Mme Mbụme Oro Mme Andikot Ẹbụpde
Anie edi “n̄wan” emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Isaiah 60:1, ndien didie ke enye ‘adaha ke enyọn̄’ onyụn̄ ‘ọnọ un̄wana’?
Isaiah 60:1 ọdọhọ ete: “Daha ke enyọn̄, O n̄wan, nọ un̄wana, koro un̄wana fo emedi, ubọn̄ Jehovah omonyụn̄ ayama ọnọ fi.” Se idude ke mme ufan̄ikọ emi ẹtienede owụt ke “n̄wan” oro ekedi Zion m̀mê Jerusalem, emi ekedide ibuot obio ukara Judah ini oro. a (Isa. 60:14; 62:1, 2) Obio oro akada aban̄a ofụri idụt Israel. Ikọ Isaiah oro anam ẹbụp mbụme iba: Akpa, ini ewe ke Jerusalem ‘akadaha ke enyọn̄’ onyụn̄ anam ndamban̄a un̄wana ayama, ndien didie ke enye akanam oro? Ọyọhọ iba, ndi ikọ Isaiah oro enen̄ede osu ke eyo nnyịn emi?
Ini ewe ke Jerusalem ‘akadaha ke enyọn̄’ onyụn̄ anam ndamban̄a un̄wana ayama, ndien didie ke enye akanam oro? Jerusalem ye temple esie ẹkena ndon ini mme Jew ẹkedude ke ufụn ke Babylon ke isua 70. Edi ke mbon Media ye Persia ẹma ẹkekan Babylon, nditọ Israel ke kpukpru itie emi mbon Babylon ẹkekarade ẹma ẹkeme ndinyọn̄ obio emana mmọ mfiak n̄kọtọn̄ọ ntuak ibuot nnọ Jehovah nte enye oyomde. (Ezra 1:1-4) Ọtọn̄ọde ke isua 537 mbemiso eyo Christ, nditọ Israel emi ẹkesụhọde ke otu esien Israel 12, emi ẹkenyụn̄ ẹsọn̄ọde ẹda ye Abasi ẹma ẹtọn̄ọ ndinyọn̄ n̄ka obio emana mmọ. (Isa. 60:4) Mmọ ẹma ẹtọn̄ọ ndikawa uwa nnọ Jehovah, ẹnịm mme usọrọ emi Jehovah ọkọdọhọde ẹsinịm, ẹnyụn̄ ẹfiak ẹtọn̄ọ ndibọp temple. (Ezra 3:1-4, 7-11; 6:16-22) Ubọn̄ Jehovah ama afiak ọtọn̄ọ ndiyama nnọ Jerusalem, oro edi, ikọt esie emi ẹkefiakde ẹtọn̄ọ ndituak ibuot nnọ enye nte enye oyomde. Ekem ikọt esie oro ẹma ẹkabade ẹdi un̄wana ẹnọ mme idụt emi mîkọfiọkke Jehovah.
Edi prọfesi Isaiah oro okosu ubak ubak ini oro. N̄wakn̄kan nditọ Israel ẹma ẹtre ndinam n̄kpọ Abasi. (Neh. 13:27; Mal. 1:6-8; 2:13, 14; Matt. 15:7-9) Nte ini akakade, mmọ ẹma ẹkam ẹsịn Jesus Christ emi ekedide Messiah. (Matt. 27:1, 2) Ke isua 70 eyo nnyịn, ẹma ẹsobo Jerusalem ye temple esie ọyọhọ ikaba.
Jehovah ama etetịn̄ ke enyene-ndịk n̄kpọ oro eyetịbe ọnọ mmọ. (Dan. 9:24-27) Imenen̄ede ikụt ke ikedịghe uduak Jehovah yak kpukpru prọfesi ke Isaiah ibuot 60 osu ke Jerusalem emi okodude ke isọn̄.
Ndi ikọ Isaiah oro enen̄ede osu ke eyo nnyịn emi? Ih, edi aban̄a n̄wan efen emi mîdịghe obụk ye iyịp nte nnyịn. Enye edi “Jerusalem emi odude ke enyọn̄.” Kop se apostle Paul eketịn̄de aban̄a enye mi: “Enye edi eka nnyịn.” (Gal. 4:26) Jerusalem emi odude ke enyọn̄ edi ikpehe esop Jehovah eke heaven emi mme angel emi ẹsọn̄ọde ẹda ye enye ẹdude. Nditọ esie ẹdi Jesus ye mme Christian 144,000 emi Abasi adade edisana spirit Esie eyet aran. Mme Christian emi ẹyetde aran ẹdori enyịn ndikodu ke heaven ukem nte Paul. Mmọ ẹdi “edisana idụt,” kpa “Israel Abasi.”—1 Pet. 2:9; Gal. 6:16.
Didie ke Jerusalem emi odude ke enyọn̄ ‘akadaha ke enyọn̄’ onyụn̄ ‘ọnọ un̄wana’? Enye akanam ntre ebe ke nditọ esie emi ẹdude ke isọn̄, emi ẹdade edisana spirit Abasi ẹyet aran. Men se iketịbede inọ mmọ domo ye prọfesi ke Isaiah ibuot 60.
Akana mme Christian emi ẹkeyetde aran ‘ẹdaha ke enyọn̄’ sia mmọ ẹma ẹdụk ekịm ini mbiet emi ẹketịn̄de ẹban̄a ke prọfesi, emi ẹkedide mbon mfiakedem, ẹketarade ẹsuana ẹmen nsu ẹfụk akpanikọ ke mme apostle ẹma ẹkekpan̄a. (Matt. 13:37-43) Ntre, mmọ ẹma ẹdụk ufụn ẹnọ Akwa Babylon emi adade aban̄a kpukpru nsunsu ido ukpono ke ofụri ererimbot. Mme Christian emi ẹkeyetde aran ẹma ẹka iso ẹdu ke ufụn oro tutu esịm “akpatre ini editịm n̄kpọ emi.” Ini oro ọkọtọn̄ọ ke isua 1914. (Matt. 13:39, 40) Esisịt ini ekebe, mmọ ẹma ẹdiwọrọ ke ufụn ndien ke isua 1919, ẹnyụn̄ ẹtọn̄ọ inikiet inikiet ndinam ndamban̄a un̄wana ayama. Mmọ ẹkenam ntre ke ndisịn ifịk n̄kwọrọ eti mbụk Obio Ubọn̄ Abasi. b Ke ediwak isua emi ebede, mme owo ke kpukpru idụt ẹdidụk un̄wana oro. Mbon emi ẹtienede ẹdụk ẹsịne mbon emi ẹsụhọde ke otu Israel Abasi, emi ẹdide “ndidem” emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke Isaiah 60:3.—Edi. 5:9, 10.
Ke ini iso, mme Christian emi ẹyetde aran ẹyenam un̄wana Jehovah etetịm ayama akan nte ẹnamde idahaemi. Ẹdinam didie? Mmọ ẹma ẹkụre utom mmọ mi ke isọn̄, mmọ ẹyetiene ẹdi ubak “Obufa Jerusalem,” m̀mê n̄wanndọ Christ emi ẹdide owo 144,000, emi ẹditienede Christ ẹdi ndidem ye oku.—Edi. 14:1; 21:1, 2, 24; 22:3-5.
Obufa Jerusalem eyenyene ubọk ata akamba akamba ke ndinam prọfesi Isaiah 60:1 osu. (Men Isaiah 60:1, 3, 5, 11, 19, 20 domo ye Ediyarade 21:2, 9-11, 22-26.) Kpa nte Jerusalem emi okodude ke isọn̄ ekedide ebiet emi ẹkesitiede ẹkara idụt Israel, ukem ntre n̄ko Obufa Jerusalem ye Christ ẹyedi mbon emi ẹdikarade ke obufa editịm n̄kpọ. Didie ke Obufa Jerusalem “[oto] Abasi osụhọde ke heaven edi”? Edi ke enye ndinam se idinamde ufọn esịm isọn̄. Mbon emi ẹbakde Abasi ke kpukpru idụt “ẹyesan̄a ke un̄wana esie.” Mmọ idinamke idiọkn̄kpọ aba, idinyụn̄ ikpaha aba. (Edi. 21:3, 4, 24) Utịp edidi ke “[ẹyenam] kpukpru n̄kpọ ẹtọn̄ọ ntak ẹfọn ẹma” nte Isaiah ye mme prọfet eken ẹketịn̄de. (Utom 3:21) Ini ẹnamde kpukpru n̄kpọ ẹtọn̄ọ ntak ẹfọn ẹma ọkọtọn̄ọ ini emi Christ akakabarede edi Edidem, edinyụn̄ itre ke utịt isua tọsịn kiet emi enye edikarade nte Edidem.
a Ke Isaiah 60:1 ke Edikabade Eke Obufa Ererimbot, edikụt ikọ oro “n̄wan” utu ke “Zion” m̀mê “Jerusalem.” Ntak edi ke Hebrew, ẹbahade ikọ ẹsịn ke otu iba. Akpa otu edi ayara ikọ, ọyọhọ iba edi uman ikọ. Ke ikọ Hebrew, ikọ emi “daha ke enyọn̄,” “nọ un̄wana,” ye “fi” ẹsịne ke otu uman ikọ. Ntre owo okpokụt ikọ oro “n̄wan” ke Ikọ Efịk m̀mê Ikọmbakara, enye ọyọdiọn̄ọ ke idịghe ata ata n̄wan ke ẹtịn̄ ẹban̄a, ke edi ndamban̄a n̄wan.
b Ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ ndituak ibuot nnọ Abasi nte enye oyomde ke 1919. Se prọfesi Ezekiel 37:1-14 ye Ediyarade 11:7-12 aban̄ade edi oro n̄ko. Prọfesi Ezekiel akaban̄a nte kpukpru Christian emi ẹyetde aran ẹdiwọrọde ke ufụn emi mmọ ẹkedude ke ata ediwak isua, ẹfiak ẹtọn̄ọ ẹtuak ibuot ẹnọ Abasi nte enye oyomde. Enyene ini emi ẹkesịnde ekpri otu nditọete emi ẹyetde aran, emi ẹkedade usụn̄ ke utom ikọt Abasi ke ufọk-n̄kpọkọbi ke n̄kpọ emi mmọ mîkeduehe. Ndien ke ntak oro, ke ekpri ini mmọ ikekemeke ndinam utom mmọ. Prọfesi n̄wed Ediyarade akaban̄a ini emi mmọ ẹdifiakde ẹtọn̄ọ utom mmọ. Ke isua 1919, ẹma ẹmek mmọ “ofụn emi anamde akpanikọ onyụn̄ enyenede ọniọn̄.”—Matt. 24:45; se n̄wed Pure Worship of Jehovah—Restored At Last!, p. 118.