1. (a) Cinshi cacitikile Petro ilyo kwali icikuuku ca mwela pali Bemba wa Galili? (Moneni icikope pa muulu.) (b) Mulandu nshi Petro atendekele ukwibila?

UMUTUMWA Petro na batumwa bambi aba kwa Yesu baali mu bwato mu nshita ya bushiku kabili kwali icikuuku ca mwela icalengele ukuti cibafye ukooba ubwato no kwabuka Bemba wa Galili. Mu kupumikisha fye bamwene Yesu aleenda pali bemba. Petro aebele Yesu ukuti amwebe ukuti nao ende pa menshi no kuya uko ali. Ilyo Yesu amwebele ukuti aye kuli ena, Petro alifumine mu bwato kabili atendeke ukwenda pa menshi ukuya uko ali. Lelo tapakokwele, Petro atendeke ukwibila mu menshi. Mulandu nshi? Pantu amwene amabimbi ayaleima pa mulandu wa cikuuku ca mwela kabili alyumfwile umwenso. E ico Petro apundile ukuti Yesu amupusushe, kabili ilyo line fye Yesu atambike ukuboko kwakwe no kumwikata no kumweba ukuti: “We wa citetekelo cinono, nga cinshi wacitwishikila?”—Mateo 14:24-32.

2. Finshi twalasambililapo muli cino cipande?

 ² Natulande pa fintu fitatu ifyakuma icitetekelo ifyo twingasambilila kuli Petro. Twalasambilila, (1) pa fyo Petro acitile pa kubala ifyalangilile ukutila alitetekele ukuti Yehova ali no kumwafwa, (2) icalengele ukuti icitetekelo ca kwa Petro cinake, e lyo na (3) icayafwile Petro ukuba ne citetekelo icakosa na kabili. Ukusambilila pali ifi fishinka kwalatwafwa ukwishiba ifyo twingacita pa kuti ‘twiminine ndi mu citetekelo.’—1 Abena Korinti 16:13.

3. Mulandu nshi Petro afumine mu bwato, kabili finshi na ifwe twacita ifyapala ifyo acitile?

³ Petro ali ne citetekelo icakosa. Mulandu nshi twalandila ifyo? Ilyo Yesu amwitile, Petro alifumine mu bwato no kuya aleenda pa menshi. Alicetekele ukuti Lesa ali no kumwafwa ukwenda pa menshi nga filya fine ayafwile Yesu. E fyo caba na kuli ifwe, ilyo Yesu atwitile ukuti tube abasambi bakwe, twaliipeele kuli Yehova no kubatishiwa. Mulandu nshi? Pa mulandu wa kuti twalitetekela Yehova na Yesu kabili twalicetekela ukuti bakalatwafwa.—Yohane 14:1; belengeni 1 Petro 2:21.

4, 5. Mulandu nshi icitetekelo cacindamina?

⁴ Icitetekelo calicindama sana. Icitetekelo ico Petro akwete calengele ende pa menshi, icintu ico abantu balemona ukuti te kuti cicitike. Icitetekelo kuti calenga na ifwe bene twacita ifyo abantu bamona ukuti te kuti tucite. (Mateo 21:21, 22) Fwe bengi twalyalula sana imibele yesu ica kuti abantu abatwishibe ilyo tatulayaluka balapapa. Icalengele ukuti twalule imibele yesu ni co twalitemwa Yehova, kabili alitwafwa ukwaluka. (Belengeni Abena Kolose 3:5-10.) Icitetekelo e calengele ukuti tuipeela kuli Yehova no kuba ifibusa fyakwe, icintu ico tushali na kucita nga ca kuti Yehova tatwafwile.—Abena Efese 2:8.

⁵ Icitetekelo cesu cilatukosha. Ku ca kumwenako, cilalenga ukuti tucimfye amesho ayo Satana, umulwani wesu uwakwatisha amaka atuletela. (Abena Efese 6:16) Kabili apo twalicetekela Yehova, tatusakamana sana nangu tube na mafya. Yehova alitulaya ukuti nga twamucetekela no kubika Ubufumu bwakwe intanshi, akalatupeela fyonse ifyo tukabila. (Mateo 6:30-34) Ne cacilapo ukucindama ca kuti, nga twatwalilila ukuba ne citetekelo, Yehova akatupeela umweo wa muyayaya.—Yohane 3:16.

6, 7. (a) Bushe icikuuku ca mwela na mabimbi kuti twafipashanya kuli finshi? (b) Mulandu nshi tushifwile ukutontonkanishisha ukuti icitetekelo cesu te kuti cinake?

⁶ Ilyo Petro atampile ukwenda pali Bemba wa Galili, alitendeke ukumfwa umwenso. Mulandu nshi? Pa mulandu wa cikuuku ca mwela na mabimbi. Icikuuku ca mwela na mabimbi kuti twafipashanya ku mafya na mesho ayengi ayo fwe Bena Kristu tukwata. Nangu ca kuti aya mafya yalaba ayakalamba sana, twalicetekela ukuti Yehova alatwafwa.  Lelo muleibukisha ifyacitikile Petro. Icalengele ukuti atampe ukwibila te cikuuku ca mwela na mabimbi iyo pantu Baibolo itila: “Ilyo amwene amabimbi ayaleima pa mulandu wa cikuuku ca mwela, alyumfwile umwenso.” (Mateo 14:30) Petro alilekele ukulolesha Yesu, aishilebika amano yakwe yonse ku cikuuku ca mwela ne ci calengele ukuti icitetekelo cakwe cinake.

⁷ Tufwile ukwishiba ukuti na ifwe bene icitetekelo cesu kuti canaka. Mulandu nshi? Baibolo ilondolola ukuti ukunaka kwa citetekelo “lubembu ulutwikata bwangu.” (AbaHebere 12:1) Kanshi nga ca kuti tulebika amano ku fintu fimbi, na ifwe bene icitetekelo cesu kuti canaka nga filya fine ica kwa Petro canakile. Nomba kuti twaishiba shani ukuti icitetekelo cesu nacamba ukunaka? Amepusho yakonkapo yalatwafwa ukuibebeta bwino.

8. Cinshi cingalenga twaleka ukucetekela ukuti ifyo Lesa atulaya fikafikilishiwa?

⁸ Bushe na ino nshita nalicetekela ukuti ifyo Lesa atulaya fikafikilishiwa? Natulangilile, Lesa alitulaya ukuti akonaula icalo ca kwa Satana. Lelo bushe tulabelelekwa ne fya kuleseshamo icitendwe ifingi ifyaba muli cino calo ca kwa Satana? Nga tulabelelekwa kuli ifi fintu, kuti twatendeka ukutwishika nga ca kuti impela ili mupepi. (Habakuki 2:3) Tontonkanyeni na pali ici. Yehova alitulaya ukuti akulatwelela imembu ukubomfya icilubula ca Mwana wakwe. Lelo nga twatwalilila fye ukutontonkanya pa membu twacitile kale, kuti twalamona kwati Yehova tatwelela imembu twacitile. (Imilimo 3:19) Ici kuti calenga twaleka ukubombela Lesa ne nsansa no kuleka ukubila imbila nsuma.

9. Cinshi cingacitika nga ca kuti twabika fye amano ku kucita ifyo tulefwaya?

⁹ Bushe na ino nshita ndabombesha mu mulimo wa kwa Yehova? Nga tulebombesha mu mulimo wa kwa Yehova, tukalatontonkanya sana pa fyo Lesa atulaya. Inga ca kuti twatendeka ukubika fye amano ku kucita ifyo tulefwaya? Ku ca kumwenako, kuti caba shani nga ca kuti twatendeka ukubomba incito iya kufola ulupiya ulwingi lelo iishilenga twakwata inshita ya kubombela Yehova? Incito ya musango uyu kuti yalenga icitetekelo cesu ukunaka kabili kuti ‘twaba abanang’ani’ ica kuti twaleka ukubombela Yehova na maka yesu yonse.—AbaHebere 6:10-12.

10. Bushe tulanga shani ukuti twalitetekela Yehova umuntu nga atulufyanya?

¹⁰ Bushe cilankosela ukweleela? Bushe umuntu nga amukalifya, mulamufulilwa sana nelyo ukuleka ukumusosha? Ifi nga e fyo tucita, ninshi twabika sana amano ku fyo tufwaya fye, tatutontonkanya pa banensu. Tulanga ukuti twalitetekela Yehova nga ca kuti tuleleela abantu banensu. Mulandu nshi  twalandila ifi? Nga ca kuti umuntu atulufyanya, alaba ne nkongole kuli ifwe. E lyo nga twabembukila Yehova, na ifwe tulaba ne nkongole kuli ena. (Luka 11:4) Nga twaelela uutulufyenye Yehova akatupaala. Na kuba, ukupaalwa na Yehova kwalicindamapo ukucila ukubwesesha ububi pa bubi. Abasambi ba kwa Yesu balisambilile ukuti balekabila ukuba ne citetekelo pa kuti baleelela bambi. Ilyo Yesu abebele ukuti balingile ukulaelela na balebabembukila imiku iingi, abasambi bapaapete Yesu abati: “Tulundileniko icitetekelo.”—Luka 17:1-5.

11. Cinshi cingalenga twakaana ukumfwa nga batulungika?

¹¹ Bushe ndakalipa nga banungika? Mu nshita ya kulafwaya ifilubo mu muntu uwa cilatulungika, tulingile fye ukusambililako ku fyo atufunda. (Amapinda 19:20) E ico twilakalipa nga batufunda pa kuti tulesambilila ukulatontonkanya nga Yehova!

12. Bushe umuntu nga aleilishanya lyonse pa baume abatungulula ninshi bwafya nshi akwata?

¹² Bushe ndailishanya pa batungulula mu cilonganino? Ilyo inengu 10 shaletele ilyashi ilibi ku bena Israele, bonse abaumfwilile inengu batendeke ukuilishanya pali Mose na Aarone. Lyena Yehova aebele Mose ati: “Kufika lilali bashakantetekele?” (Impendwa 14:2-4, 11) Yehova alishibe ukuti abena Israele tabamucetekele pantu baleilishanya pali Mose na Aarone, abaume abo asontele. E fyo caba na ino nshita, nga ca kuti lyonse tuleilishanya pa baume abo Yehova asonta ukulatungulula abantu bakwe, ninshi icitetekelo cesu muli Lesa nacinaka.

13. Mulandu nshi tushilingile ukumfwila sana ububi nga twamona ukuti icitetekelo cesu nacitendeka ukunaka?

¹³ Pa numa ya kutontonkanya pali aya mepusho, nalimo kuti mwasanga ukuti icitetekelo cenu nacinaka. Ifi nga e fyo cili mwiumfwa sana ububi. Muleibukisha ukuti no  mutumwa Petro na o alyumfwile umwenso kabili alitendeke ukutwishika. E lyo limo limo, Yesu alekalipila abatumwa bakwe bonse pa kuba ne “citetekelo icinono.” (Mateo 16:8) Lelo kuti twasambililako isambililo ilyacindama ku fyo Petro acitile. Tontonkanyeni pa fyo acitile ilyo aumfwile umwenso atendeka no kwibila muli bemba.

MULEBIKA AMANO KULI YESU PA KUTI ICITETEKELO CENU CILEKOSELAKO

14, 15. (a) Cinshi Petro acitile ilyo atendeke ukwibila? (b) Bushe kuti ‘twatonta shani amenso’ kuli Yesu?

¹⁴ Cinshi Petro acitile ilyo atendeke ukwibila muli bemba? Petro alishibe ukoowa, e ico afwaya, nga alyowele no kubwelela ku bwato. (Yohane 21:7) Nomba mulandu nshi ashacitile ifyo? Pantu Petro tashintilile pa mano yakwe, abikile amano na kabili kuli Yesu, e ico amulombele ukuti amwafwe. Nga ca kuti twamona ukuti icitetekelo cesu nacinaka, tufwile ukupashanya Petro. Kuti twamupashanya shani?

¹⁵ Nga filya fine Petro abikile amano na kabili kuli Yesu ukuti amwafwe, na ifwe bene tufwile ‘ukulatonta amenso’ kuli Yesu. (Belengeni AbaHebere 12:2, 3.) Nomba kuti ‘twatonta shani amenso’ kuli Yesu apo tatumumona na menso yesu nga filya Petro alemumona? Kuti twatonta amenso kuli Yesu nga tulesambilila ifyo alesambilisha ne fyo alecita e lyo no kulacita ifyo fine twasambilila. Nga tulecita ifi, icitetekelo cesu cikalakoselako. Natulande pa nshila shimo umo twingapashanya Yesu.

16. Bushe Baibolo kuti yatwafwa shani ukukosha icitetekelo cesu?

¹⁶ Mulekosha icitetekelo cenu muli Baibolo. Yesu alishininkishe ukuti amalembo yafuma kuli Lesa no kutila kuti yatupanda amano ayasuma sana. (Yohane 17:17) Nga tulefwaya ukulapashanya Yesu, tulingile ukulabelenga Baibolo cila bushiku, ukuisambilila, no kulatontonkanya sana pa fyo tulesambililamo. Na kabili tufwile ukulafwaya amasuko ku mepusho ayo twingakwata. Ku ca kumwenako, bushe mwalishininkisha ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha? Kuti mwashininkisha ukuti impela naipalama, nga mulebelenga amasesemo ya mu Baibolo ayalanga apabuuta tuutu ukuti tuleikala mu nshiku sha kulekelesha. Bushe mulefwaya ukucetekela sana ukuti Lesa akafikilisha ifyo atulaya? Nga e fyo mulefwaya, mulebelenga amasesemo ya mu Baibolo ayafikilishiwa kale. Bushe mwalishininkisha ukuti Baibolo kuti yamwafwa na muno nshiku? Icingamwafwa ukushininkisha kulabelenga amalyashi aya bamunyinefwe na bankashi abo Baibolo yaalula. * (Moneni utumashiwi pe samba.)—1 Abena Tesalonika 2:13.

17. Cinshi cayafwile Yesu ukushipikisha amesho ayakalamba, kabili kuti twamupashanya shani?

¹⁷ Mulebika amano ku mapaalo ayo Yehova atulaya. Yesu alishipikishe amesho ayakalamba pantu abikile sana amano ku mapaalo ayo ali no kupokelela. (AbaHebere 12:2) Ifya muli cino calo tafyalengele apumbulwa. (Mateo 4:8-10) Kuti twapashanya shani Yesu? Tulingile ukulatontonkanya pa mapaalo ayo Yehova atulaya. Muleelenganya ukuti muli mu calo cipya, kabili mulelemba nelyo ukulenga ifyo mufwaisha ukwisacita mu Paradaise. Nelyo kuti mwalemba amashina ya bantu abakabushiwa abo mufwaya ukulanda nabo e lyo ne fyo mufwaya ukulanda nabo. Ca cine ukuti amalayo ya kwa Lesa ya bantu fye  bonse, lelo mulingile ukulayamona ukuti ni mwe alaya.

18. Bushe ipepo kuti lyamwafwa shani ukukosha icitetekelo cenu?

¹⁸ Mulelomba ukuti icitetekelo cenu cilekoselako. Yesu alisambilishe abasambi bakwe ukulalomba kuti Yehova alebapeela umupashi wa mushilo. (Luka 11:9, 13) Ilyo mulelomba ukuti amupeele umupashi wa mushilo, mulepepa no kuti alemulundilako icitetekelo. Icitetekelo caba pa fisabo fya mupashi wa mushilo. E lyo mulingile ukulapepa mu kulungatika. Ku ca kumwenako, nga mwalimona ukuti cilamwafya ukweleela abantu, kuti mwalomba ukuti Yehova amwafwe ukuba ne citetekelo cakosa no kumwafwa ukulaelela.

19. Bushe kuti twacita shani nga tulefwaya ukusala ifibusa ifisuma?

¹⁹ Mulesala ifibusa ifyakwata icitetekelo icakosa. Yesu alisalile bwino ifibusa. Abanankwe bali batumwa bakwe, abali ne citetekelo, aba cishinka, kabili abalemumfwila. (Belengeni Yohane 15:14, 15.) E ico mulepashanya Yesu, mulesala ifibusa ifyakwata icitetekelo icakosa kabili ifyumfwila Yesu. Ifibusa fya cine filalanda icine, kabili umo nga alufyanya, umunankwe alamufunda, no ulufyenye alakutika ku fyo umunankwe amufunda.—Amapinda 27:9.

20. Cinshi cingacitika nga ca kuti tulepashanya Yesu?

²⁰ Muleyafwako na bambi ukulakosha icitetekelo cabo. Ifyo Yesu alelanda no kucita fyalyafwile abasambi bakwe ukuba ne citetekelo icakosa. (Marko 11:20-24) Tulingile ukulacita filya Yesu alecita. Nga tulepashanya Yesu, tukaba ne citetekelo cakosa kabili tukalayafwa na bambi ukuba ne citetekelo. (Amapinda 11:25) Kuti mwayafwa shani ababa mu cifulo mushimikilamo? Ilyo mulesambilisha abantu Baibolo, mulekomaila pa fishinka ifilanga ukuti Lesa e ko aba, ukuti alatusakamana, no kuti Baibolo Cebo ca kwa Lesa. Kuti mwayafwa shani aba bwananyina ukutwalilila ukuba ne citetekelo cakosa? Nga mwaumfwa bamo baleilishanya pali bamunyinefwe abatungulula, mwilayangufyanya ukuleka ukwampana nabo, lelo mulebomfya umucenjelo pa kubafwa ukukosha icitetekelo cabo. (Yuda 22, 23) Nga mulaya ku sukulu e lyo bakafundisha balanda ukuti ifintu fyasangwike fye, muleba abashipa no kulanda ifyo mwasuminamo pa bubumbo. Ifyo bakafundisha na bana besukulu banenu bengacita pa numa ya kulanda ifyo mwasuminamo nalimo kuti fya mupapusha.

21. Finshi Yehova atulaya?

²¹ Yehova na Yesu balyafwile Petro ukuleka ukutwishika e lyo no kuba no mwenso. Pa numa ya myaka iingi, Petro aishileba pa bali ne citetekelo icakosa abo bambi balepashanya. E fyo Yehova acita na kuli ifwe, alatwafwa ukuba abakosa mu citetekelo. (Belengeni 1 Petro 5:9, 10.) Tulingile ukubombesha pa kuti tube ne citetekelo icakosa kabili Yehova akatupaala pa kubombesha kwesu.