Gidisenyo Ba Kini?

Ang Talagsaong Kalig-on sa Bukog

● Ikaingon nga ang bukog maoy “usa ka obra maestra sa inhenyeriya” tungod sa talagsaong kalig-on ug kapasidad niini nga mabawog nga dili mabali. Ngano?

Hunahunaa: Ang tawo dunay mga 206 ka bukog ug 68 ka lutahan. Ang kinatas-ang bukog mao ang femur, o bukog sa paa; ang kinagamyan mao ang stapes, o bukog sa sulod sa dalunggan. Ang usa ka hawod nga gymnast nga himsog ug panglawas makabawog-bawog sa iyang lawas tungod sa iyang mga bukog, kaunoran, cartilage, ug mga lutahan. “Bisan ang atong kumagko maoy pamatuod nga ang nagdisenyo sa atong lawas (kon si kinsa man siya) intelihente gayod!” miingon ang National Space Biomedical Research Institute.

Ang bukog dili basta-basta nga mabali bisan sa bug-at nga puwersa. “Ang pagkadisenyo sa bukog maoy sama sa buhos sa semento nga gipailawomag puthaw,” matod pa sa maong Institute. “Ang buhos sa semento nga gibutangag puthaw molig-on, ug nakadugang usab sa kalig-on niana ang gisagol nga semento, balas, ug bato. Apan, mas lig-on pa gayod niana ang atong bukog.” “Maayo unta kon masundog namo ang kalig-on sa bukog,” miingon si Robert O. Ritchie, propesor sa materials science sa University of California, sa Berkeley, America.

Dili sama sa semento, ang bukog maoy hinungdanong bahin sa daghan kaayo nga buhing mga linalang. Ang bukog may katakos sa pag-ayo sa iyang kaugalingon, motubo tungod sa mga hormone sa lawas, ug hinungdanon sa pagpatunghag mga selula sa dugo. Sama usab kini sa atong kaunoran nga mas molig-on kon kita mamuwersa. Busa, ang mga atleta mas bug-at ug bukog kon itandi niadtong mga walay ehersisyo.

Unsay imong hunahuna? Ang bukog ba sulagma lang nga mitungha o dunay nagdisenyo niini?

[Hulagway sa panid 25]

Ang estruktura sa bukog (gipadako)

[Picture Credit Lines sa panid 25]

Leg bone: © MedicalRF.com/age fotostock; close-up: © Alfred Pasieka/Photo Researchers, Inc.; gymnast: Cultura RF/Punchstock