NAHIBALO KA BA?
Nganong ang karaang Nineve gitawag ug “siyudad nga nagaula ug dugo”?
Ang Nineve mao ang kaulohan sa Imperyo sa Asirya. Usa kini ka gamhanang siyudad nga may maanindot nga mga palasyo ug templo, lagpad nga kadalanan, ug dagkong paril. Ang Hebreohanong propeta nga si Nahum nagtawag niini nga “siyudad nga nagaula ug dugo.”—Nahum 3:1.
Haom gayod kana nga paghubit, kay ang mga kinulit gikan sa palasyo ni Senakerib sa Nineve nagpamatuod sa kabangis sa mga Asiryanhon. Makita sa usa niana ang tigsakit nga naglubag sa dila sa piniriso nga gipaod sa yuta. Sa laing mga kinulit ang mga binihag giguyod pinaagig mga pisi nga gihigot diha sa mga kaw-it nga gitusok sa ilang ilong o ngabil. Ang nabihag nga mga opisyales gipakulentas ug napunggot nga ulo sa ilang mga hari.
Si Archibald Henry Sayce, nga eksperto sa kasaysayan sa Asirya, naghubit sa kapintasan nga gihimo human mailog ang usa ka lungsod: “Inigbiya sa tigsakop magtipun-og ang mga ulo sa tawo nga iyang gipamatay; ang mga batan-on gipangsunog nga buhi o mas grabe pa ang gidangatan; ang mga lalaki gipanglansang, gipanitang buhi, gibutaan, o gipamutlag kamot, tiil, dalunggan ug ilong.”
Nganong ang karaang mga Hudiyo nagbutag barandilya palibot sa atop sa ilang balay?
Ang mga Hudiyo gisugo sa Diyos: “Kon magtukod ka ug bag-ong balay, pagabuhatan mo usab ug barandilya ang imong atop, aron dili ka magbutang ug pagkasad-an sa dugo sa imong balay kay basin may tawo nga mahulog niini.” (Deuteronomio 22:8) Gikinahanglan gayod ang barandilya kay ang mga Hudiyo sa kapanahonan sa Bibliya subsob nga anaa sa ilang atop.
Kasagaran sa balay sa mga Israelitas patag ug atop. Ang atop maoy maayong dapit alang nila nga magpabulad sa adlaw, magpahangin, o maghimo sa mga buluhaton sa balay. Sa ting-init, hayahay kining katulgan. (1 Samuel 9:26) Gamiton kini sa mga mag-uuma ingong bularanan sa igos ug ubas o sa mga lugas sa dili pa kini galingon.—Josue 2:6.
Ang atop gigamit usab alang sa pagsimba, matuod man o bakak. (Nehemias 8:16-18; Jeremias 19:13) Si apostol Pedro misaka sa atop panahon sa kaudtohon aron mag-ampo. (Buhat 10:9-16) Kon malandongag mga tanom, ang atop nindot pahulayan.
Ang basahong The Land and the Book miingon nga ang balay sa mga Israelitas dunay mga hagdan paingon sa atop, “sa gawas sa balay, apan sulod sa nataran.” Busa ang tagbalay makakanaog sa atop nga dili na kinahanglang mosulod sa balay. Lagmit mao kini ang gipasabot sa pasidaan ni Jesus bahin sa pagkalagiw gikan sa laglagonong siyudad: “Ang tawong anaa sa atop ayaw na pakanaoga aron sa pagkuhag mga butang gikan sa iyang balay.”—Mateo 24:17.