Yn Ôl Marc 14:1-72
-
Offeiriaid yn cynllwynio i ladd Iesu (1, 2)
-
Olew persawrus yn cael ei dywallt ar Iesu (3-9)
-
Jwdas yn bradychu Iesu (10, 11)
-
Y Pasg olaf (12-21)
-
Sefydlu Swper yr Arglwydd (22-26)
-
Rhagfynegi Pedr yn gwadu (27-31)
-
Iesu’n gweddïo yn Gethsemane (32-42)
-
Iesu’n cael ei arestio (43-52)
-
Treial o flaen y Sanhedrin (53-65)
-
Pedr yn gwadu Iesu (66-72)
14 Nawr roedd y Pasg a Gŵyl y Bara Croyw yn dechrau mewn dau ddiwrnod. Ac roedd y prif offeiriaid a’r ysgrifenyddion yn edrych am ffordd i’w ddal* yn gyfrwys ac i’w ladd;
2 oherwydd roedden nhw’n dweud: “Nid yn ystod yr ŵyl; efallai bydd ’na gynnwrf ymhlith y bobl.”
3 A thra oedd ef ym Methania yn cael pryd o fwyd* yn nhŷ Simon y gwahanglaf, daeth dynes* â jar alabastr o olew persawrus, nard go iawn, sy’n hynod o ddrud. Agorodd hi’r jar alabastr a dechrau ei dywallt* ar ei ben.
4 Ar hynny dywedodd rhai wrth ei gilydd yn ddig: “Pam mae’r olew persawrus hwn wedi cael ei wastraffu?
5 Oherwydd gallai’r olew persawrus hwn fod wedi cael ei werthu am fwy na 300 denariws a gallai’r arian fod wedi cael ei roi i’r tlawd!” Ac roedden nhw’n ddig iawn wrthi hi.*
6 Ond dywedodd Iesu: “Gadewch lonydd iddi. Pam rydych chi’n ei phoeni hi? Mae hi wedi gwneud rhywbeth da imi.
7 Oherwydd mae’r tlawd gyda chi drwy’r amser, ac rydych chi’n gallu eu helpu nhw bryd bynnag rydych chi eisiau, ond fydda innau ddim gyda chi drwy’r amser.
8 Fe wnaeth hi beth roedd hi’n gallu; gwnaeth hi dywallt* olew persawrus ar fy nghorff o flaen llaw, i baratoi fy nghorff ar gyfer fy nghladdu.
9 Yn wir rydw i’n dweud wrthoch chi, ble bynnag mae’r newyddion da yn cael eu pregethu drwy’r byd i gyd, bydd yr hyn a wnaeth y ddynes* hon hefyd yn cael ei adrodd er cof amdani.”
10 Ac aeth Jwdas Iscariot, un o’r Deuddeg, i ffwrdd at y prif offeiriaid er mwyn ei fradychu iddyn nhw.
11 Pan glywson nhw hyn, roedden nhw wrth eu boddau a dyma nhw’n addo rhoi arian iddo. Felly dechreuodd ef edrych am gyfle i’w fradychu.
12 Nawr ar ddiwrnod cyntaf Gŵyl y Bara Croyw, pan oedd hi’n draddodiad iddyn nhw offrymu aberth y Pasg, dywedodd ei ddisgyblion wrtho: “Ble rwyt ti eisiau inni fynd i baratoi iti fwyta swper y Pasg?”
13 Ar hynny fe anfonodd ddau o’i ddisgyblion a dweud wrthyn nhw: “Ewch i mewn i’r ddinas, a bydd dyn sy’n cario llestr dŵr yn cyfarfod â chi. Dilynwch ef,
14 a pha bynnag dŷ mae ef yn mynd i mewn iddo, dywedwch wrth feistr y tŷ, ‘Mae’r Athro yn dweud: “Ble mae’r ystafell lle galla i fwyta’r Pasg gyda fy nisgyblion?”’
15 A bydd ef yn dangos ichi uwch ystafell fawr, sydd wedi ei pharatoi. Gwnewch bopeth yn barod yno.”
16 Felly aeth y disgyblion allan, ac fe aethon nhw i mewn i’r ddinas a dod o hyd i’r lle yn union fel roedd ef wedi dweud wrthyn nhw, a dyma nhw’n paratoi ar gyfer y Pasg.
17 Ar ôl iddi nosi, fe ddaeth gyda’r Deuddeg.
18 A thra oedden nhw’n eistedd wrth y bwrdd ac yn bwyta, dywedodd Iesu: “Yn wir rydw i’n dweud wrthoch chi, bydd un ohonoch chi sy’n bwyta gyda mi yn fy mradychu i.”
19 Dechreuon nhw deimlo’n drist a dweud wrtho, un ar ôl y llall: “Nid fi yw’r un, nage?”
20 Dywedodd wrthyn nhw: “Un o’r Deuddeg ydy ef, yr un sy’n dipio gyda mi yn y bowlen.
21 Oherwydd mae Mab y dyn yn mynd i ffwrdd, yn union fel mae’n ysgrifenedig amdano, ond gwae’r dyn hwnnw sy’n bradychu Mab y dyn! Byddai wedi bod yn well i’r dyn hwnnw petai heb gael ei eni.”
22 Ac wrth iddyn nhw barhau i fwyta, cymerodd Iesu dorth o fara, dweud bendith, torri’r bara, a’i roi iddyn nhw, gan ddweud: “Cymerwch ef; mae hwn yn cynrychioli fy nghorff.”*
23 Ac yn cymryd cwpan, dyma’n diolch i Dduw ac yn ei roi iddyn nhw, a gwnaethon nhw i gyd yfed ohono.
24 A dywedodd wrthyn nhw: “Mae hwn yn cynrychioli fy ngwaed, sef ‘gwaed y cyfamod,’ sydd am gael ei dywallt* er lles llawer o bobl.
25 Yn wir rydw i’n dweud wrthoch chi, fydda i ddim ar unrhyw gyfri yn yfed mwy o’r gwin hwn hyd y dydd hwnnw pan fydda i’n yfed gwin newydd yn Nheyrnas Dduw.”
26 Wedyn, ar ôl canu mawl,* aethon nhw allan i Fynydd yr Olewydd.
27 A dywedodd Iesu wrthyn nhw: “Byddwch chi i gyd yn cael eich baglu, oherwydd mae’n ysgrifenedig: ‘Bydda i’n taro’r bugail, a bydd y defaid yn cael eu gwasgaru.’
28 Ond ar ôl imi gael fy nghodi, bydda i’n mynd o’ch blaen chi i mewn i Galilea.”
29 Ond dywedodd Pedr wrtho: “Hyd yn oed os ydy’r lleill i gyd yn cael eu baglu, fydda i ddim.”
30 Ar hynny dywedodd Iesu wrtho: “Yn wir rydw i’n dweud wrthot ti, heddiw, ar yr union noson hon, cyn i geiliog ganu ddwywaith, byddi di’n fy ngwadu i dair gwaith.”
31 Ond roedd yn mynnu o hyd: “Os bydd rhaid imi farw gyda ti, fydda i ddim yn dy wadu di ar unrhyw gyfri.” Hefyd, dechreuodd y lleill i gyd ddweud yr un peth.
32 Felly daethon nhw i le o’r enw Gethsemane, a dywedodd wrth ei ddisgyblion: “Eisteddwch yma tra bydda i’n gweddïo.”
33 Ac fe gymerodd Pedr ac Iago ac Ioan gydag ef, a dechreuodd deimlo’n bryderus iawn ac yn hynod o ofidus.
34 Dywedodd wrthyn nhw: “Rydw i’n* ofnadwy o drist, hyd at farw. Arhoswch yma a chadwch yn effro.”
35 Ac yn mynd ymlaen ychydig, syrthiodd i’r llawr a dechrau gweddïo, os oedd yn bosib, i’r awr fynd heibio oddi wrtho.
36 A dywedodd ef: “Abba,* Dad, mae pob peth yn bosib i ti; cymera’r cwpan hwn oddi wrtho i. Ond eto, gad i beth rwyt ti eisiau ddigwydd, nid beth rydw i eisiau.”
37 Daeth yn ôl a’u gweld nhw’n cysgu, a dywedodd wrth Pedr: “Simon, wyt ti’n cysgu? Onid oedd gen ti’r nerth i gadw’n effro am un awr?
38 Cadwch yn effro a gweddïwch yn barhaol, fel na fyddwch chi’n ildio i demtasiwn. Wrth gwrs, mae’r ysbryd yn awyddus,* ond mae’r cnawd yn wan.”
39 Ac fe aeth i ffwrdd eto a gweddïo, gan ddweud yr un peth.
40 A daeth yn ôl eto a’u gweld nhw’n cysgu, oherwydd roedd eu llygaid yn drwm, felly doedden nhw ddim yn gwybod sut i’w ateb.
41 Ac fe ddaeth yn ôl y drydedd waith a dweud wrthyn nhw: “Ar adeg fel hon, rydych chi’n cysgu ac yn gorffwys! Dyna ddigon! Mae’r awr wedi dod! Edrychwch! Mae Mab y dyn yn cael ei fradychu a’i roi yn nwylo pechaduriaid.
42 Codwch, dewch inni fynd. Edrychwch! Mae’r un sy’n fy mradychu wedi agosáu.”
43 Ac ar unwaith, tra oedd yn dal i siarad, cyrhaeddodd Jwdas, un o’r Deuddeg, gyda thyrfa fawr yn cario cleddyfau a phastynau, a oedd wedi eu hanfon gan y prif offeiriaid a’r ysgrifenyddion a’r henuriaid.
44 Nawr roedd ei fradychwr wedi cytuno i roi arwydd iddyn nhw, gan ddweud: “Pwy bynnag rydw i’n ei gusanu, hwnnw ydy’r un; arestiwch ef, ac ewch ag ef i ffwrdd o dan warchodaeth.”
45 Ac ar unwaith fe ddaeth ymlaen a mynd yn syth ato a dweud, “Rabbi!” a’i gusanu’n dyner.
46 Felly gafaelon nhw ynddo a’i arestio.
47 Fodd bynnag, dyma un o’r rhai oedd yn sefyll yno yn tynnu ei gleddyf ac yn taro caethwas yr archoffeiriad, gan dorri ei glust i ffwrdd.
48 Ond atebodd Iesu drwy ddweud wrthyn nhw: “A ddaethoch chi allan i fy arestio gyda chleddyfau a phastynau fel yn erbyn lleidr?
49 Ddydd ar ôl dydd roeddwn i gyda chi yn y deml yn dysgu, ond wnaethoch chi ddim fy arestio. Er hynny, mae hyn wedi digwydd i gyflawni’r Ysgrythurau.”
50 A gwnaethon nhw i gyd ei adael a ffoi.
51 Fodd bynnag, dyma ddyn ifanc yn gwisgo dim ond dillad o liain main dros ei gorff noeth yn dechrau ei ddilyn yn agos, a gwnaethon nhw geisio gafael ynddo,
52 ond gadawodd ei ddillad o liain a dianc yn noeth.*
53 Nawr fe wnaethon nhw arwain Iesu i ffwrdd at yr archoffeiriad, a daeth yr holl brif offeiriaid a’r henuriaid a’r ysgrifenyddion at ei gilydd.
54 Ond gwnaeth Pedr ei ddilyn o bell hyd at gwrt yr archoffeiriad; ac roedd yn eistedd gyda gweision y tŷ ac yn ei dwymo ei hun o flaen y tân.
55 Nawr roedd y prif offeiriaid a’r holl Sanhedrin yn chwilio am dystiolaeth yn erbyn Iesu er mwyn ei roi i farwolaeth, ond doedden nhw ddim yn gallu dod o hyd i unrhyw beth.
56 Yn wir, roedd llawer yn rhoi camdystiolaeth yn ei erbyn, ond doedd eu tystiolaeth ddim yn gyson.
57 Hefyd, roedd rhai yn sefyll ac yn rhoi camdystiolaeth yn ei erbyn, gan ddweud:
58 “Clywson ni ef yn dweud, ‘Bydda i’n bwrw i lawr y deml hon a gafodd ei gwneud o waith llaw, ac mewn tri diwrnod bydda i’n adeiladu un arall sydd heb gael ei gwneud o waith llaw.’”
59 Ond hyd yn oed ynglŷn â’r mater hwn, doedd eu tystiolaeth ddim yn gyson.
60 Yna cododd yr archoffeiriad yn eu plith a chwestiynu Iesu, gan ddweud: “Onid wyt ti’n mynd i ateb? Beth am dystiolaeth y dynion hyn yn dy erbyn di?”
61 Ond arhosodd ef yn ddistaw ac ni roddodd unrhyw ateb. Unwaith eto dechreuodd yr archoffeiriad ei gwestiynu a dweud wrtho: “Ai ti yw’r Crist, Mab yr Un Bendigedig?”
62 Yna dywedodd Iesu: “Ie; a byddwch chi’n gweld Mab y dyn yn eistedd ar law dde yr Un Grymus* ac yn dod gyda chymylau’r nef.”
63 Ar hynny rhwygodd yr archoffeiriad ei ddillad a dweud: “Pam mae angen mwy o dystion arnon ni?
64 Rydych chi wedi clywed ei gabledd. Beth yw eich penderfyniad?”* Gwnaethon nhw i gyd gytuno ei fod yn haeddu marw.
65 A dechreuodd rhai boeri arno a gorchuddio ei wyneb a’i ddyrnu gan ddweud wrtho: “Proffwyda!” Ac yn ei slapio yn ei wyneb, dyma weision y llys yn ei gymryd i ffwrdd.
66 Nawr tra oedd Pedr yn y cwrt isod, daeth un o forynion yr archoffeiriad.
67 O weld Pedr yn ei dwymo ei hun, edrychodd hi ym myw ei lygaid a dweud: “Roeddet tithau hefyd gyda’r Nasaread, yr Iesu yma.”
68 Ond dyma’n gwadu’r peth, gan ddweud: “Dydw i ddim yn ei adnabod nac yn deall beth rwyt ti’n sôn amdano,” ac fe aeth allan at y fynedfa.
69 Yno gwnaeth y forwyn ei weld ac unwaith eto dechreuodd hi ddweud wrth y rhai oedd yn sefyll yno: “Dyma un ohonyn nhw.”
70 Roedd yn gwadu’r peth eto. Ac ychydig wedyn, dyma’r rhai oedd yn sefyll yno yn dechrau dweud wrth Pedr eto: “Yn bendant rwyt ti’n un ohonyn nhw, oherwydd, yn wir, Galilead wyt ti.”
71 Ond dechreuodd felltithio a mynd ar ei lw: “Dydw i ddim yn adnabod y dyn hwn rydych chi’n sôn amdano!”
72 Ar unwaith dyma geiliog yn canu am yr ail waith, a chofiodd Pedr beth roedd Iesu wedi ei ddweud wrtho: “Cyn i geiliog ganu ddwywaith, byddi di’n fy ngwadu i dair gwaith.” A dyma’n torri i lawr a dechrau wylo.
Troednodiadau
^ Neu “arestio.”
^ Neu “yn eistedd wrth y bwrdd.”
^ Neu “menyw.”
^ Neu “arllwys.”
^ Neu “siaradon nhw’n ddig â hi; gwnaethon nhw ddweud y drefn wrthi.”
^ Neu “arllwys.”
^ Neu “y fenyw.”
^ Llyth., “hwn yw fy nghorff.”
^ Neu “arllwys.”
^ Neu “emynau; salmau.”
^ Neu “Mae fy enaid yn.”
^ Gair Hebraeg neu Aramaeg sy’n golygu “O Dad!”
^ Neu “yn barod.”
^ Neu “yn gwisgo ychydig o ddillad; yn ei ddillad isaf yn unig.”
^ Llyth., “ar law dde grym.”
^ Neu “Beth rydych chi’n ei feddwl?”
