INSHIMU nga shilepupuka kuti shaikala pa cintu icisendamine ukuli konse ukwabula ubwafya. Shicita shani ifi?

Tontonkanyeni pali ici: Pa kuti ulushimu lwikale pa cintu ukwabula ubwafya, lufwile lwanashako ukupupuka ilyo lulepalama apo lulefwaya ukwikala. Pa kuti lucite ifi, lufwile ukupima ifyo lulebutuka ne fyo apo lulefwaya ukwikala palepele. Na lyo line, ukucita ifi kwalyafya ku fishiishi ifingi pantu amenso fyakwata yalafilwa ukwishiba ifyo apali icintu cimo palepele.

Ifyo inshimu shimona ifintu fyalipusana ne fyo fwe bantu tumona. Nga ca kuti ulushimu lulepalama apali icintu cimo, ico cintu cilatendeka ukumoneka kwati cilekulilako. Ilyo luleya lulepalama sana ico cintu na co cilatendeka ukumoneka kwati cilekula bwangu bwangu. Ilyo aba pa Australian National University bafwailishe pali ili ilyashi, basangile ukutila nga ca kuti inshimu shamona icintu catendeka ukukula bwangu shilanashako ukubutuka pa kuti cilakula bwangu. Pa nshita ulushimu lulefika apo lulefwaya ukwikala, ninshi lulepupuka fye panono panono pa kuti lwikale bwino.

Magazini ya Proceedings of the National Academy of Sciences itila: “Filya ulushimu lucita nga lulefwaya ukwikala pa cintu . . . [calilenga abantu] balelupashanya nga balefwaya ukupanga ifintu fimbi ifyenda mulwelele.”

Muletipo shani? Bushe ulushimu ulwikala bwino ifi nga lwacilapupuka, lwaishilebako fye ulwine nelyo kwali uwalupangile?