1-3. Nso ke Peter okokụt Jesus anamde usen kiet, ndien nso iketịbe ke okoneyo?

PETER ke akan̄wana ndiwat uden̄, ekem enye ada okụt n̄kpọ ko ke ekịm. Ndi enye okokụt un̄wana n̄kan̄ edem usiahautịn emi owụtde ke eyo ọmọn̄ esiere? Edem ye afara ẹma ẹbiak enye ke ntak emi enye awatde uden̄ ke ediwak hour. Ofụm oro akanamde Inyan̄ Galilee adaha ama asuahade enye idet. Mbufụt inyan̄ ama amia iso ubom oro ndien ndien onyụn̄ anam mmọn̄ atiam ọduọhọ Peter. Edi enye ama aka iso awat uden̄ esie.

² Peter ye mbon emi ẹkesan̄ade ye enye ẹma ẹdaha ẹkpọn̄ Jesus ke mbenesụk. Usen oro ke mmọ ẹkekụt Jesus adade uyo ye iyak ifan̄ kpọt ọnọ ediwak tọsịn owo udia. Emi ama anam mme owo ẹyom ndimụm Jesus nnịm ke edidem mmọ, edi enye ikoyomke ndisịn idem ke mbubehe ukara. Enye ikonyụn̄ iyomke mme mbet esie ẹnam oro. Enye ama ọkpọn̄ otuowo oro onyụn̄ ọdọhọ mme mbet esie ẹdụk ubom ẹwat ẹka esụk n̄kan̄ eken, ndien asan̄a ikpọn̄ ọdọk obot aka ndibọn̄ akam.—Mark 6:35-45; kot John 6:14-17.

³ Ọfiọn̄ oro ekekperede ndiyọhọ idịbi ke akayama ke ini mme mbet Jesus ẹkedụkde ubom, edi idahaemi ọfiọn̄ oro ama ọtọn̄ọ ndisop ke n̄kan̄ edem usoputịn. Edi mmọ ikakaha anyan. Ukeme oro mmọ ẹkesịnde ndiwat ubom oro ye ọkpọsọn̄ uyom ofụm ikayakke mmọ ẹkeme ndineme nneme. Anaedi Peter ama akpa ekikere ikpọn̄.

4. Ntak emi ikpekpebede eti uwụtn̄kpọ Peter?

⁴ Peter ama enyene ekese n̄kpọ ndikere mban̄a. Enye ama asan̄a ye Jesus eyen Nazareth ke se ikande isua iba emi ẹkebede, onyụn̄  okụt ediwak n̄kpọ emi Jesus akanamde. Enye ama ekpep ediwak n̄kpọ, edi enye okosụk enyenyene ekese ndikpep. Enye ndinyịme ndikpep n̄kpọ man akan utọ n̄kpọ ubiọn̄ọ nte eyịghe ye ndịk anam enye edi ata eti uwụtn̄kpọ ọnọ nnyịn ndikpebe. Ẹyak ise ntak idọhọde ntre.

5, 6. Nso ke Peter ekesinam?

⁵ Peter idifreke usen oro enye okokụtde Jesus. Andrew eyeneka esie ekebem iso edisian enye etop inemesịt emi: “Nnyịn imokụt Messiah.” Ikọ oro ama ọtọn̄ọ ndikpụhọde uwem Peter. Peter ididịghe aba orụk owo emi enye ekesidide.—John 1:41.

⁶ Peter okodụn̄ ke Capernaum, obio emi okodude ke edere edere mben Inyan̄ Galilee. Enye ye Andrew ẹkesisan̄a ntre ẹkọ iyak ye James ye John nditọ Zebedee. Eka an̄wan Peter, n̄wan Peter, ye Andrew eyeneka Peter ẹkedụn̄ ye Peter. Ndikọ iyak nda mbọk utọ ubon oro ama oyom ọkpọsọn̄ utom, odudu, ye ikike. Kere ban̄a ọkpọsọn̄ utom oro mmọ ẹkesinamde okoneyo—ẹda ubom iba ẹduọn̄ọ iyịre ẹnyụn̄ ẹdụri se ededi oro odụkde ẹka esụk. Kere n̄ko ban̄a ọkpọsọn̄ utom oro mmọ ẹkesinamde uwemeyo, ẹsat iyak ẹnyam, ẹyet ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ iyịre.

7. Nso ke ẹkesian Peter ẹban̄a Jesus, ndien nso ikanam etop emi enem enye?

⁷ Bible ọdọhọ ke Andrew ekedi mbet John Andinịm Owo Baptism. Anaedi Peter ama esinen̄ede akpan̄ utọn̄ okop nte eyeneka esie etịn̄de aban̄a etop John. Usen kiet, Andrew ama okụt nte John anyande ubọk owụt Jesus eyen Nazareth ete: “Sese, Eyenerọn̄ Abasi!” Andrew ama akabade edi mbet Jesus ye unana ubiatini onyụn̄ asian Peter edinem etop emi: Messiah edisịm! (John 1:35-40) Ke n̄kpọ nte isua 4,000 mbemiso ini emi, ẹma ẹsọn̄ ibuot ye Jehovah Abasi ke In̄wan̄ Eden, enye ama onyụn̄ ọn̄wọn̄ọ ke ata akpan owo eyedi man edinọ ubonowo ata idotenyịn. (Gen. 3:15) Andrew ama okụt Andinyan̄a emi, oro edi, Messiah! Peter ama adaha iwiwa aka ndikokụt Jesus n̄ko.

8. Enyịn̄ emi Jesus ọkọnọde Peter ọwọrọ nso, ndien ntak emi ndusụk owo ẹdọhọde ke enyịn̄ oro idotke enye?

⁸ Usen oro Peter akakade okokụt Jesus do ke ẹketọn̄ọ ndisikot enye Peter utu ke Simon, m̀mê Simeon. Jesus ama ese enye onyụn̄ ọdọhọ ete: “‘Afo edi Simon eyen John; afo edikere Cephas’ (emi ọwọrọde Peter).” (John 1:42) “Cephas” ọwọrọ “itiat,” m̀mê “akwa itiat.” Ikọ Jesus oro ekedi ntịn̄nnịm ikọ. Enye ama ada okụt ke Peter ọyọsọn̄ọ ada nte akwa itiat, onyụn̄ enịm eti uwụtn̄kpọ ọnọ mme anditiene Christ. Ndi Peter ekese idemesie ntre? Etie nte ikesehe. Idem ndusụk mbon oro ẹsikotde mbụk Gospel idahaemi ikwe n̄kpọ  ndomokiet oro owụtde ke Peter ama ọsọn̄ọ ada nte akwa itiat. Ndusụk owo ẹdọhọ ke se Bible etịn̄de aban̄a enye akam anam etie nte ke enye ikenyeneke iwụk, ikonyụn̄ isọn̄ọke ida.

9. Nso ke Jehovah ye Eyen esie ẹsiyom ke idem nnyịn, ndien ntak emi ikpenịmde ke mmọ ẹdiọn̄ọ se ẹnamde?

⁹ Edi akpanikọ ke Peter ama enyene mmeme. Ndien Jesus ama ọfiọk emi. Edi Jesus ekesise nti n̄kpọ oro mme owo ẹkemede ndinam, ukem nte Jehovah Ete esie esisede. Jesus ama okụt ke Peter ekeme ndinam nti n̄kpọ, Enye okonyụn̄ oyom ndin̄wam Peter anam oro. Jehovah ye Eyen esie ẹsinyụn̄ ẹse nti n̄kpọ oro nnyịn ikemede ndinam mfịn. Imekeme ndikere ke mmọ idikwe eti n̄kpọ ndomokiet ke idem nnyịn. Edi ana inyene mbuọtidem ke mmọ ẹdiọn̄ọ se mmọ ẹnamde, inyụn̄ inyịme ẹnọ nnyịn ukpep ẹnyụn̄ ẹnen̄ede nnyịn nte ẹkenamde ye Peter.—Kot 1 John 3:19, 20.

10. Ekere ke nso ke Peter okokụt, edi nso ke enye akanam?

¹⁰ Ọtọn̄ọde ke ini oro, etie nte Peter ama esisan̄a ye Jesus ndusụk ini ke utom ukwọrọikọ esie. Ke ntre, etie nte enye ama okụt Jesus anamde akpa utịben̄kpọ, oro edi, ndinam mmọn̄ akabade wine ke itie usọrọ ndọ ke Cana. Se ikam idide akpan n̄kpọ ikan edi ke enye ama okop etop idotenyịn oro Jesus ọkọkwọrọde aban̄a Obio Ubọn̄ Abasi. Kpa ye oro, enye ama ọkpọn̄ Jesus afiak aka ọkọ. Edi ke ọfiọn̄ ifan̄ ẹma ẹkebe, Peter ama afiak osobo iso ye iso ye Jesus—ndien isan̄ enye emi Jesus ama ọdọhọ Peter edisan̄a ye imọ ọkwọrọ ikọ kpukpru ini.

11, 12. (a) Nso utom ke Peter ekesinam okoneyo? (b) Ekere ke Peter ekekere nso ke ini okosụk akpan̄de utọn̄ okop ikọ Jesus?

¹¹ Peter ama akpa utom ikpîkpu ofụri okoneyo oro osụk ebede. Mmọ ẹma ẹduọk iyịre ediwak ini edi imụmke n̄kpọ ndomokiet. Peter ama ada ofụri mbufiọk esie oyom iyak, aka nsio nsio ebiet oro iyak ẹsidiade udia ke inyan̄ oro. Anaedi ama odu ini emi enye ekekerede nte ikpokụtde ebiet emi ediwak iyak ẹdude man inam mmọ ẹdọn̄ọ iyịre imọ, ukem nte mme ọkọiyak eken ẹsikerede. Utọ ekikere oro akpakam ananam esịt enen̄ede ọdiọk enye. Ọkọ ikedịghe n̄kpọ mbre inị Peter; enye ekesida emi ọbọk ikọtufọk esie. Ke akpatre, enye ama edibehe ke esụk, ikamake n̄kpọ ndomokiet. Kpa ye oro mmọ mîkomụmke iyak, akana mmọ ẹyet iyịre mmọ. Ntre, enye ke okosụk etịme ndiyet iyịre ke ini Jesus ekedide edisịm.

¹² Otuowo ẹma ẹberi Jesus ẹnyụn̄ ẹnen̄ede ẹkpan̄ utọn̄ ẹkop se enye etịn̄de. Sia otuowo ẹkekande Jesus ẹkụk, enye ama odụk ubom Peter onyụn̄ ọdọhọ enye onụk ubom oro adian̄ade ọkpọn̄ obot esisịt. Mmọn̄ oro ama anam uyo Jesus ọsọn̄ ekem se otuowo ẹkopde  ukpepn̄kpọ esie. Peter ye mbon oro ẹkedude ke mbenesụk ẹma ẹnen̄ede ẹkpan̄ utọn̄. Ikefekke enye ndikop Jesus ọkwọrọde akpan ibuotikọ ukwọrọikọ esie—Obio Ubọn̄ Abasi. Anaedi Peter ama ekere ke ekpedi ata n̄kpọ ukpono imọ nditiene Christ ntan̄a etop idotenyịn emi ke ofụri idụt! Anaedi enye ama ekere n̄ko m̀mê oyowụt eti ibuot ndinam ntre, m̀mê ubon imọ ẹdidia nso. Ekeme ndidi Peter ama afiak eti ufen oro enye ọkọbọde ofụri okoneyo oro ke ikpîkpu.—Luke 5:1-3.

13, 14. Nso utịben̄kpọ ke Jesus akanam ọnọ Peter, ndien nso ke Peter akanam?

¹³ Ke Jesus ama eketịn̄ ikọ ama, enye ama ọdọhọ Peter ete: “Ẹwat ẹka udem, ẹnyụn̄ ẹkeduọn̄ọ iyịre man ẹmụm iyak.” Peter ama eyịk. Enye ọkọdọhọ ete: “Andikpep, nnyịn ima ikpa utom ofụri okoneyo inyụn̄ imụmke baba n̄kpọ kiet, edi ke uyo fo nyọduọk iyịre.” Idahaoro ke Peter okosụk eyet iyịre esie ama. Etie nte enye ikoyomke ndiduọk aba iyịre—akpan akpan sia mîkedịghe ini oro iyak ẹsikade udia! Edi enye ama okop uyo Jesus, ndien ekeme ndidi enye ama ada okot mme nsan̄a esie ke ubom eken ete ẹdi.—Luke 5:4, 5.

¹⁴ Iyịre ama odobi Peter ke ubọk ke ini enye ọkọtọn̄ọde ndidụri nsio. Enye ama osio odudu odụri, ndien ikebịghike, enye ama okụt ata ediwak iyak ke iyịre oro. Enye ama anam idiọn̄ọ okot mme nsan̄a esie ke ubom eken ete ẹdin̄wam imọ. Nte mmọ ẹkesụk ẹdụride iyịre oro, mmọ ẹma ẹdikụt ke ubom kiet idikemke. Mmọ ẹma ẹdọn̄ iyak ẹyọhọ ubom mbiba oro, edi sia iyak ekenen̄erede awak, ubom mbiba oro ẹma ẹtọn̄ọ ndisịp. Idem ama enen̄ede akpa Peter. Enye ama okụt Christ anamde utịben̄kpọ, edi utịben̄kpọ enye emi ama enen̄ede enyene ufọn ọnọ enye ye ubon esie. Nso orụk owo edi emi, emi ekemede ndinam iyak ẹdụk iyịre! Ndịk ama ọtọn̄ọ ndinam Peter, enye onyụn̄ ọtọn̄ọ edọn̄ ekpe Jesus ubọk ete: “Daha kpọn̄ mi, Ọbọn̄, koro ami ndide idiọkowo.” Enye ekekere ke imọ idotke ndisan̄a ye Owo emi akadade odudu Abasi anam n̄kpọ ke utọ usụn̄ oro.—Kot Luke 5:6-9.

15. Didie ke Jesus okowụt ke Peter inyeneke ntak ndomokiet ndiyịk nnyụn̄ n̄kop ndịk?

¹⁵ Jesus ama etịn̄ inem inem ye enye ete: “Kûfehe ndịk. Ọtọn̄ọde ke emi afo edikọ owo ye uwem.” (Luke 5:10, 11) Idịghe ini ndikop ndịk nnyụn̄ nyịk ekedi oro. Peter ikenyeneke ntak ndomokiet ndiyịk m̀mê iyekeme ndise mban̄a ubon imọ, enye ikonyụn̄  inyeneke ntak ndomokiet ndikop ndịk mban̄a ndudue ye mme mmeme esie. Jesus ama enyene akamba utom ndinam, utom emi ekenyenede n̄kpọ ndinam ye ini iso ubonowo. Enye okokpono Abasi emi ‘esifende owo ke akamba usụn̄.’ (Isa. 55:7) Jehovah ayan̄wam Peter ese aban̄a ubon esie onyụn̄ ọkwọrọ ikọ.—Matt. 6:33.

16. Didie ke Peter, James, ye John ẹkenam n̄kpọ ke ini Jesus ọkọdọhọde mmọ ẹtiene imọ, ndien ntak emi ekedide mfọnn̄kan n̄kpọ ndinam?

¹⁶ Peter ama adaha wap etiene Jesus, ukem nte James ye John ẹkedahade ẹtiene. “Mmọ [ẹma] ẹwat ubom ẹdidian ke obot, ẹnyụn̄ ẹkpọn̄ kpukpru n̄kpọ ẹtiene enye.” (Luke 5:11) Peter ama ọbuọt idem ye Jesus ye Abasi oro ọkọdọn̄de enye. Mfọnn̄kan ubiere ke enye akanam oro. Mfịn, mme Christian oro mîyakke eyịghe ye ndịk ẹkpan mmọ ndinam n̄kpọ Abasi ẹnyene ukem mbuọtidem oro Peter  ekenyenede. Jehovah isikpụhu mbon oro ẹbuọtde idem ntre ye enye.—Ps. 22:4, 5.

17. Nso ke Peter ekekere aban̄a ke n̄kpọ nte isua iba ẹma ẹkebe tọn̄ọ enye okosobo ye Jesus?

¹⁷ Ke n̄kpọ nte isua iba ẹma ẹkebe tọn̄ọ Peter okosobo ye Jesus, enye ama awat ubom okoneyo kiet ebe Inyan̄ Galilee ke ini oyobio ọkọwọrọde, nte iketịn̄de ke ntọn̄ọ. Nnyịn ifiọkke se enye ekekerede. Edi anaedi enye ama ekere ediwak n̄kpọ. Jesus ama anam idem ọsọn̄ eka an̄wan Peter. Jesus ama ọkwọrọ ikọ ke Obot. Ekese n̄kpọ oro Jesus eketịn̄de ye mme utịben̄kpọ esie ẹma ẹwụt ke enye ekedi Enye Oro Jehovah Emekde, kpa Messiah. Nte ini akakade, Peter ikokopke aba ndịk ikonyụn̄ inyeneke eyịghe nte ekedide ke akpa. Jesus ama akam emek enye nte kiet ke otu apostle 12! Edi ikebịghike, Peter ama okụt ke imọ isụk ikokop ndịk inyụn̄ inyene eyịghe.

18, 19. (a) Nso ke Peter okokụt ke Inyan̄ Galilee? (b) Nso ke Jesus ekenyịme Peter anam?

¹⁸ Ke n̄kpọ nte n̄kanika ita usiere, Peter ama etre ndiwat uden̄ inikiet inikiet onyụn̄ enen etie ke ubom. Enye akada okụt nte n̄kpọ asan̄ade ke enyọn̄ mmọn̄. Ndi mbufụt mmọn̄ ke enye akada okụt ke un̄wana ọfiọn̄? Ihih, se enye akadade okụt ikebietke mbufụt mmọn̄. Ndi owo ke ekedi? Ih, owo ke ekedi, ndien enye akasan̄a ke enyọn̄ mmọn̄! Nte owo oro akasan̄ade ekpere, eketie nte asan̄a ebịne mmọ. Ndịk ama anam mme mbet tutu mmọ ẹkere ke ekedi mbiet. Owo oro ama ọdọhọ ete: “Ẹsọn̄ esịt, ami ke edi; ẹkûfehe ndịk.” Jesus ke ekedi!—Matt. 14:25-28.

¹⁹ Peter ama ọbọrọ ete: “Ọbọn̄, edieke edide afo, dọhọ mi nsan̄a ke enyọn̄ mmọn̄ ntiene fi.” Enye ama enyene uko ke akpa. Utịben̄kpọ emi ama enem enye tutu enye oyom ndise m̀mê imọ imenyene mbuọtidem ikem. Enye okoyom nditiene Jesus nsan̄a ke enyọn̄ mmọn̄. Jesus ama ada okot enye ete asan̄a edi. Peter ama ọwọrọ ke ubom oro asan̄a ke enyọn̄ mmọn̄. Kere nte eketiede Peter ke idem ke ini enye ọkọsọn̄ọde ada ke enyọn̄ mmọn̄ oro onyụn̄ okụt ke imọ iden̄ke. Anaedi idem ama enen̄ede akpa enye nte enye akasan̄ade ebịne Jesus. Edi ikebịghike ekikere efen ama odụk enye ibuot.—Kot Matthew 14:29.

20. (a) Nso ikanam ndịk anam Peter, ndien nso ikedi utịp? (b) Nso akpan mbụme ke Jesus okobụp Peter?

²⁰ Akpakana Peter owụk enyịn ese Jesus. Jesus akada odudu Jehovah anam Peter ekeme ndisan̄a ke enyọn̄ mmọn̄. Ndien Jesus akanam emi ke ntak emi Peter ọkọbuọtde idem ye enye. Edi n̄kpọ ama ọwọn̄ọde Peter ntịn̄enyịn. Bible ọdọhọ ete: “Ke [ini Peter]  esede oyobio oro, ndịk anam enye.” Ke ini Peter okokụtde nte awawa amiade ubom ye nte akpa adahade, ndịk ama anam enye. Anaedi enye ama ekere ke imọ imọn̄ iden̄, ke mmọn̄ ọmọn̄ ada imọ. Nte ndịk ekenen̄erede anam enye, ntre ke mbuọtidem esie ekenen̄erede emem. Owo emi ẹkekotde Akwa Itiat ke ntak emi ẹkefiọkde ke ọyọsọn̄ọ ada ama ọtọn̄ọ ndiden̄ nte itiat ke ntak emi mbuọtidem esie ekememde. Peter ama enen̄ede ọfiọk ewọk, edi idahaemi enye ikekereke ke imekeme ndiwọk mbọhọ. Enye ama ofiori ete: “Ọbọn̄, nyan̄a mi!” Jesus ama anyanade ubọk omụm enye onyụn̄ odụri enye osio ke mmọn̄. Ekem, ke adan̄aemi mmọ ẹkesụk ẹdade ke enyọn̄ mmọn̄, Jesus ama obụp Peter akpan mbụme emi: “Afo owo ekpri mbuọtidem, ntak emi eyịkde?”—Matt. 14:30, 31.

21. Ntak emi eyịghe mîfọnke, ndien nso ke ikpanam man ikan eyịghe?

²¹ Jesus eketịn̄ ata akpanikọ ndidọhọ ke Peter ama eyịk. Eyịghe enyene ata idiọk odudu. Edieke inyenede eyịghe, oro ekeme ndibiat mbuọtidem nnyịn sụn̄sụn̄. Ana idomo ndikan eyịghe! Didie? Ke nditịn̄ enyịn ke se idide akpan n̄kpọ. Edieke isimade nditie n̄kere mme n̄kpọ oro ẹnamde nnyịn ndịk, ẹnamde idem emem nnyịn, m̀mê ẹwọn̄ọrede nnyịn ntịn̄enyịn ẹkpọn̄ Jehovah ye Eyen esie, iyenyene eyịghe iban̄a ata ediwak n̄kpọ. Edi edieke itịn̄de enyịn ise Jehovah ye Eyen esie, ikerede iban̄a se mmọ ẹma ẹkenanam, se ẹnamde idahaemi, ye se ẹdinamde ke ini iso inọ mbon oro ẹmade mmọ, nnyịn iyakan eyịghe.

22. Ntak emi odotde ikpebe mbuọtidem Peter?

²² Ke ini Peter eketienede Jesus odụk ubom, enye ama okụt ke mbufụt mmọn̄ oro odobo. Inyan̄ Galilee ama odobo ana sụn̄-n̄. Peter ye mme mbet eken ẹma ẹdọhọ ẹte, “Ke akpanikọ, afo edi Eyen Abasi.” (Matt. 14:33) Peter ama enen̄ede okop inemesịt ke ini eyo ọkọtọn̄ọde ndisiere. Enye ama ekpep ke inaha imọ iyak ndịk anam imọ iyịk Jehovah ye Jesus. Edi akpanikọ ke enye okosụk enyenyene ekese ndikpep mbemiso enye akabarede edi Christian emi ọsọn̄ọde ada nte akwa itiat, emi Jesus ọkọfiọkde ke enye eyedi. Edi enye ama ebiere ndika iso nnam n̄kọri. Ndi afo emebiere ndika iso nnam ntre? Afo oyokụt ke odot ekpebe mbuọtidem Peter.