شگفتیهای طبیعت
قدرت چسبندگی کشتیچسب
سالها پیش، جانورشناسان به این ویژگی خاص کشتیچسبها (یا بارناکلها) که میتوانند خود را به سنگها، اسکلهها و بدنهٔ کشتیها محکم بچسبانند، پی بردند. گفته میشود که چسب این جانوران دریایی از انواع چسبهای مصنوعی موجود بسیار قویتر است. نحوهای که کشتیچسبها خود را زیر آب به سطوح مختلف میچسبانند، برای سالیان سال همچون معمایی باقی مانده بود. اما اخیراً دانشمندان جواب این معما را پیدا کردهاند.
نکاتی برای تأمّل: مطالعات گوناگون بر روی زندگی این جانور نشان داده است که لارو a کشتیچسب برای یافتن سطحی مناسب آزادانه شنا میکند و تمام سطوح مختلف اطراف را بهدقت میسنجد. این لارو پس از یافتن سطح مناسب، برای چسباندن خود به آن سطح، دو ماده از خود ترشح میکند. نخستین ماده، قطرهای روغنی است که آب را از سطح مورد نظر جدا میکند و محیطی مناسب برای عملکرد مادهٔ دوم ایجاد میکند؛ مادهٔ دوم از پروتئینهایی خاص به نام فسفو پروتئین تشکیل شده است.
مخلوط این دو ماده نوعی چسب به وجود میآورد که حتی در برابر باکتریهایی که باعث فرسایش میشوند، مقاوم است. استحکام و مقاوم بودن این چسب برای کشتیچسب بسیار اهمیت دارد، زیرا تا آخر عمر خود بر روی آن سطح، چسبیده باقی میماند.
شیوهای که این جانور چسب مخصوص خود را تولید میکند، بسیار پیچیدهتر از آن است که دانشمندان فکر میکردند. یکی از اعضای تیمی که این موضوع را کشف کرد، چنین میگوید: «میتوان گفت که راهحل این موجود برای چسباندن خود به سطوح مختلف در زیر آب، بسیار هوشمندانه است.» این تحقیقات میتواند به دانشمندان کمک کند تا چسبهایی را تولید کنند که نه تنها در زیر آب، بلکه در ساخت و نصب صنایع الکترونیکی و حتی اندامهای مصنوعی کارآیی داشته باشد.
نظر شما چیست؟ آیا قدرت عجیب چسبندگی کشتیچسب در اثر تکامل به وجود آمده، یا یک طراح پشت این شگفتی طبیعت بوده است؟
a «لارو» یعنی موجود نابالغ برخی جانواران، مانند کشتیچسب یا پروانه.