bufi ku batumwa kabili tabasumine ifyo abanakashi balelanda.” (Luka 24:11) Aba abaume abashaiminine pa kukalifya Maria bakuliile mu cifulo umo abantu bashacetekele abanakashi. Ku ca kumwenako, ukulingana no lutambi lwa baYuda, umwanakashi tabamusuminishe ukuba inte mu cilye. Nalimo abatumwa nabo ukwabula no kwishiba balitendeke ukulamona abanakashi nge fyo abantu ku cifulo bakuliile balebamona. Lelo Yesu na Wishi balicindika abanakashi. Ala lyali lishuko nga nshi ilyo Yehova na Yesu bapeele Maria, umwanakashi uwali uwa cishinka!

Maria tafulilwe pa fyo abatumwa bamwene kwati alebabepa ubufi. Alishibe ukuti Shikulu wakwe alimucetekele, kabili ici cine e co abikileko sana amano. Na muno nshiku mwine, abasambi ba kwa Yesu bonse nabo balibapeela ubukombe ubo balingile ukwebako abantu. Baibolo ita ubu ubukombe ukuti “imbila nsuma ya bufumu bwa kwa Lesa.” (Luka 8:1) Yesu talaile abasambi bakwe ukuti abantu bonse bakulasumina ukukutika imbila nsuma nelyo ukucindika umulimo balebomba. Lelo abebele ukuti bali no kulabacusha pa mulandu wa kubila imbila nsuma. (Yohane 15:20, 21) Kanshi Abena Kristu balacita bwino ukulapashanya Maria umwina Magadala. Nangu ca kuti pa kubala abasambi bambi tabasumine ifyo alandile, talekele ifyo bacitile fyamulenga aleka ukusekelela no kukanabebako imbila nsuma ya kuti Yesu alibuushiwe!

Ilyo papitile inshita, Yesu alimoneke ku batumwa bakwe, lyena pa numa alimoneke na ku basambi bambi abengi. Inshita imo amoneke ku basambi ukucila pali 500 pa muku umo! (1 Abena Korinti 15:3-8) Ukwabula no kutwishika icitetekelo ca kwa Maria calekoselako lyonse nga amona Yesu nelyo nga aumfwa ukuti alimoneke ku basambi bambi. Nalimo Maria umwina Magadala ali pa banakashi abo Baibolo yalandapo ukuti bali pa basambi ba kwa Yesu abakumene mu Yerusalemu pa bushiku bwa Pentekoste ilyo bapokelele umupashi wa mushilo.—Imilimo 1:14, 15; 2:1-4.

Kanshi twalikwata imilandu iingi iingalenga twacetekela ukuti: Maria umwina Magadala alitwalilile ukuba ne citetekelo mapaka ne mfwa. Shi ifwe bonse natulefwaisha ukulamupashanya! Kuti twapashanya Maria umwina Magadala uwali ne citetekelo nga ca kuti tulecita ifilanga ukuti tulatasha pali fyonse ifyo Yesu atucitila, kabili nga tulecitilako abantu bambi ifisuma e lyo no kulacetekela ukuti Lesa akulatwafwa.