“Iya ni Jehova ang Kaluwasan”

PANAHON sa krisis sa nasod ug internasyonal nga panagbangi, ang mga tawo modangop sa ilang gobyerno alang sa kaluwasan ug kasegurohan. Ang mga gobyerno sa ilang bahin nagpauswag sa mga programa nga gidisenyo aron magkahiusa ang katawhan sa pagpaluyo kanila. Kon mas mahaling ang patriotismo pinaagi sa maong mga programa, mahimong mas madasigon ug mas subsob ang pagtuman sa patriotikong mga seremonyas.

Panahon sa emerhensiya sa nasod, ang patriotikong kadasig kasagarang naghatag sa mga tawo sa pagbati sa panaghiusa ug kalig-on ug mahimong magpalambo sa espiritu sa kooperasyon ug makiling sa pag-atiman sa mga panginahanglan ug mga intereses sa komunidad taliwala kanila. Apan, “ang patriotismo sama ra ka peligroso sa bisan unsang emosyon,” matod sa usa ka artikulo sa The New York Times Magazine, tungod kay “kon ipahayag kini nga walay pagpugong, mahimo kining ikapahayag sa mga paagi nga dili makapahimuot ug dili tilinguhaon.” Ang mga pagpahayag niini mahimong mausab ngadto sa mga lihok nga molapas sa sibil ug relihiyoso nga mga kagawasan sa pipila ka molupyo sa nasod. Ang matuod nga mga Kristohanon ilabinang nailalom sa pagpit-os nga ikompromiso ang ilang mga pagtuo. Sa unsang paagi sila mogawi kon ang maong mga kahimtang mahitabo sa kalibotan palibot nila? Unsang Kasulatanhong mga prinsipyo ang motabang kanila sa paglihok uban ang hait nga panabot ug sa paghupot sa integridad ngadto sa Diyos?

“Dili Ka Magyukbo Kanila”

Usahay, ang pagsaludar sa bandera sa nasod mahimong usa ka popular nga pagpahayag sa patriotismo. Apan ang mga bandera kasagarang adunay mga hulad sa mga butang sa langit, sama sa mga bituon, maingon man sa mga butang sa yuta. Ang Diyos nagpahayag sa iyang panglantaw bahin sa pagyukbo ngadto sa maong mga butang sa dihang iyang gisugo ang iyang katawhan: “Dili ka magbuhat alang kanimo ug usa ka linilok nga larawan o usa ka dagway nga sama sa bisan unsa nga anaa sa kalangitan sa itaas o anaa sa yuta sa ubos o anaa sa mga tubig ilalom sa yuta. Dili ka magyukbo kanila ni maaghat sa pag-alagad kanila, tungod kay ako si Jehova nga imong Diyos maoy Diyos nga nagapangayo ug bug-os nga pagkamahinalaron.”—Exodo 20:4, 5.

Ang pagsaludar ba o pagluhod atubangan sa bandera nga naghawas sa Estado maoy pagsupak gayod sa sugo nga ihatag kang Jehova nga Diyos ang bug-os nga pagkamahinalaron? Tinuod nga ang karaang mga Israelinhon adunay “mga ilhanan,” o mga estandarte, diin libot niana nagtigom ang ilang tulo ka tribo nga mga dibisyon samtang didto sa kamingawan. (Numeros 2:1, 2) Sa pagkomento bahin sa Hebreohanong mga pulong nga nagpaila sa maong mga estandarte, ang Cyclopedia ni McClintock ug Strong nag-ingon: “Hinunoa, bisan hain nianang mga pulonga wala maghatag sa ideya nga gipasabot sa pulong ‘estandarte’ diha sa atong hunahuna, nga mao, usa ka bandera.” Dugang pa, ang mga estandarte sa Israel wala isipa nga balaan, ni adunay bisan unsa mang mga seremonyas nga nalangkit sa paggamit niini. Kini nagsilbi lamang nga mga ilhanan, nga nagpakita sa mga tawo kon asa magtigom.

Ang mga larawan sa mga kerubin diha sa tabernakulo ug sa templo ni Solomon sa panguna nag-alagad ingong hulagway sa langitnong mga kerubin. (Exodo 25:18; 26:1, 31, 33; 1 Hari 6:23, 28, 29; Hebreohanon 9:23, 24) Dayag nga ang mga larawan sa mga kerubin wala ipasimba tungod kay ang mga tawo sa katibuk-an wala makakita niana ug ang mga manulonda mismo wala ipasimba.—Colosas 2:18; Pinadayag 19:10; 22:8, 9.

 Tagda usab ang larawan sa tumbagang bitin nga gihimo sa manalagna nga si Moises panahon sa pagpanaw sa mga Israelinhon sa kamingawan. Ang maong larawan nagsilbing simbolo ug dunay matagnaong kahulogan. (Numeros 21:4-9; Juan 3:14, 15) Kadto wala simbaha o wala gamita alang sa pagsimba. Apan, kasiglohan human sa panahon ni Moises, ang mga Israelinhon sayop nga misugod sa pagsimba nianang mao gihapong larawan, nga nagsunog pa ganig insenso alang niini. Busa, gipadugmok kini sa Judeanhong Haring Ezequias.—2 Hari 18:1-4.

Ang mga bandera ba sa nasod maoy mga ilhanan lamang nga dunay pipila ka mapuslanong kagamitan? Unsay gisimbolohan niini? “Ang pangunang simbolo sa pagtuo sa nasyonalismo ug ang pangunang butang nga gisimba mao ang bandera,” nag-ingon ang awtor nga si J. Paul Williams. Ang The Encyclopedia Americana nag-ingon: “Ang bandera, sama sa krus, maoy balaan.” Ang bandera mao ang simbolo sa Estado. Busa, ang pagyukbo o pagsaludar niana maoy usa ka relihiyosong seremonyas nga nagpasundayag ug pagkamasimbahon ngadto sa Estado. Ang maong buhat nagpasidungog nga ang kaluwasan naggikan sa Estado ug dili kaharmonya sa kon unsay giingon sa Bibliya bahin sa idolatriya.

Ang Kasulatan tin-awng nag-ingon: “Iya ni Jehova ang kaluwasan.” (Salmo 3:8) Ang kaluwasan dili angayng ipasidungog nga naggikan sa tawhanong mga institusyon o sa mga simbolo niini. Gitambagan ni apostol Pablo ang mga isigka-Kristohanon: “Mga hinigugma, kalagiw gikan sa idolatriya.” (1 Corinto 10:14) Ang unang mga Kristohanon wala makigbahin sa mga buhat sa pagsimba sa Estado. Sa librong Those About to Die, si Daniel P. Mannix nag-ingon: “Ang mga Kristohanon midumili sa . . . paghalad ngadto sa pagkamaayong-laki sa [Romanong] emperador—nga halos katumbas karon sa pagdumili sa pagsaludar sa bandera.” Tinuod usab kini sa matuod nga mga Kristohanon karon. Aron mahatag kang Jehova ang bug-os nga pagkamahinalaron, dili sila mosaludar sa bandera sa bisan unsang nasod. Sa pagbuhat niana, giuna nila ang Diyos samtang gitahod nila ang mga gobyerno ug ang ilang mga magmamando. Sa pagkatinuod, ilang giila ang ilang responsabilidad nga magpasakop sa “labaw nga mga awtoridad” sa gobyerno. (Roma 13:1-7) Apan, unsay Kasulatanhong panglantaw sa pag-awit ug patriotikong mga awit, sama sa nasodnong mga awit?

Unsay Nasodnong mga Awit?

“Ang nasodnong mga awit maoy pagpahayag ug patriotikong pagbati ug kasagarang naglakip sa paghangyo nga giyahan ug panalipdan sa Diyos ang mga tawo o ang ilang mga magmamando,” nag-ingon ang The Encyclopedia Americana. Ang nasodnong awit, sa pagkatinuod, maoy usa ka awit sa pagdayeg o pag-ampo alang sa nasod. Kini kasagarang naghangyo nga ang nasod makasinati unta ug materyal nga kauswagan ug molungtad ug dugay. Angay bang makigbahin ang matuod nga mga Kristohanon sa maong mainampoong mga pagbati?

Ang manalagnang si Jeremias nabuhi taliwala sa katawhan nga nag-angkong nag-alagad sa Diyos. Bisan pa niana, gisugo siya ni Jehova: “Ayaw pag-ampo alang niini nga katawhan, ni magpatugbaw alang kanila ug usa ka mapangaliyupoong pagtuaw o usa ka pag-ampo ni mangamuyo kanako, kay ako dili mamati kanimo.” (Jeremias 7:16; 11:14; 14:11) Nganong gisugo man si Jeremias niini? Tungod kay ang ilang katilingban napuno sa pagpangawat, pagbuno, pagpanapaw, pagpanumpa nga binakak, ug idolatriya.—Jeremias 7:9.

Si Jesu-Kristo naghatag ug sumbanan sa dihang siya miingon: “Naghangyo ako, dili mahitungod sa kalibotan, apan mahitungod kanila nga imong gihatag kanako.” (Juan 17:9) Ang Kasulatan nag-ingon nga “ang tibuok kalibotan nailalom sa gahom sa usa nga daotan” ug “nagakahanaw.” (1 Juan 2:17; 5:19) Nan, sa unsang paagi ang matuod nga mga Kristohanon makaampo nga matanlagon alang sa kauswagan ug dugay nga paglungtad sa maong sistema?

Buweno, dili tanang nasodnong mga awit naglakip ug mga pangamuyo sa Diyos. “Lainlain ang mga pagbati nga gipakita diha sa nasodnong mga awit,” nag-ingon ang Encyclopædia Britannica, “gikan sa mga pag-ampo alang sa hari ngadto sa mga pasumbingay labot sa hinungdanong mga gubat o rebelyon sa nasod . . . ngadto sa mga pagpahayag ug patriotikong pagbati.” Apan magsadya ba gayod kadtong buot mopahimuot sa Diyos diha sa mga gubat ug rebolusyon sa bisan unsang nasod? Mahitungod sa matuod nga mga  magsisimba, si Isaias nagtagna: “Ilang pagasalsalon ang ilang mga espada nga mga punta sa daro ug ang ilang mga bangkaw nga mga galab.” (Isaias 2:4) ‘Bisan tuod kita naglakaw diha sa unod,’ misulat si apostol Pablo, ‘kita wala makiggubat sumala sa kon unsa kita diha sa unod. Kay ang mga hinagiban sa atong pagpakiggubat dili unodnon.’—2 Corinto 10:3, 4.

Ang nasodnong mga awit kasagarang nagpahayag ug mga pagbati sa garbo o pagkalabaw sa nasod. Ang maong tinamdan walay Kasulatanhong pasikaranan. Diha sa iyang pakigpulong sa Areopago, si apostol Pablo miingon: “Gihimo [ni Jehova nga Diyos] gikan sa usa ka tawo ang tanang nasod sa katawhan, aron magpuyo ibabaw sa tibuok nawong sa yuta.” (Buhat 17:26) “Ang Diyos dili mapihigon,” matod ni apostol Pedro, “apan sa matag nasod ang tawo nga mahadlok kaniya ug magabuhat sa pagkamatarong dalawaton kaniya.”—Buhat 10:34, 35.

Tungod sa ilang pagsabot sa Bibliya, daghan ang personal nga midesisyon sa pagdumili sa pagpakigbahin sa pagsaludar sa bandera ug sa pag-awit sa patriotikong mga awit. Apan sa unsang paagi sila nagagawi sa dihang makaatubang ug mga situwasyon nga naglangkit niining mga isyuha?

Pagdumili sa Matinahorong Paagi

Sa paningkamot nga mapalig-on ang panaghiusa sa iyang imperyo, si Haring Nabucodonosor sa karaang Babilonya nagpatindog ug dakong larawan nga bulawan sa kapatagan sa Dura. Dayon siya naghikay ug usa ka seremonyas sa inagurasyon diin iyang gidapit ang iyang mga satrapa, mahistrado, gobernador, magtatambag, ug uban pang taas nga mga opisyal. Sa pagtingog sa musika, ang tanang nagtigom kinahanglang moyukbo ug mosimba sa imahen. Lakip niadtong kinahanglang motambong mao ang tulo ka batan-ong mga Hebreohanon—si Sadrak, Mesak, ug Abednego. Giunsa nila pagpakita nga wala sila makigbahin sa maong relihiyosong seremonyas? Sa pagtingog sa musika ug kadtong nagtigom nangyukbo atubangan sa imahen, ang tulo ka Hebreohanon pabiling nagbarog.—Daniel 3:1-12.

Karong adlawa, ang mga bandera kasagarang saludohan nga giisa ang bukton o ang kamot isimpig sa agtang o itapion sa dughan. Usahay, himoon ang pipila ka linaing posisyon sa lawas. Diha sa pipila ka nasod, ang mga batang nagtungha gidahom nga moluhod ug mohalok sa bandera. Pinaagi sa pagtindog nga hilom samtang misaludar ang uban sa bandera, gipaila sa matuod  nga mga Kristohanon nga sila maoy matinahorong mga maniniid.

Komosta man kon ang seremonyas sa bandera dumalahon sa paagi nga ang pagtindog lamang nagpakitag ebidensiya sa pagpakigbahin? Pananglitan, ingnon ta nga usa ka estudyante sa eskuylahan gipili nga maoy mohawas sa tibuok eskuylahan ug mosaludo siya sa bandera didto sa gawas sa may flagpole samtang ang ubang mga estudyante gidahom nga mobarog nga walay lihok sa sulod sa klasehanan. Ang yanong pagbarog niining kahimtanga nagpasabot sa pag-uyon nga ang estudyante didto sa gawas maoy molihok ingong personal nga hawas sa pagsaludar sa bandera. Ang pagbarog mismo nagpasabot ug pag-apil sa seremonyas. Kon mao kini ang kahimtang, kadtong buot mahimong matinahorong mga maniniid lamang kinahanglang magpabiling hilom nga maglingkod. Komosta man kon ang klase nagtindog nang daan sa wala pa magsugod ang maong seremonyas? Niining kasoha, wala kita magpaila nga nakigbahin kon magpabilin lang kitang magtindog.

Tugotan ta nga ang usa wala hangyoa sa pagsaludar sa bandera apan mao lay mohawid niana, mahimong diha sa usa ka parada o sa klasehanan o bisan diin, aron makasaludar ang uban. Inay ‘mokalagiw gikan sa idolatriya,’ sumala sa gisugo sa Kasulatan, kini sa pagkatinuod nagkahulogan sa pagkahimong anaa gayod sa taliwala sa seremonyas. Parehas lang kana sa pagmartsa diha sa patriotikong mga parada. Tungod kay ang pagbuhat sa ingon nagkahulogan ug pagpaluyo kon unsay gipasidunggan sa parada, ang matuod nga mga Kristohanon matanlagong modumili.

Sa dihang patokaron ang nasodnong mga awit, kasagarang ang buhaton lamang sa usa ka tawo sa pagpakita nga siya nakigbahin sa mga pagbati nga gipadayag sa awit mao ang pagbarog. Sa maong mga kahimtang, ang mga Kristohanon magpabiling maglingkod. Apan, kon daan na silang nagbarog sa dihang gipatokar ang nasodnong awit, dili na sila kinahanglang mohimog linaing lihok sa paglingkod. Wala kini magpasabot nga morag gituyo nilang motindog alang sa awit. Sa laing bahin, kon ang usa ka grupo gidahom sa pagtindog ug pag-awit, nan ang yanong pagtindog agig pagtahod apan dili moawit wala magpasabot nga nakigbahin ang usa sa mga pagbating gipadayag sa awit.

 ‘Hupti ang Maayong Tanlag’

Human mahubit ang pagkadi-epektibo sa hinimog-tawo nga mga butang nga ginasimba, ang salmista nag-ingon: “Ang mga nagabuhat kanila mahisama gayod kanila, ang tanan nga nagasalig kanila.” (Salmo 115:4-8) Busa, dayag nga bisan unsang trabaho nga direktang nalangkit sa paghimog mga butang nga ginasimba, lakip na sa nasodnong bandera, dili dalawaton sa mga magsisimba ni Jehova. (1 Juan 5:21) Mahimong motungha usab ang ubang mga situwasyon diha sa trabahoan sa dihang matinahorong ipakita sa mga Kristohanon nga sila dili mosimba sa bandera ni sa gihawasan niana kondili kang Jehova lamang.

Pananglitan, tingali hangyoon sa usa ka amo ang iyang empleyado nga ipataas o ipaubos ang bandera nga gipasundayag diha sa usa ka bilding. Kon buhaton man kini sa usa ka tawo o dili, nagdepende kana sa iyang personal nga panglantaw sa mga kahimtang. Kon ang pagpataas o pagpaubos sa bandera maoy bahin sa usa ka linaing seremonyas, nga may mga tawong nagbarog nga nagapaminaw o nagsaludo sa bandera, nan ang paghimo niana sama ra sa pagpakigbahin sa seremonyas.

Sa laing bahin, kon walay seremonyas nga miduyog sa pagpataas o pagpaubos sa bandera, nan ang maong mga lihok sama ra sa paghimo sa mga tulumanong pag-andam sa bilding aron gamiton, pag-abli ug pagsira sa mga pultahan ug mga bentana. Sa maong mga kahimtang, ang bandera maoy yanong simbolo sa Estado, ug ang pagpataas o pagpaubos niana lakip sa ubang naandang rutina sa trabaho maoy personal nga desisyon binase sa diktar sa nabansay-sa-Bibliya nga tanlag sa usa. (Galacia 6:5) Ang tanlag sa usa ka tawo mahimong magtukmod kaniya sa paghangyo sa iyang labaw nga laing empleyado na lang ang mopataas ug mopaubos sa bandera. Ang laing Kristohanon mahimong mobati nga motugot ra ang iyang tanlag sa paghawid sa bandera basta walay seremonyas nga nalangkit. Bisan unsa pa ang desisyon, ang matuod nga mga magsisimba angayng ‘maghupot ug maayong tanlag’ atubangan sa Diyos.—1 Pedro 3:16.

Dili supak sa Kasulatan ang pagtrabaho o ang pagkaanaa sa publikong mga bilding, sama sa bomberohan, munisipyo, ug eskuylahan, diin gitaod ang nasodnong bandera. Ang bandera mahimong makita usab diha sa mga selyo sa koreyo, plaka sa lisensiya sa awto, o ubang mga butang nga gigama sa gobyerno. Ang paggamit sa maong mga butang wala magpahimo sa mga indibiduwal nga nakigbahin sa mahinalarong mga buhat. Ang hinungdanon dinhi mao, dili ang pagkaadunay bandera o usa ka hulad niana, kondili kon sa unsang paagi milihok ang usa maylabot niana.

Ang mga bandera kasagarang makita diha sa mga bentana, pultahan, sakyanan, lamesa, o uban pang mga butang. May mapalit usab nga panapton nga dunay disenyo sa bandera nga giimprenta diha niana. Sa ubang mga nasod, ilegal ang pagsul-ob sa maong mga butang. Bisan pag walay balaod nga nalapas kon himoon kana, unsay ipaila niana bahin sa baroganan sa usa ka tawo maylabot sa kalibotan? Mahitungod sa iyang mga sumusunod, si Jesu-Kristo miingon: “Sila dili bahin sa kalibotan, ingon nga ako dili bahin sa kalibotan.” (Juan 17:16) Angayng tagdon usab ang epekto sa maong lihok diha sa mga isigkamagtutuo. Makahasol ba kini sa tanlag sa uban? Dili kaha maluya ang ilang tinguha nga magpabiling lig-on diha sa pagtuo? Si Pablo mitambag sa mga Kristohanon: ‘Tinoa ang mas hinungdanong mga butang, aron kamo mahimong walay-ikasaway ug dili makapandol sa uban.’—Filipos 1:10.

“Magmalumo sa Tanan”

Samtang nagakagrabe ang mga kahimtang sa kalibotan niining ‘makuyaw nga mga panahon,’ lagmit mosamot gayod ang patriotismo. (2 Timoteo 3:1) Hinaot dili kalimtan niadtong nahigugma sa Diyos nga iya lamang ni Jehova ang kaluwasan. Takos siya sa bug-os nga pagkamahinalaron. Sa dihang gihangyo sa pagbuhat ug usa ka butang nga dili kaharmonya sa kabubut-on ni Jehova, ang mga apostoles ni Jesus miingon: “Kinahanglang among sugton ang Diyos ingong magmamando inay ang mga tawo.”—Buhat 5:29.

“Ang ulipon sa Ginoo dili kinahanglang makig-away,” misulat si apostol Pablo, “kondili kinahanglang magmalumo sa tanan.” (2 Timoteo 2:24) Busa, ang mga Kristohanon maningkamot nga magmakigdaiton, matinahoron, ug malumo samtang mosalig sila sa ilang nabansay-sa-Bibliya nga tanlag sa paghimog personal nga mga desisyon maylabot sa pagsaludar sa bandera ug sa pag-awit ug nasodnong awit.

[Hulagway sa panid 23]

Malig-on apan matinahoron, ang tulo ka Hebreohanon mipili sa pagpahimuot sa Diyos

[Hulagway sa panid 24]

Unsay angayng buhaton sa usa ka Kristohanon panahon sa usa ka patriotikong seremonyas?