Nlômane Paul ô mbe ô kôme’e yeme na, mefoé me ne minsos, me ne mbia abé, akusa bo Bekristen bese ya éyoñe jé, be nji be be yeme’e de. Bekristen béziñe ya Corinthe be mbe be nga dañe tabe ndi a bebien, be buni’i na, be wôneya nsisim, aval e ne na, be vo’o ke ku. (1 Bec. 10:12) Jôm éte nje Paul a nga ve be abendé di: “Me ako woñ, a za bo a zen éziñe na, aval ane nyo éte é nga du’u Ève a fe’e medu’ane jé, asimesane denan de aye ndaman a li’i ngume nye’ane ya nlem a mfuban, mbie bi ne mfa’a Krist.”​—2 Bec. 11:3.

Ajô ete e mbe e tyele’e Paul nleme yôp, nalé a liti na, bi nji yiane nyoñe de éngbwemese. Nge wo kômbô dañe ndum ja bobane nsisime wôé été, wo yiane tu’a yem amu jé, mefoé me ne minsos me ne mbia abé, a kamane womien.

Ba belane mefoé me ne minsos na, be du’u bôte be ne tyi’ibi ya du’uban, nge jôé asimesan a mimboane miap. Avale kalate Propaganda and Persuasion (nkobô Engilis) a jô, foé é ne minsos é ne medu’an, é ne abé, é ne fe ékotekot. Bôte ba jô na, mefoé ma yametane me wô’ô bo ‘minsos, a na, môt a kat avale mefoé ete a kômbô jôé bôte bevok, a asimesane dap.’

Amu jé mefoé ma yametan me ne abé? Me ne ane évuñulu ja nyiine mone môte ya nlem wongan, évuñulu éte é nji nyum, ve é ne nsul. E ne kui na, bi bo teke yeme  na, mefoé mete me ne abé. Ñyeme mam éziñ, a yé’é mefulu me bôt a jô na: “Abui ya be bia e se ngule ya yem abim avé bôte bevo’o ba jôé be, a belane be.” Ñyeme mame mfe ki a jô na, befam a binga ba “taté ôte’ete’e ôte’ete’e na, ba bo mam méziñ ma ye su’ulane tindi be na be bo mbia be mam.” A ne bo ‘ñwôane bôt, bita, e vini meyoñ a menda me Zambe mefe, a mbia be mam befe.’​—Easily Led​—A History of Propaganda.

Ajô te, nge zezé bôt e ne du’u bia a avale mefoé ete, ngumane ke Satan! Nté ane mona môt a nga téban, Satan a yé’é na, a yeme mefulu mé. “Si nyô ése” é ne mo mé. A ne belane ngap ése ya émo jé na a solé minsose mié. (1 Jn. 5:19; Jn. 8:44) Satan a ne “ndu’u si se,” amu a kuiya na, a mane dime bôte mis. (2 Bec. 4:4; Nli. 12:9) Aval avé ô ne sa’ale mbia mefoé Satan a yametan?

Yésus a nga ve atiñe di, asu ya na, bi sa’ale mefoé ma yametan: “Mi aye yeme benya mejôô, a benya mejôô be aye bo mia beti.” (Jn. 8:31,32) Mbôle benya mejôô ba soo mewosan, wo yiane bo aval ane mbo bita. Wo yiane bi benya mefoé ba ye kamane wo be besiñe bôé. Yéhôva a ve bia benya mefoé. Ô ne koone mefoé mese me ne volô wo na, ô sa’ale mbia mefoé Satan a yametan.​—2 Tim. 3:16, 17.

Satan, beta nlaa minsos a yeme de. Ajô te, a belan émo jé na, é bo na, bi bo teke kômbô lañe Kalate Zambe, a bindi nye. Te ku ôlame wé! (Beép. 6:11) Bo’o “ngule ya yem” benya mejôô, édok été. (Beép. 3:18) Nalé aye sili na, ô ve ngule jôé ése. Ve ba’ale’e mejô me Noam Chomsky, ntili bekalate éziñ, nnye a nga jô na: “Môt éziñ a se ngule ya futi benya mejôô e boo wôé. Womiene wo yiane de bo.” Nde ñhe, “Womien bo’o de” a zene ya ‘fase mintilane môs ôse.’​—Mam. 17:11, Mfefé Nkôñelan.

Ba’ale’e na, Satan a nji yi na, ô tu’a fas. Amu jé? Amu na, avale kalate éziñ a jô (Media and Society in the Twentieth Century), mefoé ma yametan “mme bôt  ba dañe kañese éyoñ . . . be nga kate kôme fas.” Nde ñhe, te bi fulu ya yebe mam mese wo wôk. (Min. 14:15) Bela’ane ngule ya fase Yéhôva a nga ve wo na, ô bo benya mejôô jam e ne endôé.​—Min. 2:10-15; Bero. 12:1, 2.

Bebo bita be ne belane mefoé me ne minsos na, be te’e bôte ba wosane be. Be ne tindi besiñe bap na, be wosane zañe jap, nge bo na, be vuane na, be bili besiñe ba wosane be. Beta mone bezimbi éziñ ya si Jaman a nga jô na, jam ôsu e nga bo na, bezimbi be jañele bita e Beta Bita bi ôsu e mbe na, bôt “be mbe be ko mefoé besiñe be mbe be lôme be woñ, ane ndôñ ja ko nyo woñ.” Satan a bo avale da asu ya na, a kandé bia mengam, a na, a ve’ele bia. A ne bo na, môman me bo zañe bobejañe ya akônda, nge bo na, be bo teke beta yeñ a ékôane Yéhôva, amu ba tôban ékotekot, nge ke amu be bili ajô éziñ.

Te du’uban! Jôké’é Yéhôva a wulu wo. Tame fas, Kalate Zambe a jô bia na, môt ase a “jamé’é nyô mbok,” mfa’a ya na, bi ba’ale élat é ne zañe jangan. A jô fe na, bi ji’a kôme mejô. (Beco. 3:13, 14; Mt. 5:23, 24) Bi nji yiane telé na, bia yeñ a akônda. (Min. 18:1) Ve’ele’e womien, ô yem nge ô ngenane ngule ya wosane mbia mefoé Satan a yametan. Sili’i womiene na: ‘Nsisim ôvé ô nga jôé asimesane dam éyoñe me nga tebe aval été éte? Ye nsisime ya émo, ye nsisime Zambe?’​—Beg. 5:16-26; Beép. 2:2, 3.

Bebo bita be nji tu’a kabetane masa wop, be se ngule ya kôme bo bita. Éyoñe bita, bebo bita ya ngame jia, be wô’ô laane ba ya ngame fok minsos na, be tindi be na, be bo teke beta tabe ndi a masa wop. Be ne kate be na: “Te tabané masa wônan ndi!” Be ne fe jô na, “Te jô’ané na be kee mia awu!” Mbôle ba kômbô du’u bebo bita bete, be ne belane bone bikobe bemasa bap ba bo. Satan fe a bo nalé. A jeñ  a mezene mese na, a tindi bia na, bi bo teke beta tabe ndi a bôte Yéhôva a telé na, be wulu bia.

Jé é ne volô wo? Nyoñe’e ntyi’ane ya kabetan ékôane Yéhôva, a su’u bôte ba wulu je, akusa bo bikobe biap. (1 Bet. 5:12, 13) Te “ji’a dañe jañele fek,” te buni na, mame bôte ba tebe ékôane Yéhôva ngame yat ba jô, nge ke mam bôte medu’an ba jô, me ne bo bebela. (2 Bet. 2:2, Mfefé Nkôñelan; Tt. 1:10) Tôñe’e melebe Paul a nga ve Timothée. Wulu’u ba’aba’a a benya mejôô ô nga yé’é, a te vuane vôm ô nga yé’é be. (2 Tim. 3:14, 15) Éko éziñ, abui beamu da liti na, ô ne tabe ndi a zene Yéhôva a belane je, den a nto bebé mimbu ntet na, a wulu bia zene ya benya mejôô.​—Mt. 24:45-47; Beh. 13:7, 17.

Ve ba’ale’e na, mefoé Satan a yametan, me nji bo kôm ése ve aval ô nji bo ngule ya ji’a yem. Biyoñe biziñ a belane woñ. Kalate éziñ a jô na, “a ne nnôme fatane medu’an ya befatan medu’ane bese.” (Easily Led​—A History of Propaganda) Philip M. Taylor, ñye’ele éziñe ya si Engilis a nga tili na, éyoñe b’Assyrien be mbe be jôé besiñe bap, be mbe be “si’ili’i be, be la’ane fe be minsos.” Satan a belane woñe ya bôt, woñe ya étibila’a, woñe ya awu, a befatane be woñe befe na, a kpwé bia si, a bo na, bi bo teke beta kañe Yéhôva.​—És. 8:12; Jr. 42:11; Beh. 2:15.

Te jô’é na, Satan a te’e wo a zene ya woñ. Yésus a nga jô na: “Te koane bôt be awôé nyôle woñ, ve éyoñ be maneya wôé nyô, be se ngule ya bo jam afe.” (Lc. 12:4) Kôme’e tabe ndi a bengaka’a Yéhôva a bo na, a ye ba’ale wo, a ye ve wo “abui éwôlô ya ngul,” a ye volô wo na, ô sa’ale meve’ele me Satan mese.​—2 Bec. 4:7-9; 1 P. 3:14.

E ne été na, ô ne tôbane mam ma bo na ô ko woñ, nge mam ma te’e wo. Ve ba’ale’e jame Yéhôva a nga kate Josué di: “Bo’o ngu, a ayo’o nlem; te ko woñ, nalé fe te fô’ôban: Amu Yéhôva Zambe wôé a ne be wo vôm ase w’ake.” (Jos. 1:9) Nge nlem ô tyele wo yôp, ye’ela’ane Yéhôva, ô kate nye mam mese ma ndeñele wo. Ô ne tabe ndi na, ‘mvo’é Zambe . . . je aye ba’ale nleme wôé a asimesane dôé,’ ndemben wo ye bi ngule ya wosane mbia mefoé Satan a yametan.​—Beph. 4:6, 7, 13.

Ye wo simesan minsos Rabschaké, nlômane njô bôte ya Assyrie a nga laan bebo bisaé be Yéhôva? A mbe ve ane a jô na, ‘Teke jôm éziñ é ne kamane mia mo m’ Assyrie. To’o Zambe wônan a se ngule ya bo jam éziñ asu denan.’ A nga jô jô na: ‘Yéhôva nnye a nga jô bia na, bi ke jiane si éte.’ Jé Yéhôva ki a nga jô? A nga jô na: “Te ko mejô w’ate wô’ô woñ, mme mete bebo bisaé be njô bôte ya Assyrie be biaséya ma.” (2 Bb. 18:22-25; 19:6) Mvuse ya valé nde a nga lôm éngele a nga wôé bezimbi ya Assyrie 185 000, alu da da!​—2 Bb. 19:35.

Ye e kuiya na, ô yen ane ba du’u môt éziñ e bingengeñ, nge ke ane ba tindi nye na, a bo mbia jam? Nga e wô’ô kui na ô jô na, ‘Te yebe jôm ba kate wo! Ba du’u wo!’ Beéngele ba bo avale da, ba jô wo na: “Te jô’é na Satan a du’u wo!”

Te ve’ele vô’ôlô mbia mefoé me Satan. (Min. 26:24, 25) Vô’ôlô’ô Yéhôva, a tabe’e nye ndi a mam mese wo bo. (Min. 3:5-7) Bo’ok aval a jô wo: “A mone wom, bo’o fek, a va’a nleme wom mevak.” (Min. 27:11) Nge wo bo nalé, wo ye dañe ndum ja bobane nsisime wôé été!