1, 2. (α) Γιατί είναι ζωτικό να “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”; (β) Ποιες διερευνητικές ερωτήσεις σχετικά με την προσευχή είναι καλό να σκεφτούμε;

«Η ΠΙΟ δύσκολη ώρα για να μείνει κανείς ξάγρυπνος είναι λίγο προτού χαράξει», λέει κάποιος που εργαζόταν σε νυχτερινή βάρδια. Πολλοί που χρειάζεται να μένουν ξάγρυπνοι όλη νύχτα πιθανότατα θα συμφωνούσαν μαζί του. Οι Χριστιανοί σήμερα αντιμετωπίζουν μια παρόμοια πρόκληση επειδή η μακραίωνη νύχτα του πονηρού συστήματος πραγμάτων του Σατανά βρίσκεται στο πιο σκοτεινό σημείο της ιστορίας της. (Ρωμ. 13:12) Πόσο επικίνδυνο θα ήταν να αποκοιμηθούμε αυτή την τόσο προχωρημένη ώρα! Είναι επιτακτικό, λοιπόν, να είμαστε «σώφρονες» και να “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”, όπως μας προτρέπει η Αγία Γραφή.—1 Πέτρ. 4:7.

² Λαβαίνοντας υπόψη το πού βρισκόμαστε στο ρεύμα του χρόνου, είναι σοφό να αναρωτηθούμε: “Πόσο αγρυπνώ εγώ στις προσευχές; Χρησιμοποιώ κάθε μορφή προσευχής, και προσεύχομαι συνεχώς; Έχω τη συνήθεια να προσεύχομαι για άλλους ή μήπως δίνω συνήθως έμφαση μόνο στις ανάγκες και στις επιθυμίες μου; Και πόσο σημαντική είναι η προσευχή για τη σωτηρία μου;”

3. Ποιες είναι μερικές μορφές προσευχής;

³ Στην επιστολή του προς τους Εφεσίους, ο απόστολος Παύλος έκανε λόγο για «κάθε μορφή προσευχής». (Εφεσ. 6:18) Όταν προσευχόμαστε, μπορεί πολλές φορές να παρακαλούμε τον Ιεχωβά να μας βοηθάει να καλύπτουμε τις ανάγκες μας και να ξεπερνούμε τα εμπόδια. Αυτός “που ακούει προσευχή” αφουγκράζεται στοργικά τις εκκλήσεις μας για βοήθεια. (Ψαλμ. 65:2) Ωστόσο, πρέπει να στρέφουμε την προσοχή μας και σε άλλες μορφές προσευχής—τον αίνο, την ευχαριστία και τη δέηση.

4. Γιατί πρέπει να αινούμε συχνά τον Ιεχωβά στις προσευχές μας;

⁴ Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι προσευχές μας στον Ιεχωβά πρέπει να περιλαμβάνουν εκφράσεις αίνου. Για παράδειγμα, υποκινούμαστε να τον αινούμε  όταν σκεφτόμαστε «τα έργα της κραταιότητάς του» και «την αφθονία της μεγαλοσύνης του». (Διαβάστε Ψαλμός 150:1-6) Μάλιστα, τα έξι εδάφια του 150ού Ψαλμού μάς προτρέπουν 13 φορές να αινούμε τον Ιεχωβά! Με βαθιά ευλάβεια για τον Θεό, ο συνθέτης ενός άλλου ψαλμού έψαλε: «Εφτά φορές την ημέρα σε αίνεσα λόγω των δίκαιων δικαστικών σου αποφάσεων». (Ψαλμ. 119:164) Ασφαλώς, ο Ιεχωβά αξίζει κάθε αίνο. Δεν πρέπει, λοιπόν, να τον αινούμε στις προσευχές μας «εφτά φορές την ημέρα», δηλαδή πολύ συχνά;

5. Γιατί αποτελούν προστασία οι προσευχές που διέπονται από πνεύμα ευγνωμοσύνης;

⁵ Η ευχαριστία είναι άλλη μια σημαντική μορφή προσευχής. Ο Παύλος πρότρεψε τους Χριστιανούς στην πόλη των Φιλίππων: «Μην ανησυχείτε για τίποτα, αλλά στο καθετί με προσευχή και δέηση μαζί με ευχαριστία ας γνωστοποιούνται τα αιτήματά σας στον Θεό». (Φιλιπ. 4:6) Το να εκφράζουμε εγκάρδια ευγνωμοσύνη όταν προσευχόμαστε στον Ιεχωβά αποτελεί προστασία για εμάς, ιδίως επειδή ζούμε στις τελευταίες ημέρες κατά τις οποίες οι άνθρωποι είναι «αχάριστοι». (2 Τιμ. 3:1, 2) Πράγματι, ο κόσμος διακατέχεται από πνεύμα αγνωμοσύνης. Αν δεν προσέξουμε, αυτό το πνεύμα μπορεί εύκολα να επηρεάσει και εμάς. Όταν εκφράζουμε ευγνωμοσύνη στον Θεό μέσω προσευχής, αναπτύσσουμε μέσα μας το αίσθημα της ικανοποίησης και έτσι δεν γινόμαστε «γογγυστές, που παραπονιούνται για την κατάστασή τους στη ζωή». (Ιούδα 16) Επιπλέον, όταν οι οικογενειάρχες συμπεριλαμβάνουν ευχαριστίες στις προσευχές που κάνουν με την οικογένειά τους, υποκινούν τη σύζυγο και τα παιδιά τους να καλλιεργούν πνεύμα ευγνωμοσύνης.

6, 7. Τι είναι η δέηση, και για ποια ζητήματα μπορούμε να κάνουμε δέηση στον Ιεχωβά;

⁶ Η δέηση είναι ένθερμη προσευχή συνοδευόμενη από δυνατά αισθήματα. Για ποια πράγματα μπορούμε να κάνουμε δέηση στον Ιεχωβά; Μπορούμε βεβαίως να το κάνουμε αυτό όταν διωκόμαστε ή αν αντιμετωπίζουμε κάποια ασθένεια που θα μπορούσε να αποβεί μοιραία. Εύλογα, σε τέτοιες περιπτώσεις οι προσευχές μας για τη βοήθεια του Θεού γίνονται δεήσεις. Αλλά μόνο τότε μπορούμε να κάνουμε δέηση στον Ιεχωβά;

⁷ Σκεφτείτε την υποδειγματική προσευχή του Ιησού και προσέξτε τι είπε για το όνομα του Θεού, τη Βασιλεία Του και το θέλημά Του. (Διαβάστε Ματθαίος 6:9, 10) Αυτός ο κόσμος είναι βουτηγμένος στην πονηρία, και οι ανθρώπινες κυβερνήσεις αδυνατούν να φροντίσουν ακόμη και τις βασικές ανάγκες των πολιτών τους. Είναι λοιπόν σημαντικό να προσευχόμαστε να αγιαστεί το όνομα του ουράνιου Πατέρα μας και να απαλλάξει η Βασιλεία του τη γη από την κυριαρχία του Σατανά. Τώρα είναι επίσης καιρός να κάνουμε δέηση στον Ιεχωβά ώστε να γίνει το θέλημά του στη γη όπως στον ουρανό. Γι’ αυτό, ας παραμένουμε άγρυπνοι, πάντοτε έτοιμοι να αξιοποιούμε όλες τις μορφές προσευχής.

8, 9. Γιατί δεν πρέπει να επικρίνουμε τον Πέτρο και τους άλλους αποστόλους επειδή αποκοιμήθηκαν στον κήπο της Γεθσημανή;

⁸ Αν και ο απόστολος Πέτρος πρότρεψε τους Χριστιανούς να “αγρυπνούν σε σχέση με τις προσευχές”, σε μία τουλάχιστον περίπτωση ο ίδιος δεν κατάφερε να το κάνει αυτό. Ήταν ένας από τους μαθητές που αποκοιμήθηκαν ενώ ο Ιησούς προσευχόταν στον κήπο της Γεθσημανή. Ακόμη και αφού τους είπε “να είναι σε εγρήγορση και να προσεύχονται”, εκείνοι δεν το έκαναν.—Διαβάστε Ματθαίος 26:40-45.

⁹ Ωστόσο, αντί να κρίνουμε αυστηρά τον Πέτρο και τους άλλους αποστόλους επειδή δεν κατάφεραν να μείνουν ξάγρυπνοι, είναι καλό να θυμόμαστε πόσο εξαντλητική πρέπει να ήταν εκείνη η ημέρα για την αδύναμη σάρκα τους. Είχαν κάνει ετοιμασίες για το Πάσχα και είχαν τηρήσει τη γιορτή εκείνο το βράδυ. Κατόπιν ο Ιησούς θέσπισε το Δείπνο του Κυρίου, θέτοντας το υπόδειγμα για τους μελλοντικούς εορτασμούς της  Ανάμνησης του θανάτου του. (1 Κορ. 11:23-25) «Αφού έψαλαν αίνους, βγήκαν έξω στο Όρος των Ελαιών», περπατώντας αρκετή ώρα μέσα από τα στενά δρομάκια της Ιερουσαλήμ. (Ματθ. 26:30, 36) Τώρα πια, μπορεί κάλλιστα να ήταν περασμένα μεσάνυχτα. Αν βρισκόμασταν στον κήπο της Γεθσημανή εκείνη τη νύχτα, μπορεί και εμείς να είχαμε αποκοιμηθεί. Αντί να επικρίνει τους αποκαμωμένους αποστόλους, ο Ιησούς αναγνώρισε στοργικά ότι το «πνεύμα είναι πρόθυμο, αλλά η σάρκα αδύναμη».

10, 11. (α) Ποιο μάθημα πήρε ο Πέτρος από την εμπειρία που είχε στον κήπο της Γεθσημανή; (β) Πώς σας επηρεάζει η εμπειρία του Πέτρου;

¹⁰ Η εμπειρία που είχε ο Πέτρος στον κήπο της Γεθσημανή δεν πήγε χαμένη. Η έλλειψη επαγρύπνησης του δίδαξε ένα οδυνηρό μάθημα. Νωρίτερα, ο Ιησούς είχε πει: «Όλοι σας θα σκανδαλιστείτε σε σχέση με εμένα αυτή τη νύχτα». Τότε ο Πέτρος είπε κατηγορηματικά: «Και αν όλοι οι άλλοι σκανδαλιστούν σε σχέση με εσένα, εγώ ποτέ δεν θα σκανδαλιστώ!» Ο Ιησούς τού απάντησε ότι επρόκειτο να τον απαρνηθεί τρεις φορές. Απτόητος, ο Πέτρος δήλωσε: «Ακόμη και αν χρειαστεί να πεθάνω μαζί σου, δεν πρόκειται να σε απαρνηθώ». (Ματθ. 26:31-35) Παρ’ όλα αυτά, σκανδαλίστηκε, ακριβώς όπως είχε προείπει ο Ιησούς. Έχοντας αρνηθεί τον Ιησού για τρίτη φορά, «έκλαψε πικρά» καταρρακωμένος από τη λύπη.—Λουκ. 22:60-62.

¹¹ Ασφαλώς, ο Πέτρος πήρε ένα μάθημα από αυτή την εμπειρία και ξεπέρασε την τάση που είχε να δείχνει υπερβολική αυτοπεποίθηση. Σε αυτό προφανώς τον βοήθησε η προσευχή. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο το ότι η συμβουλή να “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές” προέρχεται από τον Πέτρο. Δίνουμε εμείς προσοχή σε αυτή τη θεόπνευστη συμβουλή; Και προσευχόμαστε συνεχώς, δείχνοντας έτσι την εξάρτησή μας από τον Ιεχωβά; (Ψαλμ. 85:8) Ας μην ξεχνάμε δε και τη νουθεσία του αποστόλου Παύλου: «Αυτός που νομίζει ότι στέκεται ας προσέχει μην πέσει».—1 Κορ. 10:12.

12. Γιατί είναι ο Νεεμίας καλό παράδειγμα για εμάς;

¹² Σκεφτείτε την περίπτωση του Νεεμία, ο οποίος ήταν οινοχόος του Πέρση Βασιλιά Αρταξέρξη τον πέμπτο αιώνα Π.Κ.Χ. Ο Νεεμίας αποτελεί θαυμάσιο παράδειγμα ατόμου που προσευχόταν ένθερμα. Μέρες ολόκληρες, “νήστευε και προσευχόταν ενώπιον του Θεού” για την άσχημη κατάσταση των Ιουδαίων στην Ιερουσαλήμ. (Νεεμ. 1:4) Όταν ο Αρταξέρξης τον ρώτησε γιατί ήταν το πρόσωπό του σκυθρωπό, εκείνος “προσευχήθηκε αμέσως στον Θεό των ουρανών”. (Νεεμ. 2:2-4) Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ο Ιεχωβά απάντησε στις προσευχές του και κατηύθυνε τα ζητήματα προς όφελος του λαού Του. (Νεεμ. 2:5, 6)  Πόσο πρέπει να ενίσχυσε αυτό την πίστη του Νεεμία!

13, 14. Τι πρέπει να κάνουμε για να διατηρήσουμε την πίστη μας ισχυρή και να αντισταθούμε στις προσπάθειες που καταβάλλει ο Σατανάς να μας αποθαρρύνει;

¹³ Όταν προσευχόμαστε συνεχώς, όπως ο Νεεμίας, μπορούμε να έχουμε και εμείς ισχυρή πίστη. Ο Σατανάς είναι αμείλικτος και συνήθως επιτίθεται όταν είμαστε αδύναμοι. Αν, λόγου χάρη, παλεύουμε με κάποια αρρώστια ή με την κατάθλιψη, ίσως αρχίσουμε να νιώθουμε ότι ο χρόνος που δαπανούμε στη διακονία κάθε μήνα έχει ελάχιστη αξία στα μάτια του Θεού. Μερικοί από εμάς ίσως βασανίζονται από οδυνηρές σκέψεις, πιθανώς εξαιτίας παλιών εμπειριών τους στη ζωή. Ο Σατανάς θέλει να μας κάνει να πιστεύουμε ότι είμαστε άχρηστοι. Συχνά σχεδιάζει τις επιθέσεις του στοχεύοντας στα συναισθήματά μας, έτσι ώστε να αποδυναμώσει την πίστη μας. Όταν όμως “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”, μπορούμε να διατηρήσουμε την πίστη μας ισχυρή. Πράγματι, “η μεγάλη ασπίδα της πίστης θα μας βοηθήσει να σβήσουμε όλα τα πυρωμένα βέλη του πονηρού”.—Εφεσ. 6:16.

¹⁴ Αν “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”, δεν θα βρεθούμε απροετοίμαστοι μπροστά σε κάποια απρόσμενη δοκιμή της πίστης, με αποτέλεσμα να συμβιβαστούμε. Όταν αντιμετωπίζουμε δυσκολίες ή δοκιμασίες, ας θυμόμαστε το παράδειγμα του Νεεμία και ας στρεφόμαστε αμέσως στον Θεό μέσω προσευχής. Μόνο με τη βοήθεια του Ιεχωβά μπορούμε να αντισταθούμε στους πειρασμούς και να υπομείνουμε τις δοκιμές της πίστης μας.

15. Ποιες ερωτήσεις πρέπει να κάνουμε στον εαυτό μας όσον αφορά τις προσευχές για άλλους;

¹⁵ Ο Ιησούς έκανε δέηση για τον Πέτρο ώστε να μην εξαντληθεί η πίστη του. (Λουκ. 22:32) Μιμούμενος τον Ιησού, ο  Επαφράς, ένας πιστός Χριστιανός του πρώτου αιώνα, προσευχόταν εντατικά για τους αδελφούς του στις Κολοσσές. «Αγωνίζεται πάντοτε για εσάς στις προσευχές του», έγραψε ο Παύλος, «για να σταθείτε τελικά πλήρεις και με ισχυρή πεποίθηση όσον αφορά όλο το θέλημα του Θεού». (Κολ. 4:12) Είναι καλό, λοιπόν, να ρωτήσουμε τον εαυτό μας: “Προσεύχομαι εγώ εντατικά για τους αδελφούς μου σε όλο τον κόσμο; Πόσο συχνά περιλαμβάνω στις προσευχές μου τους ομοπίστους μου που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές; Πότε ήταν η τελευταία φορά που αγωνίστηκα στην προσευχή μου για εκείνους που έχουν βαριές ευθύνες στην οργάνωση του Ιεχωβά; Έχω προσευχηθεί πρόσφατα για άτομα της εκκλησίας μου που αντιμετωπίζουν δυσκολίες;”

16. Έχουν πράγματι αξία οι προσευχές που κάνουμε για άλλους; Εξηγήστε.

¹⁶ Οι προσευχές που κάνουμε στον Ιεχωβά Θεό για άλλους μπορούν όντως να τους βοηθήσουν. (Διαβάστε 2 Κορινθίους 1:11) Μολονότι ο Ιεχωβά δεν υποχρεώνεται να ενεργήσει επειδή ένας μεγάλος αριθμός λάτρεών του τού υποβάλλει αιτήματα επανειλημμένα, παρατηρεί το συλλογικό ενδιαφέρον τους και λαβαίνει υπόψη τα ειλικρινή και βαθιά τους αισθήματα καθώς ανταποκρίνεται στις προσευχές τους. Επομένως, χρειάζεται να παίρνουμε στα σοβαρά το προνόμιο και την ευθύνη που έχουμε να προσευχόμαστε για τους άλλους. Σαν τον Επαφρά, πρέπει να δείχνουμε την εγκάρδια αγάπη και το ενδιαφέρον μας για τους Χριστιανούς αδελφούς και αδελφές μας αγωνιζόμενοι για αυτούς στις προσευχές μας. Αυτό θα μας κάνει πιο ευτυχισμένους, διότι «υπάρχει περισσότερη ευτυχία στο να δίνει κανείς παρά στο να λαβαίνει».—Πράξ. 20:35.

17, 18. Πώς θα μας βοηθήσει το να “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”;

¹⁷ Ακριβώς πριν αναφέρει ότι «η νύχτα έχει προχωρήσει· η ημέρα έχει πλησιάσει», ο Παύλος έγραψε: «Εσείς γνωρίζετε τον καιρό, ότι είναι ήδη ώρα να ξυπνήσετε από τον ύπνο, γιατί τώρα η σωτηρία μας είναι πιο κοντά παρά όταν γίναμε πιστοί». (Ρωμ. 13:11, 12) Ο υποσχεμένος νέος κόσμος του Θεού κοντεύει να έρθει, και η σωτηρία μας είναι πιο κοντά από ό,τι ίσως νομίζουμε. Δεν πρέπει να αποκοιμηθούμε πνευματικά, ούτε πρέπει να επιτρέπουμε στους περισπασμούς του κόσμου να κλέβουν το χρόνο που χρειαζόμαστε για να μένουμε μόνοι με τον Ιεχωβά και να του μιλάμε μέσω προσευχής. Απεναντίας, ας “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”. Αυτό θα μας βοηθάει να ενασχολούμαστε με «άγιες πράξεις διαγωγής και έργα θεοσεβούς αφοσίωσης» καθώς περιμένουμε την ημέρα του Ιεχωβά. (2 Πέτρ. 3:11, 12) O τρόπος της ζωής μας θα φανερώνει έτσι ότι παραμένουμε άγρυπνοι πνευματικά και ότι πιστεύουμε όντως πως αυτό το πονηρό σύστημα πραγμάτων πλησιάζει στο τέλος του. Γι’ αυτό, ας “προσευχόμαστε ακατάπαυστα”. (1 Θεσ. 5:17) Και όπως ο Ιησούς, ας επιζητούμε στιγμές απομόνωσης για να προσευχόμαστε κατ’ ιδίαν. Αν αφιερώνουμε αρκετό χρόνο στις προσωπικές μας προσευχές, θα πλησιάζουμε τον Ιεχωβά όλο και περισσότερο. (Ιακ. 4:7, 8) Τι ευλογία θα αποδειχτεί αυτό!

¹⁸ Η Γραφή αναφέρει: «Στις ημέρες της σάρκας του ο Χριστός πρόσφερε δεήσεις καθώς και ικεσίες σε Εκείνον που μπορούσε να τον σώσει από το θάνατο, με δυνατές κραυγές και δάκρυα, και εισακούστηκε χάρη στο θεοσεβή του φόβο». (Εβρ. 5:7) Ο Ιησούς πρόσφερε δεήσεις και ικεσίες και παρέμεινε πιστός στον Θεό ως το τέλος της επίγειας ζωής του. Ως αποτέλεσμα, ο Ιεχωβά έσωσε τον αγαπημένο του Γιο από το θάνατο και τον αντάμειψε με αθάνατη ζωή στον ουρανό. Και εμείς μπορούμε να μείνουμε πιστοί στον ουράνιο Πατέρα μας, όποιους πειρασμούς ή δοκιμασίες και αν συναντήσουμε στο δρόμο μας. Μπορούμε μάλιστα να κερδίσουμε το βραβείο της αιώνιας ζωής—με την προϋπόθεση ότι θα συνεχίσουμε να “αγρυπνούμε σε σχέση με τις προσευχές”.