1. (a) Ifa usun napanapen án aramas etiwa kapasen áchechchem, iwe pwata? (b) Emén mi lamalam tekia a kan etiwa kapasen fén? Áweweei.

 A SÓKKÓPAT napanapen án aramas etiwa emmwen. Áwewe chék, eli ekkóch repwe etiwa kapasen áchechchem seni emén aramas mi wis tekia nge eli esap etiwa án emén mi chék léllé ieriir are tekisosson wisan. Atun ekkóch ra angei emirit are kapasen fén, eli ra meefi lólilen, letipengaw are sáw. Nge ekkóch eli epwe fen chúng letiper, repwe lúkúlúk me mochen múrinnéló. Pwata aramas ra ina usun? Eú popun, ina lamalam tekia. Lupwen a tori emén aramas mi lamalam tekia kapasen fén, a ekieki pwe ese weneiti, iwe, a tunaló me ese kúna feiéch seni ewe emmwen itá úrúrún epwe fen etiwa.​—SalF. 16:18.

2. Pwata Chón Kraist mi enlet ra aúcheani kapasen emmwen seni án Kot we Kapas?

² Chón Kraist mi enlet ra sókkóló pwe ra aúcheani emmwen mi álilliséch ákkáeúin ika a lóngólóng wóón án Kot we Kapas. Án Jiowa kewe kapasen áchechchem ra etipachemakich, asukulakich me álisikich pwe sipwe sú seni ekkewe mettóch mi tongeni efeiengawakich, áwewe chék ren tongen pisek, tipisin lisowumwáál, sáfei mi efeiengaw are únnúpuch. (SalF. 20:1; 2 Kor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Pwal och, sia meefi ‘pwapwan letipach’ ren ach álleasochisi án Kot kewe kapasen áchechchem.​—Ais. 65:14.

3. Ifa meefien ewe soumakken kélfel a lamot sipwe áppirú?

³ Ren ach sipwe akkamwéchú ach ririéch ngeni Jiowa, Semach we lón láng, a lamot sipwe sópweló le álleasochisi an kewe kapasen emmwen mi tipachem lón manawach. A lamot sipwe áppirú meefien ewe soumakken kélfel ewe a apasa: “Om kewe allük wöüi tori feilfeilachök.  Ewer, ra apwapwai lelukei.” (Kölf. 119:111) A pwal ina usun ach pwapwaiti án Jiowa kewe allúk, are fán ekkóch sia meefi pwe mi áweires? Ikaamwo fán ekkóch sia meefi pwe a weires ach sipwe etiwa ekkóch kapasen emmwen, nge sisap lichippúng. Sia tongeni anúkúchara ach lúkúlúk wóón án Kot tipachem mi tekia! Sipwe káé úlúngát alen ach sipwe féri ena mettóch.

4. Ifa ewe mettóch ese fókkun tongeni siwil lón manawen Tafit?

⁴ Lón ánein manawen King Tafit a wor fansoun mi apwapwa me fansoun mi áweires, iwe nge a wor och mettóch ese tongeni siwil, ina an unusen lúkúlúk wóón ewe Chón Fératá. A apasa: “Ai Samol mi Lapalap, üa suki ngonuk lelukei. Ai Kot, üa anomu ai apilükülük womw.” (Kölf. 25:1, 2) Met a álisi Tafit an epwe eáni ena esin lúkúlúk mi péchékkúl wóón Seman we lón láng?

5, 6. Met án Kot we Kapas a erenikich usun ewe ririéch lefilen Tafit me Jiowa?

⁵ Chómmóng aramas ra iótek ngeni Kot atun chék ra nóm lón osukosuk watte. Iir ra usun emén chiechiom a chék fós ngonuk atun a osupwangen moni are mochen kopwe álisi. Mwirin och fansoun, eli kopwe ekieki ika i mi wesewesen tongeok. Iwe nge, Tafit ese ina usun. Lón unusen manawan, fansoun mi apwapwa me fansoun mi áweires, an kewe iótek ra pwáraatá an enletin tongei me lúkúlúk wóón Jiowa.​—Kölf. 40:8.

⁶ Ekieki án Tafit ei kapasen mwareiti me kilisou ngeni Jiowa: “Äm Samol mi Lapalap, äm Samol, a fokun pwäla iteüöchum won unusen fanüfan! Kölün mwareiti lingom a tori läng.” (Kölf. 8:1) En mi meefi ewe esin ririéch lefilen Tafit me Seman we lón láng? Tafit a fókkun mwaar ren amwararen lingen Jiowa, ina met a achchúngú an epwe mwareiti Jiowa “fansoun meinisin.”​—Kölf. 35:28.

7. Ifa usun sia tongeni kúna feiéch ren ach arap ngeni Kot lón iótek?

⁷ Mi lamot sipwe usun chék Tafit le fóffós ngeni Jiowa iteitan pwe sipwe alapaaló ach lúkúlúk wóón i. Ewe Paipel a apasa: “Oupwe arap ngeni Kot, iwe, epwe arap ngenikemi.” (Jas. 4:8) Ach arap ngeni Kot lón iótek mi pwal lamot pwe sipwe angei an manaman mi fel.​—Álleani 1 Johannes 3:22.

8. Pwata a lamot ach sisap epiepini ekkewe kapas sia néúnéú lón ach iótek?

⁸ Ka kan ekkepini ekkewe féúféún kapas are mwuten kapas lón óm iótek? Ika ina, iwe me mwen óm kopwe iótek awora ekis fansoun le ekieki met ka mochen apasa. Áwewe chék, ika ka ekkenniwili óm kewe kapas ngeni emén chiechiom are aramasom atun ka fós ngeni, met epwe meefi? Eli esap chúen mochen rongorong ngonuk. Pwúngún, Jiowa esap tongeni kul seni án néún kewe chón angang mi tuppwél iótek seni wenecharen letiper. Nge a lamot sipwe túmúnú pwe sisap epiepini ekkewe kapas sia néúnéú lón ach iótek.

9, 10. (a) Met sia tongeni apachaalong lón ach iótek? (b) Met a tongeni álisikich pwe sipwe amúrinnéló ach iótek?

⁹ A ffat pwe ika sia mochen arap ngeni Kot sisap chék eáni ekkewe esin iótek ese pop seni letipach. Lapólóón ach ereni Jiowa alóllóólun meefiach me ekiekich, pwal ina lapólóón ach lúkúlúk wóón i. Nge met a lamot sipwe apachaalong lón ach kewe iótek? Án Kot we Kapas a apasa: “Lon ämi osupwang meinisin oupwe iotek o tüngor ngeni Kot pwe epwe alisikemi. Oupwe tüngor fansoun meinisin fän kilisou.” (Fil. 4:6) Pwúngún pwe sia tongeni apachaalong lón ach kewe iótek mettóch meinisin mi weneiti manawach me ach chiechi ngeni Kot.

¹⁰ Sia tongeni káé chómmóng mettóch seni án ekkewe mwán me fefin mi tuppwél iótek mi mak lón Paipel. (1 Sam. 1:10, 11; Föf. 4:24-31) Lón ewe puken Kölfel a mak  chómmóng iótek me kél ngeni Jiowa. A pwáló lón ekkena iótek me kél sókkópaten memmeef, kapachelong riáfféú, pwapwa wachemwuk me metakkan. Ach kákkáé pwóróusen ekkena iótek a tongeni álisikich le amúrinnéló ach iótek.

11. Pwata a lamot sipwe ekilonei án Paipel kewe kapasen emmwen?

¹¹ Tafit a apasa: “Än ewe Samol mi Lapalap kait [“kapasen áchechchem,” NW] a let, a atipachema ir mi wewemang.” (Kölf. 19:7) Pwúngún pwe inaamwo ika a nafangaw ach sile nge sia tongeni tipachemeló ren ach álleasochisi án Kot kewe allúk. Nge a wor ekkóch kapasen emmwen lón Paipel mi lamot sipwe ekilonei ika sia mochen unusen kúna feiéch. Áwewe chék, ika sia mochen akkamwéchú ach tuppwél atun sia kúna sóssót le féri minne mi ngaw lón sukul are leenien angang mi lamot sipwe ekilonei án Paipel kewe kapasen emmwen. A pwal tongeni álisikich le álleasochisi án Kot kewe allúk usun chcha me ach sisap peni eú pekin me sipwe apwénúetá án Paipel kewe kapasen emmwen usun úfach me foutach. Ach ekilonei án Kot kewe kapasen emmwen repwe álisikich le mmólnetá ngeni ekkena esin sóssót. Iwe sia tongeni filatá met sipwe féri me mwen repwe ppiitá. Ei sókkun mmólnetá a tongeni ttiisenikich watteen riáfféú.​—SalF. 15:28.

12. Ikkefa ekkewe kapas eis sipwe ekilonei pwe repwe tongeni álisikich le álleasochisi án Kot kewe kapasen áchechchem?

¹² Atun sia witiwiti pwénútáán án Jiowa kewe pwon, manawach mi pwáraatá pwe sia chúen lúkúlúk wóór me ach féri letipen Kot ina ewe mettóch sia kon aúcheani? Áwewe chék, sia enletin lúkú pwe ekiseló chék Papilon mi Lapalap epwele taló? Sia chúen ekieki pwe ekkewe feiéch lón mwachkkan, ren choweán manaw esemuch lón Paratis wóón fénúfan me ewe manawsefál, repwe wesewesen fis usun chék met sia lúkú atun sia kerán káé usur? Kich mi chúen tinikken lón ach angangen afalafal are sia akkomwa lón manawach pwisin mochenich kewe? A chúen aúchea me rech pinilóón iten Jiowa we me letelóón pwúngún an nemenem? Ach ekilonei ekkeei kapas eis a tongeni álisikich ach sipwe álleasochisi án Kot kewe kapasen áchechchem pwe ina ‘wöüch tori feilfeilachök.’​—Kölf. 119:111.

13. Pwata a weires ngeni ekkewe popun Chón Kraist ar repwe weweiti ekkóch mettóch? Áweweei.

¹³ A wor ekkóch mettóch lón Paipel sisaamwo unusen weweiti pokiten Jiowa a filatá an esap mwo áweweei. Jesus a kan ekkereni néún kewe aposel pwe epwe kúna riáfféú me ninniiló. (Álleani Mateus 12:40; 16:21.) Nge ekkewe aposel rese weweiti. Ra kerán weweiti mwirin án Jesus manawsefál atun a pwá ngeni fitemén néún kewe chón káé me “suki letiper, pwe repwe tongeni weweiti masouen ekewe Toropwe mi Pin.” (Luk. 24:44-46; Föf. 1:3) A pwal ina usun lón ewe Pentikost ier 33, atun ewe manaman mi fel a ninitiw wóón néún Kraist kewe chón tapweló mwirin, iwe ra kerán weweiti pwe án Kot we Mwú epwe nemenem seni láng.​—Föf. 1:6-8.

14. Lepoputáán ewe ier 1900, ifa ewe leenien áppirú mi múrinné pwiich kewe ra isetiw inaamwo ika ra wewengaweiti met epwe fis lón ekkewe ránin lesópwólóón?

¹⁴ Pwal ina chék usun, lepoputáán ewe ier 1900, a mwáálliló met ekkewe Chón Kraist mi enlet ra ésúkúsúkú an epwe fis lón “ekewe ränin lesopolan.” (2 Tim. 3:1) Áwewe chék, lón ewe ier 1914, ekkóch ra ekieki pwe repwele feitá láng, iwe nge, ese fis. Ekkewe Chón Kraist ra sópweló le káé ewe Paipel me ra mirititi pwe a lamot epwe akkomw fis eú watteen angangen afalafal. (Mark. 13:10) Iwe lón 1922, lón ewe mwichelapen aramas seni sókkópaten fénú mi fis lón Cedar Point, Ohio, Merika,  J. F. Rutherford, ewe a wisen emmweni ewe angangen afalafal, a ereni chókkewe mi fiti: “Nengeni, ewe King a nemenem! Ámi, néún kewe chón esilesil ngeni aramas. Ina minne, esilefeili, esilefeili, esilefeili ewe King me an we mwú.” Seni ena fansoun néún Jiowa kewe chón angang ra silleló ren ar afalafala ewe “Pworaus Allim usun ewe Mwün Kot.”​—Mat. 4:23; 24:14.

15. Pwata a lamot sipwe ekilonei met Jiowa a fen féri fán iten néún kewe aramas?

¹⁵ A fókkun múrinné ach sipwe ekilonei amwararen napanapen án Jiowa apwénúetá an kewe pwon fán iten néún kewe aramas lóóm me ikenái. Ei mettóch epwe álisikich ach sipwe unusen lúkúlúk pwe Jiowa a tongeni apwénúetá minne a tipeni fán iten mwachkkan. Ach ekilonei án Kot kewe pwon epwe álisikich ach sipwe chúen mwétéresitiir me apéchékkúlaló ach lúkúlúk pwe repwe wesewesen pwénúetá.

16. Met sókkun feiéch sia kúna lón ach achocho lón án Kot angang?

¹⁶ Ach we Kot, Jiowa, i emén Kot mi fókkun manaman, emén Kot mi akkangang. Ewe soumakken kélfel a apasa: “Ai Samol mi Lapalap, . . . iö a manaman usun en?” A pwal erá: “Poum a pöchökül, pöüifichum a ititä.” (Kölf. 89:8, 13) Pokiten Jiowa i emén Kot mi akkangang, iwe a pwapwa lupwen sia achocho úkúkún ach tufich le féri an we angang, me a efeiéchú ach achocho. A kúna pwe néún kewe chón angang, mwán, fefin, kúkkún me chinnap, rese féri ar angang “fän chipwang.” (SalF. 31:27) Sia áppirú ewe Chón Férikichetá, iwe sia achocho lón an angang. Ach achocho úkúkún ach tufich a atoto ngenikich pwapwa me apwapwaai Jiowa.​—Álleani Kölfel 62:12.

17, 18. Pwata sia tongeni erá pwe ach kewe féfférún lúkú a álisikich le lúkúlúk wóón án Jiowa kapasen emmwen? Áweweei.

 ¹⁷ Ifa usun ach kewe féfférún lúkú a álisikich le ámááraatá lúkúlúk wóón Jiowa? Ekieki pwóróusen ekkewe chón Israel atun ar tolong lón ewe Fénúen Pwon. Jiowa a ereni ekkewe souasor mi wisen mwárei ewe pworofel pwe repwe fetálong lón ewe chénúpupu Jortan. Iwe nge, lupwen ra kkan ngeni ewe chénúpupu, ra kúna pwe a pummong me alóllóól ewe konik pokiten watteen rán fán ekkena maram. Met ekkewe chón Israel repwe féri? Repwe itá aúetá tento órun ewe chénúpupu me witiwit fitu wiik are lap seni tori epwe kúkkúnútiw ewe konik? Aapw, ra unusen lúkúlúk wóón Jiowa me álleasochisi an emmwen. Iwe, met mwirilóón? Ewe Paipel a apasa: “Lupwen ekewe souasor mi mwärei ewe pworofel ra tori ewe chanpupu Jortan o ipwelong lepetepeetan, ewe koluk . . . esap chüen pu. . . Ekewe souasor mi mwärei än ewe Samol mi Lapalap we pworofel ra ütä won pwasapwas lukalapen ewe chanpupu Jortan, tori chon Israel meinisin ra toola pekilan ewe chanpupu.” (Jos. 3:12-17) Anchangei úkúkún watteen pwapwaan ekkewe chón Israel atun ra kúna kaúlóón pummongun ewe konik! Iwe a péchékkúl ar lúkúlúk wóón Jiowa pokiten ra álleasochisi an kewe kapasen emmwen.

¹⁸ A ffat pwe Jiowa esap féri ei sókkun manaman fán iten néún kewe aramas lón ei fansoun, nge a efeiéchúúr ren ar féffér mi pwáraatá ar tuppwél. Án Kot we manaman mi fel a atufichiir le féri ewe angangen afalafal usun pwóróusen ewe Mwú wóón unusen fénúfan. Néún Jiowa we asalapen Chón Pwáraatá, Jesus Kraist, a alúkúlúkú néún kewe chón káé pwe epwe álisiir lón ei angang mi aúchea: “Oupwe feila o asoulängala chon ekewe mwü meinisin . . . Ngang üpwe etikemi fansoun meinisin tori lesopolan fanüfan.” (Mat. 28:19, 20) Chómmóng Chón Pwáraatá iir mi nisássáw are pireir le fós ngeni aramas ra erá pwe án Kot we manaman mi fel a ngeniir pwora le fós ngeni aramas rese sissileer lón ewe angangen afalafal.​—Álleani Kölfel 119:46; 2 Korint 4:7.

19. Ikaamwo a aúkúk tufichich, nge met a alúkúlúkúkich?

¹⁹ A aúkúk án ekkóch pwiich angang ngeni Jiowa pokiten semmwen are chinnap. Iwe nge, ra tongeni lúkúlúk pwe “ewe Sam mi eäni tong me ewe Kot mi echipakich lon mettoch meinisin” a weweiti nónnómun emén me emén Chón Kraist mi enlet. (2 Kor. 1:3) A aúcheani úkúkún met sia féri le álisatá an we Mwú. A lamot kich meinisin sipwe chechchemeni pwe ach amanaw a ákkáeúin lóngólóng wóón ach lúkú án Kraist we asorun méén kepich.​—Ipru 10:39.

20, 21. Ikkefa ekkóch alen ach sipwe pwáraatá pwe sia lúkúlúk wóón Jiowa?

²⁰ A lamot sipwe áeá ach fansoun, péchékkúl me pisekich úkúkún ach tufich lón ach fel ngeni Kot. Seni unusen letipach sia mochen achocho le fiti ewe angangen afalafal. (2 Tim. 4:5) Sia pwapwa le féri ena pún a álisi ekkewe ekkóch ar repwe “silei ewe let.” (1 Tim. 2:4) A ffat pwe ach asamolu me mwareiti Jiowa, a awéúúkich lón pekin lúkú. (SalF. 10:22) A pwal álisikich le unusen lúkúlúk wóón ewe Chón Férikichetá, ese lifilifil ika met epwe fis.​—Rom 8:35-39.

²¹ Usun met sia fen pwóróus wóón, pwe a lamot sipwe angang weires pwe epwe wor ach lúkú pwe sipwe lúkúlúk wóón Jiowa ren emmwen mi tipachem. Iwe akkapéchékkúla óm lúkúlúk ren iótek. Ekilonei ifa usun Jiowa a apwénúetá an kewe pwon me ifa usun epwe apwénúetá lón mwachkkan. Kopwe pwal sópweló le ámááraatá óm lúkúlúk wóón Jiowa ren óm féri féfférún fel. Chechchemeni pwe án Jiowa kewe kapasen áchechchem repwe nóm tori feilfeiló chék. Iwe, ika ka fitipacheer kopwe pwal manaw tori feilfeiló chék!