Mulecita Ifingaleta Umutende

“Natulecita ifingaleta umutende.”—ROM. 14:19.

1, 2. Cinshi Inte sha kwa Yehova shakwatila umutende?

UMUTENDE wa cine cine tausangwa sana muli cino calo pali lelo. Na bantu abekala mu calo cimo cine e lyo na balanda ululimi lumo lwine ilingi line tabekatana nga bapepa ukwapusana nelyo nga baba mu tubungwe twa mapolitiki utwapusana. E lyo ne ndalama bakwata na masomo filalenga beikatana. Lelo abantu ba kwa Yehova bena balikatana nangu ca kuti bafuma “mu nko shonse ne mitundu na bantu na bantu ne ndimi.”—Ukus. 7:9.

² Umutende uo twakwata tawaishile fye uwine. Icalenga tukwate uyu mutende, ni co ‘twaliba no mutende na Lesa’ pa mulandu wa citetekelo cesu mu Mwana wakwe, uo umulopa wakwe wafimbile pa membu shesu. (Rom. 5:1; Efes. 1:7) E lyo kabili Lesa wa cine alapeela ababomfi bakwe aba cishinka umupashi wa mushilo ne fisabo fya mupashi apaba no mutende. (Gal. 5:22) Na cimbi icalenga twikatane, ni co ‘tatuli ba muli ici calo.’ (Yoh. 15:19) Tatuipoosa mu fikansa fya calo. Apo ‘twalifula bapanga besu ukuti babe baplao,’ tatuipoosa mu nkondo shiba mu calo cesu nelyo isha mu fyalo fimbi.—Esa. 2:4.

3. Ukuba no mutende kulenga tulecita finshi, kabili finshi twalalandapo muli cino cipande?

³ Umutende waba pali ifwe na bamunyinefwe, taumonekela fye mu kukanacita ifyabipa kuli bena. Nangu ca kutila twaba mu cilonganino ca Nte sha kwa Yehova, umwaba abantu ba mishobo yalekanalekana ne ntambi, ‘twalitemwana.’ (Yoh. 15:17) Ukuba no  mutende kulalenga ‘tulecita ifisuma kuli bonse, lelo maka maka ku batetekela banensu.’ (Gal. 6:10) Paradaise wesu uwa mampalanya, umwaba umutende, yalicindama sana kabili tufwile ukuicingilila. Kanshi natulande pa fyo twingacita pa kuti mu cilonganino muleba umutende.

Ilyo Twaipununa

4. Cinshi tufwile ukucita icingaleta umutende nga twakalifya umunensu?

⁴ Umutumwa Yakobo alembele ukuti: “Ifwe bonse tulaipununa imiku iingi. Ngo muntu taipununa pa kusosa, uyu muntu ninshi alipwililika.” (Yako. 3:2) Kanshi Abena Kristu kuti bapusana no kukansana. (Fil. 4:2, 3) Lelo amafya yaba pa ba bwananyina kuti yapwa ukwabula ukupwisha umutende mu cilonganino. Ku ca kumwenako, moneni ukufunda tulingile ukukonka nga twamona ukuti napamo natukalifya umunensu.—Belengeni Mateo 5:23, 24.

5. Cinshi twingacita pa kuleta umutende ilyo bambi batulufyanya?

⁵ Inga nga ca kutila umunensu atucita fye akanono akatukalifya, bushe tufwile ukwenekela ukuti alombe ubwelelo? Pali 1 Abena Korinti 13:5 patila: “Mu kutemwa . . . tamwaba ukusunga ifilubo.” Nga batukalifya tulacita ifingaleta umutende, e kuti tuleleela abanensu no kulabako, ‘tatusunga ifilubo.’ (Belengeni Abena Kolose 3:13.) Ifi e fyo tufwile ukucita pa tulubo utunono utucitika ilingi line pa kuti tuleba pa mutende na basumina banensu na pa kuti tulekwata umutende wa muntontonkanya. Ipinda ilisuma ilya mu Baibolo litila, uwa mano ‘alasuulako fye ku filubo.’—Amapi. 19:11.

6. Cinshi tufwile ukucita nga ca kuti twafilwa ukusuulako ku fyo umunensu atulufyenye?

⁶ Cinshi tufwile ukucita nga ca kutila ico umunensu atucita cakula ica kuti twafilwa ukusuulako fye? Te kuti ciwame ukutendeka ukwebako abantu abengi abangatemwa ukumfwako. Ulo kuti lwaba lwambo kabili kuti lwapwisha umutende mu cilonganino. Tufwile ukucita ifyalanda ilembo lya pali Mateo 18:15 ilitila: “Nga munonko acita ulubembu, kabiye no kumweba icilubo cakwe ninshi muli fye babili. Nga akuumfwa, ninshi wabwesesha munonko mu nshila.” (Mat. 18:15) Nangu ca kutila ilembo lya kwa Mateo 18:15-17 lilanda pa membu ishikalamba, kuti twakonka amashiwi yaba mu cikomo 15 na mu mafya yambi ayo tukwata na banensu. E ico tufwile ukulanshanya no munensu ninshi tuli fye babili kabili tufwile ukulanda cikuuku cikuuku pa kuti tutendeke ukumfwana na kabili. *

7. Mulandu nshi tufwile ukupwishisha bwangu amafya?

⁷ Umutumwa Paulo alembele ukuti: “Kalipeni, lelo mwibembuka; mwileka akasuba kawe mucili abakalipa, kabili mwipeela Satana Kaseebanya apa kwikala.” (Efes. 4:26, 27) Kabili Yesu atile: “Uleyangufyanya ukumfwana no ulekutwala ku cilye.” (Mat. 5:25) Kanshi cimo icifwaikwa sana pa kuti pabe umutende, kwangufyanya ukupwisha ubwafya. Mulandu nshi ico cacindamina? Ukucite fyo kulalenga ubwafya ukukanakula nga filya icilonda cikula nga tabafumishepo amafina. Icilumba, na kalumwa nelyo ukutemwa indalama tafifwile ukulenga twafilwa ukupwisha bwangu amafya ayo tukwata na banensu.—Yako. 4:1-6.

Ubwafya nga Bukumine Abengi

8, 9. (a) Kukansana nshi kwali mu cilonganino ca Bena Kristu ba kubalilapo mu Roma? (b) Finshi Paulo afundile Abena Kristu abena Roma pali kulya kukansana?

⁸ Limo ukupusana mu cilonganino takuba fye pa bantu babili, kuba pa bengi. E fyo cali na ku Bena kristu mu Roma abo Paulo alembeele kalata. Pali ukukansana pa baYuda  Abena Kristu e lyo na bena Fyalo Abena Kristu. Bamo muli cilya cilonganino balisuulile abali na kampingu iyanaka, nelyo abalekaana ukucita ifintu fimo ifyo Amalembo yashatile fyalilubana. Balya bantu balepingula bambi pa milandu iyo abene balingile ukuisalila ifya kucita. Cinshi Paulo abafundile?—Rom. 14:1-6.

⁹ Paulo alifundile aba bantu bonse abakansene. Aebele abaishibe ukuti tabalingile ukukonka Amafunde ya kwa Mose ukukanasuula bamunyinabo. (Rom. 14:2, 10) Ukucita ifyo nga kwalipunwisha bamunyinabo abalemona ukuti tacali bwino ukulya ifyo Amafunde yabaleseshe ukulya. Paulo aebele Abena Kristu ukuti: “Mwilaonaula umulimo wa kwa Lesa pa mulandu fye wa fya kulya. . . . Kanshi cawamapo ukukanalya inama nelyo ukukananwa umwangashi nelyo ukukanacita icingapunwisha munonko.” (Rom. 14:14, 15, 20, 21) E lyo abali na kampingu iyanaka, Paulo abafundile ukuti, tabalingile ukulamona kwati abalemwena ifintu mumbi tabali aba cishinka. (Rom. 14:13) Aebele ‘bonse ukuti belaitunga ukucila pa fyo baba.’ (Rom. 12:3) Pa numa ya kufunda amabumba yonse yabili, Paulo alembele ukuti: “E ico, kanshi, natulecita ifingaleta umutende kabili ifingatukuula.”—Rom. 14:19.

10. Nga fintu cali ku Bena Kristu ba kubalilapo mu Roma, finshi fifwaikwa pa kupwisha ubwafya nga twapusana?

¹⁰ Te kuti tutwishike ukutila Abena Kristu mu Roma balikonkele ifyo Paulo abafundile, no kwaluka. Nga twapusana na Bena Kristu banensu pali lelo, na ifwe tufwile ukuiceefya no kukonka ukufunda kwa mu Baibolo pa kuti twapwisha bwino ubwafya. Nga filya fine cali ku bena Roma, na muno nshiku bonse abapusene kuti bakabila ukwaluka muli fimo pa kuti ‘baleikala umutende na banabo.’—Marko 9:50.

Ifyo Baeluda Bengafwa Abali no Bwafya

11. Finshi eluda afwile ukwibukisha ilyo Umwina Kristu alefwaya ukulanda nankwe pa fyo bapusene no Mwina Kristu munankwe?

¹¹ Nga ca kutila Umwina Kristu alefwaya  ukwebako eluda ubwafya akwete na lupwa lwakwe nelyo Umwina Kristu munankwe, eluda afwile ukwibukisha amashiwi yaba pa Amapinda 21:13 apatila: “Onse uushumfwa ku kuilishanya kwa mulanda, na o akabilikisha no kumwasuka iyo.” Eluda afwile ukukutika ilyo balemwebako fimo. Lelo Baibolo isosa no kuti: “Uwabalilapo ukulubulula amoneka umulungami, mpaka umunankwe aisa no kumulengulula.” (Amapi. 18:17, New English Translation) Eluda afwile ukukutikisha, lelo afwile no kucenjela pa kuti cimoneka kwati uulelondolola takwete ubwafya nangu bumo. Pa numa ya kukutika ku fyo amweba, alingile ukumwipusha nga ca kutila balilanshanyapo pali uyo mulandu no wamukalifya. Eluda kuti alanshanya nankwe ukufunda kwa mu Malembo ukulanda pa fyo alingile ukucita nga umo amukalifya, pa kuti babe pa mutende.

12. Landeni pa fya kumwenako ifilanga ububi bwaba mu kwangufyanya ukubombela pa bwafya pa numa ya kumfwa fye ku muntu umo.

¹² Mwaliba ifya kumwenako fya mu Baibolo fitatu ifilanga ububi bwaba mu kwangufyanya ukubombela pa bwafya pa numa ya kumfwa fye ku muntu umo. Potifa alicetekele ilyo umukashi wakwe amwebele ukuti Yosefe alefwaya ukumucenda. Potifa alikalipe sana ica kuti apoosa na Yosefe uwa kaele mu cifungo. (Ukute. 39:19, 20) Imfumu Davidi na yo yalyumfwilile ifyo Siba alandile ilyo atile Mefiboshete, shikulu wakwe alyumene akapi na balwani ba kwa Davidi. Davidi ayaswike ati: “Mona! Fyonse ifya kwa Mefiboshete fyobe.” (2 Sam. 16:4; 19:25-27) Imfumu Artakishashete bayebele ukuti abaYuda abalekuula ifibumba fya Yerusalemu na kabili balefwaya ukupondokela Ubuteko bwa Persia. Imfumu yalicetekele ifyo bayebele no kubeba ukuti baleke ukukuula ifibumba. Ici calengele abaYuda ukuleka ukubomba pe tempele lya kwa Lesa. (Esra 4:11-13, 23, 24) Baeluda balingile ukukonka filya Paulo afundile Timote ukuti elapingula bwangu pa fintu ukwabula ukwishiba ifishinka fyonse.—Belengeni 1 Timote 5:21, 22.

13, 14. (a) Ilyo abantu babili bapusana, cinshi tushifwile ukulaba? (b) Cinshi cingalenga baeluda ba-afwa bwino Abena Kristu abapusene ukutendeka ukumfwana?

¹³ Na lintu twamona kwati twaumfwa ifyo bonse babili balondolola, calicindama ukwibukisha ukuti: “Ngo muntu atila ukwishiba alishiba icintu, ninshi acili talaishiba ifyo afwile ukucishiba.” (1 Kor. 8:2) Bushe natwishiba fyonse ifyalengele ukuti bapusane? Bushe twalishiba bwino ififyalilwa fya bapusene? Ilyo baeluda balepingula, kuti cawama sana nga ca kuti ubufi, ubucenjeshi, ne fya kumfwaumfwa fye tafilengele bafilwa ukupingula bwino! Yesu Kristu, uo Lesa asonta apingula mu bulungami. “Takapingule ukulingana ne fyo amona fye, nangu ukukalipila ukulingana ne fyo aumfwa fye.” (Esa. 11:3, 4) Yesu ena atungululwa no mupashi wa kwa Yehova. Baeluda na bo balatungululwa no mupashi wa kwa Lesa.

¹⁴ Ilyo tabalapingula icili conse pa basumina banabo, baeluda balingile ukupepa pa kuti umupashi wa kwa Yehova wabafwa kabili balingile no kulakonka ifyo Icebo ca kwa Lesa ne mpapulo shesu shalanda. Ici e cikalanga ukuti balafwaya ukutungululwa no mupashi.—Mat. 24:45.

Tufwile Ukuba aba Mutende na Lesa

15. Ni lilali tufwile ukweba baeluda pa lubembu ulukalamba ulo twishibe?

¹⁵ Fwe Bena Kristu, twakoseleshiwa ukulacita ifingaleta umutende. Lelo Baibolo isosa no kuti: “Amano ayafuma ku muulu pa kubala yalenga umuntu ukuba uwasanguluka.” (Yako. 3:17) Kanshi Baibolo itweba ukuti intanshi tufwile ukuba abasanguluka, atemwa tufwile ukulakonka amafunde ya kwa Lesa ayalanda pa mibele isuma. Umwina Kristu nga aishiba ukuti uwasumina munankwe nacita  ulubembu ulukalamba, afwile ukumukoselesha ukweba baeluda ulubembu acitile. (1 Kor. 6:9, 10; Yako. 5:14-16) Nga akaana ukucite fyo, Umwina Kristu uwishibe ukuti nacita ulubembu, afwile ukweba baeluda. Nga tacitile fyo pa mulandu fye wa kufwaya fye ukuti abe pa mutende no ubembwike, ninshi na o wine nabembuka.—Lebi 5:1; belengeni Amapinda 29:24.

16. Cinshi twingasambililako ku fyacitile Yehu ilyo akumene ne Mfumu Yehoramu?

¹⁶ Ilyashi limo ililanda pali Yehu lilanga ukuti ukucita icalungama kwalicindamapo sana pa kuba no mutende. Lesa atumine Yehu ukuyapingula aba mu ng’anda ya Mfumu Ahabu. Imfumu ibifi, Yehoramu, umwana wa kwa Ahabu na Yesebele, aenseshe iceleta ayakumanya Yehu no kumweba ati: “Bushe kuli umutende, Yehu?” Bushe Yehu ayaswike shani? Atile: “Kuti kwaba shani umutende apo kucili ubulalelale bwa kwa noko Yesebele ne finjelengwe fyakwe ifingi?” (2 Isha. 9:22) Apo pene, Yehu afumishe ubuta bwakwe no kulasa Yehoramu ukumupulinkanya mu mutima. Nga filya fine Yehu acitile: baeluda bafwile ukucitapo cimo pa babembu abashilapila, te kulekapo fye pa kuti fye batwalilile ukumfwana. Balatamfya ababembu abashilapila pa kuti umutende wa kwa Lesa watwalilila ukuba mu cilonganino.—1 Kor. 5:1, 2, 11-13.

17. Cinshi Umwina Kristu onse afwile ukucita pa kuti abe pa mutende na basumina banankwe?

¹⁷ Ifingi ifyo bamunyinefwe bapusaninapo, te membu ishikalamba isha kupingwilwapo. Kanshi kuti cawama sana ukuleka ukutemwa kwafimba pa membu sha bambi. Icebo ca kwa Lesa citila: “Uufimba pa filubo afwaya ukutemwikwa, kabili uwikalila fye ukulanda pa mulandu umo wine apatanya ifibusa.” (Amapi. 17:9) Nga ca kutila bonse tulecita ifyaba pali ili ilembo, mu cilonganino kuti mwaba umutende kabili kuti twatwalilila ukuba na bucibusa na Yehova.—Mat. 6:14, 15.

Lesa Alapaala Abacita Ifileta Umutende

18, 19. Busuma nshi bwaba mu kucita ifingaleta umutende?

¹⁸ Nga ‘tulecita ifingaleta umutende’ tukapaalwa icine cine. Tukaba ifibusa fya kwa Yehova nga tulemupashanya, kabili tukalenga muli Paradaise wa mampalanya mukabe sana umutende. Ukuba aba mutende mu cilonganino kulatwafwa no kusambilila ukuba pa mutende na bantu tushimikila “imbila nsuma iya mutende.” (Efes. 6:15) Ico cilenga twaba ‘abanakilila kuli bonse kabili abashishimisha ububi.’—2 Tim. 2:24.

¹⁹ Ibukisheni no kuti kukaba “ukubuuka kwa balungama na bashalungama.” (Imil. 24:15) Abantu abengi nga nshi kabili abapusanapusana bakabuushiwa pano isonde. Abakabuuka bantu abaikele mu fyalo fyalekanalekana, kabili abaikele pano calo pa nshita shalekanalekana, ukutampila fye kubaliko “pa kutendeka kwa calo,” ukushinta na mu nshita shesu! (Luka 11:50, 51) Tukakwata ishuko ilikalamba sana ilya kusambilisha abakabuushiwa ifya kuba no mutende. Ifi tulesambilila pa fya kuba aba mutende fikatwafwa icine cine na pali ilya inshita!

[Futunoti]

Finshi Mwasambilila?

• Finshi tufwile ukucita nga twakalifya umunensu pa kuti pabe umutende?

• Nga ca kuti umunensu atukalifya, cinshi tufwile ukucita pa kuti tutendeke ukumfwana na kabili?

• Ilyo abantu babili bapusana, cinshi tufwile ukwibukisha?

• Mulandu nshi cacindamina ukucita icalungama ukucila ukufwaya fye ukuba pa mutende no muntu uucita imembu?

[Ifipusho]

[Ifikope pe bula 29]

Yehova alitemwa abeleela bambi