Cinshi Mwaishiba pa lwa Buloshi?

UBULOSHI! Cinshi ilyo ishiwi limwibukisha?

Abengi libebukisha pa lwa kutiina imipashi ne fya kwelenganya fye ifishilingile ukupooswako amano. Kuli bene, ubuloshi mwelenganya wa fintu pamo nge ndoshi shikote ishifwele imingila iyakwata ifya kufimba ku mitwe, ishipoosamo amapindo ya tusuusu mu mupika uulefukauka pa mulilo, kabili ishisangula abantu ifyuula, kabili ishipupuka ubushiku pa fipyango ninshi shilepyeta mufulo mufulo.

Bambi na bo batila ubuloshi te bwa kutwalilako masange. Bakasapika bamo batila ukucila pali hafu wa bekashi bonse aba pe sonde basumino kuti indoshi e ko shaba kabili kuti shawamya nelyo ukubifya imikalile ya bantu. Imintapendwa ya bantu basumino kuti ubuloshi bubi, kabili bufwile ukutiinwa sana. Ku ca kumwenako, icitabo cilanda pa mipepele ya bena Afrika citila: “Abena Afrika balisumina sana ukuti amalele yabipa no buloshi e ko fyaba kabili kuti fyaleta ububi . . . Indoshi e bantu bapatwa sana mu bwikashi. Na lelo line kwaliba incende shimo uko limo abantu bambi bashipumina imfwila.”

Nangu cibe fyo, ku fyalo fya basungu, abantu nabatendeka ukucindika ubuloshi. Ifitabo, televishoni, na mafilimu fyalilenga abantu ukuleka ukutiina sana ubuloshi. Uubebeta ifya kusekesha David Davis asoso kuti: “Mu kupumikisha, indoshi shacaice kabili ishayemba sana nashitendeka ukumoneka. Abapanga amafilimu ku Amerika ni bamuselela kwakaba. . . . Ukupitila mu kuyemfya indoshi no kushilenga ukutemwikwa, kuti balenga icinabwingi, ukusanshako abanakashi na bana abanono ukushitemwa.” Abapanga amafilimu ku Amerika balishiba ifyo bengapanga indalama lintu ifintu fyayaluka.

Bamo baleti ubuloshi nabusanguka imo pa mipepele ilesanduluka lubilo lubilo mu United States. Mu fyalo fyonse ifikankaala, abantu abalefulilako, abaleongolwa no tubungwe twa banamayo kabili abaleleka ukucetekela imipepele yalumbuka, balefwaya ukwikushiwa lwa ku mupashi ukupitila mu misango yalekanalekana iya buloshi. Na kuba, kuli imisango iingi iya buloshi ica kuti abantu balekansanina na pa bupilibulo bwe shiwi “indoshi.” Nangu cibe fyo, ilingi abaitunga ukube ndoshi bena Wicca—abo dikishonari imo ilondolola ukuti “mipepele ya cisenshi iyatuntwike ku masamba ya Bulaya ilyo kushilaba ubuKristu kabili iilebukuluka mu mwanda wa myaka uwalenga 20.” * E ico, indoshi ishingi  na sho shiita ashiti tuli basenshi nelyo abasenshi ba ndakai.

Ukutula fye ku kale, indoshi shalipatwa, shalipakaswa, shalilungulushiwa, nangu fye ukwipaiwa. E mulandu wine indoshi sha ndakai shifwaila ukuiwaminisha. Mu kufwailisha kumo, baipwishe indoshi ishingi pa mashiwi shingafwaisha ukwebako icintubwingi. Kasapika Margot Adler asupawila fintu shayaswike, ati: “Tatwabipa. Tatupepa Kaseebanya. Tatucita bubi ku bantu nelyo ukubabeleleka. Tatulowa. Na ifwe bene tuli bantu nga imwe. Twalikwata indupwa, tulabomba, twalikwata amasubilo, na mabuyo. Tatuli mipepele ya kusefya. Tatwashama. . . . Mwilatutiina. . . . Mwalitwishiba bwino sana ukucila na fintu mutontonkanya.”

Aya mashiwi nayatendeka ukucetekelwa. Lelo bushe ici cilolele mu kuti ubuloshi tabulingile ukutusakamika? Natubebete ico cipusho mu cipande cikonkelepo.

[Futunoti]