1-3. (a) Ni lilali nalimo Amalumbo 147 yalembelwe? (b) Finshi twingasambilila mu Amalumbo 147?

NGA ca kuti umuntu abomba bwino umulimo uo bamupeele nelyo alikwata imibele iisuma, tulamulumbanya. Nga ca kuti ifi e fyo tucita ku bantunse, ninshi tufwile ukucishapo ukulumbanya Yehova Lesa! Tulamulumbanya pantu alikwatisha amaka ayamonekela mu fyo abumba, nelyo pa mulandu wa fisuma ifyo acitila abantuse pamo nga ukubapekanishisha icilubula ca Mwana wakwe.

² Uwalembele Amalumbo 147 alilumbenye Yehova. Na kabili alikoseleshe na bambi ukulalumbanya Lesa.—Belengeni Amalumbo 147:1, 7, 12.

³ Kwena tatwaishiba uwalembela Amalumbo 147 lelo cimoneka kwati aliko ilyo Yehova alubwile abena Israele muli bunkole ku Babiloni no kubabwesesha ku Yerusalemu. (Amalu. 147:2) Filya Lesa abweseshe abantu bakwe ku Yerusalemu uko baali no  kulamupepa ukulingana ne fyo afwaya, fyalengele uwaimbile Amalumbo 147 alalumbanya Yehova. Lelo alilandile na pali fimbi ifyalengele alemulumbanya. Finshi alandilepo? Bushe kwaliba ifingalenga na imwe mwalapunda amuti “Lumbanyeni Jah”?—Amalu. 147:1.

4. Bushe abena Israele baumfwile shani ilyo Sailasi abalubwile muli bunkole, kabili mulandu nshi baumfwilile ifyo?

⁴ Elenganyeni ifyo abena Israele baleumfwa ilyo bali bankole mu Babiloni. Ababekete balebatumfya abati: “Twimbilenipo ulwimbo ulwa ku Sione.” Pali ilya nshita umusumba wa Yerusalemu uwalelenga balelumbanya Yehova ninshi walyonaulwa. (Amalu. 137:1-3, 6) AbaYuda tabalefwaya ukwimba. Baali aba nkumbabulili kabili balekabila icisansamushi. Lelo Sailasi imfumu ya ku Persia alibalubwile nga fintu fye Lesa asobele. Alicimfishe Babiloni no kulanda ati: “Yehova . . . anjebele ukumukuulila ing’anda mu Yerusalemu . . . Umuntu onse uo muli nankwe uwa mu bantu bakwe bonse, Yehova Lesa wakwe abe nankwe. E ico mulekeni aye.” (2 Imila. 36:23) Ala aya amashiwi yafwile yalisansamwishe abena Israele abaleikala mu Babiloni!

5. Finshi uwaimbile amalumbo aishibe pa maka ya kundapa ayo Yehova akwata?

⁵ Yehova tasansamwishe fye abena Israele nge bumba lelo alisansamwishe na umuntu umo umo. Na pali lelo e fyo acita. Uwaimbile amalumbo alembele pali Lesa ati: “Ondapa aba nkumbabulili, no kubakakila pa filonda fyabo.” (Amalu. 147:3) Cine cine Yehova alasakamana bonse abakwata amafya. Muno nshiku Yehova alafwaisha ukutusansamusha ilyo tuli na mafya. (Amalu. 34:18; Esa. 57:15) Alatupeela amano na maka pa kuti tuleshipikisha amafya ayo tukwata.—Yako. 1:5.

6. Finshi twingasambilila kuli filya uwaimbile amalumbo ayalwike mu fyo alelandapo mu Amalumbo 147? (Moneni icikope pa ntendekelo ya cino cipande.)

⁶ Lyena uwaimbile amalumbo atendeke ukulanda pa fya mu muulu kabili alandile ati Yehova ‘alapenda intanda; shonse fye alashiita na mashina ya shiko.’ (Amalu. 147:4) Mulandu nshi alekele ukulanda pa fyo alelandapo no kutendeka ukulanda pa fya mu muulu? Tontonkanyeni pali ifi: Uwaimbile amalumbo alemona intanda lelo taishibe impendwa ya shiko. Pa myaka iingi iyapitapo, intanda shalifulilako. Abantu bamo batontonkanya ukuti mu cipinda bushiku cimo mwaba amabilioni ya ntanda. Na kabili mu muulu nalimo mwaba ifipinda bushiku ifingi nga nshi! Ukupenda intanda kwandwa. Lelo Kabumba ena alinika cila lutanda ishina. Ici cipilibula ukuti Yehova amona ukuti cila lutanda lwaliibela. (1 Kor. 15:41) Inga bantu aba pano isonde? Nga filya fine Lesa eshiba apo cila lutanda luli pa nshita imo, e fyo eshiba na apo muli, ifyo muleumfwa ne fyo mulekabila pali iyo nshita!

7, 8. (a) Finshi Yehova eshiba ilyo aleyafwa abantu bakwe ukushipikisha amesho? (b) Langilileni ifyo Yehova aba ne nkumbu ilyo aleyafwa abantunse.

⁷ Yehova tabika fye amano ku muntu umo umo lelo alikwata na maka kabili alacitapo cimo ku kutwafwa ilyo tuli na mafya. (Belengeni Amalumbo 147:5.) Inshita shimo kuti mwalamona ukuti ubwafya mukwete bukalamba kabili te kuti mushipikishe. Lesa aleshiba amafya ayo mushingashipikisha pantu ‘alebukisha ukuti muli lukungu.’ (Amalu. 103:14) Apo tatwapwililika, tulacita ifilubo fimo fine imiku iingi. Tulomfwa ububi nga twaipununa mu kulanda, nga twacita ifyatwafya ukuleka, nelyo nga tuli no lunkumbwa lwa kufwaya ukukwata ifyo bambi bakwata! Yehova tacita ifi twalandapo lelo alishiba bwino ifyo tumfwa!—Esa. 40:28.

 ⁸ Nalimo mwalimonapo ifyo ukuboko kwa maka ukwa kwa Yehova kwamwafwile ilyo mwali no bwesho. (Esa. 41:10, 13) Natulande pali ba Kyoko bapainiya abafuupwilwe ilyo bakukiile ku cifulo cimbi uko baile mu kubila imbila nsuma. Bushe Yehova alangile shani ukuti alishibe amafya bakwete? Muli ici cifulo mwali aba bwananyina abalelanga ukuti balishibe ifyo ba Kyoko baleumfwa. Ba Kyoko baumfwile kwati Yehova alebeba ati: “Nalikutemwa, te pa mulandu fye wa kuti ni we painiya, lelo ni co uli mwana wandi kabili waliipeela kuli ine. Apo uli Nte yandi, ndefwaya uleba ne nsansa!” Bushe Uwa Maka Yonse amulanga shani ukuti “ifyo aishiba teti tufilondolole”?

9, 10. Finshi Yehova abalilapo ukutucitila ilyo aletwafwa? Langilileni.

⁹ Inshita shimo nalimo kuti mwakabila ifya ku mubili. Ku ca kumwenako, nalimo kuti mwalasakamana ukuti tamwakakwate ifya kulya ifingi. Lelo Yehova e wabikileko imfula iilenga icalo cilemesha ifya kulya ifyo no twana twa kwa mwankole tulilila. (Belengeni Amalumbo 147:8, 9.) Nga ca kuti Yehova alaliisha ba mwankole ninshi kuti mwamucetekela ukuti na imwe bene akalamupeela ifyo mukabila.—Amalu. 37:25.

¹⁰ Lelo icacindama sana ca kuti Yehova alatupeela ifya kulya fya ku mupashi ifilenga twaba no “mutende wa kwa Lesa uwacila amatontonkanyo yonse.” (Fil. 4:6, 7) Natulande na pali ba Mutsuo na bena mwabo abo Yehova ayafwile ilyo kwali icikuku ca mwela icalengele amenshi ya muli bemba yapange mulamba wa cipesha mano mu Japan mu 2011. Ilyo kwali uyu mulamba baninine pa mutenge wa ng’anda pa kuti bapusuke. Ifipe fyabo ifingi fyalyonaike. Baleele mu muputule uwali pa ntunti yalenga bubili iya ng’anda yabo umwali umwafiita kabili umwatalala. Ilyo bwacele batendeke ukufwaya impapulo ishingabakoselesha. Icitabo fye ico basangile citabo ca Ilyashi lya Nte sha kwa Yehova ica mu 2006. Ilyo line baloleshe pa ka mutwe akaleti “Icikuku ca Mwela Icaipeye Abantu Abengi nga Nshi” (“The Deadliest Tsunamis Ever Recorded”). Ili lyashi lyalelanda pa cinkukuma icapitile mu Sumatra mu 2004 icasunkile amenshi ayengi ku mulundu no konaula ifintu ifingi. Ba Mutsuo na bena mwabo balelila fye ilyo balebelenga ili lyashi. Ilyo babelengele baumfwile ukuti Lesa alibatemwa pantu ifyo babelengele fyalibakoseleshe sana. Na kabili Yehova alibapekanishishe ne fyo balekabila. Aba bwananyina balibapeele ifya kulya ne fya kufwala. Lelo icalengele icitetekelo cabo cikose sana mashiwi ayo abeminishi ba cilonganino ca kwa Lesa abatandalile icilonganino balimo balandile. Ba Mutsuo batile: “Naleumfwa ukuti Yehova ali fye mupepi na ifwe kabili aletusakamana. Ala Yehova alitusansamwishe!” Lesa abalilapo ukukosha bucibusa bwesu na ena e lyo atupekanishisha ifyo tukabila.

11. Finshi tulingile ukucita pa kuti tulenonkelamo mu maka ya kupususha aya kwa Lesa?

¹¹ Yehova aliiteyanya ‘ukwafwilisha abafuuka.’ (Amalu. 147:6a) Nomba finshi twingacita pa kuti tulenonkelamo mu maka yakwe aya kupususha? Tulingile ukuba ifibusa fyakwe. Pa kuti tube ifibusa fyakwe, tulingile ukuba abafuuka. (Sefa. 2:3) Abantu abafuuka balalolela Lesa ukuti abombele pa fyabipa no kupwisha amafya. Yehova alitemwa abantu ba musango uyu.

12, 13. (a) Pa kuti Lesa aletwafwa, finshi tushilingile ukulacita? (b) Bantu ba musango shani abo Yehova atemwa?

 ¹² Lesa ‘alabwesesha pa nshi ababifi.’ (Amalu. 147:6b) Te kuti ciwame ifya musango uyu fyatucitikila! Pa kuti twinganonkelamo mu cikuuku ca kwa Yehova na pa kuti tatonawile, tulingile ukupata ifyo apata. (Amalu. 97:10) Ku ca kumwenako, tulingile ukupata ubulalelale. Ici cilolele mu kuti tufwile ukutaluka fyonse ifingalenga twacita ubulalelale pamo nga ukutamba ifye shiku. (Amalu. 119:37; Mat. 5:28) Kwena tacayanguka lelo tulingile ukulwisha na maka pantu nga tulecita ifi Yehova akatupaala nga nshi.

¹³ Tulingile ukushintilila pali Yehova ilyo tulelwisha ukupata ifyabipa, tatulingile ukuicetekela. Bushe Yehova kuti atemwa nga twashintilila pa “maka ya kwa kabalwe,” e kutila uko abantu babutukila pa kuti babafwe? Awe! Na kabili tatulingile ukushintilila pa “molu ya muntu,” no kulacita kwati kuti twaipususha nelyo kwati umuntu kuti atupususha. (Amalu. 147:10) Lelo tufwile ukulapapaata Yehova ukuti aletwafwa. Yehova taba nga impanda amano abanaka ukukutika pantu ena nangu tulebwekeshabwekeshapo ukumulomba tanaka ukukutika. Baibolo itila: “Yehova asekelela mu baba na katiina kuli ena, mu balolela icikuuku cakwe.” (Amalu. 147:11) Kanshi Lesa wa cikuuku akatwalilila ukuba na ifwe kabili akalatwafwa ukulwisha ulunkumbwa lwa kucita ifyabipa.

14. Mashiwi nshi ayakoseshe uwaimbile amalumbo?

¹⁴ Yehova alitulanga ifingalenga twacetekela ukuti akalatwafwa ilyo tulekabila ukuti atwafwe. Ilyo uwaimbile amalumbo aletontonkanya pa fyo Yerusalemu yali no kukuulwa cipya cipya, aimbile pali Yehova ati: “Nakosha imipindo ya mpongolo shobe; napaala abana bobe abali mu kati kobe. Abika umutende mu mpanga yobe.” (Amalu. 147:13, 14) Uwaimbile amalumbo alisansamwike ilyo aishibe ukuti Lesa aali no kukosha impongolo sha musumba pa kucingilila abantu bakwe!

15-17. (a) Bushe inshita shimo tumfwa shani pa mesho tukwata, nomba Yehova abomfya shani Icebo cakwe pa kutwafwa? (b) Langilileni ifyo ‘icebo ca kwa Lesa cibutukisha.’

¹⁵ Nalimo kuti mwakwata amafya ayengalenga mwasakamana. Yehova kuti amupeela amano pa kuti mushipikishe. Uwaimbile amalumbo alandile pali Lesa wakwe ati “atuma icebo cakwe pano isonde; ne cebo cakwe cilabutukisha.” Lyena alandile ati Yehova “apeela imfula ya bungululu bwabuuta nga masako ya mpaanga; asalanganya amenshi makaasa nge mito; apoosa imfula yakwe iya mabwe ngo tubufungau.” Lyena aipwishe ati: “Nani wingeminina mu mpepo yakwe?” Alandile no kuti Yehova “atuma icebo cakwe no kufisungulula.” (Amalu. 147:15-18) Lesa wesu uwakwatisha amano, uwa maka yonse, uwakwata amaka pa mfula ya mabwe na iya bungululu kuti amwafwa ukushipikisha amafya yonse ayo mwingakwata.

¹⁶ Muno nshiku Yehova abomfya Icebo cakwe Baibolo pa kututungulula. Na kabili “icebo cakwe cilabutukisha” e kutila alatutungulula pa nshita iyalinga. Tontonkanyeni pa fyo munonkelamo ilyo mulebelenga Baibolo, impapulo isha “musha wa cishinka kabili uwashilimuka,” ilyo muletamba programu ya JW Broadcasting, ilyo mwaya pa webusaiti ya jw.org, ilyo mulelanshanya na baeluda e lyo na lintu muleyampana na ba bwananyina. (Mat. 24:45) Bushe mwamona ifyo Yehova angufyanya pa kumutungulula?

¹⁷ Ba Simone balimona amaka ayo Icebo ca  kwa Lesa cakwata. Baleimona ukuti tabacindama ica kuti baletwishika nga Lesa kuti abatemwa. Lelo nga bafuupulwa, balepepa no kulomba Yehova ukuti abafwe. Na kabili balitwalilile ukubelenga Baibolo. Batile, “Lyonse ilyo ndi na mafya Yehova alankosha kabili alantungulula.” Ifi fyalibafwa ukukanafuupulwa.

18. Mulandu nshi mumwena ukuti Lesa alimupaala, kabili finshi fingalenga mwalanda ukuti “Lumbanyeni Jah!”?

¹⁸ Uwaimbile amalumbo alishibe ifyo Lesa atemenwe abantu bakwe aba ku kale. Bali e luko fye lweka ulo Lesa apeele “icebo cakwe” ne “fipope fyakwe no bupingushi bwakwe.” (Belengeni Amalumbo 147:19, 20.) Muno nshiku Lesa alitupaala pantu ni fwe fye ainika ishina lyakwe. Tuli fibusa fyakwe pantu twalimwishiba kabili tulakonka ifyo Icebo cakwe cilanda. Nga filya fine fyacitile uwaimbile Amalumbo 147, ukwabula no kutwishika kwaliba ifingi ifingalenga mwalasosa amuti, “Lumbanyeni Jah!” no kulakoselesha bambi ukulamulumbanya!