1. Ikkefa ekkewe sókkópaten angang mi ámmeseik ekkewe sáráfé ra pwapwaiti?

 SIA manaw lón ekkeei fansoun mi lamot. Ese pwal wor eú atun mi usun ei fansoun fite fite million aramas seni sókkópaten fénú ra fiti ewe fel mi enlet. (Pwär. 7:9, 10) Chómmóng sáráfé ra fókkun pwapwaiti ar álisi aramas le weweiti ekkewe pwóróus mi enlet lón Paipel mi tongeni atoto ngeniir manaw. (Pwär. 22:17) Ekkóch sáráfé ra káé ngeni aramas ewe Paipel me álisiir le amúrinnéló manawer. Ekkóch ra tinikken le afalafala ewe kapas allim ngeni ekkewe aramas mi eáni fósun ekis. (Kölf. 110:3; Ais. 52:7) Ifa usun ka tongeni alapaaló óm fiti ekkeei angang mi apwapwa?

2. Ifa usun pwóróusen Timoty a pwáraatá pwe Jiowa a mochen ewisa ngeni ekkewe sáráfé ekkóch angang? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

² Lón manawom iei usun emén sáráfé, ka tongeni féri ekkewe kefil repwe suuk ngonuk sókkópaten angang ngeni Kot kopwe pwapwaiti mwirin. Áwewe chék ren Timoty seni Listra, ese mwáál a féri ekkewe kefil mi múrinné mi emmwen ngeni an epwe wiseni ewe wis misineri eli lupwen a chék órun 20 ierin. (Föf. 16:1-3) Eli a kerán chék fite maram mwirin ena, nge Paulus a tinaló an epwe apéchékkúla ewe mineféén mwichefel mi kerán fférútá lón Tesalonika, ikewe chón ena leeni ra asúoló Paulus me ie. (Föf. 17:5-15; 1 Tes. 3:1,  2, 6) Ka tongeni anchangei meefien Timoty lupwen a angei ena wis?

3. Ifa ewe kefil mi lamot seni meinisin kopwe féri lón manawom, me ineet kopwe féri ena kefil?

³ Ewe fansoun sáráfé, ina ewe fansoun kopwe féri ekkewe kefil mi lamot. Nge ewe kefil mi lamot lap seni meinisin, ina óm kefil ika kopwe angang ngeni Jiowa. Ineet ewe atun mi fich kopwe féri ena kefil? Jiowa a erá: “Lealüalum kopwe chechemeni ewe mi föruk.” (SalAf. 12:1) Ka chék tongeni enletin “chechemeni” Jiowa ika ka unusen angang ngeni i. (Tut. 10:12) Óm kefil le angang ngeni Kot ren unusen letipom, ina ewe kefil mi lamot seni meinisin kopwe féri. Epwe kkúú unusen manawom.​—Kölf. 71:5.

4. Me lúkún ach kefil le angang ngeni Jiowa, ikkefa pwal ekkóch kefil lón manawach epwe kkúú ach angang ngeni i?

⁴ Pwúngún pwe óm kefil le angang ngeni Jiowa, esap ina chék ewe kefil epwe kkúú manawom. Áwewe chék, eli ka pwal ekieki óm kefil ika kopwe pwúpwúlú, ié kopwe pwúlúweni, me ifa usun kopwe pwisin atufichi manawom. Ekkeei kefil mi lamot, nge epwe eú alen tipachem ika ka akkomw filatá le angang ngeni Jiowa ren úkúkún óm tufich. (Tut. 30:19, 20) Pwata? Pún ekkena kefil ra ririfengen. Met ka filatá usun angang me pwúpwúlú epwe kkúú ifa usun kopwe angang ngeni Kot. (Apépé ngeni Lukas 14:16-20.) Pwal ina chék usun, óm mochen angang ngeni Kot epwe kkúú ekkewe kefil kopwe féri lón pwúpwúlú me angang. Ina minne, kopwe akkomw féri óm kewe kefil wóón ekkewe mettóch mi lamot seni meinisin.​—Fil. 1:10.

5, 6. Áweweei ifa usun án emén féri kefil mi pwúng a tongeni suuk ngeni chómmóng feiéch lón an angang ngeni Kot.

⁵ Lupwen ka fen filatá le angang ngeni Kot, ka tongeni ekilonei met a mochen óm kopwe féri, me ka tongeni filatá ifa usun kopwe angang ngeni i. Emén Chón Kraist alúwél lón Japan a makkeei: “Lupwen a 14 ieri, aua mwin le afalafal me emén chónemmwen nge a kúna pwe use kon pwapwaiti ewe angangen afalafal. Iwe fán kirekiréch a ereniei: ‘Yuichiro ke le ló leimw. Kopwe mómmót me ekiekifichi usun ekkewe mettóch Jiowa a fen féri fán ásengesum.’ Iwe, ua féri met a apasa. Nge, ua pwal ekkekieki me ikkiótek lón fitu rán. Ekis me ekis a siwil met ua eáni ekiek. Ekiseló mwirin, ua mirititi pwe ua pwapwaiti ai angang ngeni Jiowa. Ua sani le álleani pwóróusen ekkewe misineri, me ua poputá le ekieki ai upwe alapaaló ai angang ngeni Kot.”

⁶ Yuichiro a sópweló le erá: “Ua poputá le féri ekkewe sókkun kefil epwe atufichiei le angang ngeni Jiowa lón pwal eú fénú. Áwewe chék, ua filatá ai upwe káé fósun Merika lón sukul. Lupwen ua áwesi high school, ua filatá ewe sókkun angang epwe atufichiei le pioneer. Ua angang fitu chék awa iteiten wiik le asukula aramas fósun Merika. Lupwen a 20 ieri, ua poputá le káé fósun Mongolia me ua ló chuuri eú kúmiin chón afalafal mi eáni fósun Mongolia. Ruu ier mwirin lón ewe ier 2007, ua ló Mongolia. Lupwen ua fiti ekkóch pioneer ikena ie le afalafal, ua kúna chómmóng aramas mi kúkkútta ewe enlet. Ua mochen mwékút ngeni ikena ie me álisiir. Ua liwiniti Japan pwe upwe féri ai kókkót. Iwe lón April 2008 ua poputá pioneer lón Mongolia tori iei. Ese mecheres nónnómun manaw ikeei ie. Nge aramas ra kan etiwaéchú ewe enlet, me ua tongeni álisiir le arap ngeni Jiowa. Ua meefi pwe iei ua filatá ewe sókkun manaw mi múrinné seni meinisin.”

7. Ikkefa ekkewe kefil mi lamot sipwe pwisin féri, me ifa ewe leenien áppirú Moses a isetiw fán itach?

⁷ Mi lamot emén me emén epwe pwisin féri an kefil ren ifa usun epwe áeá manawan usun emén Chón Pwáraatá Jiowa. (Jos. 24:15) Ause tongeni erenuk óm kopwe pwúpwúlú, ié kopwe  pwúlúweni, are met sókkun angang kopwe eáni. Kopwe filatá le eáni ewe sókkun angang mi lamot ekis chék sukul fán itan? Ekkóch me leimi Chón Kraist sáráfé ra nónnóm lón ekkewe sóópw mi osupwang, me ekkóch ra nóm lón ekkewe leeni mi wéúéch. Ámi seni sókkópaten fénú, me a watte sókkofesenin napanapemi, tufichimi, minne oua pwapwaiti, kúnaen manawemi me minne oua mochen achocho ngeni lón pekin lúkú. Ese mwáál oua sókkofesen usun chék ekkewe chón Ipru sáráfé lón Isip lóóm ra pwal sókko seni ewe sáráfé Moses. I a chómmóng wéún pokiten a mááritá lón imwen king, nge ekkewe ekkóch chón Ipru, iir slave. (Eks. 1:13, 14; Föf. 7:21, 22) Usun chék en, iir ra manaw lón ewe fansoun mi lamot. (Eks. 19:4-6) Mi lamot emén me emén leir epwe filatá ika epwe angang ngeni Jiowa seni unusen letipan. Moses a féri kefil mi pwúng.​—Álleani Ipru 11:24-27.

8. Menni álillis a kawor ngeni ekkewe sáráfé mi ekieki ekkewe kefil mi nóm mwer?

⁸ Jiowa a álisuk pwe kopwe féri kefil mi múrinné lesáráféóm. A awora ngonuk ekkewe kapasen emmwen ka tongeni apwénúretá ese lifilifil ika met nónnómun manawom. (Kölf. 32:8) Pwal och, semom kewe me inom chón lúkú me ekkewe mwán mi ásimaw lón ewe mwichefel ra tongeni álisuk le ekieki ifa usun kopwe apwénúetá ekkeei kapasen emmwen. (SalF. 1:8, 9) Sipwe káé úlúngát kapasen emmwen seni Paipel repwe tongeni álisuk le féri kefil mi múrinné iei.

9. (a) Ifa usun Jiowa a súfélitikich ren an fang ngenikich ach tufichin pwisin filatá? (b) Met sókkun mettóch epwe suuk ngeni emén ika a akkomwa ewe Mwú lón manawan?

⁹ Kútta akkomw án Kot we Mwú me an pwúng. (Álleani Mateus 6:19-21, 24-26, 31-34.) Jiowa a súfélitikich ren an fang ngenikich ach tufichin pwisin filatá. Ese apasa ifa úkúkún manawach lesárafééch sipwe áeá le fiti ei angangen afalafal usun ewe Mwú. Nge Jesus a awora kapasen emmwen mi álilliséch pwe sipwe akkomwa ewe Mwúún Kot lón manawach. Óm apwénúetá minne Jesus a apasa epwe suuk ngonuk óm kopwe pwáraatá óm tong ngeni Kot me chón órum, me óm aúcheani ewe ápilúkúlúkún manaw esemuch. Lupwen ka ekieki usun pwúpwúlú me angang, ekieki ika minne kopwe filatá epwe efisi óm kopwe aúreki mettóchun aion are epwe suuk ngonuk le pwáraatá óm tinikken fán iten án Kot we Mwú me an pwúng.

10. Met popun Jesus a pwapwa, me ikkefa ekkewe kefil repwe atoto ngonuk pwapwa?

¹⁰ Kúna pwapwa seni óm akkangang fán iten ekkewe ekkóch. (Álleani Föför 20:20, 21, 24, 35.) Fán kirekiréch, Jesus a áiti ngenikich ei kapasen emmwen mi lamot lón manawach. I emén mi fókkun pwapwa pokiten a féri letipen Seman we lap seni pwisin letipan. Jesus a pwapwaiti le kútta ekkewe aramas mi letip wenechar mi etiwa ewe kapas allim. (Luk. 10:21; Joh. 4:34) Eli ka fen kúna ewe pwapwa a feito seni óm álisi aramas. Ika ka alónga óm kewe kefil mi lamot wóón ekkewe kapasen emmwen Jesus a asukula, iwe kopwe fókkun apwapwaai Jiowa me epwe atoto ngonuk pwapwa.​—SalF. 27:11.

11. Pwata a péút seni Paruk an pwapwa, me ifa án Jiowa fén ngeni?

¹¹ Ewe pwapwa wachemwuk seni meinisin a feito seni ach angang ngeni Jiowa. (SalF. 16:20) Néún Jeremaia we seketeri itan Paruk a ménúki ena mettóch. A wor eú atun ese chúen pwapwaiti an angang ngeni Jiowa. Iwe Jiowa a ereni: “Ifa usun, ka kütta mettoch mi watte fän itom? Kosap kütteer. Pun üpwe awarato feiengau won aramas meinisin. Nge ngang üpwe amwöchü manauom lon ekewe leni meinisin ia kopwe feila ie.” (Jer. 45:3, 5) Met óm ekiek? Met epwe apwapwaai Paruk, an na kútta mettóch mi watte fán itan, are an manawewu seni talóón Jerusalem pokiten an tuppwél ngeni Kot?​—Jas. 1:12.

12. Menni kefil Ramiro a féri a atoto ngeni ewe sókkun manaw mi pwapwa?

 ¹² Emén pwiich itan Ramiro a kúna pwapwa seni an akkangang fán iten ekkewe ekkóch. Iei alon: “Ai famili mi osupwang, aua nónnóm lón eú sóópw mi nóm lein ekkewe chuuk iter Andes. Ina popun, a itá eú watteen feiéch lupwen pwii we watte a ereniei pwe epwe wisen mééni ai upwe fiti ewe sukul tekia lón university. Nge ua kerán papatais usun emén Chón Pwáraatá Jiowa, a pwal suuk ngeniei eú mettóch ren án emén pioneer etiwaei ai upwe fiti le afalafal lón eú kúkkún sóópw. Iwe, ua fiti. Ua káé ffichin mékúr, me suuki eú ai leenien ffich mékúr pwe upwe tongeni atufichi pwisin manawei. Lupwen aua áiti ngeni aramas usun ewe Paipel, chómmóng ra etiwaéchú. Mwirin, ua fiti ewe mwichefel a kerán poputá, nge a eáni ewe sókkun fós pwúkún chón wiliposun ena leeni ra eáni. Iei ua fen pioneer úkúkún engol ier. Ese pwal wor eú angang me lúkún ei a atoto ngeniei watteen pwapwa seni ai álisi aramas le silei ewe kapas allim lón pwisin fósun fénúer.”

13. Pwata ewe fansoun sáráfé, ina ewe atun mi éch án emén epwe unusen angang ngeni Jiowa?

¹³ Pwapwaiti óm angang ngeni Jiowa lesáráféóm. (Álleani Än Salomon Afalafal 12:1.) Kosap pwal ekieki pwe a lamot kopwe akkomw kútta eú sókkun angang mi múrinné pwe ka tongeni angang ngeni Jiowa mwirin. Ewe fansoun ka sáráfé, ina ewe atun mi éch óm kopwe poputá le unusen angang ngeni Jiowa. Chómmóng sáráfé ese kon lien watte wiser lón ar kewe famili, me a nóm rer péchékkúlen inis pwe repwe féri ekkóch angang mi weires. Met ka mochen féri fán iten Jiowa lesáráféóm? Eli ka ekiekin pioneer, are afalafal lón eú leeni mi eáni pwal eú sókkun fós. Are neman ka kúna ifa usun kopwe alapaaló óm álisi pwisin óm mwichefel iei. Ese lifilifil met ka mochen achocho ngeni lón óm angang ngeni Kot, nge a lamot kopwe ppii ifa usun kopwe atufichi pwisin manawom. Met sókkun  angang kopwe filatá le eáni? Ifa úkúkún óm kopwe sukul fán itan?

14. Met kopwe túmúnú seni lupwen ka ekieki met kopwe féri lón manawom lón mwachkkan?

¹⁴ Ekkewe úlúngát kapasen emmwen lón Paipel sia fen káé ra tongeni álisuk le ekieki óm kewe kefil lón pekin angang. Ese mwáál noum kewe counselor lón sukul ra silei met sókkun angang a suuk lón leeniom. Are mei wor eú ofes lón ewe mwú a tongeni erenuk met sókkun angang a suuk ngonuk lón leeniom we are lón pwal eú leeni ka ekiekin fiti ewe angangen afalafal ie. Ekkena esin pwóróus seni ekkewe sókkópaten ofes mi tongeni álisuk, nge kopwe túmúnuk. Ekkewe aramas rese tongei Jiowa ra tongeni sótun etipetipaók óm kopwe tongei ei fénúfan lón letipom. (1 Joh. 2:15-17) Lupwen ka nengeni met a suuk lón ei fénúfan, a tongeni mecheres án letipom epwe otupuk.​—Álleani Än Salomon Fos 14:15; Jer. 17:9.

15, 16. Ié kewe ra tongeni wesewesen álisuk lón kefilin óm angang?

¹⁵ Lupwen ka silei met sókkun angang a suuk ngonuk, a lamot kopwe angei ewe sókkun kapasen fén epwe álilliséch ngonuk. (SalF. 1:5) Ié a tongeni álisuk le nengeni ekkewe kefil me ren ekkewe kapasen emmwen lón Paipel? Aúseling ngeni chókkewe mi tongei Jiowa, tongeok, sissileok, me silei nónnómum. Repwe álisuk le etittina óm kewe tufich me met a kan amwékútuk le féri mettóch. Eli minne repwe apasa epwe álisuk le ekieki sefál ekkewe mettóch kopwe achocho ngeni. A ifa me feiéchum ika semom kewe me inom ra tongei Jiowa! Pwal och ekkewe mwán mi ásimaw lón óm mwichefel ra tongeni emmwenuk. Ka pwal tongeni eisini ekkewe pioneer me ekkewe chónemmwen mi wisen sáifetál: Ifa ewe popun ra filatá le angang ngeni Kot full-time? Ifa usun ra poputá le pioneer me ifa usun ra pwisin atufichiir? Ikkefa ekkewe feiéch ra kúna seni ar angang?​—SalF. 15:22.

¹⁶ Chókkewe mi sileifichuk ra tongeni fénok fán mirit. Áwewe chék, sipwe erá pwe ka ekiekin towu seni high school me poputá le pioneer pokiten chék ka oput óm kopwe angang weires lón sukul. Emén mi tongeok epwe mirititi wesewesen ewe popun ka mochen towu seni sukul me epwe álisuk le weweiti pwe sukul a tongeni álisuk le káé pwe kosap mwittir fangetá, ina eú napanap mi lamot ika pwe ka mochen unusen angang ngeni Jiowa.​—Kölf. 141:5; SalF. 6:6-10.

17. Met sókkun angang mi lamot sipwe túmúnúkich seni?

¹⁷ Meinisin chón angang ngeni Jiowa repwe kúna sóssót epwe tongeni atowauereló seni Jiowa. (1 Kor. 15:33; Kol. 2:8) Nge a wor ekkóch sókkun angang mi kon efeiengaw ngeni ach lúkú lap seni ekkewe ekkóch. Mi wor ekkóch lón leeniom ra fen kúna “wata lon ar lükülük” pokiten ar filatá eú sókkun angang? (1 Tim. 1:19) Epwe eú alen tipachem ika kopwe túmúnuk seni ekkewe sókkun angang mi tongeni atai óm riri ngeni Kot.​—SalF. 22:3.

18, 19. Ika emén ese kon lien mochen angang ngeni Jiowa, itá met epwe féri?

¹⁸ Ika ka fen ámááraatá lón letipom óm mochen angang ngeni Jiowa, kopwe pwapwaiti ekkewe angang mi suuk ngeni ekkewe Chón Kraist sáráfé. Iei ewe fansoun kopwe féri ekkewe kefil epwe atufichuk le pwapwaiti óm akkangang ngeni Jiowa.​—Kölf. 148:12, 13.

¹⁹ Iwe nge, met kopwe féri ika kese kon lien mochen angang ngeni Jiowa? Kosap fangetá lón óm achocho le akkapéchékkúla óm lúkú. Mwirin án aposel Paulus fós usun an achocho le manaweni ewe sókkun manaw Kot epwe pwapwaiti, a makkeei: “Kot ewe a angang lomi, epwe afisätä ämi mochen me ämi tufichin apwönüetä letipan.” (Fil. 2:13) Ekkekieki án Kot tong me an kewe kapasen fén mi tipachem. Lap seni meinisin, Jiowa a tongeni álisuk le féri ekkewe kefil mi múrinné lesáráféóm.