Daghang tawo moingon nga nagkasumpaki ang siyensiya ug ang asoy sa Bibliya bahin sa paglalang. Apan ang tinuod nga nagkasumpaki, dili ang siyensiya ug ang Bibliya, kondili ang siyensiya ug ang ideya sa mga Pundamentalistang Kristohanon. Ang uban kanila moinsistir nga sumala pa kono sa Bibliya, ang paglalang sa uniberso gihimo sulod sa unom ka tag-24-oras nga adlaw mga 10,000 ka tuig kanhi.

Apan ang Bibliya wala magtudlo niana. Kon gitudlo pa kana sa Bibliya, nan ang daghang kaplag sa siyensiya sa miaging 100 ka tuig makapaduhaduha sa gipamulong sa Bibliya. Gipakita sa pagtuon sa Bibliya nga wala kini magkasumpaki sa nadiskobrehan sa siyensiya. Busa ang mga Saksi ni Jehova dili modawat sa gitudlo sa mga Pundamentalistang Kristohanon ug sa daghan niadtong nagtuo nga ang pagpanglalang gihimo sulod sa unom ka tag-24 oras nga adlaw. Ang mosunod mao gayod ang gitudlo sa Bibliya.

Ang asoy sa Genesis gisugdan sa simple apan sa puwersadong mga pulong: “Sa sinugdan gilalang sa Diyos ang mga langit ug ang yuta.” (Genesis 1:1) Daghang eskolar sa Bibliya mouyon nga kining mga pulonga naghubit sa usa ka buhat sa paglalang nga lahi sa mga adlaw sa paglalang nga gisaysay sugod sa bersikulo 3. Lalom kinig kahulogan. Sumala sa pasiunang mga pulong sa Bibliya, ang uniberso, lakip ang atong planetang Yuta, naglungtad na sa wala pa magsugod ang mga adlaw sa paglalang.

Gibanabana sa mga geologo nga ang Yuta naglungtad nag 4 bilyones ka tuig, ug gibanabana sa mga astronomo nga ang uniberso naglungtad nag mga 15 bilyones ka tuig. Kini bang ilang nadiskobrehan—o tingali ang mga kausaban unya sa ilang pagsabot sa edad sa Yuta ug sa uniberso—nagkasumpaki sa giingon sa Genesis 1:1? Wala. Ang Bibliya wala maghisgot ug eksaktong edad ‘sa mga langit ug sa yuta.’ Ang siyensiya ug ang Bibliya wala magkasumpaki.

Komosta ang gitas-on sa mga adlaw sa paglalang? Literal ba kining tag-24-oras? Mao kanay pagtuo sa uban kay ang magsusulat sa Genesis nga si Moises naghisgot sa adlaw human sa unom ka adlaw nga paglalang ingong sumbanan sa senemanang Igpapahulay, busa ang matag usa ka adlaw sa paglalang maoy literal nga 24-oras. (Exodo 20:11) Nahiuyon ba kini sa giingon sa Genesis?

Wala. Ang Hebreohanong pulong nga gihubad ug “adlaw” mahimong magpasabot  ug lainlaing gitas-on sa panahon, dili lang 24-oras. Pananglitan, sa nagsumaryo bahin sa pagpanglalang sa Diyos, gihisgotan ni Moises ang tanang unom ka adlaw nga paglalang ingong usa ka adlaw. (Genesis 2:4) Dugang pa, sa unang adlaw sa paglalang, “gitawag sa Diyos ang kahayag nga Adlaw, apan ang kangitngit iyang gitawag nga Gabii.” (Genesis 1:5) Dinhi, bahin lang sa 24-oras nga yugto ang gihubit sa terminong “adlaw.” Busa wala gayoy giingon ang Bibliya nga 24-oras lang ang gitas-on sa matag usa ka adlaw nga paglalang.

Nan, unsa ka taas ang mga adlaw sa paglalang? Walay giingon ang Bibliya; apan ang mga pulong sa Genesis kapitulo 1 ug 2 nagpakita nga taas-taas nga yugto sa panahon ang nalangkit.

Gisulat ni Moises ang iyang asoy sa pinulongang Hebreohanon, ug iyang gisulat kini sumala sa panglantaw sa tawo dinhi sa Yuta. Kining duha ka punto ug ang kamatuoran nga ang uniberso naglungtad na sa wala pa magsugod ang mga yugto o mga adlaw sa paglalang, makatabang sa pagsulbad sa daghang isyu bahin sa asoy sa paglalang. Sa unsang paagi?

Ang pagtuon sa asoy sa Genesis nagpakita nga ang pagpanglalang sugod sa unang “adlaw” nagpadayon hangtod sa usa o kapin pang “mga adlaw” nga misunod. Pananglitan, sa wala pa magsugod ang unang “adlaw” sa paglalang, ang kahayag sa naglungtad nang Adlaw wala pa makaabot sa Yuta tungod tingali sa bagang panganod. (Job 38:9) Sa unang “adlaw,” kining bagang panganod anam-anam nga nanihag ug ang diyutay nga kahayag nakalapos sa atmospera. a

Sa ikaduhang “adlaw,” ang atmospera nagkatin-aw, nga nakamugnag hawan tali sa bagang panganod ug sa dagat. Sa ikaupat nga “adlaw,” ang atmospera nagkatin-aw pa gayod hangtod makita na ang Adlaw ug bulan ‘diha sa kalangitan.’ (Genesis 1:14-16) Sa ato pa, sa panan-aw sa tawo dinhi sa Yuta, ang Adlaw ug bulan makita nag gamay. Kining tanan anam-anam nga nahitabo.

 Ang asoy sa Genesis nag-ingon usab nga ang atmospera nagkatin-aw, nga sa ikalimang “adlaw” nanungha ang pak-an nga mga linalang, sama sa mga insekto ug mga langgam.

Ang asoy sa Bibliya mahimong sabton nga daghag gipanglalang sulod sa matag usa ka adlaw o yugto sa paglalang, nga anam-anam nga gipanglalang imbes sa usa lang ka higayon, nga tingali ang uban nagpadayon hangtod sa sunod pang mga adlaw sa paglalang. b

Ang anam-anam ba nga pagtungha sa mga tanom ug mananap nagpasabot nga ang Diyos naggamit ug ebolusyon sa pagpatunghag nagkalidadis nga buhing mga butang? Wala. Ang rekord klarong nagpakita nga ang Diyos naglalang sa tanang pangunang “mga matang” sa tanom ug mananap. (Genesis 1:11, 12, 20-25) Kini bang orihinal nga “mga matang” sa tanom ug mananap giprograma nang daan nga makapahiangay sa nag-usab-usab nga kahimtang  sa kinaiyahan? Unsa may kinutoban sa usa ka “matang”? Walay giingon ang Bibliya. Apan kini nag-ingon nga ang buhing mga linalang ‘midagsang sumala sa ilang mga matang.’ (Genesis 1:21) Sa ato pa, dunay kinutoban ang gidaghanon sa panagkadaiya sa usa ka “matang.” Ang mga fossil ug ang modernong pagpanukiduki nagpalig-on sa ideya nga ang matang sa mga tanom ug mananap wala ra kaayo mausab paglabay sa taas nga panahon.

Sukwahi sa giingon sa mga pundamentalista, ang Genesis wala magtudlo nga ang uniberso, lakip ang Yuta ug ang tanang buhing butang diha niana, gilalang sa mubong yugto sa panahon, nga pipila lang ka libo ka tuig sa miagi. Hinunoa, ang giingon sa Genesis bahin sa paglalang sa uniberso ug sa pagtungha sa kinabuhi dinhi sa Yuta nahiuyon sa dili pa dugayng mga kaplag sa siyensiya.

Tungod sa ilang pagtuo sa teoriya sa pilosopiya, daghang siyentipiko dili motuo sa giingon sa Bibliya nga ang Diyos maoy naglalang sa tanang butang. Apan makaiikag nga sa karaang basahon sa Bibliya nga Genesis, si Moises nagsulat nga ang uniberso dunay sinugdanan ug nga ang kinabuhi hugna-hugna nga nanungha sulod sa mga yugto sa panahon. Sa unsang paagi si Moises nakakuhag impormasyon nga nahiuyon sa siyensiya duolan sa 3,500 ka tuig na kanhi? Tungod sa usa ka katuohang eksplinasyon. Ang Usa nga dunay gahom ug kaalam sa paglalang sa mga langit ug sa Yuta naghatag kang Moises ug kahibalo nga tukma sa siyensiya. Nakahatag kinig lig-on nga pamatuod nga ang Bibliya “inspirado sa Diyos.” c—2 Timoteo 3:16.

Apan tingali makapangutana ka kon importante ba gayod nga motuo ka sa asoy sa Bibliya bahin sa paglalang? Tagda ang makapakombinsir nga mga rason kon nganong angay kang motuo.