Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

?Yu Yu Save?

?Yu Yu Save?

I no Baebol nomo we i tokbaot se ol man Isrel oli wok slef long Ijip. ?I gat sam narafala pruf?

Baebol i talem se afta we ol man Midian oli tekem Josef i go long Ijip, olfala papa blong hem Jekob mo ol pikinini blong hem oli aot long Kenan, oli muv i go long Ijip. Oli go stap long ples ya Gosen, klosap long maot blong Nael Reva. (Jen. 47:1, 6) Ol man Isrel oli “stap kam plante we plante, mo oli stap kam strong we i strong.” Nao ol man Ijip oli fraet long olgeta mo oli fosem olgeta blong oli wok slef.—Eks. 1:7-14.

Tede samfala oli jikim stori ya blong Baebol, oli talem se i wan kastom stori nomo. Be i gat pruf se ol laen blong Sem * oli wok slef long Ijip bifo.

Ol man blong digim graon oli faenem sam vilej blong bifo long not blong Ijip. Wan man blong stadi dip long Baebol, nem blong hem Jon Bimson, i talem se long not blong Ijip, oli faenem moa long 20 vilej blong ol man we oli kamaot biaen long Sem. Mo tu, wan man we i stadi long saed blong Ijip bifo, nem blong hem Jemes K. Hofmaea, i talem se: “Long ol yia 1800 bifo Kraes kasem 1540 bifo Kraes, plante laen blong Sem we oli stap long wes Esia oli muv i kam long Ijip.” Hem i talem tu se: “Hemia ol yia we Ebraham, Aesak, mo Jekob oli laef, taswe hemia sem taem we Jenesis i tokbaot, se oli go long Ijip blong lukaot kakae, wota, mo gras blong ol animol blong olgeta.”

Oli faenem wan narafala pruf long saot blong Ijip, hemia wan smol haf blong wan olfala skrol we oli raetem long ol yia 2000 bifo Kraes kasem 1600 bifo Kraes. Long hanraet ya, i gat nem blong sam slef we oli wok blong wan masta long saot blong Ijip. Bitim 40 long ol nem ya oli laen blong Sem. Ol slef ya oli wok had olsem ol jif kuk, ol man blong wivim kaliko, mo oli mekem ol narafala wok we i strong. Masta Hofmaea i talem se: “From we i gat bitim foti laen blong Sem we oli wok blong wan masta nomo [long saot blong Ijip], i luk olsem se ol laen blong Sem we oli stap olbaot long Ijip, speseli long maot blong Nael Reva, oli plante we plante.”

Deved Rol, we i wan man blong digim graon, i talem se sam nem blong ol slef ya “oli sem mak long sam nem long Baebol,” olsem Isakara, Asere, Sifraha. (Eks. 1:3, 4, 15) Masta Rol i talem se: “Hemia ol pruf we i soemaot klia se ol man Isrel oli wok slef long Ijip bifo.”

Masta Bimson i talem se: “Ol histri we ol man oli raetemdaon, oli laenap gud wetem stori blong Baebol se ol man Isrel oli wok slef long Ijip, mo biaen oli aot long Ijip bakegen.”

^ par. 4 Sem i wan long trifala pikinini blong Noa. Olgeta we oli kamaot biaen long Sem, ating hemia ol man Elam, Asiria, ol fas man Babilon, ol Hibru, ol man Siria, mo sam laen blong ol man Arab.