مراقبت و نگهداری از سالخوردگان
«فرزندان، بیایید محبت کنیم، نه به زبان و در گفتار، بلکه به راستی و در کردار!»—۱یو ۳:۱۸.
۱، ۲. الف) بسیاری از خانوادهها با چه مشکلاتی مواجهاند و این باعث مطرح شدن چه سؤالاتی است؟ ب) والدین سالمند و فرزندان بالغ چگونه میتوانند خود را برای تغییر وضعیت آماده کنند؟
بسیار دردناک است ببینید والدینتان که زمانی قوی و مستقل بودند دیگر قادر نیستند از خود مراقبت کنند. شاید خبر دار شوید که پدر یا مادرتان افتاده و لگن خاصرهاش شکسته، سردرگمشده یا به بیماریای وخیم مبتلا گشته است. از سوی دیگر ممکن است برای سالخوردگان پذیرفتن تغییرات جسمی یا وضعیتهایی که باعث سلب استقلال آنان شود دشوار باشد. (ایو ۱۴:۱) در این صورت، چه باید کرد؟ فرزندان چگونه میتوانند از والدینشان مراقبت کنند؟
۲ در مقالهای در رابطه با مراقبت از سالمندان چنین آمده است: «صحبت در بارهٔ مسائل سالخوردگی آسان نیست اما خانوادههایی که در مورد راه حلهای مختلف گفتگو میکنند و بر سر تصمیمات به توافق میرسند بهتر میتوانند مشکلات آتی را حل و فصل کنند.» پذیرفتن این موضوع که مشکلات سالخوردگی غیر قابل جلوگیری است راه را برای گفتگوی خانوادگی در رابطه با چنین مسائلی باز میکند. از این رو، ضروری است که خانوادهها برخی تصمیمات را از قبل بگیرند و برای آن برنامهریزی کنند. بیایید ببینیم که خانوادهها چگونه میتوانند در گرفتن برخی تصمیمات دشوار همکاری کنند؟
برنامهریزی برای «روزهای بلا»
۳. وقتی والدین سالمند بیشتر به کمک نیاز دارند اعضای خانواده چه باید کنند؟ (تصویر اول مقاله ملاحظه شود.)
۳ اکثر سالمندان سرانجام قادر نخواهند بود کاملاً از خود نگهداری کنند و نیاز به کمک دارند. (جامعه ۱۲:۱-۷ خوانده شود.) در چنین وضعیتی، والدین سالمند و فرزندان بالغ آنان باید با هم در مورد بهترین روش نگهداری از والدین مطابق با قدرت مالیشان تصمیم بگیرند. عاقلانه است که خانواده دور هم جمع شده، در بارهٔ نیازهای والدین، راه و روشِ کمک به آنان و این که هر یک چگونه میتواند همکاری کند گفتگو کنند. همه، به ویژه والدین باید احساسات خود را بیپرده ابراز نمایند و در مورد موقعیتشان واقعبینانه صحبت کنند. برای مثال میتوانند در رابطه با این موضوع گفتگو کنند که آیا والدین سالخورده با مقداری کمک قادر خواهند بود در خانهٔ خود بمانند یا خیر؟ * همچنین میتوانند در نظر گیرند که برای رسیدگی به وظایف چگونه میتوان از تواناییهای هر یک از فرزندان یا بستگان دیگر استفاده کرد. (امث ۲۴:۶) برای مثال، برخی شاید بتوانند در کارهای روزمره کمک کنند و برخی دیگر در فراهم کردن نیازهای مالی والدین. همه باید درک کنند که هر یک در این کار سهمی دارد. البته ممکن است وظایف به مرور زمان تغییر کند یا نیاز باشد برخی وظایف را به نوبت انجام دهند.
۴. اعضای خانواده چگونه میتوانند کمک دریافت کنند؟
۴ وقتی مراقبت و نگهداری از والدینتان را شروع میکنید در مورد بیماری آنان تحقیق کنید. اگر پدر یا مادرتان به بیماریای مبتلاست که به مرور زمان حاد میشود تحقیق کنید که در آینده با چه مسائلی روبرو خواهید شد. (امث ۱:۵) با مؤسسههای دولتی که برای سالمندان خدماتی را فراهم میکنند تماس گیرید و دریابید که برای بهبود و آسانتر شدن کارتان چه خدمات اجتماعیای موجود است. تغییرات سخت آتی ممکن است موجب غم و اندوه، شوک یا آشفتگی شما شود. احساسات خود را به دوستی معتمد بیان کنید. از همه مهمتر، سفرهٔ دلتان را برای یَهُوَه باز کنید. او میتواند به شما آرامش فکری لازم را دهد تا بتوانید با هر نوع وضعیتی مقابله کنید.—مز ۵۵:۲۲؛ امث ۲۴:۱۰؛ فیلیپ ۴:۶، ۷.
۵. چرا عاقلانه است اطلاعاتی را از پیش در زمینهٔ شیوههای مختلف مراقبت جمعآوری کرد؟
۵ عاقلانه است که سالمندان و خانوادههایشان اطلاعاتی را از پیش در زمینهٔ شیوههای مختلف مراقبت جمعآوری کنند. برای مثال، میتوانند دریابند که چه کاری عملی است؛ نقل مکان به خانهٔ دختر، پسر، خانهٔ سالمندان یا استفاده از دیگر امکانات موجود. بدین شکل، کل خانواده خود را برای «محنت و اندوه» احتمالی آماده میسازد. (مز ۹۰:۱۰، ترجمهٔ هزارهٔ نو) متأسفانه بسیاری از خانوادهها از پیش برنامهریزی نمیکنند و با بروز حادثهای مجبور میشوند عجولانه تصمیمات دشوار بگیرند. متخصصی در این رابطه میگوید که این «بدترین زمان برای تصمیمگیری است.» اعضای خانواده اغلب در آن موقعیت اضطراری تحت فشار روحی میباشند و ممکن است اختلافاتی به وجود آید. ولی برنامهریزی قبلی، پذیرفتن تغییرات آتی را آسان میسازد.—امث ۲۰:۱۸.
۶. چرا گفتگو در رابطه با تغییر محیط زندگی و مراقبت دلخواه، برای والدین و فرزندان مفید است؟
۶ شاید برای شما سخت باشد با والدینتان در مورد تغییر محیط زندگی و یا نقل مکان گفتگو کنید. با این حال، بسیاری گفتهاند که این گونه گفتگوها برایشان بعدها بسیار مفید بوده است. چرا؟ زیرا گفتگو در مورد موضوعات دشوار و برنامهریزی برای آینده در محیطی صمیمانه و آرام قبل از به وجود آمدن مشکلات بسیار آسانتر است. اعضای خانواده در محیطی آرام به راحتی میتوانند نظراتشان را بیان کنند و تصمیم گیرند. حتی اگر والدین سالمند بخواهند مستقل زندگی کنند و تا جای ممکن وضعیت زندگی خود را به دست گیرند، گفتگوی آنان با فرزندانشان در بارهٔ نوع مراقبت دلخواه برای هر دو طرف مفید خواهد بود.
۷، ۸. خانوادهها در مورد چه موضوعاتی باید گفتگو کنند و چرا؟
۷ ای والدین! طی چنین گفتگوهایی، خواستهها، علایق، قدرت مالی و روش مراقبت مورد علاقهتان را به فرزندانتان بگویید. بدین شکل، اگر روزی قادر نباشید تصمیم بگیرید فرزندانتان به جای شما تصمیماتی مطابق با خواستتان بگیرند. به حتم آنان میخواهند به خواست شما احترام بگذارند و ترتیبی دهند تا جای ممکن مستقل باشید. (افس ۶:۲-۴) به فرزندانتان بگویید کجا میخواهید زندگی کنید. برای مثال، آیا دوست دارید با یکی از آنان زندگی کنید یا چیزی دیگر میخواهید؟ واقعبین باشید و به یاد داشته باشید که شاید همه با شما هم عقیده نباشند و برای تغییر طرز فکر شما یا فرزندتان به زمان نیاز باشد.
۸ همه باید بدانند که با برنامهریزی و گفتگوی خوب میتوان از مشکلات کاست. (امث ۱۵:۲۲) این شامل گفتگو در بارهٔ انتخاب معالجه و درمان پزشکی دلخواه میشود. نکات ذکرشده در وکالتنامهٔ پزشکیای که شاهدان یَهُوَه از آن استفاده میکنند باید طی این گفتگو بررسی شود. هر کس حق دارد در مورد روشهای درمانی موجود، اطلاعات کسب کند و آن را بپذیرد یا رد کند و روشهای معالجهٔ دلخواه خود را در وکالتنامهٔ پزشکی بنویسد. وقتی شخصی را وکیل خود سازید (در صورتی که چنین کاری در سرزمین شما قانونی باشد) آن شخص معتمد میتواند تصمیمات لازم را در صورت نیاز به جای شما بگیرد. لازم است که مراقبان و وکیل والدین سالمند نسخهای از وکالتنامهٔ پزشکی آنان را در اختیار داشته باشند. برخی حتی نسخهای از این وکالتنامه را در کنار وصیتنامه و دیگر اوراق مهم مانند بیمه، برگههای مالی، برگههای دولتی و غیره قرار میدهند.
فائق آمدن بر تغییر وضعیت
۹، ۱۰. والدین در چه زمانی بیشتر به کمک فرزندانشان نیاز دارند؟
۹ در اکثر موارد، تصمیم گرفته میشود که والدین تا جای ممکن مستقل باشند. والدین شاید بتوانند غذا بپزند، نظافت کنند، داروهایشان را سر وقت بخورند و به راحتی با دیگران گفتگو کنند. از این رو، لازم نیست که در تمام امور روزمرهٔ زندگیِ آنان مداخله شود. با گذشت زمان اگر والدین قادر نباشند به خوبی راه روند، خرید کنند یا دچار فراموشی شدید شوند لازم است که فرزندان اقدام کنند.
۱۰ گاهی اوقات سالخوردگی موجب اختلال حواس، افسردگی، بیاختیاری ادراری، ضعف شنوایی، ضعف بینایی و فراموشی میشود. با این حال، معالجهٔ برخی از این اختلالات جسمی امکانپذیر است. با بروز هر یک از این علائم باید سریع به پزشک مراجعه کرد. شاید لازم باشد که فرزندان در این رابطه پیشقدم شوند. حتی ممکن است لازم شود که فرزندان مرتباً والدین را به ملاقات پزشک ببرند و برای دیگر امور زندگیشان برنامهریزی کنند. برای آن که فرزندان از والدینشان به بهترین نحو مراقبت کنند شاید لازم باشد سخنگوی آنان باشند، به برگههای اداری، پزشکی و بانکی آنان رسیدگی کنند، برایشان رانندگی کنند و غیره.—امث ۳:۲۷.
۱۱. برای آن که والدین آسانتر بتوانند خود را با تغییرات تطبیق دهند چه باید کرد؟
۱۱ در صورتی که مشکل والدینتان غیرقابل حل باشد، لازم است که تغییراتی در نحوهٔ مراقبت یا زندگی آنان بدهید. تغییرات هر چه کوچک باشد، آنان آسانتر میتوانند خود را با آن تطبیق دهند. حال اگر فرزندان در نزدیکی والدینشان زندگی نکنند، باید به این سؤالات توجه کرد: ‹آیا برای همایمان یا همسایهای مقدور است که به والدینتان مرتباً سر بزند و شما را از احوال آنان مطلع سازد؟ آیا لازم است کسی برای والدینتان مرتباً غذا بپزد و نظافت کند؟ آیا تغییرات کوچک در خانه، رفتوآمد و حمام کردن را برای آنان امنتر و آسانتر میسازد؟› شاید آنان فقط به کسی احتیاج داشته باشند که کارهای خانه را برایشان انجام دهد و احتیاجات آنان را برآورده کند. اگر والدین سالمند، خود را در خانه به خطر اندازند، نیاز به مراقبت دائم دارند. در هر صورت تحقیق کنید که چه خدماتی در آن نزدیکی موجود است. *—امثال ۲۱:۵ خوانده شود.
فائق آمدن بر دشواریها
۱۲، ۱۳. برخی چگونه به والدین دور خود احترام میگذارند و به نیاز آنان رسیدگی میکنند؟
۱۲ فرزندان مهربان خواهان آسایش و راحتی والدینشان میباشند. وقتی فرزندان اطمینان حاصل میکنند که والدینشان تحت مراقبت قرار دارند آرامش فکری مییابند. بسیاری از فرزندان بالغ به دلیل مسئولیتهای دیگر قادر نیستند نزدیک والدینشان زندگی کنند. از این رو، برخی در طی تعطیلات به ملاقات والدینشان میروند، به نیازهایشان رسیدگی میکنند و آنچه والدین قادر به انجام آن نیستند انجام میدهند. همچنین با تماس تلفنی مرتب، نامهنگاری، فرستادن ایمیل به آنان ابراز محبت میکنند.—امث ۲۳:۲۴، ۲۵.
۱۳ حال چه دور از والدین زندگی کنید چه نزدیک باید احتیاجات روزمرهٔ آنان را ارزیابی کنید. در صورتی که نزدیک والدینتان زندگی نمیکنید و آنان شاهد یَهُوَه میباشند میتوانید با پیران جماعت صحبت کنید و توصیههای آنان را جویا شوید. در این رابطه به حتم دعا کنید. (امثال ۱۱:۱۴ خوانده شود.) حتی اگر والدینتان شاهد یَهُوَه نباشند باید «پدر و مادر خود را احترام» بگذارید. (خرو ۲۰:۱۲؛ امث ۲۳:۲۲) البته تصمیمات هر خانواده متفاوت است. برخی والد سالخوردهشان را به خانهٔ خود یا نزدیک خانهٔ خود میآورند. با این حال، چنین کاری همیشه امکانپذیر نیست. برخی از والدین ترجیح میدهند مستقل زندگی کنند چون دوست دارند متکی به خود باشند و باری بر دوش دیگران نگذارند. برخی توانایی مالی دارند و ترجیح میدهند که کسی را برای نگهداری از ایشان در خانه استخدام کنند.—جا ۷:۱۲.
۱۴. کسی که بیشترین مسئولیت نگهداری از والدین را بر دوش دارد ممکن است با چه مشکلاتی مواجه شود؟
۱۴ در اغلب خانوادهها، مسئولیت نگهداری از والدین بر دوش یک نفر میافتد، پسر یا دختری که نزدیک به آنان زندگی میکند. با این حال، کسی که از والدین خود مراقبت میکند باید بین فراهم کردن نیازهای والدین و خانوادهاش اعتدال به خرج دهد. هر کس زمان و نیرویی محدود دارد. همچنین اگر وضعیت کسی که مراقبت را به عهده دارد تغییر کند، کل خانواده باید وضعیت جدید را بررسی کنند. آیا یکی از اعضای خانواده مسئولیت بسیاری به عهده دارد؟ آیا فرزندان دیگر نیز میتوانند سهمی بیشتر در نگهداری والدین داشته باشند یا به نوبت کمک کنند؟
۱۵. چگونه میتوان مانع از پا درآمدن مراقبتکننده شد؟
۱۵ وقتی والدی سالخورده نیاز به مراقبت دائم دارد خطر از پا درآمدن مراقبتکننده بالاست. (جا ۴:۶) فرزندان دلسوز آنچه که از دستشان برمیآید میخواهند انجام دهند اما مراقبت بیوقفه ممکن است آنان را از توان بیندازد. در چنین شرایطی مراقبتکننده باید واقعبین باشد و از دیگران تقاضای کمک کند. اگر هر چند وقت یک بار به مراقبتکننده کمک شود شاید لازم نباشد والد را به خانهٔ سالمندان منتقل کرد.
۱۶، ۱۷. فرزندان برای مراقبت از والدین سالخوردهشان با چه دشواریهایی مواجه میشوند و چگونه میتوانند بر آن فائق آیند؟ (همچنین کادر «مراقبتکنندگان قدردان» ملاحظه شود.)
۱۶ مشاهدهٔ عواقب پیری در والدین عزیزمان بسیار دردناک است. بسیاری از مراقبتکنندگان احساس ناراحتی، نگرانی، آشفتگی، خشم، تقصیر و حتی رنجش میکنند. ممکن است گاهی اوقات والد سالمند سخنی نامهربانانه به زبان آورد یا ناسپاسی کند. در چنین صورت، سخن آنان را سریع به دل نگیرید. روانشناسی متخصص میگوید: «بهترین راه مبارزه با هر نوع احساس، به ویژه احساسی آزاردهنده، قبول آن است. از انکار آن خودداری کنید و خود را سرزنش نکنید.» با همسر، عضوی دیگر از خانواده یا دوستی معتمد در رابطه با احساستان صحبت کنید. چنین گفتگوهایی به شما کمک میکند به ریشهٔ احساسات خود پی ببرید و اعتدال خود را حفظ کنید.
۱۷ ممکن است زمانی فرارسد که نگهداری از عزیزتان در خانه خارج از توان و امکانات شما باشد و مجبور شوید او را به خانهٔ سالمندان ببرید. خواهری مسیحی تقریباً هر روز به دیدن مادرش در خانهٔ سالمندان میرفت. او از طرف خانوادهاش گفت: «ما قادر نبودیم که ۲۴ساعته از مادرم نگهداری کنیم. گرفتن این تصمیم که او را به خانهٔ سالمندان بفرستیم برای همهٔ ما خیلی خیلی دشوار بود. با این حال، این بهترین راهحل برای آخرین ماههای زندگیاش بود و او آن را پذیرفت.»
۱۸. مراقبتکنندگان از چه چیزی میتوانند مطمئن باشند؟
۱۸ مسئولیت مراقبت از والدین سالخورده گاهی پیچیده و همراه با فشار روحی است. برای مراقبت از افراد سالمند شیوههای مختلف وجود دارد. با این حال، با برنامهریزی عاقلانه، همکاری همهٔ اعضای خانواده، ارتباط خوب و مهمتر از همه دعاهای صمیمانه قادر خواهید بود مسئولیت خود را در قبال والدین عزیزتان انجام دهید و بدین گونه به آنان احترام گذارید. با این کار، مطمئن خواهید شد که والدینتان توجه و رسیدگی لازم را دریافت میکنند. (۱قُرِنتیان ۱۳:۴-۸ خوانده شود.) مهمتر از آن، آرامش ذهنی خواهید داشت و یَهُوَه شما را برکت خواهد داد.—فیلیپ ۴:۷.
^ بند 3 در برخی از فرهنگها طبیعی است که والدین سالمند با فرزندان بالغ خود زندگی کنند. از این رو، ممکن است والدین سالمند ترجیح دهند به خانهٔ فرزندشان نقل مکان کنند.
^ بند 11 اگر والد شما در خانه تنها زندگی میکند به مراقبانش کلیدهای خانه را بدهید تا در صورت بروز وضعیت اضطراری بتوانند وارد خانه شوند.