“Kpukpru isua, n̄kpọ nte nseknditọ miliọn ita ẹsikpan̄a mbemiso ẹyọhọde ọfiọn̄ kiet. Ata ediwak mmọ ẹsikpan̄a ke n̄kpri n̄kpri n̄kpọ emi edide edieke ẹkpekebakde ẹnam n̄kpọ ẹban̄a, mmọ ikpakpaha. Nseknditọ emi ẹsikpade ke usen emi mmọ ẹmanade ẹbe miliọn kiet.”—N̄ka emi ẹkotde Save the Children International.

N̄ka emi ẹsede ẹban̄a nsọn̄idem mbon England ẹdọhọ ke idiọk ofụm ama owot mme owo ke 2011 ke obio 15 ke London akan nte okowotde ke mme isua eken. Emi eketịbe kpa ye ẹdọhọde ke diesel idiọkke nte mme aranuwat eken sia idiọk ofụm (nte carbon dioxide) emi diesel esision̄ode isiwakke. Edi idiọk ofụm emi owotde mme owo mi esiwak ndito ubomisọn̄ emi ẹdade diesel ẹwat.

Ke ndụn̄ọde oro Russia’s Public Opinion Foundation ẹkenamde ke 2013, n̄kpọ nte mbahade iba ke otu mbon Russia emi ẹdọhọde ke idi Christian ẹkedọhọ ke akanam mmimọ ikotke Bible. Ndien edieke ẹbaharede kpukpru mmọ ke itie inan̄, mbahade kiet ẹkedọhọ ke mmimọ isiwakke ndibọn̄ akam.

Mbon World Bank ẹdọhọ ke en̄wan isọn̄ iyakke ẹtọ n̄kpọ ke ediwak itie, ndien emi anam mme owo ẹbuene. Mbahade iba ke otu eti isọn̄ emi owo mîtọhọ n̄kpọ kan̄a ke ererimbot—oro edi, n̄kpọ nte acre miliọn 500—odu ke Africa. Ẹdọhọ ke edieke ẹbaharede kpukpru isọn̄ emi odude ke Africa ke itie inan̄, ke itie kiet kpọt ke ẹtọ n̄kpọ.

Ediwak ufọkn̄wed sekọndri ye ufọkn̄wed ntaifiọk ikamake aba n̄wed. Ẹkabade ẹtan̄ kpukpru se ẹkesiwetde ke n̄wed ye mme n̄kpọ eken ẹdọn̄ ke ekpri kọmputa emi ẹkotde tablet. Ndusụk owo ẹkere ke emi emem urua akan ndidep n̄wed, edi ndusụk owo ẹkere ke edi ubiatokụk.