ETE ye eka mi ẹkesobo ke 1919 ke mbono Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible Ofụri Ererimbot ke Cedar Point, Ohio, U.S.A. Mmọ ẹma ẹnam ndọ isua oro. N̄kamana ke 1922, Paul eyeneka mi onyụn̄ amana ke 1924. Grace an̄wan mi akamana ke 1930. Ete ye eka esie, Roy ye Ruth Howell, ẹkedi Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible, ndien ete eka, eka eka, ete ete, ye eka ete esie n̄ko ẹkedi Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible, ẹfiak ẹdi ufan Brọda Charles Taze Russell.

N̄kosobo ye Grace ke 1947, ndien ima inam ndọ ke July 16, 1949. Mbemiso ikọdọde ndọ, ima isụhọde itetie ineme nte ididude uwem. Ima ibiere ke nnyịn idinyeneke nditọ, ke idinam utom uyọhọ ini. Ima itọn̄ọ utom usiakusụn̄ ke October 1, 1950. Ndien ẹma ẹdọhọ nnyịn ikanam utom circuit ke 1952.

Nnyịn mbiba ima ikụt ke imenen̄ede iyom un̄wam man ikeme ndinam obufa utom emi. Nditọete emi ẹnyenede ifiọk ẹban̄a utom emi ẹma ẹn̄wam mi, ndien mma nyom owo emi edin̄wamde n̄wan mi. Mma mbịne Marvin Holien, eyenete emi ekenen̄erede ekpere ubon nnyịn onyụn̄ enyenede ifiọk aban̄a utom circuit, n̄kọdọhọ nte: “N̄wan mi edi eyenọwọn̄ inyụn̄ inen̄ekede inyene ifiọk. Ndi ọmọdiọn̄ọ owo emi enye ekemede ndisisan̄a kiet ke an̄wautom man an̄wam enye?” Enye ama ọdọhọ ete: “Ih, Edna Winkle edi asiakusụn̄ emi enyenede mbufiọk, enye ekeme ndinen̄ede n̄n̄wam n̄wan fo.” Grace eketịn̄ ntem aban̄a Edna nte ini akakade: “Enye ikesiyakke idem enyek mi ke ini isịmde ufọk owo, ọfiọk se akpanamde ke ini enyeneufọk ọtọn̄ọde mfan̄a, onyụn̄ ekpep mi ndinen̄ede n̄kpan̄ utọn̄ nnọ enyeneufọk man n̄kpọfiọk se ndibọrọde. Enye ama ọnọ mi nnennen se n̄koyomde!”

Ikanam utom ke circuit iba ke Iowa ye ndusụk ikpehe Minnesota ye South Dakota. Ekem ẹma ẹnọ nnyịn ika Circuit New York 1, emi ndusụk esop ke Brooklyn ye Queens ẹkedude. Nnyịn idifreke nte ikekerede ke nnyịn idikemeke ndinam  utom emi. Esop Brooklyn Heights ekesịne kpa ke circuit emi, ndien mmọ ẹkesisop idem ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ Bethel. Ikpọ owo Bethel ẹkedu ke esop emi. Ke mma n̄kọnọ akpa utịn̄ikọ utom ke esop oro, Brọda Nathan Knorr ama asan̄a edidọhọ mi ete: “Malcolm, ama etịn̄ ndusụk n̄kpọ emi anade inam n̄kpọ iban̄a, ndien ọfọn nte akanamde oro. Ti ete ke edieke afo mûnọhọ nnyịn nti item, ke unen̄ekede unyene ufọn unọ esop Abasi. Kama ke ubọk oro!” Mma nsian n̄wan mi n̄kpọ emi. Ima idọk ika ubet nnyịn ke Bethel. Nyekidem ama anam idem emem nnyịn tutu nnyịn itua.

Ke ọfiọn̄ ifan̄ ẹma ẹkebe, ima ibọ leta emi ẹkekotde nnyịn ididụk ọyọhọ otu 24 eke Ufọkn̄wed Gilead, emi ẹkekụrede ukpep ke February 1955. Ẹma ẹtịn̄ ẹnọ nnyịn mbemiso ikade ufọkn̄wed emi ke ndinọ nnyịn ukpep emi iwọrọke ke iyakabade idi mme isụn̄utom. Edi edi man ẹnam nnyịn inen̄ede idot ndinam utom oro ẹsan̄ade-san̄a. Ufọkn̄wed emi ama enem etieti onyụn̄ ekpep nnyịn nsụhọdeidem.

Ẹma ẹnọ nnyịn ikanam utom district ke ima ikokụre ukpep emi. Indiana, Michigan, ye Ohio ẹkedu ke district nnyịn. Ndien idem ama akpa nnyịn ke ini Brọda Knorr ekewetde leta ọnọ nnyịn ke December 1955 ete: “Tịn̄ ata ofụri akpanikọ nnọ mi, kûdịp mi n̄kpọ ndomokiet. Edieke akpamade ndidi ndidu mi ke Bethel . . . mîdịghe edieke akpamade ndidu ke Bethel esisịt ini ekem aka akanam utom ke esenidụt, tịn̄ nọ mi. N̄kponyụn̄ mma ndifiọk m̀mê ama utom district ye utom circuit.” Ima ibọrọ ite ke iyama ndinam se ededi emi ẹnọde nnyịn inam. M̀mê ẹbọ leta nnyịn m̀mê ibọhọ, ẹma ẹkot nnyịn ẹte idi Bethel.

Ke ini n̄kodude ke Bethel, mma nsika n̄kọnọ utịn̄ikọ ke mme esop ye ke n̄kpri ye ikpọ mbono ke ofụri United States. Mma nsitiene n̄n̄wam nnyụn̄ nnọ n̄kparawa ukpep. N̄kparawa emi ẹma ẹdikama ikpọ ifetutom ke esop Jehovah. Nte ini akakade, mma ndidi ewetn̄wed nnọ Brọda Knorr ke itieutom emi esede aban̄a utom ukwọrọikọ ke ofụri ererimbot.

Ama enen̄ede enem mi ndinam utom ke Itieutom Utịmutom. Ke ini n̄kanamde utom do, mma nnam utom ye T. J. Sullivan (emi ẹkesikotde Bud). Enye ama edi esenyịn ke itieutom emi ke ediwak isua. Edi mma n̄kpep ekese n̄kpọ  nto mbon en̄wen. Fred Rusk, emi ẹkedọhọde ọnọ mi ukpep, edi kiet ke otu mmọ. Esinem mi imam ke ini ntide nte n̄kobụpde enye nte, “Fred, ntak emi esiwakde ndikpụhọ se n̄wetde ke leta?” Enye ama asak, edi etịn̄ ikọ emi anamde mi n̄kere n̄kpọ, ete, “Malcolm, edieke etịn̄de ikọ ke inua emekeme ndifiak ntịn̄ ke usụn̄ en̄wen man an̄wan̄a owo, edi edieke ewetde-wet n̄kpọ, akpan akpan edieke edide itieutom emi ewet, ana ẹnam enye esịne ifiọk onyụn̄ enen.” Ekem enye ama etịn̄ edinem edinem ete: “Kûyak idem enyek fi—utom fo ọfọn, idibịghike eyenen̄ede ọfiọk utom emi.”

N̄wan mi ama anam nsio nsio utom ke Bethel, utọ nte ndinam ufọk asana. Enye ama enen̄ede ama utom esie. Tutu esịm mfịn emi, ndusụk ini ima ikụt nditọete emi ẹkedide n̄kparawa ke ini ikodude ke Bethel, mmọ ẹsidọhọ n̄wan mi ẹte, “Ama enen̄ede ekpep mi ndibri bed ndien ntịn̄ akpanikọ eka mi ama enen̄ede ama oro.” N̄wan mi ama ama ndinam utom n̄ko ke Itieutom Oro Esede Aban̄a Magazine, Itieutom Oro Esede Aban̄a Leta, ye Itieutom Oro Esision̄ode N̄kpọ Ẹdọn̄ ke Ọkpọ Umụmikọ. Ndinam utom ke nsio nsio itieutom emi ama an̄wam enye ọfiọk ke se ededi oro inamde m̀mê ke ebiet ekededi oro inamde utom ke esop Jehovah edi akwa ifet ye edidiọn̄. Nte enye osụk esede edi oro tutu esịm mfịn emi.

Ke n̄kpọ nte 1975, ima itọn̄ọ ndikụt ke oyom inen̄ede ise iban̄a eka mi ye ete ye eka an̄wan mi emi ẹma ẹkesọn̄. Ke akpatre, ima inam ubiere oro mîkememke utom ndinam. Ikọdọn̄ke nnyịn ndikpọn̄ Bethel ye ndima nditọete do. Edi mma mfiọk ke ami nnyene ndise mban̄a ete ye eka nnyịn. Ntem, ima ikpọn̄ Bethel nte ini akakade, edi ima iduak ndifiak n̄ka edieke n̄kpọ okpụhọrede.

Mma ntọn̄ọ utom ke ufọkutom insurance man inyene se idiade. Tutu amama ndifreke se eteutom kiet ọkọdọhọde mi ke ini okosụk ekpepde mi utom. Enye ọkọdọhọ ete: “Mbubehe emi esinen̄ede ọfọn mbubreyo. Ini oro ke edikụt mme owo. Idụhe se ifọnde nte ndisikeme ndika mbịne mme owo kpukpru mbubreyo.” Mma mbọrọ nte, “Mmọfiọk ke ọmọdiọn̄ọ se etịn̄de sia amanam utom emi ebịghi. Edi mmenyene n̄kpọ Abasi emi akananam mmentreke ndinam, nnyụn̄ nyomke nditre idahaemi. Nyesika utom mbubreyo, edi ndikaha mbubreyo Tuesday ye Thursday sia mmenyene ata akpan mbono usen oro.” Jehovah ama enen̄ede ọdiọn̄ mi nte mmekesifiakke mbono esop ke ntak utom.

Ami ye n̄wan mi ikodu ke mben bed eka mi ke ini enye akakpade ke July 1987 ke itie emi ẹsisede ẹban̄a n̄kani owo. Akamba nurse ama asan̄a ekpere n̄wan mi onyụn̄ ọdọhọ ete: “Mma Allen, nyọn̄ ufọk kọduọk odudu. Kpukpru owo ẹdiọn̄ọ  ke ama esidi kpukpru ini edise eka ebe fo. Nyọn̄ ke ifụre, kûduọhọ idemfo.”

Ke December 1987, ima isịn n̄wed eben̄e ndifiak nnam utom ke Bethel, kpa ebiet emi imade. Edi ke usen ifan̄ ẹbede, ẹma ẹdikụt ke n̄wan mi enyene kansa ke akpan nsia. Ke ẹma ẹkesiak enye idem, idem esie onyụn̄ ọsọn̄, ẹma ẹdọhọ ke enye inyeneke aba kansa. Bethel ẹma ẹbọrọ nnyịn ẹte ika iso idu ke esop nnyịn. Ima ibiere ndika iso nsịn idem ke utom Obio Ubọn̄.

Mma nnyene utom ke Texas nte ini akakade. Ima idọhọ ke n̄kan̄ oro ọyọfọn ye nnyịn sia eyo esifiop do, oro onyụn̄ ọfọn ye nnyịn. Imodu mi ke n̄kpọ nte isua 25 ndien imenyene nditọete emi inen̄erede ikpere.

N̄wan mi esinyene kansa ke akpan nsia ye ke usụn̄itọn̄, ndien ke ndondo emi, enyene ke eba. Edi akanam enye isemeke idem iban̄a se iwọrọde imọ m̀mê ndisọn̄ ibuot ye ami nnyụn̄ nsịn ndibere ye ami nte ibuot ubon. Ẹsibụp enye ediwak ini ẹte, “Nso inam ẹkop inemesịt ke ndọ mbufo?” Enye esinọ ntak inan̄: “Nnyịn mbiba idi ata ufan. Imesineme nneme kpukpru usen. Imesinyụn̄ ima ndidu kiet. Nnyịn isidụkke idap ye ndutan̄uyo.” Edi akpanikọ ke imesidue kiet eken ke ini ke ini, edi imesifen inyụn̄ ifre iban̄a se iketịbede, ndien emi enen̄ede an̄wam nnyịn.

Ke kpukpru idomo oro ẹsịmde nnyịn, imekpep nti n̄kpọ nte mmọ emi:

1.  Beri edem ke Jehovah kpukpru ini nyụn̄ yọ se enye ayakde esịm fi. Kûberi edem ke asian fo.—N̄ke 3:5, 6; Jer. 17:7.

2.  Yak Ikọ Jehovah ada fi usụn̄ ke kpukpru n̄kpọ, inamke n̄kpọ m̀mê nso ke edi. Ana ikop item Jehovah inyụn̄ inịm ibet esie. Edieke owo mîkopke item Abasi ọwọrọ okop item owo.—Rome 6:16; Heb. 4:12.

3.  Enyene n̄kpọ kiet emi edide ata akpan n̄kpọ—oro edi, ndinyene eti enyịn̄ ye Jehovah. Nịm n̄kpọ Abasi akpa ke uwem fo, kûyom inyene.—N̄ke 28:20; Eccl. 7:1; Matt. 6:33, 34.

4.  Ben̄e Jehovah ete an̄wam fi esịn idem ke utom esie adan̄a nte ekekeme. Wụk ntịn̄enyịn ke se ekemede ndinam, kûwụk ke se mûkemeke.—Matt. 22:37; 2 Tim. 4:2.

5.  Fiọk ete ke n̄kụkure esop emi Jehovah amade onyụn̄ ọdiọn̄de edi emi.—John 6:68.

N̄wan mi anam n̄kpọ Jehovah ebe isua 75, ami mmonyụn̄ nnam kpa ntre, ndien nnyịn mbiba imadiana kiet nte ebe ye n̄wan inam n̄kpọ Abasi ke se ikperede isua 65. Enen̄ede enem nnyịn ndisan̄a kiet nnam n̄kpọ Jehovah ke adan̄a ofụri isua emi. Imenen̄ede idori enyịn ke nditọete nnyịn ẹyetiene ẹkụt adan̄a nte ọfọnde ndiberi edem ke Jehovah.