SAPIT TREZ
I ti aprann atraver son bann fot
1, 2. (a) Ki ti sityasyon Yona ek bann maren lo sa bato? (b) Ki mannyer sa resi lo Yona i kapab ed nou?
YONA nepli anvi tann tou sa bann tapaz. Tapaz divan ki pe soufle dan bann lavwal ek lakord, tapaz bann plans ki pe grense ek bann manman laroul ki pe kraze lo tou le de kote sa bato. Pli pir ankor, i tann bann maren pe kriye partou kote, sa kaptenn ek son lekipaz pe lager pour anpes sa bato pran fon. Yona i asire ki tou sa bann zonm i pros pour mor e tou sa la zis akoz li!
2 Ki mannyer Yona in ariv dan en sityasyon parey? I’n fer en gro fot kont son Bondye, Zeova. Ki fot i’n fer? Eski i pou kapab aranz sa sityasyon? Larepons sa bann kestyon i kapab ed nou tir bann leson enportan. Par egzanp, resi Yona i montre nou ki menm bann ki annan en lafwa senser i kapab fer bann fot e konman zot kapab retourn lo sa bon semen.
En profet sorti Galile
3-5. (a) Ler dimoun i mazin Yona, ki zot souvan konsantre lo la? (b) Ki nou konnen lo lorizin Yona? (Vwar osi not anba lo paz.) (c) Akoz nou kapab dir ki misyon Yona konman en profet pa ti ni fasil ni agreab?
3 Souvandfwa, ler nou mazin Yona, nou tant pour konsantre lo son bann defo. Par egzanp son dezobeisans ek son lantetman. Me, i annan bokou plis pour aprann lo Yona. Pa oubliye ki se Zeova ki ti swazir li pour vin en profet. Nou kapab asire ki Zeova pa ti pou’n donn li sa gro responsabilite si i pa ti fidel e drwat.
Menm si Yona ti annan serten defo, i annan bokou pour aprann avek li
4 Labib pa dir bokou lo son lorizin. (Lir 2 Lerwa 14:25.) I ti sorti Gat-Efer, en lavil apepre kat kilomet avek Nazaret, lavil kot Zezi ti pou grandi apepre wit syek pli tar. a Yona ti en profet ler Yarobam 2 ti lerwa lo sa dis tribi Izrael. I ti fer en bon pe letan depi ler Eliya ti’n mor e son sikseser Elisa ti mor pandan renny papa Yarobam. Zeova ti’n servi sa de zonm pour tir ladorasyon Baal, me ankor en fwa, Izrael ti’n rekonmans fer sa ki mal. Lerwa ki ti pe diriz pei ti “pe kontinyelman fer sa ki mal dan lizye Zeova.” (2 Rwa. 14:24) Pour sa rezon, servis Yona pa ti ni fasil ni agreab. Pourtan, i ti fer li fidelman.
5 Selman en zour, lavi Yona ti konpletman sanze. Zeova ti donn Yona en lot misyon ki ti paret vreman difisil. Ki Zeova ti pe demann li?
“Leve e al Niniv”
6. Ki misyon Zeova ti donn Yona e akoz i ti kapab paret vreman difisil?
6 Zeova ti dir Yona: “Leve e al Niniv, sa gran lavil e averti li ki mon’n vwar sa bann move keksoz ki zot pe fer.” (Yona 1:2) I fasil pour realize akoz sa misyon ti kapab paret vreman difisil. Niniv ti apepre 800 kilomet dan les, ki vedir ki Yona ti bezwen mars apye tou sa zistans pandan petet en mwan. Toudmenm, petet pa sa gran vwayaz ki ti fer Yona per. Annefe, Yona ti sipoze anons en mesaz zizman de lapar Zeova avek bann Asiryen ki ti annan repitasyon konman bann dimoun vyolan e menm kriyel. Si Yona pa ti’n vwar preski okenn sanzman parmi pep Bondye, ki mannyer sa bann payen ti pou ekoute? Ki mannyer sa serviter Zeova ki ti tousel ti pou kapab akonpli son misyon dan sa lavil ki pli tar ti ganny apele “sa lavil ki vers disan”?—Nao. 3:1, 7.
7, 8. (a) Ki kantite Yona ti determinen pour sov lwen pou pa akonpli son misyon? (b) Akoz nou pa devret panse ki Yona ti en kapon?
7 Nou pa konnen si Yona ti vreman mazin tou sa la. Me sa ki nou konnen, se ki i ti sove. Zeova ti’n demann li pour al dan les e Yona li i ti pran direksyon was, anfet pli lwen posib dan was. I ti al lo lakot dan en lavil nonmen Zope kot i ti annan en por e la i ti anbarke pour al Tarsis. Serten spesyalis i panse ki Tarsis ti Lespanny. Si i le ka, Yona ti met en distans 3,500 kilomet ant li e kot i ti sipoze ale. Dan sa lepok, sa gran vwayaz pour ariv ziska kote pli dan was lo sa Gran Lanmer ti kapab pran preski en lannen. Sa i montre ki kantite Yona ti determinen pour pa akonpli sa misyon ki Zeova ti’n donn li.—Lir Yona 1:3.
8 Eski sa i vedir ki Yona ti en kapon? Kekfwa, nou pa devret ziz li tro vit. Parey nou pou vwar, dan serten lokazyon, i ti kapab demontre bokou kouraz. Me parey nou menm, Yona ti enparfe e i ti bezwen lalit avek en bon pe son bann febles. (Ps. 51:5) Lekel parmi nou ki pa’n zanmen per?
9. Ki mannyer nou kapab santi parfwa ler Zeova i demann nou pour fer en serten keksoz e ki nide i bon pour nou rapel dan sa bann moman?
9 I kapab arive par ler ki Bondye i demann nou pour fer en keksoz ki paret difisil oubyen menm enposib pour nou. Nou kapab vwar li vreman difisil pour anons sa bon nouvel lo Rwayonm Bondye parey bann Kretyen in ganny demande pour fer. (Mat. 24:14) Parfwa, i fasil pour nou oubliye sa pwen vreman enportan ki Zezi ti dir: “Tou keksoz i posib pour Bondye.” (Mark 10:27) Si i arive ki nou oubliy sa nide parler, alor petet nou kapab konpran problenm ki Yona ti rankontre. Me, ler Yona ti sove, ki konsekans sa ti anmennen?
Zeova i disiplin son profet
10, 11. (a) Anmezir ki bato ti pe kit por, petet ki Yona ti pe swete? (b) Ki danze lekipaz sa bato ti bezwen fer fas avek?
10 Zis esey imazin ler Yona ti pe anbarke lo sa bato, tre probab en bato marsan Fenisyen. I ti pe gete ki mannyer kaptenn ek son lekipaz ti pe met bato pare pour kit por. I ti pe get lo lorizon anmezir zot dousman dousman kit sa landrwa ziska finalman Yona ti nepli vwar lakot. Petet, i ti konmans mazinen ki i ti’n nobou sov lwen avek sa ki ti fer li per. Me en sel kou, letan ti sanze.
11 En gro divan ti konmans soufle e en tanpet enkrwayab ti deklare. Bann laroul ti sitan gro ki menm bann bato konmela ti pou parey en pti bwat zalimet dan sa gran lanmer. Konbyen letan i ti pran pour sa move tan deklare? Ki mannyer zot ti santi ler zot bato an bwa ti vin sitan ptipti devan sa bann gran miray delo? Eski Yona ti realize a sa moman, ki parey i ti ekri pli tar, i ti Zeova li menm “ki ti fer soufle sa gro divan lo lanmer”? Nou pa konnen. I ti vwar bann maren pe konmans kriy zot bann bondye e i ti konn tre byen ki sa bann bondye pa ti pou kapab ed zot. (Lev. 19:4) Dan son resi, Yona ti dir: “Kant a sa bato, i ti pros pour pran fon.” (Yona 1:4) Me ki mannyer Yona ti pou kapab priy sa Bondye ki i ti pe sov lwen avek?
12. (a) Akoz nou pa devret ziz Yona tro vit lo lefet ki i ti pe dormi pandan tanpet? (Vwar osi not anba lo paz.) (b) Ki mannyer Zeova ti fer kler lekel ki ti responsab sa tanpet?
12 Yona pa ti kapab fer nanryen, alor i ti al dan fon bato e rod en plas pour li alonze. Lanmenm la, i ti tonm dormi. b Kaptenn ti trouv Yona pe dormi. I ti lev li e demann li pour priy son bondye parey tou dimoun ti pe fer. Aparaman, bann maren ti realize ki sa tanpet pa ti ordiner e pour sa rezon, zot ti tir osor pour konnen lekel dan sa bato ki ti’n responsab sa tanpet. Nou kapab asire ki Yona ti konmans per anmezir zot ti pe tir osor. Finalman, i ti vin evidan ki se li ki ti responsab. Se Zeova ki ti anmenn sa tanpet e i ti pe fer sir ki bann maren ti dekouver ki se pa lot ki Yona ki ti responsab pour sa tanpet!—Lir Yona 1:5-7.
13. (a) Ki Yona ti admet devan sa bann maren? (b) Ki Yona ti demann bann maren pour fer avek li e akoz?
13 Alor, Yona ti dir bann maren tou laverite. Li, i ti en serviter sa Bondye Tou Pwisan, Zeova. I ti pe esey sov lwen avek sa Bondye ki ti ankoler aprezan e sanmenm ki ti’n met zot dan sa gro danze. Sa bann zonm ti dan sok. Yona ti vwar lafreyer dan zot lizye. Zot ti demande ki zot ti kapab fer pour sov bato ek zot prop lavi. Ki Yona ti dir? Yona ti tranble avek lafreyer ler i ti pe mazin li pe al noye dan sa delo fre. Me eski i ti pou responsab lanmor tou sa bann zonm ler i ti konnen ki i ti kapab sov zot lavi? Alor, i ti dir zot: “Pran mwan e zet mwan dan lanmer, e lanmer i a kalmi pour zot, akoz mon konnen ki i akoz mwan ki sa gro tanpet in vin lo zot.”—Yona 1:12.
14, 15. (a) Ki mannyer nou kapab imit Yona dan sa moman kot son lafwa ti vreman for? (b) Ki mannyer bann maren ti reakte apre sa ki Yona ti demann zot pour fer?
14 Nou pou dakor pour dir ki sa pa ti bann parol en kapon, pa i vre? Nou kapab asire ki reaksyon Yona ti’n bezwen fer plezir Zeova ler i ti vwar son kouraz ek son leta lespri sakrifis dan sa moman vreman difisil. Dan sa moman pli pir dan son lavi, la nou vwar ki Yona ti annan en lafwa vreman for. Nou osi nou kapab imit li par met lentere lezot avan sa ki pour nou. (Zan 13:34, 35) Ler nou vwar lezot ki dan bezwen dan domenn materyel, emosyonnel oubyen spirityel, eski nou pare pour fer bann sakrifis pour ed zot? Pa nou vreman fer plezir Zeova ler nou fer sa!
15 I paret ki sa ti tous bann maren osi, akoz zot pa ti fer sa ki Yona ti’n dir fer premye kou. Plito, zot ti fer tou sa ki zot ti kapab pour sape dan sa tanpet, me nanryen pa ti marse. O kontrer, lanmer ti vin pli move ankor. Finalman, zot ti napa swa. Zot ti demann pardon Bondye Yona, Zeova e zot ti pran li e balans li dan lanmer.—Yona 1:13-15.
Zeova i pardonn e sov Yona
16, 17. Eksplike sa ki ti ariv Yona ler zot ti balans li dan lanmer. (Vwar osi bann portre.)
16 Yona ti tonm dan sa bann gro laroul. Petet, i ti pe esey lager pour li pa koule. Me anmezir ki bato ti pe vitman disparet e ki bann manman laroul ti pe bat bat li, i ti perdi tou lespwar e konmans koule dan en fernwanr terib.
17 Pli tar, Yona ti eksplike ki mannyer i ti santi. Bann portre enn deryer lot ti vin dan son lespri. Avek latristes, i ti mazinen ki i pa ti pou zanmen vwar ankor sa zoli tanp Zeova, Zerizalenm. I ti ganny lenpresyon ki i ti’n ariv dan fon lanmer kot bann montanny i konmanse e bann gomon ti anpay li. I ti paret ki sa landrwa ti pou vin son latonm.—Lir Yona 2:2-6.
18, 19. Ki ti arive avek Yona dan fon lanmer? Konman Yona ti ganny sove e lekel ki ti par deryer sa? (Vwar osi not anba lo paz.)
18 Me en sel kou, en keksoz enkrwayab ti arive! I ti annan en gro zafer nwanr lanmenm la o bor li. En keksoz enorm ti pe bouze e fons lo li. Sa keksoz ti ouver gran son lagel e anval li!
19 Pa kapab, la i ti’n bezwen mor. Me Yona ti santi en keksoz drol, i ti ankor vivan! I pa ti’n ganny kraze oubyen dizere, i ti ankor kapab respire. I ti ankor vivan menm si i ti dan en landrwa ki ti’n kapab vin son latonm. Dousman dousman, Yona ti konmans emerveye. San dout, sa ti bezwen son Bondye, Zeova, ki ti’n “fer en gro pwason anval [Yona].” c—Yona 1:17.
20. Ki nou aprann avek lapriyer Yona dan vant sa gro pwason?
20 Minit ti pase, erdtan ti pase, letan pa ti oule fini. Dan sa fernwanr terib, Yona ti annan letan pour li reflesir e priy Zeova son Bondye. Son lapriyer ki ti ganny rikorde antye dan sapit de dan liv Yona i fer nou aprann en kantite. I montre ki Yona ti konn byen Lekritir akoz i ti souvandfwa sit bann Psonm. Sa lapriyer i osi montre en zoli kalite, sa i rekonesans. An konklizyon, Yona ti dir: “Me mwan, pour eksprim mon rekonesans, mon pou ofer bann sakrifis avek ou. Mon pou gard mon ve. Zeova i mon Sover!”—Yona 2:9.
21. Ki Yona ti aprann konsernan delivrans Zeova e ki leson enportan nou kapab tire nou osi?
21 Dan en landrwa kot personn pa ti kapab imazinen, dan vant en pwason, Yona ti aprann ki Zeova i kapab anmenn delivrans pour nenport ki, nenport kote e nenport ki ler. Menm la kot Yona ti ete, Zeova ti vwar son serviter ki ti dan ladetres e i ti sov li. (Yona 1:17) Zis li ki ti’n kapab gard sen e sof en zonm pandan trwa zour ek trwa nwit dan vant en gro pwason. Nou devret toultan rapel ki Zeova i sa “Bondye ki annan nou souf lavi dan son lanmen.” (Dan. 5:23) Nou dwa li nou lavi sak fwa ki nou respire. Eski nou rekonesan? Alor, pa nou devret obei Zeova?
22, 23. (a) Ki mannyer rekonesans Yona ti ganny teste? (b) Ki nou kapab aprann avek Yona konsernan bann fot ki nou fer?
22 Me Yona li, eski i ti tir en leson? Eski i ti aprann pour demontre son rekonesans anver Zeova par obei li? Sanmenm ki i ti fer. Apre trwa zour ek trwa nwit, sa pwason ti anmenn Yona ziska lo lans e “i ti vomi Yona lo sek.” (Yona 2:10) Zis mazinen, apre tou sa ki ti’n arive, Yona pa ti ni menm bezwen naze ziska lo lans! Byensir, i ti bezwen rode kote i ti ete pour li kapab konnen kot i ti pou ale. Me pa ti mank bokou letan pour ki son rekonesans i ganny teste. Nou lir dan Yona 3:1, 2: “Alor, Zeova ti koz en dezyenm fwa avek Yona an dizan: ‘Leve, al Niniv, sa gran lavil e proklanm avek li sa mesaz ki mon pe dir ou.’” Ki Yona ti pou fer?
23 Safwasi, Yona pa ti ezite. Nou lir: “Alor Yona ti leve e al Niniv parey Zeova ti’n dir li.” (Yona 3:3) Wi, sa voyaz i ti obeir. I kler ki Yona ti’n aprann atraver son bann fot. Dan sa laspe osi, nou bezwen imit lafwa Yona. Nou tou nou fer fot ek pese. (Rom. 3:23) Eski nou aret dan semen oubyen eski nou aprann atraver nou fot e nou viv en lavi kot nou demontre lobeisans anver Bondye?
24, 25. (a) Pandan son lavi, ki rekonpans Yona ti gannyen? (b) Ki rekonpans Yona pou gannyen a lavenir?
24 Eski Zeova ti rekonpans Yona pour son lobeisans? Nou kapab asire ki i ti le ka. Aparaman, Yona ti aprann ki bann maren pa ti perdi zot lavi. Tanpet ti kalmi zis apre ki Yona ti’n pare pour sakrifye son lavi e sa bann maren ti “konmans annan en gran lakrent pour Zeova” e zot ti ofer li bann sakrifis olye avek zot bann fo bondye.—Yona 1:15, 16.
25 En pli gran rekonpans ankor ti vin pli tar. Zezi ti servi sa kantite letan ki Yona ti pas dan vant sa gro pwason konman en legzanp profetik sa kantite letan ki li menm ti pou pas dan latonm oubyen Seol. (Lir Matye 12:38-40.) Pa Yona pou vreman eksite pour aprann lo sa benediksyon ler i pou resisite pour viv lo later! (Zan 5:28, 29) Zeova i anvi beni ou osi. Parey Yona, eski ou pare pour aprann atraver ou bann fot, aprann obeir e demontre en leta lespri sakrifis?
a Lefet ki Yona ti sorti dan lavil Galile i enteresan akoz ler bann Farizyen ti pe koz lo Zezi avek larogans, zot ti dir: “Etidye Lekritir e ou a war ki okenn profet pa zanmen sorti Galile.” (Zan 7:52) Plizyer tradikter ek spesyalis Labib i krwar ki bann Farizyen ti pe zis dir an zeneral ki i pa ti’n zanmen annan en profet sorti Galile e ki i pa ti pou posib osi akoz Galile ti tro enferyer. Si i le ka, sa bann zonm pa ti konn listwar dan Labib e bann profesi osi.—Iza. 9:1, 2.
b Labib Septant i montre klerman ki Yona ti pe vreman dormi ler i azoute ki i ti pe ronfle. Toudmenm, i pa neseserman vedir ki Yona pa ti fatig li avek sa ki ti pe arive. Nou konnen ki bann dimoun ki vreman dekouraze i kapab vreman an sonmey. Par egzanp, ler Zezi ti dan zarden Zetsemane zis avan son lanmor, Pyer, Zak ek Zan ti pe “dormi akoz zot ti telman tris.”—Lik 22:45.
c Ler Labib ti ganny tradwir dan langaz Grek, sa mo Ebre pour “pwason” ti ganny tradwir en “mons delo sale,” oubyen en “pwason enorm.” Menm si nou pa konnen egzakteman kalite pwason sa ti ete, dimoun in deza vwar bann reken dan Lanmer Mediterane ki ti kapab anval en zonm antye. Dan lezot landrwa, bann reken i kapab bokou pli gro. En sagren i kapab 15 met longer, menm plis ki sa.