Туррӑн мӗн чухлӗ ят?

ЯРӐР

Библире мӗн каланӑ?

Туррӑн пӗр ят кӑна. Еврейла ӑна акӑ ҫапла ҫыраҫҫӗ: יהוה. Чӑвашла ӑна, ялан тенӗ пекех, «Иегова» теҫҫӗ a. Турӑ хӑйӗн Исаия ятлӑ пророкӗ урлӑ ҫапла каланӑ: «Эпӗ — Иегова. Ку — манӑн ятӑм» (Исаия 42:8, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ). Библин авалхи алҫырӑвӗсенче ҫак ят 7 000 хута яхӑн тӗл пулать, урӑхла каласан, Турӑпа ҫыхӑннӑ кирек мӗнле сӑмахран та ытларах тӗл пулать. Унсӑр пуҫне, Библире нимле ята та ҫавӑн чухлӗ асӑнман b.

Иеговӑн урӑх ятсем пур-и?

Библире Туррӑн пӗртен-пӗр ят ҫеҫ пур тенӗ. Ҫав вӑхӑтрах унта Иегова тӗлӗшӗнчен нумай титулсемпе тата эпитетсемпе усӑ курнӑ. Вӗсенчен кашни Иегова мӗнле Турӑ пулнине тӗрлӗ енчен уҫса парать. Акӑ вӗсенчен хӑш-пӗрисем.

Титул	Библири сӑвӑ йӗркисем	Пӗлтерӗш
Аллах		«Аллах» текен сӑмаха араб чӗлхинчен илнӗ, ҫакӑ — ят мар, титул. Ҫак титул «Турӑ» тенине пӗлтерет. Ҫавӑнпа та араб чӗлхи ҫине тата ытти хӑш-пӗр чӗлхесем ҫине куҫарнӑ Библисенче «Турӑ» текен сӑмах вырӑнне «Аллах» сӑмахпа усӑ курнӑ.
Альфа тата Омега	Ӳлӗмхине 1:8; 21:6; 22:13	«Малтанхи тата Кайранхи» е «Пуҫламӑшӗ тата Вӗҫӗ», урӑхла каласан, Иегова Турӑран маларах Пурне те Тума Пултаракан Турӑ пулман, ун хыҫҫӑн та пулмасть (Исаия 43:10). «Альфа» тата «омега» — вӗсем грек алфавитӗнчи пӗрремӗшпе юлашки саспаллисем.
Аслӑ Пултаракан	Псалом 149:2, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ	Пурте ӑна пула пулса кайнӑ (Ӳлӗмхине 4:11).
Атте	Матфей 6:9	Пурнӑҫ паракан.
Вӗрентекен	Исаия 30:20, 21	Усӑллине вӗрентет тата чӑнлӑх ҫулӗ ҫине ертсе пырать (Исаия 48:17, 18).
Ӗмӗрсенӗн Патши	1 Тимофей 1:17	Вӑл яланах чи аслӑ влаҫа тытса тӑнӑ тата яланах ӑна тытса тӑрӗ.
Кӗвӗҫекен	Тухни 34:14	Пуҫҫапассипе ҫыхӑннӑ ыйтусенче хӑйӗнпе тупӑшнине чӑтса тӑмасть. Ҫак сӑмаха «хӑйӗнпе тупӑшакансене чӑтса тӑмасть» е «чунтан парӑнса пурӑнасса кӗтет» тесе куҫарма пулать.
Кӗлӗсене итлекен	Псалом 65:2, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ	Хӑйне ӗненсе каланӑ кашни кӗлле вӑл хӑй итлет.
Кӗтӳҫӗ	Псалом 22:1	Хӑйӗн ӗҫлекенӗсемшӗн тӑрӑшать.
Кунӗсемпе Авалхискерӗ	Даниил 7:9, 13, 21, 22	Пуҫламӑшӗ пулман, кам та пулин е мӗн те пулин пулса кайиччен калама ҫук нумай пурӑннӑ (Псалом 89:2).
Патша Турӑ	Апостолсен ӗҫӗсем 4:24	Унӑн влаҫӗ — чи аслӑ власть; еврейла Адона́й.
Пултаракан	Екклесиаст 12:1	Пурте ӑна пула пулса кайнӑ.
Пурне те Тума Пултаракан Турӑ	Пултарни 17:1	Унӑн никам та ҫӗнтерме пултарайман вӑй пур. Эл Шадда́й, «Пурне те Тума Пултаракан Турӑ», текен еврейла сӑмах ҫаврӑнӑшӗ Библире ҫичӗ хутчен тӗл пулать.
Саваоф Ҫӳлхуҫа	Исаия 1:9; Рим 9:29	Ангелсен пысӑк ҫарне ертсе пырать. «Саваоф Ҫӳлхуҫа» титул «Иегова, ҫӳлти ҫарсен Пуҫлӑхӗ» тенине те пӗлтерет (Рим 9:29, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ).
Святой	Ытарӑшсем 9:10	Сӑваплӑ пулас тӗлӗшрен (нравственность енчен таса пулас тӗлӗшрен) унпа никам та танлашма пултараймасть.
Ҫӑлакан	Исаия 45:21	Хӑрушлӑхран тата вилӗмрен ҫӑлать.
Ҫӳлти Турӑ	Псалом 46:3; Даниил 7:18, 27	Чи пысӑк вырӑн йышӑнать; Чи Аслӑ Пуҫлӑх.
Ҫӳлхуҫа	Псалом 134:5	Хуҫа; еврейла Адо́н е Адони́м.
Телейлӗ Турӑ	1 Тимофей 1:11, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ	Вӑл савӑнӑҫлӑ тата телейлӗ (Псалом 103:31).
Турӑ	Пултарни 1:1	Кама пуҫҫапаҫҫӗ, ҫавӑ; хӑватлӑскер. Элохи́м текен еврей сӑмахӗ нумайлӑ хисепре тӑрать, ҫакӑ вара аслӑлӑха, пысӑк вырӑн йышӑннине тата калама ҫук чаплӑ паха енсене кӑтартса парать.
Турӑсенӗн Турри	Саккуна астутарни 10:17	Ҫынсем пуҫҫапакан «усӑсӑр турӑсемпе» танлаштарсан вӑл чи аслӑ Турӑ (Исаия 2:8, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ).
Хӑтаракан, Тӳлесе Илекен	Исаия 41:14	Вӑл Иисус Христос хӑйӗн пурнӑҫне пани урлӑ ҫынсене ҫылӑхпа вилӗмрен хӑтарать (Иоанн 3:16).
Чул хысакӗ	Псалом 17:3	Унра хӳтлӗх тата ҫӑлӑнӑҫ тупма пулать.
Чӳлмекҫӗ	Исаия 64:8, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ	Чӳлмекҫӗ тӑмпа хуҫаланма пултарнӑ пекех, унӑн ҫынсене тата халӑхсене тытса тӑма власть пур (Рим 9:20, 21).
Эпӗ Ӗмӗрех Пурри	Тухни 3:14	Хӑйӗн ирӗкне пурнӑҫлама кам пулма кирлӗ, ҫавӑ пулса тӑрать. Ҫак сӑмах ҫаврӑнӑшне ҫакӑн пек куҫарма пулать: «Эпӗ кам пулас тетӗп, ҫавӑ пулса тӑрӑп». Ҫакӑн пек калани Тухни 3:15-мӗшӗнче каланӑ Иегова текен ятӑн пӗлтерӗшне ӑнланма пулӑшать.

Еврей Ҫырӑвӗсенче каланӑ вырӑнсен ячӗсем

Библире асӑннӑ хӑш-пӗр вырӑнсен ячӗсенче Туррӑн ячӗ пур, анчах та вӗсем Туррӑн ытти ячӗсем мар.

Вырӑнӑн ячӗ	Библири сӑвӑ йӗркисем	Пӗлтерӗш
Иегова-Шамма	Иезекииль 48:35	«Иегова ҫавӑнта».
Яхве-ире	Пултарни 22:13, 14	«Иегова парӗ».
Яхве Нисси	Тухни 17:15	«Иегова — манӑн ялавӑм». Иегова вӑл — Турӑ, ун тавра хӑйӗнчен пулӑшу тата хӳтлӗх илес тесе хӑйӗн халӑхӗ пухӑнать (Тухни 17:13—16).
Яхве Шалом	Тӳресен 6:23, 24	«Иегова — мир».

Мӗншӗн Туррӑн ятне пӗлмелле тата унпа усӑ курмалла?

Иеговӑшӑн хӑйӗн ячӗ питӗ пӗлтерӗшлӗ пулас, мӗншӗн тесен ҫак ят Библире пин-пин хут тӗл пулать (Малахия 1:11).
Туррӑн ячӗ питӗ пӗлтерӗшлӗ пулнине Туррӑн Ывӑлӗ, Иисус, пӗрре анчах мар палӑртнӑ. Сӑмахран, вӑл Иеговӑна ҫапла кӗлтунӑ: «Санӑн яту хисеплентӗр» (Матфей 6:9; Иоанн 17:6).
Туррӑн ятне пӗлме тата унпа усӑ курма пуҫласси вӑл — Турӑпа туслӑ пулма пулӑшакан пӗрремӗш утӑм (Псалом 9:11; Малахия 3:16). Иеговӑпа ҫывӑхланса пыракансем ҫинче ҫакӑн пек сӑмах пани пурнӑҫланӗ: «Хама юратнӑшӑн хӑтарӑп ӑна; Манӑн ятӑма пӗлнӗшӗн хӳтӗлӗп ӑна» (Псалом 90:14).
Библире ҫапла каланӑ: «Тӳпере е ҫӗр ҫинче ӗнтӗ „турӑ“ тенӗскерсем [пур]... (чӑнах, „турӑ“ тенӗскерсем те, „хуҫа“ тенӗскерсем те нумай)» (1 Коринф 8:5, 6). Анчах та унта пӗртен-пӗр чӑн Турӑ ҫеҫ пур, унӑн ячӗ Иегова тенӗ (Псалом 83:18, Ҫӗнӗ тӗнче куҫарӑвӗ).

a Хӑш-пӗр гебраистсем Туррӑн ячӗ пирки «Яхве» теме сӗнеҫҫӗ.

b Туррӑн «Иаг» текен кӗске ячӗ Библире 50 хута яхӑн тӗл пулать, ҫав шутрах, «Аллилуия» текен сӑмахра та. «Аллилуия» тени «Иаг Турра мухтӑр» тенине пӗлтерет (Ӳлӗмхине 19:1).