Eden—Mao ba Gayod ang Unang Pinuy-anan sa Tawo?

HANDURAWA nga ikaw anaa sa usa ka tanaman. Walay kasamok ug walay madunggang kaguliyang sa siyudad. Halapad kini nga tanaman ug walay makatugaw sa kalinaw niini. Labaw sa tanan, wala kay kabalaka ug bisan unsang matang sa sakit. Makapalipay kaayo kanimo ang palibot.

Mabuhong ang imong mga mata sa pagsud-ong sa mabulokong mga bulak, tin-awng sapa, nagkadaiyang lunhawng tanom ug kabalilihan ilalom sa init ug landong sa adlaw. Mabati nimo ang huyohoy ug masimhot ang kaamyon niini. Madungog nimo ang kinanaas sa mga dahon, ang binusagak sa tubig diha sa dagkong bato, ang tuwittuwit ug awit sa kalanggaman, ug ang tingog sa mga insekto. Samtang handurawon mo kini, dili ka ba mangandoy nga maanaa sa maong dapit?

Daghan ang nagtuo sa tibuok kalibotan nga ingon niini ang gipuy-an sa tawo sa sinugdan. Sa kasiglohan, ang mga sakop sa Judaismo, Kakristiyanohan, ug Islam natudloan bahin sa tanaman sa Eden, diin gipapuyo sa Diyos si Adan ug Eva. Sumala sa Bibliya, sila malinawon ug malipayon. Sila may pakigdait sa usag usa, sa mga hayop, ug sa Diyos, nga malulotong naghatag kanilag paglaom nga mabuhing walay kataposan sa maong matahom nga palibot.—Genesis 2:15-24.

Ang mga Hindu usab may kaugalingong konsepto bahin sa kanhing paraiso. Gituohan sa mga Budhista nga ang bantogang relihiyosong mga lider, o mga Budha nanungha sa maong panahon. Ug daghang relihiyon sa Aprika ang nagtudlog mga sugilanon nga amgid kaayo niadtong kang Adan ug Eva.

Ngani, nahimong bahin na sa mga relihiyon ug tradisyon sa tawo ang pagtuo nga naglungtad kanhi ang usa ka paraiso. Miingon ang usa ka awtor: “Daghang katawhan ang nagtuo nga diha gayoy paraiso sa sinugdan nga anaa ang kahingpitan, kagawasan, kalinaw, kalipay, kadagaya, ug walay pagpit-os ug mga panagbangi.  . . . Tungod niini gimithi sa kadaghanan ang nawalang paraiso ug sila nangandoy nga kini makaplagan pag-usab.”

Dili ba kaha kining tanan nga sugilanon usa rag gigikanan? Posible bang ang “gimithi sa kadaghanan” maoy bunga sa usa ka tinuod nga butang nga nakulit sa ilang panumdoman? Tinuod ba gayong naglungtad kanhi ang tanaman sa Eden ug ang mga tawong si Adan ug Eva?

Ang mga maduhaduhaon nagtamay niini. Niining siyentipikanhong panahon, daghan ang nagtuo nga kini sugilambong ug tumotumo lamang. Ikahibulong, may mga relihiyoso usab nga maduhaduhaon. Gani, daghang relihiyosong lider ang miingon nga wala gayod maglungtad ang tanaman sa Eden. Sila miingon nga ang maong asoy usa lamang ka metapora o pagtandi, tumotumo, sugilambong, o sambingay.

Oo, ang Bibliya naundan usab ug mga sambingay. Si Jesus mismo ang namulong sa labing ilado nga mga sambingay. Hinunoa, gihubit sa Bibliya ang asoy bahin sa Eden, dili ingong sambingay, kondili tinuod gayod nga kasaysayan. Apan, kon kini wala gayod mahitabo, nan sa unsang paagi makasalig ta sa ubang bahin sa Bibliya? Atong susihon nganong ang uban nagduhaduha sa asoy bahin sa Eden ug tinoon kon sila ba makataronganon. Dayon atong tagdon kon nganong kining asoya hinungdanon sa matag usa kanato.