آیا آن را یوسفوس نوشته است؟
آیا آن را یوسفوس نوشته است؟
فلاویوس یوسفوس، مورخ قرن اول میلادی در جلد بیستم از اثر «تاریخ باستانی یهود» در گزارش مربوط به مرگ یعقوب چنین نوشته است: «یعقوب، برادر عیسی که مسیح خوانده می‌شد.» بسیاری از محققان تردیدی ندارند که این گفته را یوسفوس نوشته است. اما برخی در مورد قسمتی دیگر در همین اثر تردید دارند. این متن به تستیمونیوم فلاویانوم * (یعنی شهادتی از فلاویوس) معروف است. ترجمهٔ آن چنین است:
«حال در این زمان، مردی بود به نام عیسی، انسانی حکیم، اگر مجاز باشد که او را انسان خواند؛ زیرا اعمال خارق‌العاده انجام می‌داد. او معلّمی بود که مردم حقیقت را با رغبت از وی می‌پذیرفتند. بسیاری از مردم خواه یهودی و خواه غیریهودی به سوی وی جلب می‌شدند. او مسیح [موعود] بود. پیلاتُس او را به خواست رؤسای ما محکوم کرد و به صلیب سپرد. آنانی که او را از ابتدا دوست می‌داشتند ترکش نکردند، زیرا او در روز سوم بر آنان زنده ظاهر شد؛ درست همان طور که پیامبران الٰهی این امر و ده‌ها هزار امر فوق‌العادهٔ دیگر را در مورد او پیشگویی کرده بودند. همچنین جماعت مسیحیان که به نام او خوانده شده‌اند تا به امروز از میان نرفته‌اند.»— «کل آثار یوسفوس،» ترجمهٔ انگلیسی ویلیام ویستون.
از اواخر قرن شانزدهم، بین دو گروه بحثی سخت بالا گرفت؛ گروهی که معتقد بودند این بخش را یوسفوس نوشته است و گروهی دیگر که آن را معتبر نمی‌دانستند. سِرژ بارده، تاریخ‌نگار فرانسوی و متخصص در ادبیات کلاسیک تصمیم گرفت تا گره از این بحث بگشاید؛ بحثی که در چهار قرن اخیر سخت ادامه داشته است. او تحقیقات خود را در کتابی به چاپ رساند. *
یوسفوس مورخی یهودی بود نه مسیحی. از این رو، اختلاف نظر اساساً این است که او چون یهودی بود، چگونه عیسی را «مسیح موعود» نامیده است. واژهٔ اصلی که در فارسی «موعود» برگردانده شده است در یونانی فقط نشانهٔ معرفه است که در فارسی موجود نیست. بارده پس از تحقیق خود تأکید کرد که یوسفوس در نگارش عنوان «مسیح موعود» «کاملاً مطابق با قواعد دستورزبان یونانی از نشانهٔ معرفه در اسامی انسان‌ها استفاده کرده است.» بارده افزود از آنجایی که یوسفوس با تاریخ یهودیان و مسیحیان آشنایی داشته است، به کار گرفتن «واژهٔ کریستس [مسیح] نه تنها امری محال نبود،» بلکه سرنخی مهم است که «منتقدان اغلب به اشتباه آن را نادیده گرفته‌اند.»
آیا این امکان وجود دارد که شخصی متقلب بعدها با تقلید از سبک نگارش یوسفوس در متن دست برده باشد؟ بارده نتیجه‌گیری می‌کند که با توجه به متون و مدارک تاریخی چنین کاری در حد معجزه است. تقلید از سبک نگارش یوسفوس فقط از دست متقلبی «بااستعداد بر می‌آید که در طول تاریخ نظیر نداشته است.»
چرا محققان در اصالت این قسمت تردید دارند؟ بارده با تشخیص ریشهٔ این مشکل می‌گوید: «اغلب در اصالت متون کهن دیگر تردیدی وجود ندارد، اما در اصالت تستیمونیوم فلاویانوم تردید هست؛ زیرا گروهی آن را زیر سؤال برده‌اند.» او می‌گوید دلیل این که این متن قرن‌ها زیر سؤال رفته است، تجزیه و تحلیل و مقایسهٔ متن نیست بلکه «انگیزه‌های پنهان» است؛ زیرا در غیر این صورت به اصالت آن پی می‌بردند.
زمان نشان خواهد داد که آیا تحقیقات بارده نظر محققان را در مورد تستیمونیوم فلاویانوم تغییر خواهد داد یا خیر. تحقیقات او باعث متقاعد شدن پیِر ژُلترن شد که در تاریخ یهودیان یونان باستان و مسیحیان قرن‌اول تخصص دارد. او برای مدت‌ها تستیمونیوم فلاویانوم را متنی افزوده‌شده می‌دانست و معتقدانِ به اصالت آن را استهزا می‌کرد. اما اذعان می‌کند که نظرش به دلیل تحقیقات بارده تغییر کرده است. ژُلترن اکنون می‌گوید: «از این پس، هیچ کس نباید به خود اجازه دهد این متن را باورنکردنی بخواند.»
البته شاهدان یَهُوَه دلیلی محکم‌تر بر مسیح بودن عیسی دارند و آن هم کتاب مقدّس است.—۲تیمو ۳:۱۶.
[پاورقی‌ها]
^ بند 2 Testimonium Flavianum
^ بند 4 —Le Testimonium Flavianum
Examen historique considérations
Serge Bardet ,historiographiques
The Testimonium Flavianum—A Historical)
.(Study With Historical Considerations
