SI George nawad-an nag paglaom. Halos wala na siyay ikapakaon sa iyang pamilya. Unya ang iyang mga silingan nangasakit pa gyod ug ang uban nagkuraw sa kagutom. Apan siya nahibalo nga maayog kahimtang ang kasikbit nga nasod. Naghunahuna siya sa pagpanarbaho didto, ug dayon kuhaon niya ang iyang pamilya.

Si Patricia nangandoy pod ug bag-ong kinabuhi sa laing nasod kay wala siyay masudlang trabaho sa iyang nasod. Siya ug ang iyang puyopuyo midesisyon sa pagbiyahe gikan sa Nigeria paingon sa Spain agi sa Algeria, nga walay kalibotan nga puwerteng lisora ang biyahe tabok sa Sahara Desert. Siya miingon: “Mabdos ko ug gusto nakong hatagag haruhayng kinabuhi ang akong anak.”

Si Rachel gusto pod moadtog Europe aron moharuhay ang iyang kinabuhi. Nawad-an siyag trabaho sa Pilipinas, ug ang iyang mga paryente miingon nga daghan ang gikinahanglang domestic helper sa abroad. Busa nanghulam siyag kuwarta para iplete sa ayroplano ug nanamilit sa iyang bana ug anak, ug nanaad, “Dili ra kita magkabulag ug dugay.”

Niining dili pa dugayng katuigan, gibanabana nga kapin sa 200 milyones ang nanar­baho sa laing nasod sama nila ni George, Patricia, ug Rachel. Bisan tuod ang uban nang­lagiw gumikan sa gubat, kalamidad nga gipahinabo sa kinaiyahan, ug pagpihig, ang kadaghanan namalhin tungod sa kalisod. Unsang mga problema ang ilang naatubang sa nasod nga ilang giadtoan? Natuman ba ang ilang gipangandoy? Unsay kahimtang sa mga anak dihang biyaan sila sa ilang ginikanan aron mokitag dako-dako? Tagda ang mosunod nga mga tubag niini nga mga pangutana.

Ang unang problema sa pagbalhin ngadto sa laing nasod sagad mao ang biyahe mismo. Si George, nga gihisgotan sa unang artikulo, mibiyaheg layo kaayo nga gamay rag balon nga pagkaon. “Puwerteng lisora ang biyahe,” siya miingon. Daghan sa nanglalin wala makaabot sa ilang destinasyon.

Si Patricia gustong moadto sa Spain. Misakay siyag trak agi sa Sahara Desert. “Ang biyahe gikan sa Nigeria paingon sa Algeria miabot ug usa ka semana, ug 25 ka tawo ang naghuot sa trak. Daghan mig nakita nga patayng lawas sa dalan ug dihay mga tawo nga nanglakaw sa desyerto nga naghulat na lang mamatay. Lagmit gibiyaan sila sa walay puangod nga mga drayber.”

Lahi kang George ug Patricia, si Rachel ayroplanog gisakyan paingon sa Europe, diin may trabahong naghulat kaniya ingong domestic helper. Apan wala siya magdahom nga mingawon kaayo siya sa iyang dos anyos nga anak nga babaye. “Kon makakita kog inahan nga nag-akatar ug anak, maguol kaayo ko,” siya miingon.

Si George naglisod pagpaangay sa nasod nga iyang giadtoan. Mga bulan pa ang milabay ayha siya nakapadalag kuwarta. “Daghang gabii nga nagsige kog hilak sa kamingaw ug kaguol,” siya miadmitir.

Si Patricia natanggong ug daghang bulan sa Algeria, una pa nakaabot sa utlanan sa Morocco. “Didto ko nanganak. Nagtagotago ko gikan sa mga human trafficker nga mangidnap ug mga babaye aron himoong pampam. Sa ulahi, nakakita kog ikaplete sa lansa paingon sa Spain. Kuyaw ang biyahe kay ang lansa gamay ug gubaon. Limasan pa namo kini gamit ang among sapatos! Sa pagdunggo namo sa Spain, wala na koy umoy sa paglakaw.”

Siyempre, dili lang kapeligrohan sa biyahe ang angay palandongon niadtong gustong moadto sa ubang nasod. Angay usab nilang pamalandongon ang problema sa pinulongan, kultura, maingon man ang gastos ug ang kalisod sa pag-aplay aron mahimong citizen o permanent resident. Kadtong ilegal nga manulod maglisod sa pagpangitag maayong trabaho, balay, edukasyon, o serbisyo medikal. Maglisod pod silag kuhag lisensiya sa pagdrayb o dili makapondog kuwarta sa bangko. Sagad sila abusohan, ug gamay rag suweldo.

Laing butang nga pamalandongon mao ang kuwarta mismo. Unsa ba ka kasaligan ang kuwarta? Ang Bibliya naghatag niining maayong tambag: “Pagbantay nga dili ka maugtas sa imong pagpangagpas nga madato. Ang imong kuwarta dali kaayong mahurot, nga morag gituboag pako ug molupad samag agila.” (Proverbio 23:4, 5, Good News Translation) Hinumdomi usab nga ang atong pangunang gikinahanglan mao ang mga butang nga dili mapalit ug sapi—nga mao ang gugma, kalinaw sa hunahuna, ug kompleto nga pamilya. Pagkapait kon palabihon sa mga ginikanan ang kuwarta kay sa ilang gugma sa usag usa ug sa ilang mga anak!—2 Timoteo 3:1-3.

Ang tawo dunay espirituwal nga mga panginahanglan usab. (Mateo 5:3) Busa himoon sa responsableng ginikanan ang ilang maarangan sa pagtuman sa responsabilidad nga gihatag sa Diyos kanila sa pagtudlo sa ilang mga anak bahin sa Diyos, sa iyang katuyoan, ug sa iyang mga sukdanan.—Efeso 6:4.

Ang mga estorya bahin sa pagpanarbaho sa laing nasod tingali nagkalainlain, pero kadaghanan niini parehas rag mga resulta, sama sa nahitabo kang George, Rachel, ug Patricia nga gihisgotan sa nag-unang mga artikulo. Ang pamilya mag-antos kon ang usa sa ginikanan molakaw, o biyaan sa usa ang iyang kapikas, ug daghang tuig silang magkalinay-anay. Sa kaso sa pamilya ni ­George, miabot kinig kapin sa upat ka tuig.

Si Rachel mibalik sa Pilipinas sa pagkuha sa iyang anak human magkabulag ug halos lima ka tuig. Si Patricia miabot sa Spain uban sa iyang gamayng anak. “Siya ray akong pamilya, busa gihimo nako ang tanan sa pag-atiman kaniya,” miingon si Patricia.

Daghan sa nanglangyaw wala manguli bisan pa sa kamingaw, kaapeke sa pana­lapi, ug sa dugayng paglinay-anay sa pamilya. Sanglit dako silag gasto sa ilang pag-abroad, ang uban kanila dili mouli bisag naglisod tungod kay dili sila gustong maulawan.

Ang usa nga miuli mao si Allan sa Pilipinas. Maayo siyag trabaho sa Spain, pero paglabayg 18 ka bulan, siya mipauli. “Gimingaw kaayo ko sa akong asawa ug sa akong gamayng anak nga babaye,” siya miingon. “Nakaingon ko nga dili na gyod ko motrabaho sa laing nasod gawas kon kauban nako ang akong pamilya. Ug mao kini ang among gihimo sa ulahi. Mas importante ang pamilya kay sa kuwarta.”

Duna pay laing butang nga mas importante kay sa kuwarta, ingon sa nakita ni Patricia. Siya miabot sa Spain nga nagdalag “Bag-ong Tugon,” o Kristohanon Gregong Kasulatan. “Anting-anting kini para nako,” siya miingon. “Dayon giduaw kog babaye nga Saksi ni Jehova. Kaniadto, dili ko interesadong makigsulti sa mga tawo niining relihiyona. Busa daghan kog gipangutana kaniya sa pagyagyag nga sayop ang iyang gituohan. Apan lahi sa akong gihunahuna, napamatud-an niya ang iyang tinuohan ug ang akong mga pangutana iyang gitubag direkta sa Bibliya.”

Nakat-onan ni Patricia nga ang tinuod nga kalipay ug paglaom nagdepende, dili sa lugar o kuwarta, kondili sa pagbaton ug kahibalo bahin sa Diyos ug sa iyang katuyoan alang kanato. (Juan 17:3) Nakat-onan usab ni Patricia nga ang matuod nga Diyos dunay ngalan—Jehova. (Salmo 83:18) Iyang nabasa usab diha sa Bibliya nga sa dili madugay wagtangon sa Diyos ang tanang kawalad-on pinaagi sa iyang Gingharian, usa ka gobyerno diin si Jesu-Kristo ang magmando. (Daniel 7:13, 14) “Pagaluwason [ni Jesus] ang kabos nga nagatuaw alang sa tabang, ingon man ang sinakit ug si bisan kinsa nga walay magtatabang. Gikan sa pagpanglupig ug sa kapintasan tubson niya ang ilang kalag,” nag-ingon ang Salmo 72:12, 14.

Ikaw among gidapit sa pagsusi sa Bibliya. Kini nga libro naundan sa kaalam sa Diyos nga makatabang nimo sa pagtakdag hustong mga prayoridad, sa paghimog hustong mga desisyon, ug sa pagsagubang sa bisan unsang pagsulay nga may kalipay ug paglaom.—Proverbio 2:6-9, 20, 21.