•  Ang angay nimong mahibaloan

•  Ang imong mahimo

•  Ang giingon sa mga ginikanan

 Sa pipila ka kultura, ang mga anak suod sa ilang ginikanan ug gustong magpagiya nila. Sa ubang kultura, ang mga anak sagad didto mangayog tambag sa ilang isigkabatan-on.

 Dihang ang mga anak didto mangayog tambag sa ilang isigkabatan-on, wala nila tahora ang awtoridad sa ilang ginikanan. Gani, dihang sila matin-edyer na, ang ilang ginikanan lagmit mobati nga wala na silay impluwensiya sa ilang mga anak. Ug dili na ikatingala! Kon kanunay silang makig-uban sa ilang isigkabatan-on, morag sila nay nagpadako sa usag usa imbes ang ilang ginikanan.

 Nganong sayon ra man kaayo sa mga anak nga makigsuod sa ilang isigkabatan-on imbes sa ilang ginikanan? Matikdi ang mosunod nga mga rason.

•   Eskuwelahan. Dihang ang mga anak kanunayng makig-uban sa ilang isigkabatan-on, magkasuod sila sa usag usa ug sa ngadtongadto basin mas importante na nila ang pag-uyon sa ilang isigkabatan-on kay sa ilang ginikanan. Mosamot ni dihang matin-edyer na sila.

•   Gamay rag panahon nga magkauban. Sa daghang pamilya, walay tawo ang balay inig-uli sa mga anak gikan sa eskuwelahan, kay tingali nagtrabaho ang ginikanan.

•   Kultura sa mga tin-edyer. Dihang matin-edyer na, ang mga batan-on maimpluwensiyahan na pag-ayo sa kultura sa mga tin-edyer. Kini nga kultura may kaugalingong estilo, apil sa sininaan, sinultihan, ug linihokan. Mas importante nila kon unsay hunahuna sa ilang isigkabatan-on kanila kay sa ilang ginikanan.

•   Negosyo. Ang mga negosyo naghimog mga produkto ug kalingawan nga para lang sa mga batan-on. Tungod niini, dili na magkasinabot ang mga ginikanan ug ang mga anak. “Kon mawala ang kultura sa mga tin-edyer,” misulat si Dr. Robert Epstein, “daghan niini nga mga negosyo nga binilyong dolyares ang kita mahugno dayon.” a

•   Padayong palig-ona ang imong relasyon sa imong anak.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Kining mga pulonga nga akong gisugo kanimo niining adlawa ibutang gayod sa imong kasingkasing, ug isilsil kini sa imong mga anak ug isulti kini dihang maglingkod ka sa imong balay, dihang maglakaw ka sa dalan, dihang maghigda ka, ug dihang mobangon ka.”—Deuteronomio 6:6, 7.

   Puwedeng mahigala sa imong anak ang iyang mga isigkabatan-on, pero dili gyod sila angayng mopuli sa imong papel ingong ginikanan. Hinuon, ang mga eksperto miingon nga ang kadaghanan sa mga bata ug tin-edyer nagtahod sa ilang ginikanan ug gusto nilang mapalipay sila. Kon magpabilin kang suod sa imong anak, mas dako kag impluwensiya ngadto kaniya kay sa iyang isigkabatan-on.

   “Kinahanglan kang mogahin ug panahon sa imong mga anak, tingali pinaagi sa paghimo nga magkauban sa adlaw-adlawng mga buluhaton, sama sa pagluto, pagpanglimpiyo, ug bisan sa paghimog homwork. Paglingawlingaw mo nga magkauban—pagdula mo, tan-aw ug salida o TV. Ayawg hunahunaa nga okey rang kadiyot mong magkauban, bisag pila lang ka oras, basta enjoy lang. Ang mubong panahon sa pag-enjoy dili makapasuod ninyo sa usag usa!”—Lorraine.

•   Paneguroa nga lainlaig edad ang mga higala sa imong anak.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Ang binuang nabugkos sa kasingkasing sa bata.”—Proverbio 22:15.

   Ang ubang ginikanan kontento na nga daghag higala ang ilang mga anak. Pero bisag morag daghan ug higala ang imong anak, nagkinahanglan siyag mga higala nga lainlain ug edad kay motabang ni niya nga mohamtong. Ug ang isigkabatan-on dili makahatag sa giya ug pagpanguna nga gikinahanglan sa usa ka batan-on. Ang mahigugmaong mga ginikanan lang ang makahatag niini.

   “Ang mga isigkabatan-on sa imong anak naa tingaliy kahibalo sa pipila ka butang, pero wala silay igong katakos, eksperyensiya, ug kaalam sa pagtabang sa ubang batan-on sa paghimog kinamaayohang mga desisyon. Dihang ang mga batan-on magpagiya sa ilang mga ginikanan, sila mohamtong sumala sa ilang edad.”—Nadia.

•   Pagtagana ug maalamong giya.

   Ang Bibliya nag-ingon: “Ang naglakaw uban sa mga maalamon mahimong maalamon.”—Proverbio 13:20.

   Bisag dihang managko na ang imong mga anak, makabenepisyo sila pag-ayo sa paggahin ug panahon uban nimo. Busa mahimong maayong ehemplo kanila.

   “Ang mga ginikanan ang pinakaimportanteng ehemplo sa mga anak. Dihang matudloan ang mga anak nga pabilhan ug tahoron ang ilang ginikanan, gusto nilang maparehas sa ilang ginikanan inigkadako nila.”—Katherine.