1.  Babilonia nge ki Babylone n’nen a ne dzé ?

2.  Mesías nge ki Messi a nga yiène so ôden ?

3.  Meval mesese bi ne séban kaa belane mekî

4.  Nkanan

5.  Mefet ya bisesang

6.  Akoan da kôban

7.  É mam ma daghe ôkira ya bedjié ba kikh minsang

 1. Babilonia nge ki Babylone n’nen a ne dzé ?

Amu dzé bia dzô naa « Babilonia nge ki Babylone n’nen » a ne bivus mi’nyebe misese ? (Melere 17:5) N’tamane fas é mam ma :

• Bia yen ñe si se ngura. Ba dzô naa Babilonia nge ki Babylone n’nen a too « abuiñ bôt ya meyong » ayô. Ya naa « a djié bekéza be ya si. »—Melere 17:15, 18.

• A bele édjié nfa mam me política nge ki politique. « Bedjié be ya si » ya « be-bo ôkira » ba ye tsini naa ba ning éyong ba ye ñe tsam.—Melere 18:9, 15.

• A ve éyôla Nzame mvîn. Ba luè ñe naa minenga bidzabô amu a bo élat ya bidjié é sili be mono ya fe mam mefe. (Melere 17:1, 2) A dukh môt asese, ye naa a wi-hang fe abuiñ bôt.—Melere 18:23, 24.

A daghe ayeghle 13 atoan 6

 2. Mesías nge ki Messi a nga yiène so ôden ?

Bible a nga dzô naa kaa naa Mesías nge ki Messi a so, besono 69 be nga yiène tare lôt.—A lang Daniel 9:25.

• Éyong évé besono 69 be nga sum ? Mbu 455 kaa naa Yésu a byale. Metam meté, Ngovina Nehemías a nga sièn a Jerusalén nge ki Jérusalem « naa be bera long nkaalé » ye kisoan.—Daniel 9:25 ; Néhémie 2:1, 5-8.

• Besono 69 be nga bem yakekuiñ ôden ? Minkulane medzô m’ézing me ya Bible mia lere naa môs mboo ô ne ngura mbu. (Nlang 14:34 ; Ezéchiel 4:6) Da yili naa kada sono, a ne mimbu zangbwa. Éde, besono 69 ye nkulane adzô té, be ne mimbu 483 (69 besono x 7 melu).

• Besono 69 be nga man ôden ? Nge bi lang mimbu 483 a té ye mimbu 455 kaa naa Yésu a byale. Bia zu sièn mbu 29 ye melu mèè. a A ne mbu Yésu a nga ñong bautismo nge ki baptem ya bo Mesías nge ki Messi !—Luc 3:1, 2, 21, 22.

A daghe ayeghle 15 atoan 5

 3. Meval mesese bi ne séban kaa belane mekî

É wôla bo naa ba sèñ nkôkoan béé belane mekî mèñ. Mevoo me ye été ane—môt a ve môt mekî nge ki naa ba baghle mekî mèñ, tam ézing ayôm besono kaa naa be sè môt té—mam mese meté me ne ékî akal bekristen.—Deutéronome 15:23.

Ve, moan kristen a ne yebe meval mevoo ba séban. Da daghe a ñong mekî mèè naa be yem ôkoan bi bele, hémodialyse nge ki hemodiálisis, hémodilution nge ki hemodilución, a bera ñong mekî môt a dzimlé éyong ba sè ñe, a belane cœur-poumon artificiel nge ki bomba de derivación cardiopulmonar. Kada kristen a yiène kikh aval ba ye belane mekî mèñ nté sese ba ye ñe sè, akal a yem ôkoan a bele, nge ki mebiang ba ye belane mo naa be sèñ ñe. Kada dokira a ne belane ngura aval mboane nfa a sèñ môt. Éde kaa naa bi yebe naa ba sèñ bia aval ézing, a ñong mekî mèè, nge ki a yebe ngura biang ézing, moan kristen a yiène dzeng naa a yem aval ba ye belane mekî mèñ. Fasghe minsili mia zu mi :

• Za dzam ma ye bo nge be vèè ma abim mekî a ñuu été, ya likh naa me taa bera wulu a ñuu dzam été ngum tam ? Ye é dzidzi wom a ye likh naa me bera yen mekî meté ane dzôm daa ye é ñuu dam, da yili naa é dzôm maa be ki « chii ôsi » ?—Deutéronome 12:23, 24.

• Nge a bo naa ba sè ma éyong te ba ñong ma mekî, be man me sôp éyong té be bera me furu a ñuu dam été nge ki aveng ayôp, ye é dzidzi wom a ye yebe naa be belane mekî mam aval té ?

A daghe ayeghle 39 atoan 3

 4. Nkanan

Kalare Nzame aa yebe ki naa é bôt be ne minlughane be kanan, a tugha fe lere naa éyong ngal ya n’nôm ba kanan, dzam té daa ve ki bo fili naa be bera lughane ya môt nfe. (1 Becorinthien 7:10, 11) Ve dzam daa, mam m’ézing me ne likh naa é bôt be ne minlughan be kanan.

• Éyong fam da tep naa da dzale mekômgha me ya nda-bôt dzéñ : Éyong fam é ne kaa kômô dzale mekômgha me ye nda bôt dzèñ nfa ya nsôn, yakekuiñ naa é nda bôt dzèñ déé bele ki fe é dzôm be ne ning a do.—1 Timothée 5:8.

•   A yit é môt mboo : Éyira alukh été é ne likh naa é môt ba yit a tem naa a ne dzimle éning dèñ nge ki a ku nkôkoan.— Begalates 5:19-21.

• A kame é môt mboo naa a taa kang Jehôva aval a kômô : Éyong môt mboo alukh été a ne kaa likh é môt mboo naa a sèhane Jehôva aval a kômô.— Bisè mintôl 5:29.

A daghe ayeghle 42 atoan 3

 5. Mefet ya bisesang

Bekristen baa ke ki mefet Jehôva a vini. Ve, kada kristen a yiène belane é dzidzi wèñ ane n’yeghlane ya Bible naa a yen nkighane a ne ñong nfa mefet meté. Yeneghan bifônane bizing.

• Nge môt ézing a dzô wô naa mbemba fet. Ô ne sia dzô fave naa, « akiba. » Nge môt té a kômô bera yem dzam afe, ô ne ñe dzô amu dzé waa dzemlé ki fet té.

• Nge ñu n’nôm nge ki ñu ngal éé se ki moan Bengaa Jehôva, a bane wa naa ô ke dzi ya avumane dèñ é tam fet ézing. Nge é dzidzi wiè a likh wô naa ô ke, ô ne tare dzô ñu n’nôm nge ki ñu ngal naa, nge mimboan mia tsinan évus n’yebe mia boban tam té, waa ye ke.

• Nge é mesa wiè a ve wô das é tam ba bo fet ézing. Ye wa yiène tep das té ? Se ki éyong ésese éde wa ye tep. Ye é mesa wiè a yen das té ane dzam ézing da larane fet ? Ye a ve wa das té naa a lere wa añep akal mbemba ésèñ wa bo ñe ?

• Nge môt ézing a ve wô das é tam ba bo fet . É môt a ve das a ne dzô naa : « Ma yem naa waa dzemlé ki fet té, ve ma kômô naa ô ñong é das ñi. » Tam ézing môt té a lere wa añep. Nfa mboo, ye dzam ézing da likh naa ô tem naa a vakh mebun muè nge ki naa a kômô naa ô dzemlé fet té ? Niène wa man fas mam meté, wa yiène kikh nge wa ye ke, nge ki faa naa waa ye ke. Éyong ésese bia ñong minkighane, bia kômô bele mbemba dzidzi ya tobe sôsôe ya Jehôva.—Bisè mintôl 23:1.

A daghe ayeghle 44 atoan 1

 6. Akoan da kôban

Bia bo édedèè nkee naa bi taa kôô é bôt bevoo ôkoan wa kôban, amu bia dzing bo. Bia yiène de bo, a bo naa bia yem naa bi bele ôkoan wa kôban nge ki naa bia tem naa bi bele ôkoan té. Bia bo mam aval té amu Bible a dzô naa : « Wa yiène dzing é bôt bevoo ane wamièn. »—Beromain 13:8-10.

Aval avé é môt a bele ôkoan wa kôban a ne lere naa a dzing é bôt bevoo ? É môt a bele ôkoan wa kôban aa yiène ki bo mam ane : a wubane bôt nge ki a ñang be memang. Aa yiène ki wokh abé nge bôt b’ézing ba top naa baa luè ki ñe menda meba amu ba kômô kame menda me-bôt meba. Kaa naa a ñong baptem nge ki bautismo, a yiène dzô nsama bemvene naa a bele ôkoan wa kôban, naa be kômane nfa ye naa ba kame é bôt bevoo ba ye fe ñong baptem nge ki bautismo môs té. Kaa naa a sum tiè dzam alukh ya môt, é môt a tem naa a va tobe é vôm a mbe bili ôkoan wa kôban, émièn a yiène ke hôpital naa a yem nge a ñong-hang ôkoan té. Éyong wa bo mam aval té, wa lere naa wa kang é tsin atsing ñi : « kada môt a taa dzeng mbeng wèñ émièn, ve, fave éwi é bôt bevoo. »—Bephilippien 2:4.

A daghe ayeghle 56 atoan 2

 7. É mam ma daghe ôkira ya bedjié ba kikh minsang

Bi ne saalé abuiñ mintiè éyong bia yem mane dzale bekalare ba larane mam ôkira—amben a ne ya moan kristen nfe. (Jérémie 32:9-12) Amben aval té, biyong bizing, bekristen be ne bele ayôm boan mintiè nfa mam me moan nge ki mam mefe. Ba yiène kôm mintiè mité avôô, a mvoa été kaa naa môt nfe a yem do.

Ve, aval avé bi ne kôm mintiè minen ane wup nge ki bibôra ? (A lang Matthieu 18:15-17.) Yésu a nga dzô é mam melal ma zu ma :

1. Dzenghane naa mia bebién mi kôm ntiè té. —A daghe éfus 15.

2. Nge daa wulu ki, dzenghe môt mboo nge ki bôt bebèñ be ye ékôan be ne éwôlô a nsisim naa be ke ya wa. —A daghe éfus 16.

3. Nge ntiè ô ngen kaa kômban, éyong té étam éde wa yiène ke yen bemvene.—A daghe éfus 17.

Éyong ése bi bele mintiè ya bobedzang, biaa yiène ki ke bo ébe bedjié ba kikh minsang, amu naa dzam té é ne ve éyôla Jehôva ya ékôan dèñ mvîn. (1 Becorinthien 6:1-8) Ve dzam daa, mam m’ézing me ne ve naa bi ke bidjié bingoman ba kikh minsang ane : éyong bia kômô vas alukh, éyong minlughan ba sunghane boan, a yaane pensión alimenticia nge ki pension alimentaire, a ke dzaa seguro nge ki assurance, a man dzimlé akum nge ki a bo testamento nge ki testament. É moan kristen a ke yen bedjié ba kikh minsang naa be kôm mam meté a mvoa été, aa vus ki atsing ya Bible.

Nge a boo ki ntié ô ne édedèè n’nen—ane a dzap môt, a dzap nge ki a tsibelé mong, a tsibelé môt, é wup ô ne n’nen, nge ki naa be va wiñ môt—tam té, é moan kristen a ke é môt mboo bedjié ba kikh minsang, aa vus ki atsing ya Bible.

A daghe ayeghle 56 atoan 3