Bomfyeni Bwino Inshita ya Bushimbe

“Uwingekala ukwabula ukuupa, naekale ifyo fine.”—MAT. 19:12.

1, 2. (a) Bushe Yesu, Paulo na bambi balemona shani ubushimbe? (b) Mulandu nshi bamo bashimwena ubushimbe ukuti bupe?

UKWABULA no kutwishika, icupo caba pa fya bupe ifisuma ifyo Lesa apeela abantunse. (Amapi. 19:14) Na lyo line, Abena Kristu abengi abashimbe balaipakisha ubumi kabili balikwata insansa. Munyinefwe Harold, uuli ne myaka 95, uushabala opa, atile: “Nangu ca kuti ndomfwa bwino ukuba na bantu bambi e lyo kusekelela abeni, nga ndi neka nshitalalilwa. Nshitwishika ukuti ubushimbe bwandi ca bupe.”

² Yesu Kristu no mutumwa Paulo nabo balemona ubushimbe ukuti bupe ukufuma kuli Lesa nga filya fine ne cupo caba. (Belengeni Mateo 19:11, 12; 1 Abena Korinti 7:7.) Lelo kwena te bonse abashimbe abaitemenwa fye ukuba abashimbe. Bamo balafilwa fye ukusanga uwa kuupana nankwe uwalinga. E lyo bamo balaba mu cupo pa myaka iingi, e lyo bafwilwa nelyo icupo capwa bashala na bashimbe. Nomba cinshi twingasosela ukuti ubushimbe bupe? Kabili bushe Abena Kristu kuti babomfya shani bwino inshita ya bushimbe?

Ubupe Bwaibela

3. Busuma nshi Abena Kristu basanga mu bushimbe ilingi line?

³ Umushimbe ilingi line alakwata inshita iikalamba iya kucita ifyo alefwaya ukucila uwaupa nelyo uwaupwa. (1 Kor. 7:32-35)  Kanshi ici kuti calenga alabombesha mu mulimo wa kwa Lesa, no kukusha ukutemwa kwakwe kuli bambi e lyo no kupalama sana kuli Yehova. E ico Abena Kristu abengi balimona ukuti ubushimbe busuma kabili balisalapo ‘ukwikala ukwabula ukuupa’ pa ciputulwa ca nshita cimo. Bamo limbi kuti pa kubala tabalefwaya ukuba abashimbe, lelo ilyo baba abashimbe pa mulandu wa kuti ifintu fyayaluka, balapepelapo no kwibukisha ukutila nabo Yehova kuti abafwa ukushipa mu mutima wabo. E ico ilyo ifintu fyayaluka, basalapo fye ukuba abashimbe.—1 Kor. 7:37, 38.

4. Cinshi Abena Kristu abashimbe bafwile ukumwena ukuti balicindama kuli Lesa?

⁴ Abena Kristu abashimbe balishiba ukuti icupo te cilenga Yehova no kuteyanya kwakwe ukulamona abantu ukuti balicindama. Lesa alatemwa umuntu uuli onse. (Mat. 10:29-31) Takuli umuntu nangu icintu icingatufumya ku kutemwa kwa kwa Lesa. (Rom. 8:38, 39) Tufwile ukwishiba ukuti nampo nga tuli bashimbe nelyo iyo, bonse twalicindama kuli Lesa.

5. Cinshi cikabilwa pa kuti abashimbe babomfye bwino inshita ya bushimbe bwabo?

⁵ Nalyo line abashimbe bafwile ukuibikilishako pa kuti babomfye bwino inshita ya bushimbe, nga filya fine abakwata ica bupe ca kwimba nelyo ukubutuka bacita. E ico, bushe pali lelo Abena Kristu abaume na banakashi, abacaice na bakalamba, abaitemenwa fye ukuba abashimbe nelyo abafilwa ukusanga uwa kuupana nankwe atemwa abo ifintu fyayaluka fye, kuti bacita shani pa kuti babomfye bwino inshita ya bushimbe? Natulande pa bashimbe bamo abali mu cilonganino ca Bena Kristu ba kubalilapo pa kuti tumone ifyo twingasambililako.

Ubushimbe mu Nshita ya Bwaice

6, 7. (a) Milimo nshi iya kwa Lesa iyo abana banakashi ba kwa Filipi abashimbe babombele? (b) Finshi Timote acitile ifilanga ukuti alibomfeshe bwino inshita ya bushimbe, kabili apaalilwe shani pa kuitemenwa ukubombela Lesa mu bulumendo?

⁶ Filipi, kabila wa mbila nsuma akwete abana bane abakashana banacisungu abali abapimpa nga ena mu kubila imbila nsuma. (Imil. 21:8, 9) Ukusesema kwali pa fya bupe fya mupashi wa mushilo, kabili aba abakashana balibomfeshe sana ubu bupe nga fintu casobelwe pali Yoele 2:28, 29.

⁷ Timote ali mulumendo uwabomfeshe bwino ubushimbe bwakwe. Yunike nyina na Loisi nakulu, balimusambilishe “amalembo ya mushilo” ukutula ku bunya. (2 Tim. 1:5; 3:14, 15) Lelo cimoneka kwati baishileba Abena Kristu ilyo Paulo atandele mwi tauni lya Lustra umo baleikala ninshi ali pa lwendo lwakwe ulwa kubalilapo mu 47 C.E. Pa numa ya myaka ibili, ilyo Paulo aile ku Lustra umuku wa bubili, Timote napamo ninshi ali mupepi ne  myaka 20 nangu ukucilako fye panono. Nangu ca kuti ali uwacaice kabili e lyo asambilile fye icine, “aleshimikwa icisuma” kuli baeluda mwi tauni lya Lustra ne lya Ikonia ilyali lwa mupepi. (Imil. 16:1, 2) E ico Paulo aebele Timote ukutila bale-enda nankwe mu mulimo wa bukabila. (1 Tim. 1:18; 4:14) Tacaishibikwa bwino bwino nga ca kuti Timote atwalilile fye ukuba umushimbe. Lelo twalishiba ukutila alitemenwe ilyo Paulo amwitile ukulaenda nankwe, kabili pa numa alibombele bumishonari na bukangalila pa myaka iingi mu bushimbe.—Fil. 2:20-22.

8. Cinshi calengele Yohane uwitwa ati Marko ukukwata ubuyo bwa kubombela Lesa, kabili apaalilwe shani pa kubombesha kwakwe?

⁸ Ilyo ali uwacaice, Yohane uwitwa Marko na o alibomfeshe bwino inshita ya bushimbe bwakwe. Marko na nyina Maria, pamo no mufyala wakwe Barnaba bali pa babalilepo ukuba mu cilonganino ca mu Yerusalemu. Marko no lupwa lwakwe bafwile baleikala bwino pantu balikwete ing’anda mu musumba e lyo no mubomfi. (Imil. 12:12, 13) Lelo te mulandu ne fi, Marko tabikile fye amano ku fyo alefwaya nangu ca kuti ali umulumendo. Kabili icacindeme kuli ena te kuupa no kukwata abana no kulaikala ubwanalale. Cimoneka kwati ukubombela pamo na batumwa pali ilya nshita kwalengele atemwe umulimo wa bumishonari. E ico ali-itemenwe ukuya na Paulo na Barnaba pa bulendo bwabo ubwa kubalilapo ubwa bumishonari pa kuti alebapyungila. (Imil. 13:5) Pa numa aile na Barnaba, e lyo inshita imbi Baibolo itila abombele pamo na Petro mu Babiloni. (Imil. 15:39; 1 Pet. 5:13) Tatwaishiba imyaka Marko aikele pa bushimbe. Lelo aishibikwe ukuti aleitemenwa ukubombela bambi e lyo kabili alebombesha na mu mulimo wa kwa Lesa.

9, 10. Finshi abacaice abashimbe pali lelo bengacita pa kuti balebomba sana umulimo wa kwa Lesa? Shimikeni ica kumwenako.

⁹ Abacaice abengi mu cilonganino pali lelo nabo balaitemenwa ukubomba sana umulimo wa kwa Lesa ilyo bali abashimbe. Nga Marko na Timote, balishiba ukuti ubushimbe bulalenga ‘balebombela Shikulu lyonse ukwabula ukupumfyanishiwa.’ (1 Kor. 7:35) E busuma bwa bushimbe. Kwaliba ifingi ifyo abashimbe bengacita, bupainiya, ukubombela uko bakabila ba Bufumu bafwaikwa sana, ukusambilila ululimi lumbi, ukwafwilishako mu makuule ya Mayanda ya Bufumu ne misambo, ukusangwa kwi Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi, e lyo no kubombela pa Bethel. Nga ca kutila muli bashimbe bacaice, bushe mulabomfya inshita ya bushimbe ku kucita ifi twalandapo?

¹⁰ Munyinefwe we shina lya Mark atendeke bupainiya ninshi ali mupepi no kufisha imyaka 20. Lyena alisangilwe kwi Sukulu lya Kukansha Ilya Butumikishi, kabili alibombako imilimo yalekanalekana mu fyalo fimbi. Munyina Mark alandile pa myaka 25 iyo abomba umulimo wa nshita yonse ati: “Nalyesha ukubomba mu butumikishi na bonse mu cilonganino, no kucita ifipempu fya bucemi, ukwitako bambi ku ng’anda ku ca kulya, e lyo no kupekanya ukwangalila pamo no kukoseleshanya na ba bwananyina. Fyonse ifi filandetela sana insansa.” Nga fintu munyinefwe Mark alandile, ukupeela e kuleta sana insansa mu bumi, kabili ukubomba umulimo wa kwa Lesa uwa nshita yonse kulalenga twakwata amashuko ayengi aya kupeela bambi. (Imil. 20:35) Mwe bacaice, kwaliba ifingi ifyo mwingacita mu mulimo wa kwa Shikulu pali lelo, te mulandu ne fyo mwatemwa, ne milimo mwaishiba sana, atemwa ifyo mwapitamo mu bumi.—1 Kor. 15:58.

11. Busuma nshi bwaba mu kukanasuswa ukwingila mu cupo?

¹¹ Nangu ca kutila abacaice abengi kuti batemwa ukuupa nelyo ukuupwa mu kuya kwa nshita, kuti cawama ukukanasuswa ukwingila mu cupo. Paulo akoseleshe abacaice ukulolela mpaka bacila “pa mushinku wa bwaice,” ilyo insuna iluma sana. (1 Kor. 7:36) Cilasenda  inshita pa kuishiba na pa kukwata amano ya kusala bwino uwa kuupana nankwe. Imilapo ya mu cupo yalicindama sana pantu abalapa iyo milapo bafwile ukwikala mu cupo ubumi bwabo bonse.—Luk. Mil. 5:2-5.

Ubushimbe mu Bukalamba

12. (a) Finshi Ana asalilepo ukucita ifyamwafwile ilyo afwililwe? (b) Lishuko nshi akwete?

¹² Ana uwalandwapo mu mbila nsuma ya kwa Luka, afwile ali no bulanda sana ilyo umulume wakwe afwile ukwabula ukwenekela pa numa ya kwikala nankwe imyaka fye 7. Tatwaishiba nga alikwete abana nangu nga alitontontonkenyepo pa kuupwa na kabili. Lelo Baibolo itila Ana ali umushimbe ilyo ali ne myaka 84. Ukulingana ne fyo Baibolo isosa, ukushala mukamfwilwa kwalengele apalame sana kuli Yehova. “Talepuswa pe tempele, alebomba umulimo wa mushilo ubushiku na kasuba no kuleka ukulya, kabili alepepa amapepo ya kupapaata.” (Luka 2:36, 37) Kanshi ifya kwa Lesa e fyo atangishe mu bumi. Pa kucita ifyo, alingile ukubombesha, na lyo line alilambwilwe apakalamba. Alikwete ishuko lya kumona Yesu ilyo ali akanya kabili alishimikileko bambi pa lwa kulubuka uko Mesia ali no kuleta.—Luka 2:38.

13. (a) Cinshi cilanga ukuti Dorka alebombesha mu cilonganino? (b) Bushe Dorka alambwilwe shani pa busuma bwakwe ne cikuuku?

¹³ Umwanakashi uwaleitwa ati Dorka nelyo Tabita, aleikala mu Yopa, icabu cabelele lwa ku kapinda ka ku kuso aka Yerusalemu. Apo Baibolo tayalandapo pa mwina mwakwe, afwile ilya nshita ali umushimbe. Dorka “alebomba imilimo isuma iingi nga nshi kabili aali kapekape.” Ukwabula no kutwishika alebilila bamukamfwilwa abapiina na bantu bambi ifya kufwala, kabili ici calengele bamutemwe sana. E ico ilyo alwele no kufwa mu kupumikisha fye, icilonganino conse caitile Petro no kumulomba ukuti abuushe ulya nkashi uo batemenwe sana. Ilyo ilyashi lya kuti alibuushiwe lyafikile monse mu Yopa, abengi balisumine muli Shikulu. (Imil. 9:36-42) Dorka napamo aleafwa bamo pali aba pa mulandu wa cikuuku cakwe.

14. Cinshi cilenga Abena Kristu abashimbe ukupalama sana kuli Yehova?

¹⁴ Nga filya cali kuli Ana na Dorka, na muno nshiku mu filonganino mulaba abakalamba abashimbe. Bamo napamo calibafya ukusanga uwa kuupana nankwe uwalinga. Bamo ifyupo fyalipwa e lyo bambi balifwilwa. Apo Abena Kristu abashimbe tabakwata umwina mwabo uwa kweba ifibasakamika, balasambilila ukushintilila sana pali Yehova. (Amapi. 16:3) Ba Silvia, bankashi abashimbe ababombela pa Bethel pa myaka 38, batile ubushimbe lipaalo. Lelo basosele no kuti: “Limo ndafilwa ukuba uwakosa. Ndaipusha nati, nga ine, ‘nani akankoselesha?’” Abene batile: “Ukwishiba ukuti Yehova alishiba ifyo nkabila ukucila ne fyo ne mwine naishiba, kulangafwa ukupalama sana kuli ena. E lyo kabili lyonse kulaba abankoselesha, limo inkosho shifuma ku bo nshile-enekela no kwenekela.” Lyonse nga twapalama kuli Yehova na o wine alapalama kuli ifwe no kutulanga sana icikuuku e lyo no kutukoselesha.

15. Bushe Abena Kristu abashimbe kuti ‘bakusha’ shani ukutemwa?

¹⁵ Ubushimbe bulapeela inshita ya ‘kukusha ukutemwa.’ (Belengeni 2 Abena Korinti 6:11-13.) Jolene, nkashi umushimbe uwabomba umulimo wa nshita yonse pa myaka 34, atile: “Ndesha na maka ukukwata ifibusa ifya mishinku yapusanapusana, te ba mushinku wandi fye beka. Ubushimbe bulapeela ne shuko lya kubombela Yehova, ulupwa lwenu, bamunyinenwe ne nkashi, e lyo na bena mupalamano. Ilyo ndeya ndekota e lyo ubushimbe bundetela sana insansa.” Abakote, abalwalilila, abafyashi abashimbe, abacaice, na bambi mu cilonganino ukwabula no kutwishika balatasha pa fyo abashimbe babafwa no mutima onse. Na cine, lyonse nga twalanga ukutemwa kuli bambi, tulomfwa bwino. Bushe na imwe te kuti mutemwe ‘ukukusha ukutemwa’ kwenu kuli bambi?

 Basalapo Ukwikalilila Abashimbe

16. (a) Mulandu nshi Yesu ashaupile? (b) Bushe Paulo abomfeshe shani ubushimbe bwakwe?

¹⁶ Yesu taupile; alefwaya ukupekanya no kulabomba umulimo apeelwe. Ale-enda sana, alebomba ukufuma ulucelo mpaka ubushiku, kabili mu kulekelesha alitufwilile. Ubushimbe bwalengele cimwangukile ukucita fyonse ifi. Umutumwa Paulo alyendele intamfu iikalamba kabili alekwata sana amafya mu mulimo wakwe. (2 Kor. 11:23-27) Nangu ca kutila nalimo pa kubala alyupile, Paulo asalilepo ukwikalilila umushimbe ilyo apeelwe umulimo wa kuba umutumwa. (1 Kor. 7:7; 9:5) Pa mulandu wa mbila nsuma, Yesu na Paulo bakoseleshe bambi ukubapashanya nga bengakumanisha. Kwena, Paulo na Yesu tabalandile ukuti ababomfi ba kwa Lesa tabafwile ukuupa.—1 Tim. 4:1-3.

17. Bushe bamo bapashanya shani Yesu na Paulo, kabili mulandu nshi twingacetekelela ukuti Yehova alatasha abaipeelesha muli uyu musango?

¹⁷ Na pali lelo bamo balisalapo ukuba abashimbe pa kuti balebomba bwino umulimo wa kwa Lesa. Ba Harold, abo tulandilepo kale, balibombela pa Bethel mu nsansa pa myaka 56. Batile: “Ilyo nafishishe imyaka 10 mu mulimo wa pa Bethel, nalimwene uko abaupana abengi balefuma pa Bethel pa mulandu wa kulwala nelyo ukuya mu kusunga abafyashi abakoloci. Abafyashi bandi bonse iyo nshita ninshi balifwa. Lelo nalitemenwe sana umulimo wa pa Bethel ica kuti nshalefwaya ukuupa pantu napamo kuti kwalenga kwacitika ifingalenga nafuma pa Bethel.” Na Margaret uwabomba bupainiya pa myaka iingi atile: “Amashuko ya kuupwa yena yalemoneka, lelo nshaletontonkanyapo pa kuupwa, pantu nalefwaya ukulabomfya inshita iikalamba iyo nkwata ku mulimo wa kwa Lesa, kabili ici calindetela insansa sana.” Cine cine, Yehova takalabe bonse abaipeelesha ukutungilila ukupepa kwa cine muli uyu musango.—Belengeni Esaya 56:4, 5.

Bombesheni mu Bushimbe Bwenu

18. Bushe bambi kuti bakoselesha shani Abena Kristu abashimbe?

¹⁸ Abena Kristu bonse abashimbe ababombesha mu mulimo wa kwa Yehova, tufwile ukubatasha no kubakoselesha ukufuma pa nshi ya mutima. Twalitemwa ifyo baba kabili twalibatemwa pa mulandu wa kuti balabombesha mu cilonganino. Te kuti baletalalilwa nga ca kutila ifwe twaba ‘bamunyinabo ne nkashi na banyina na bana.’—Belengeni Marko 10:28-30.

19. Cinshi mwingacita pa kuti mulebomfya bwino sana inshita ya bushimbe?

¹⁹ Nampo nga mwaitemenwa fye ukuba abashimbe nelyo nga pali ifyalenga, lekeni ifya kumwenako fya bashimbe abo Baibolo yalandapo na bashimbe ba muno nshiku, fimwafwe ukucetekela ukutila ubushimbe kuti bwamuletela insansa no kulenga mulebombesha. Ifya bupe fimo tulafyenekela, lelo fimo tafufyenekela nangu panono. Ubusuma bwa fya bupe fimo bulamoneka bwangu e lyo bumo palapita inshita pa kuti bumoneke. Kanshi ifingi fishintilila pa fyo tumona ifintu. Cinshi mwingacita pa kuti mulebomfya bwino inshita ya bushimbe? Palameni sana kuli Yehova, kwateni ifya kucita ifingi mu mulimo wa kwa Lesa, kabili kusheni ukutemwa kwenu kuli bambi. Nga filya icupo caba, ubushimbe nabo busuma nga tulebumona ukulingana ne fyo Lesa abumona e lyo no kubomfya iyi nshita bwino.

Bushe Muleibukisha?

• Cinshi twingasosela ukuti ubushimbe bupe?

• Ubushimbe kuti bwaba shani ipaalo ku bacaice?

• Bushe ubushimbe kuti bwayafwa shani Abena Kristu ukupalama sana kuli Yehova no kukusha ukutemwa kuli bambi?

[Ifipusho]

[Ifikope pe bula 18]

Bushe mulebomfya inshita yenu iya bushimbe ku kubombela Lesa?