ˈYaa ö ˈflëë˗ ˈgü ˈˈkɛɛ ˗a ˈˈgblü ˗yö ˗së
Madhia Lusia ˈö go Blezidhö ˗sɛ ˈgü ˈyaa ö ˈflëë˗ ˈgü. ˈˈYua ˈö mɛn ˈˈtʋ ta ˈö ꞊ya ꞊ɲɔɔn mü ˈö˗ ˗kë ˈö mɛn ˈyaa ˗dhɛ yö ˈzü bhë, ˗ya ˗bha. ˗Yö ˗bhɔ kö ˗a ˈˈtʋ ta ˗sü ˈka. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗yö ˗to ˈˈtɩtɩ ˈö ˗ya ˈˈbhʋbhʋ ˗wo draanˈˈ ˗sü ˗bha. ˗Dhɛ ˈö˗ ˗kwɛ ˗yö yö 30 ˗bha, ˈö˗ ˈˈɲan ˗ya tröö ˗sü ˗bha. ˈˈKɛɛ ˈkö ˗kë ꞊dhɛ Madhia ˗yö ˗kë saanˈˈ ˈö ˈˈdhʋ̈ ˗a ˈgü, ˈyii ˈˈkan mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha kö ˗yö ˗ya ö duuˈˈ ˈka. ꞊Dɛɛ ˗a ˗kwɛ ˗ya ӡiö 70 ˗ta, ˈˈkɛɛ zuʋ̈gblüdhi ˗ya ˗gɔ, ˈyö ˗a ˗bha ˗tosɛta ˗yö ˗së.
Madhia Lusia ˗yö ˗kpan Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗bha ˗kwɛ 1977 ˈka, ˈˈsanni ˗a ˈˈɲɛɛn ˗yö tröö. ˗Ya ˗pö: «A ˗kpan n ˈˈtɔŋdë zii do ˈö ˈyi kun ꞊klaŋ ˗kɔ do ˈgü ˗a ˗bha. ˗Wo ˗kun ˗a ˗dhɛ ˗ni ˈgü Adriano. ˗Dhɛ ˈa ˗kpan ˗a ˗bha kö ˗ya kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈka ˗a yi ˈyii ꞊gwëë ꞊köŋ. ˗Ya ˗zɔn n ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗Zlan ˗ya ꞊bhɔɔ ˈˈsɛ do ˈö mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo dho kë ˗a ˗ta, ˈwo dho kë wo ˈflëë˗ ˈgü ˗a ˈˈplüün bho. Pë ˈö˗ pö n ˗dhɛ bhë ˗yö ˗dhi n ˗dhɛ ꞊dedewo, ˗a ˗wɔn ˈgü a ˗we Biblö draansü ˗bha. ˗A yi ˈyii ꞊gwëë ˈyö ˈa ˗ya ˈdho ˗sü ˗bha ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta Rio de Ӡaneiro. ˗Wo ˗kun ˗bhɔkwëë ˈˈpian ˈbha ˗nu ˈˈdhiʋ̈ ˗lo ˗ni ˈgü ˈˈbhʋbhʋ ˗wo ˈgü mü. Zoova ˈsaa˗ ˈgü n ˗gɛn ˗yö ˗dho ˈˈdhiʋ̈ ˈyö ˈa bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗kwɛ 1978 Ӡue ˈˈsu ˈgü.
˗Dhɛ ˈö ˈˈtʋ̈ŋ ˈbha ˗yö ˗ӡiö, ˈyö Madhia Lusia ˗yö ˗dho ˗zlanwokɔdhi ˈö Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈbha ˈyaa kun ˈˈbhʋbhʋ ˗wo dɔ ˗ni ˈgü mü, ˗a ˈgü. ˗A zübhodhɛ ˈgü ˗yö ꞊gbɔɔn ˗a ˗ta ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ pë ˈö ˈwo kun ˗a pö ˗ni ˈgü ˗bhɔkwëë ˗ta bhë, ˈyaa kun ˗a ˈbha man ˗ni ˈgü. Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö dhebɔ ꞊plɛ ˗wa ˗takun. ˗Wo ˈɲaannu ˗a ˈˈsɔɔ ˈyö pë ˈö ˈwo kun ˗a pö ˗ni ˈgü ˗bhɔkwëë ˗nu ˗ta bhë ˈwo˗ ˗bhokoo ˗kë ˗a ˗dhɛ ˈsëëdhɛ ˗ta kö ˗ya ˈgüman. Madhia ˗ya ˗pö: «ˈMan wo ˈˈkwɛɛnŋdhö, pë ˈö ˈwo˗ ˗bhokoo ˗kë ˈsëëdhɛ ˗ta bhë, ˈa˗ ˗wo ˗pö ˈko ˗ta ꞊va kö ˈa ꞊mɔɔn ˗a ˈgüman ˗sü ˗bha. ꞊Taabha, kwa ꞊dhegblüdhe ꞊plɛ ˈö ˈwo bhë, ˗wo ˈˈbhʋbhʋ ˗wo ˗draan ˈö ˈwo ˈpë ˈwo kun ˗a pö ˗ni ˈgü ˗bhɔkwëë ˗ta ˗a ˈˈdhiʋ̈ ꞊lo n ˗dhɛ.»
˗Dhɛ ˈö Madhia Lusia ˈˈɲan ˈyaa kun ˗dhɛ yö ˗ni ˈgü ˈzü ˗së ˈka, ˗a ˈˈsɩ ˈyaa kun ˗a ˗dhɛ ˈzü kö pë ˈö ˈwo kun ˗a ˈˈdhiʋ̈ ꞊lo ˗ni ˈgü ˈˈbhʋbhʋ ˗wo ˈgü bhë ˗ya yö. ˗A ˗wɔn ˈgü ˗yö ˗bɔ ˈˈbhʋbhʋ ˗wo ˈˈwɛɛ ˗ta kö waa mɛn ˗nu ˗wo ˈˈdoo dɔ. ˗A ˈˈbhʋbhʋ ˗wo ˈö ˈˈdhʋ̈ ˈyö ˗tɔ ˗mën? Madhia ˗ya ˗pö: «A n ˗kɔ ˗ya mɛn ˈö kun ˗wo ˗nu ˈˈdhiʋ̈ ˗lo ˗ni ˈgü n ˗dhɛ bhë ˗a ˗bhaa ˗ta. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö n ˗takun ˈö pë ˈö kun ˗a pö ˗ni ˈgü ˈa˗ man.»
Madhia ˗yö mɛn ˈˈpɛpɛ ˈwo kun mɛn ˗nu ˗wodhiʋ̈lo ˗ni ˈgü ˗a ˗dhɛ bhë, ˗an ˈˈnuɛ ˗bho ˈgbɛ ꞊dedewo. ˗Ya ˗pö: «˗Wo gbɔɔdhe ˗së ꞊dede ˈö Zoova ˗ya ˗kë n ˗gɔ, ˗a ˈka. ˗An ˗bha ˗takundhe ˈsaa˗ ˈgü, a ˗zlanwokɔdhi ˗bhɔkwëë ˗nu, ˈˈpian do ˈˈpiʋ̈ ˗bhɔkwëë waa ˗bhɔkwëë ˈkpii˗ ˗nu ꞊trɔɔn ˗slɔɔ.»
Madhia Lusia ˗yö ˗zlanwopö ˗kplawo. ˗Yö ˗bɔ ˈˈbhʋbhʋ ˗wo ˗dhɛ ˈö ˈwo wo ˈko ˗nu ˗kɔ kun kö ˗wo ꞊tun ˗a ˈgüman ˗ni ˈgü bhë ˗a ˗ta ˈö ˗zlanwopö ˈˈtʋgbumɛn ˗nu ˗dhɛ. ˈYö ˗a ˗bha ö ˈgüdɔgbɩɩsü kö ˗yö ˈwɔn ˗taɔŋ ˗së pö ˗an ˗dhɛ bhë, ˗an ˈwɔn ˗yö ˗an ˗kun ˈö ˗an zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗da. Korona ˈˈtʋ̈ŋ ˈka, Madhia Lusia ˗yö ˈsëëdhɛ ꞊va ꞊dede ˗ya ˈö˗ bɔ ˈˈtʋgbumɛn ˗nu ˗dhɛ. ˗A ˈzlaa˗ Ӡoze Antonio ˈö ˈˈtʋgbumɛn waa ˈˈɲɛɛntiimɛn ˈka ˈpö bhë ˈnën ˈö˗ ˗takun. a
Madhia ˗ya ˗kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˗Ya ˗pö: «A yö ˗kë ˈˈmlanŋ ˈˈpɛn ˈö bhɔ L ˗bha ˈnën˗ ˈka. ˗Yö n ˗takun ˈyö ˈa pë ˗ya ꞊zinŋ ˈgü ˈö ˗kë ˗wo ˗bhüöö kpö do ˈka. N ꞊dhegblü Ӡoze Antonio ˗gɔ ˈgü ˗yö ˗së ꞊dedewo. ˗Yö ˗nu ˈwɔn ˗gɔ ˗nu waa Biblö ˈˈɲan ˗nu ˈka, ˈyö man ˗zë ˈa ˗an ˗ya ˈsëëdhɛ ˗nu ˈa dho ˗an bɔ bhë ˗an ˈgü. A n ˈgü ˗dɔ ˈˈgbɩɩ˗ kö ˈpë ˈa dho ˗a ˗ya bhë ˈˈtʋgbumɛn ˗nu ˗wo ꞊mɔɔn ˗an ˈgümansü ˗bha. ˈˈTʋgbumɛn ˗nu ꞊gban ˈwaa ˈsëëdhɛ dɔ.»
ˈKö ˗kë ꞊dhɛ Madhia Lusia ˈyaa ˗dhɛ ˈbha yö ˈzü, ˗yö yö ˗kë ˗kplawo. Karolinö ˈö ˗kë mɛn ˗nu ˈwo mɛn ˗nu ˗wodhiʋ̈lo ˗a ˗dhɛ ˗a ˗mɛn do ˈka bhë, ˗ya ˗pö ꞊dhɛ: «Madhia Lusia ˈnën ˈö ö ˗bha ˈkɔɔdhɛ ˗yö ˗nu ꞊gban ˗kë, ˈö ˈˈkwɛɛnŋdhɛ ˗goo ˈö˗ ˗dhɛ ꞊baa. Pë kpa ˗sü kö waa ö ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗wa ˗bhö ˈˈkwëë bhë, ˗a ˗dhɔ ˗ya ˗kë.»
Ӡefɛsɔnö ˈö mɛn zii do ˈka Madhia Lusia ˗bha ˗zlanwokɔdhi ˈgü, ˗ya ˗pö ꞊dhɛ: «Zoova waa mɛn ˗nu ˗dhɔ ꞊dede Madhia Lusia ˗kë. Pë ˈö dho mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu zuʋ̈ˈˈ ˈˈgblü dhi ˈnën ˈö˗ ˗kë ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka. ˈˈGblüsëmɛn ˗mü ˗a ˈka.»—Fidhipö 2:4.
a Ӡoze Antonio ˗kë Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˈka kö Madhia Lusia ˗ya kë ˗a ˈka ˈsaadhö. ˗Yö ˗bɔ ˈˈyi ꞊bhaa ˗kwɛ 2003 ˈka. ꞊Dhɛ Madhia Lusia ˈdhö, ˗yö ˗bhɔ kö ˗a ˈˈtʋ ˈyaa ˈwɔn man, ˈyö ˗dhɛ ˈö ꞊ɲɔɔn mü ˈö˗ ˈˈɲɛɛn ˗yö ˗tröö.