Ang Diyos Maoy “Magbubuhat sa Dagkong mga Butang”—Kon sa Unsang Paagi Nasayran Ko Kini

Sumala sa giasoy ni Maurice Raj

Ang akong pamilya ug ang linibo ka uban pang mga imigrante mikalagiw aron makaikyas sa usa sa labing bangis nga mga pag-atake sa Gubat sa Kalibotan II. Sulod sa daghang adlaw among gisugok ang bagang kalasangan sa Burma, ug mangatulog ilalom sa kakahoyan inigkagabii. Nuybe anyos ko niadto. Gibugkos sa akong likod ang gamayng bantal nga gisudlan sa akong mga dala. Apan sinugdanan lamang kining tanan.

KADTO maoy 1942. Kami nangalagiw kay miasdang ang mga sundalong Hapon. Gisakop nila ang Burma, karon gitawag ug Myanmar, ug nailog ang minahan sa petrolyo sa Yenangyaung. Sa wala pa mi makaabot sa utlanan sa India, naapsan mi sa mga sundalong Hapon ug gipugos mi sa pagpauli.

Sa bata pa ko, nagpuyo mi sa Yenangyaung, diin nagtrabaho ang akong amahan sa Burma Oil Company. Human sa pagsakop sa mga Hapon, ang mga minahan sa petrolyo sa Yenangyaung gibombahan sa mga eroplanong degira sa mga Britano. Kas-a, nanago ang among pamilya diha sa trinsera sulod sa tulo ka adlaw samtang nahitabo ang pagpamomba. Sa kataposan, kami nakaikyas sakay sa usa ka sakayan paingon sa Sale, usa ka gamayng lungsod ubay sa suba sa Ayeyarwady, o Irrawaddy. Kami nagpasalamat nga naluwas, ug nagpabilin mi didto hangtod nga natapos ang gubat.

Tungod sa Trahedya Nakaplagan ko ang Kamatuoran

Ang akong manghod natawo niadtong 1945, sa dihang natapos ang Gubat sa Kalibotan II. Nalipay ang akong Papa nga nakabaton siyag anak bisan siya tigulang na. Apan dili dumalayon ang iyang kalipay. Tulo ka bulan sa ulahi ang akong igsoon namatay. Sa wala madugay, ang akong Papa namatay usab tungod sa kaguol.

Ang akong mga higalang buot mohupay nako miingon nga ang Diyos nagkuha kang Papa ug sa akong igsoon aron makauban Niya sa langit. Nangandoy ko nga makauban sila! Ang akong pamilya nagsimbahan sa Katoliko, diin namatuto ako sa mga pagtulon-an niini. Gitudloan ko nga ang mga pari ug madre direktang malangit, samtang ang uban moestar pa sa purgatoryo, diin sila temporaryong sakiton aron mahinloan sa ilang mga sala. Kay determinadong mahiusa pag-usab kang Papa ug sa akong igsoon, ako nakahukom nga motungha sa Katolikong seminaryo sa Maymyo, karon gitawag ug Pyin Oo Lwin, mga 210 ka kilometros gikan sa among gipuy-an.

Aron makasulod sa seminaryo, gikinahanglan ang taas nga edukasyon. Ingong imigrante, duha ra ka tuig ang akong nagugol sa pag-eskuyla. Sirado ang tanang eskuylahan panahon sa gubat. Bisan tuod kini nabuksan ra pag-usab, ang among pamilya lisod kaayo. Dili lang kay kaming tulo ka magsoon ang atimanon sa akong inahan kondili hasta pa ang tulo ka anak sa iyang namatayng igsoong babaye. Dili na siya makapaeskuyla namo.

Ang akong magulang nga lalaki nagtrabaho, apan ako 13 anyos pa lang ug wala kaayo koy ikatabang.  Ang akong uyoan nga si Manuel Nathan nagpuyo didto sa Chauk, usa ka lungsod duol sa Sale. Nakaingon ko, ‘Kon mobiya ko sa amoa, mamenosan ug usa ka baba ang pakan-on.’ Busa miadto ko sa Chauk aron moipon sa akong uyoan.

Wala ko masayod nga ang akong uyoan bag-o lang nahibalag sa mga Saksi ni Jehova ug maikagong nagpaambit sa iyang bag-ong natun-an sa Bibliya. Inanay niyang gipaambit kini kanako, ug sa sinugdan iyang gipatin-aw ang kahulogan sa pag-ampo nga Amahan Namo, ingon sa pagtawag sa mga Katoliko niini. Kini nagsugod: “Amahan namo nga anaa sa langit, balaanon ang imong ngalan.”—Mateo 6:9, 10, Ang Bag-ong Maayong Balita Biblia.

“Busa ang Diyos dunay ngalan,” matod sa akong uyoan. “Ug kanang ngalana maoy Jehova.” Dayon iyang gipakita kanako ang ngalan sa Diyos diha sa Bibliya. Buot kong makakat-on ug dugang. Apan hinay kong mobasa, bisan sa kaugalingon kong pinulongan nga Tamil, ug dili kaayo nako masabtan ang Bibliya ug mga literatura sa akong uyoan kay kini Iningles. Bisag gamay ra kog grado, inanay kong nasabtan ang mga pagtulon-an sa Bibliya. (Mateo 11:25-26) Nakita ko nga daghan sa mga doktrina nga gitudlo kanako ang wala ipasukad sa Bibliya. Sa kadugayan ako miingon, “Tiyo, kini ang kamatuoran!”

Pag-edad nakog 16, ako nagpaambit na sa uban sa akong nakat-onan. Nianang panahona, 77 lang ang mga Saksi ni Jehova sa Myanmar. Sa wala madugay, ang akong uyoan sa Chauk giduaw ni Robert Kirk, usa ka misyonaryong Saksi gikan sa kaulohang siyudad sa Rangoon, nga gitawag karon ug Yangon. Akong gisultihan si Robert nga gidedikar ko na ang akong kinabuhi kang Jehova. Busa niadtong Disyembre 24, 1949, ako nabawtismohan sa Suba sa Ayeyarwady, ingong simbolo sa akong dedikasyon sa Diyos.

Pagbuntog sa mga Kababagan

Sa wala madugay mibalhin ko sa Mandalay aron manarbaho. Gusto kong mahimong payunir, ang tawag sa bug-os panahong mga ministro sa mga Saksi ni Jehova. Usa ka adlaw niana, samtang nagtan-aw kog dulang saker, nagkirigkirig ko ug nakuyapan. Gipatol diay ko ug kinahanglan kong mouli sa amoa aron ako maatiman.

Sulod sa walo ka tuig mosugmatsugmat kini. Sa miarang-arang na ang akong lawas, nakatrabaho na ko. Bisan tuod wala ko dasiga sa akong Mama nga mosulod sa bug-os panahong ministeryo tungod sa akong panglawas, usa ka adlaw niana giingnan ko siya: “Dili na ko makahulat pa. Gusto kong magpayunir. Si Jehova moatiman kanako!”

Niadtong 1957, mibalhin ko sa Yangon ug nagpayunir. Kahibulongan kaayo kay ayha pa misugmat ang akong sakit 50 ka tuig sa ulahi, niadtong 2007. Karon kini kontrolado na tungod sa tambal. Sa 1958, ako gitudlo ingong espesyal payunir, nga mogugol ug 150 ka oras matag bulan sa pagsangyaw.

Una nakong asaynment ang Kyonsha, usa ka baryo nga mga 110 ka kilometros amihanan-kasadpan sa Yangon. May gamayng grupo didto nga nakabasa sa mga literatura sa Bibliya ug buot pang masayod ug dugang. Pag-abot namo ni Robert, nagtapok ang daghang tawo. Gitubag namo ang ilang daghang pangutana sa Bibliya ug gitudloan sila kon unsaon pagdumala ang Biblikanhong mga panagkatigom. Ang uban kanila miuban namo sa pagsangyaw. Gihangyo ko nga magpabilin sa maong baryo. Sulod lang sa pipila ka bulan, ang gamayng grupo nahimong mauswagong kongregasyon. Karon, duna nay kapin sa 150 ka Saksi sa maong dapit.

 Sa ulahi, ako natudlo sa pag-alagad ingong nagapanawng ministro, nga moduaw sa mga kongregasyon ug hilit nga mga grupo sa tibuok Myanmar. Mobiyahe ko ug lagyo latas sa abogon kaayo nga mga dalan sakay sa ibabaw sa trak, magbaktas sa kalasangan, mosakayg mga sakayan agi sa mga suba, ug motungas ug kabukiran. Bisag dili kaayo ko lig-on ug lawas, gibati nako nga si Jehova naghatag kanakog kusog aron makalahutay.—Filipos 4:13.

“Si Jehova Motabang Kanimo”

Dayon niadtong 1962, gibalhin ko ngadto sa sangang buhatan sa mga Saksi ni Jehova didto sa Yangon, diin ako gibansay ni Robert. Wala ra magdugay, may order ang kagamhanan nga papahawaon sa Myanmar ang tanang langyawng misyonaryo, ug sulod sa pipila ka semana, sila namiya. Dako ang akong kakurat kay ako ang gipadumala sa sangang buhatan.

Naghunahuna ko, ‘Unsaon nako kini paghimo? Dili ko edukado ug way kasinatian.’ Kay nasayod sa akong kabalaka, gitambagan ko sa mga hamtong nga brader: “Maurice, ayawg kabalaka. Si Jehova motabang kanimo. Ug suportahan ka namo.” Pagkamakapadasig nga mga pulong! Pipila ka bulan sa ulahi, kinahanglan kong tigomon ang tinuig nga report sa among kalihokan sa pagsangyaw sa Myanmar alang sa 1967 nga Yearbook of Jehovah’s Witnesses. Sa misunod nga 38 ka tuig, ako ang nagtigom niining tinuig nga report alang sa nasod. Sa daghang higayon, akong dayag nga nakita nga si Jehova mao gayod ang naggiya sa among mga kalihokan.

Pananglitan, sa dihang miaplay ko nga mahimong lungsoranon sa Myanmar, wala koy 450 ka kyat a nga ibayad sa akong dokumento, busa wala lang una ko magtagad. Usa ka adlaw niana, sa milabay ko sa opisina sa kompaniya nga akong gitrabahoan sa una, nakita ko sa akong kanhing amo. Iya kong gitawag: “Hoy, Raj, ari diri ug kuhaa ang imong kuwarta. Nalimtan nimog kuha ang imong benepisyo sa pagretiro sa dihang miundang ka na.” Kini mikabat ug 450 ka kyat.

Pagbiya nako sa opisina, naghunahuna ko kon unsay himoon sa 450 ka kyat. Apan sanglit kadto maoy eksaktong kantidad nga ibayad sa akong dokumento, sa akong pagtuo gitagana kini ni Jehova alang sa maong katuyoan. Ug nakatabang kaayo nako kini nga desisyon. Ingong lungsoranon, ako makapabilin sa nasod, makabiyahe nga gawasnon, makaimportar ug literatura, ug makahimo sa ubang mga responsibilidad nga hinungdanon sa buluhatong pagsangyaw sa Myanmar.

Usa ka Kombensiyon sa Amihanan

Niadtong 1969, kusog nga miuswag ang among buluhaton sa lungsod sa Myitkyina sa amihanang Myanmar, busa nakahukom mi nga magkombensiyon niini nga siyudad. Problema kaayo namo kon unsay sakyan sa tanang mga Saksi nga moabot gikan sa habagatan. Nag-ampo mi ug dayon mihangyo sa Myanmar Railways nga reserbahan mig unom ka bagon sa tren. Nakurat mi sa dihang giaprobahan ang among aplikasyon.

Unya, naandam na namo ang tanan alang sa kombensiyon. Sa adlaw nga moabot na ang mga delegado, miadto mi sa estasyon sa tren pagkaudto, nga nagdahom nga moabot ang tren pagka alas 2:30 s.h. Samtang naghulat mi, gitunol kanamo sa tagdumala sa estasyon ang usa ka telegrama  nga nag-ingon: “Among gidiskonektar ang unom ka bagon sa tren sa Watch Tower Society.” Miingon siya nga ang tren dili makasubida kon magguyod ug dugang pang mga bagon.

Unsay among buhaton? Ang among unang nahunahunaan mao ang pag-eskedyul pag-usab sa kombensiyon. Apan kinahanglan na pod ming maghulat ug mga semana sa pag-aplay ug lain pang mga permit! Samtang kinasingkasing ming nag-ampo kang Jehova, miabot ang tren. Dili mi makatuo sa among nakita—ang unom ka bagon puno sa mga Saksi! Sila nagpahiyom ug nagwarawara sa ilang mga kamot. Nangutana mi kon unsay nahitabo, ug ang usa kanila miingon, “Ilang gidiskonektar ang unom ka bagon, apan dili ang atoa!”

Tali sa 1967 ug 1971, ang gidaghanon sa mga Saksi sa Myanmar nadoble sa halos 600. Dayon sa 1978, ang sangang buhatan gibalhin ngadto sa duha ka andana nga balay. Bayente ka tuig sa ulahi ang gidaghanon sa mga Saksi miabot nag kapin sa 2,500. Gipadak-an ug dugang ang mga pasilidad sa sangang buhatan, ug pagka-Enero 22, 2000, si John E. Barr, membro sa Nagamandong Lawas sa mga Saksi ni Jehova, miabot gikan sa United States ug naghatag ug pakigpulong sa pagpahinungod sa tulo ka andanang opisina ug puy-anan nga gigamit hangtod karong adlawa.

Pagpamalandong sa mga Panalangin

Karon, aduna nay 52 ka boluntaryo nga nagpuyo ug nagtrabaho dinhi sa sangang buhatan sa Yangon, ug may mga 3,500 ka Saksi nga nag-alagad sa 74 ka kongregasyon ug mga grupo sa tibuok nasod. Malipay ko sa pag-ingon nga niadtong 1969, sa wala pa mamatay ang akong Mama, siya nahimong usa sa mga Saksi ni Jehova.

Si Doris Ba Aye, usa ka payunir nga ministro, nahimong maghuhubad sa sangang buhatan niadtong tungatunga sa mga katuigan sa 1960. Una pa niana, sa 1959, siya nakatungha sa ika-32 nga klase sa Watchtower Bible School of Gilead, ang tunghaan sa mga misyonaryo sa mga Saksi ni Jehova. Ang iyang kinaiyanhong kaanyag, pagkamapahiyomon, ug pagkahamtong sa espirituwal maoy nakabihag kanako. Naminyo mi niadtong 1970. Hangtod karon, nagpabilin ming maunongon kang Jehova ug sa usag usa.

Kapin sa unom na ka dekada karon, nakita kong gigiyahan sa Diyos ang buluhatong pagsangyaw niining nasora. Siya bantogan gayod ug takos pagadayegon. Siya maoy “Magbubuhat sa dagkong mga butang,” ingon sa akong nasaksihan sa tibuok kong kinabuhi.—Salmo 106:21.

[Footnote]

[Hulagway sa panid 27]

Nagsangyaw sa Rangoon, Burma, mga 1957

[Hulagway sa panid 28]

Paingon sa kombensiyon sa Kalemyo, Burma sa ulahing bahin sa katuigan sa 1970

[Hulagway sa panid 29]

Ang among maanindot nga bag-ong pasilidad sa sangang buhatan, human padak-i niadtong 2000

[Hulagway sa panid 29]

Uban kang Doris karong adlawa

[Hulagway sa panid 29]

Sa among pagsangyaw