Sa Unsang Paagi Nagsugod ang Kinabuhi?
Unsay imong isumpay sa mosunod nga mga pulong?
ANG KINABUHI MAOY RESULTA SA . . .
EBOLUSYON
PAGLALANG
Ang uban tingali magtuo nga kon ang usa hilig ug siyensiya pilion niya ang “ebolusyon” ug kon ang tawo relihiyoso pilion niya ang “paglalang.”
Pero dili kanunayng kana ang kahimtang.
Ang tinuod, daghang edukadong tawo—apil ang ubay-ubayng siyentista—ang nagkuwestiyon sa teoriya sa ebolusyon.
Usa niana si Gerard, propesor sa entomology (pagtuon bahin sa mga insekto) ug natudloag ebolusyon sa nag-eskuwela pa sa kolehiyo. Siya miingon: “Sa mga eksam, ang akong itubag mao kadtong gusto sa mga propesor nga tubag—pero dili kana ang akong gituohan.”
Nganong bisan ang ubang tawo nga hilig ug siyensiya nalisdan sa pagdawat nga ang kinabuhi maoy resulta sa ebolusyon? Sa pagtubag niana, tagda kining duha ka pangutana nga nakapalibog sa daghang researcher: (1) Unsay sinugdanan sa kinabuhi? ug (2) Sa unsang paagi mitungha ang lainlaing buhing butang?
Unsay Sinugdanan sa Kinabuhi?
ANG GIINGON SA UBAN. Ang kinabuhi mitungha rag iya gikan sa dili buhing butang.
KON NGANONG ANG UBAN WALA MAKOMBINSIR SA MAONG TUBAG. Ang mga siyentista mas daghan nag nahibaloan karon bahin sa chemistry ug molecular structure sa kinabuhi, pero dili gihapon sila makahatag ug seguradong tubag kon unsa gyod ang kinabuhi. Ang dili buhing butang layo ra kaayo kon itandi bisan sa kinasimplehan nga buhing selula.
Ang mga siyentista igo lang mohatag ug mga posibilidad kon unsay kahimtang sa yuta bilyonbilyong katuigan kanhi. Lainlain silag opinyon kon asa nagsugod ang kinabuhi—pananglitan, kon sulod ba sa bolkan o ilalom sa salog sa dagat. Ang uban nagtuo nga ang mga elemento nga makapatunghag kinabuhi unang naporma sa laing bahin sa uniberso ug nakaabot sa yuta pinaagig mga bulalakaw (meteor). Apan wala kana magtubag sa pangutana kon sa unsang paagi nagsugod ang kinabuhi; kini igo lang nagtudlo nga ang kinabuhi nagsugod sa laing dapit sa uniberso.
Ang mga siyentista dunay teoriya nga naay mga molekula nga sa ulahi nahimong genetic material. Kini nga mga molekula lagmit mitungha lag iya gikan sa dili buhing butang ug nanaghan rag iya. Apan dili mapamatud-an sa siyensiya nga naglungtad kini nga mga molekula, ug ang mga siyentista wala gyod sukad makahimog ingon ini nga molekula diha sa laboratoryo.
Ang buhing mga butang talagsaon kon bahin sa pagpondo ug pagprosesog impormasyon. Ipasa, sabton, ug sundon sa mga selula ang mga instruksiyon nga naa sa ilang genetic code. Para sa ubang siyentista, ang genetic code samag computer software ug ang chemical structure sa selula samag computer hardware. Apan dili mapatin-aw sa ebolusyon kon asa gikan ang impormasyon diha sa genetic code.
Gikinahanglan ang mga molekula nga protina para sa pag-obra sa selula. Ang kasagarang molekula nga protina dunay gatosan ka amino acid nga nagdugtongdugtong ug espesipiko ang pagkasunodsunod. Dugang pa, ang molekula nga protina kinahanglang maporma ngadto sa espesipikong three-dimensional nga porma aron kini mapuslan. Ang ubang siyentista miingon nga halos walay posibilidad nga maporma lag iya ang bisag usa lang ka molekula nga protina. Ang physicist nga si Paul Davies misulat: “Kay linibo ka lainlaing protina ang gikinahanglan aron moobra ang usa ka buhing selula, dili gyod katuohan nga sulagma rang naporma ang mga protina.”
KONKLUSYON. Human sa daghang tuig nga pag-research sa halos tanang natad sa siyensiya, ang kamatuoran mao ra gihapon—ang kinabuhi naggikan lamang sa naglungtad nang daan nga kinabuhi.
Sa Unsang Paagi Mitungha ang Lainlaing Buhing Butang?
ANG GIINGON SA UBAN. Ang unang buhing organismo anam-anam nga nahimong lainlaing buhing butang, apil na ang tawo, pinaagig random mutation ug natural selection.
KON NGANONG ANG UBAN WALA MAKOMBINSIR SA MAONG TUBAG. May mga selula nga mas komplikado kay sa ubang selula. Sumala sa usa ka reperensiya, ang proseso kon sa unsang paagi ang simpleng mga selula mahimong mas komplikadong mga selula “sagad giisip nga ikaduha sa kinadak-ang misteryo sa ebolusyon, sunod sa sinugdanan sa kinabuhi.”
Nadiskobrehan sa mga siyentista nga sa matag selula, dunay komplikadong mga molekular nga makina nga gilangkoban ug mga molekula nga protina nga magtinabangay sa paghimo sa komplikadong mga trabaho. Apil sa mga trabaho niini ang paghatod ug pag-convert sa mga sustansiya ingong enerhiya, pag-ayo sa mga parte sa selula, ug pagpasag mga mensahe sa tibuok selula. Resulta ra ba sa random mutation ug natural selection ang maong komplikadong mga proseso? Daghan ang maglisod ug tuo niana.
Ang hayop ug tawo magsugod gikan sa usa ka pertilisadong binhi. Sulod sa embryo, ang mga selula modaghan ug kini mahimong lainlaing porma, nga dunay lainlaing trabaho aron maporma ang partikular nga mga bahin sa lawas. Ang ebolusyon dili makapatin-aw kon giunsa “pagkahibalo” sa matag selula kon unsang parte sa lawas kini maporma ug kon asa kini moplastar.
Naamgohan karon sa mga siyentista nga aron ang usa ka klase sa hayop anam-anam nga mahimong laing klase sa hayop, kinahanglang dunay mahitabong kausaban sulod sa selula, diha sa mga molekula niini. Kay dili man makapatin-aw ang mga siyentista kon sa unsang paagi ang ebolusyon makapatungha bisan sa “kinasimplehang” selula, makataronganon bang isipon nga ang pagtungha sa lainlaing klase sa hayop sa yuta maoy resulta sa random mutation ug natural selection? Si Michael Behe, propesor sa biological sciences, miingon nga bisag nakita sa mga researcher nga ang pagkaporma sa mga hayop “katingalahan ug komplikado kaayo, wala gihapon matubag kon sa unsang paagi ang maong pagkakomplikado mitungha pinaagig ebolusyon.”
Ang mga tawo may katakos sa paghunahuna ug pagpangatarongan, may mga hiyas sama sa pagkamahinatagon ug pagsakripisyo sa kaugalingon, ug makaila kon unsay husto ug sayop. Ang random mutation ug natural selection dili makahatag ug eksplinasyon kon nganong ang tawo dunay ingon niini nga mga abilidad ug mga hiyas.
KONKLUSYON. Bisag daghan ang moinsistir nga ang kinabuhi nagsugod pinaagig ebolusyon, ang uban wala makombinsir sa mga tubag sa ebolusyon kon sa unsang paagi nagsugod ang kinabuhi ug kon sa unsang paagi mitungha ang lainlaing buhing butang.
Tubag nga Angayng Konsiderahon
Human makonsiderar ang mga ebidensiya, daghang tawo ang nakaingon nga ang kinabuhi maoy hinimo sa usa ka intelihenteng Maglalalang. Tagda pananglitan si Antony Flew, propesor sa philosophy ug tigpasiugdag ateyismo kaniadto. Dihang iyang nahibaloan ang pagkakomplikado sa kinabuhi ug ang mga balaod sa kinaiyahan sa uniberso, nausab ang iyang opinyon. Iyang gigamit ang pangatarongan sa karaang mga pilosopo dihang siya misulat: “Kinahanglang motuo ta sa kon unsay gipakita sa ebidensiya.” Para kang Propesor Flew, ang ebidensiya nagpakita nga dunay Maglalalang.
Mao sab nay konklusyon ni Gerard, nga gihisgotan sa sinugdan niini nga artikulo. Bisan sa iyang taas nga edukasyon ug pagkapropesor sa entomology, siya miingon: “Wala koy nakitang ebidensiya nga ang kinabuhi mitungha rag iya gikan sa dili buhing butang. Ang kahapsay ug kakomplikado sa buhing mga butang nakapakombinsir nako nga duna gyoy usa ka Tig-organisar ug Tigdisenyo.”
Sama nga mailhan sa usa ka tawo ang usa ka pintor pinaagi sa pagsusi sa mga painting niini, nakita ni Gerard ang mga hiyas sa Maglalalang pinaagi sa iyang pagtuon sa mga hinimo sa Diyos. Gisusi sab ni Gerard ang basahon nga iya sa Maglalalang—ang Bibliya. (2 Timoteo 3:16) Nakita niya sa Bibliya ang makapatagbawng tubag sa mga pangutana bahin sa kasaysayan sa tawo ug ang praktikal nga mga solusyon sa mga problema sa tawo karon. Busa nakombinsir siya nga ang Bibliya gikan sab sa Usa nga superyor ug hunahuna.
Nakita ni Gerard nga angayng konsiderahon ang mga tubag sa Bibliya. Gidasig ka namo nga himoon sab kana.