1. Na cava eda dau vinakata kece, cava e okati kina?

NA CAVA nomu rai ke sa sega tale ni kilai iko se nanuma na yacamu e dua o kila, o dau doka tale ga? O rawa sara ga ni yalolailai. Na vuna? Nida dau vinakata ga meda taleitaki. Ia eda sega ni vinakata meda kilai ga va qori, nida vinakata me kilai na ka me baleti keda kei na veika eda sa rawata.—Tiko 11:16; Jope 31:6.

2, 3. E rawa ni cala vakacava noda rai nida vinakata meda taleitaki? (Raica na imatai ni iyaloyalo.)

² Ena so na gauna e cala na inaki ni noda vinakata eso na ka, rawa ni va tale ga qori noda vinakata meda taleitaki, ni vakavuna tiko qori noda sega ni uasivi. E rawa gona ni cala na inaki ni noda vinakata meda kilai. Na vuravura i Setani e uqeta na yalo ni via rogo kei na kilai, eda lecavi koya kina e dodonu me kilai se sokaloutaki, na Tamada vakalomalagi, na Kalou o Jiova.—Vkta. 4:11.

³ Ena gauna i Jisu, a cala na nodra rai eso na iliuliu ni lotu nira vinakata mera kilai. E vakaroti ira kina nona imuri o  Jisu: “Ni qarauni ira na vunivola nira dau via vakaraitaka wavoki nodra isulu balavu, era vinakata mera kidavaki ena vanua ni veivoli, mera dabe tale ga ena idabedabe e liu ena valenilotu kei na idabedabe dokai duadua ena gauna ni vakayakavi.” E tomana: “O ira qo ena bibi sara na kedra itotogi.” (Luke 20:46, 47) Na kena veibasai o Jisu ni vakacaucautaka na yada dravudravua, ni rairai sega ni kilai levu na nona cau lailai. (Luke 21:1-4) Kena ibalebale, e duidui sara na rai i Jisu me baleta na nona kilai e dua. Na ulutaga qo ena vukei keda me donu tiko ga noda rai, na kena e vakadonuya na Kalou.

4. O cei e bibi me kilai keda, na vuna?

⁴ O cei ga e bibi me kilai keda? E sega ni tukuni tiko eke na noda vinakata meda kilai ena veika ni vuli, buturara ni bisinisi kei na veivakamarautaki ni vuravura qo. Ia qo na kena e vakamacalataka na yapositolo o Paula: “Ni oni sa kila na Kalou, se ni sa kilai kemuni na Kalou, na cava oni lesuva tale kina na veika tawayaga, e ka wale qai vagonegonea moni via bobula kina?” (Kala. 4:9) Sa dua dina na ka dokai me ‘kilai keda na Kalou,’ na iLiuliu Cecere ni lomalagi kei na vuravura! E tu vakarau me veiwekani voleka kei keda. E tukuna e dua na vuku “ni kauaitaki keda sara ga o koya.” Ni kilai keda o Jiova meda nona itokani, e vakainaki kina noda bula.—Dauv. 12:13, 14.

5. Na cava meda cakava me kilai keda kina na Kalou?

⁵ A vakalougatataki va qori o Mosese. Ni vakamasuti Jiova me rawa ni kila vinaka na nona sala, e kaya vua o Jiova: “Au na cakava tale ga na ka o kerea qo, ni o sa nanumi e mataqu, au qai kilai iko ena yacamu.” (Lako 33:12-17) Eda rawa ni vakalougatataki tale ga va qori ena nona kilai keda vinaka o Jiova. Ia na cava meda cakava me kilai keda kina o koya? Qori ena noda lomani koya kei na noda yalataki keda vua.—Wilika 1 Korinica 8:3.

6, 7. Na cava e rawa ni vakaleqa na noda veiwekani kei Jiova?

⁶ Ena vinakati meda mareqeta tiko ga na noda veiwekani talei kei na Tamada vakalomalagi. Me vakataki ira na kai Kalatia era lotu vaKarisito, meda kua ni bobula ina “veika tawayaga, e ka wale qai vagonegonea” ni vuravura qo, okati kina noda vinakata meda rogo. (Kala. 4:9b) Era toso vinaka vakayalo na lotu vaKarisito qori ena imatai ni senitiuri me yacova ni sa kilai ira na Kalou, ia e qai kaya o Paula nira “lesuva tale” na ka tawayaga. Qo na ka e tukuna tiko o Paula: “Ni oni sa toso vinaka mai, na cava oni via lesuva kina na veika lialia, e tawayaga oni sa biuta mai?”

⁷ Vakacava, e rawa ni yacovi keda tale ga qori? Io. Nida sa mai kilai Jiova, eda vakataki Paula ena noda sega ni vinakata meda rogo tale tiko ena vuravura i Setani. (Wilika Filipai 3:7, 8.) De o vakasuka na vuli torocake, cakacaka vinaka, se rawailavo vakalevu ena caka bisinisi. O rairai kenadau ena lagasere, qiriqiri se qito, o rawa sara ga ni rogo se vutuniyau kina, ia o vakasuka kece qori. (Iper. 11:24-27) Nida vakasamataka tiko nikua na vakatulewa qori, meda kua sara ni nanuma nida sa ‘vakamaumautaka na gauna qori’! Ke va qori na noda vakasama, eda na rawa ni qara kina na veika eda sa vakadeitaka oti nira “tawayaga,  e ka wale qai vagonegonea” ni vuravura qo. *

8. Na cava meda cakava me vakadonui keda se kilai keda tiko ga o Jiova?

⁸ Na cava meda cakava meda qara tiko ga kina nona veivakadonui se nona kilai keda o Jiova, meda kua ni kilai ena vuravura qo? Me rawati qori, ena vinakati meda nanuma tiko e rua na ka bibi. Kena imatai, o Jiova e dau kilai ira ga na qaravi koya ena yalodina. (Wilika Iperiu 6:10; 11:6) E taleitaki ira yadudua na nona dauveiqaravi, e raica me “tawayalododonu” ke vakawaleni ira na yalodina vua. O Jiova e “kilai ira na nona tamata.” (2 Tim. 2:19) E “kila . . . na nodra ivakarau na yalododonu” e kila tale ga na sala me vakabulai ira kina nira vakatovolei.—Same 1:6; 2 Pita 2:9.

9. Tukuna eso na ivakaraitaki ni nona vakadonui ira na nona dauveiqaravi o Jiova.

⁹ Ena so na gauna e vakatubuqoroqoro na ka e cakava o Jiova me vakaraitaka kina ni vakadonui ira na nona dauveiqaravi. (2 Vei. 20:20, 29) Kena ivakaraitaki nona vakabulai ira ena Wasa Damudamu ni cicimuri ira tiko na mataivalu kaukaua i Fero. (Lako 14:21-30; Same 106:9-11) E guiguilecavi dredre na veika e yaco qori ni se ka ni veitalanoa tiko ga ena vanua ya ena rauta na 40 na yabaki tale e tarava. (Josua 2:9-11) E veiuqeti nida vakasamataka na nona vakaraitaka va qori o Jiova na nona loloma kei na kaukaua ni sa na ravuti keda o Koki mai Mekoki, e sa parofisaitaki oti tu! (Isik. 38:8-12) Eda na marau vakalevu ena gauna qori nida saga me kilai keda na noda Kalou, meda kua ga ni kilai e vuravura!

10. Na cava meda nanuma tiko me baleta nona kilai keda o Jiova?

¹⁰ Meda nanuma tale tiko ga na ikarua ni tikina bibi: E vakaraitaka o Jiova na nona kilai keda ena sala eda sega ni namaka. Ni vakarairai ga nodra caka vinaka eso, e tukuni vei ira ni na sega ni vakaicovitaki ira o Jiova. Na vuna? Nira sa vakaicovitaki ga ena nodra vakacaucautaki vei ira eso tale. (Wilika Maciu 6:1-5.) Ia e kaya o Jisu ni o Tamana e “raica na veika vuni” vei ira na sega ni vakacaucautaki ena nodra caka vinaka. E raica vinaka tu qori, e sauma tale ga me vaka na nodra ivalavala yadua. Ena so na gauna e dau vakatubuqoroqoro na sala e vakaicovitaki keda kina o koya. Dikeva mada eso na kena ivakaraitaki.

11. E vakaraitaka vakacava o Jiova ni kila qai vakadonuya na goneyalewa o Meri?

¹¹ Na gauna me sucu kina vakatamata na Luve ni Kalou, e digitaka o Jiova e dua na goneyalewa yalomalumalumu, o Meri, me tinana na gone qori. A tiko o Meri ena dua na koro lailai o Nasareci, yawa sara mai Jerusalemi kei na kena valenisoro totoka. (Wilika Luke 1:26-33.) Na cava e digitaki kina o Meri ena ilesilesi dokai qo? A tukuna vua na agilosi o Keperieli “sa vakadonui iko na Kalou.” E qai vakaraitaka o Meri na titobu ni nona kilaka vakayalo ena gauna e vosa kina vua na wekana o Ilisapeci. (Luke 1:46-55) Io, sa vakadikevi Meri voli o Jiova qai raica na nona yalodina, mani lesia vua na itavi dokai qo.

12, 13. E qai kilai vakacava o Jisu ena gauna e sucu kina, kei na nona kau ina valenisoro ni oti e 40 na siga?

 ¹² Ni sa vakasucumi Jisu o Meri, a sega ni via doka e dua na iliuliu rogo e Jerusalemi kei Peceliema o Jiova, me vakatakila vei ira na veika e yaco. Era rairai na agilosi vei ratou na ivakatawanisipi eratou vakatawasipi tiko e taudaku kei Peceliema. (Luke 2:8-14) Eratou mani lai veisiko sara. (Luke 2:15-17) Rau kidroataka o Meri kei Josefa na sala e rokovi kina o Jisu! Vakasamataka na duidui ni ka e cakava o Jiova ni vakatauvatani kei na Tevoro. Ni talai ratou na dauraikalokalo o Setani me ratou sikovi Jisu kei rau na nona itubutubu, era lomaleqa kece na lewe i Jerusalemi ena nona sucu. (Maciu 2:3) Na kena vakarogoi na sucu i Jisu e vakavuna mera vakamatei e levu na gone e sega sara ga nodra cala.—Maciu 2:16.

¹³ Ni oti e 40 na siga nona sucu o Jisu, e vinakati vei Meri me vakacaboisoro vei Jiova ena valenisoro e Jerusalemi, rauta ni 9 na kilomita mai Peceliema. (Luke 2:22-24) Ni salavata tiko kei Josefa o Meri kei Jisu ena nodratou ilakolako, de dua ena vaqaqa o Meri ke na vakarogoya na bete e veiqaravi tiko na itavi bibi i Jisu ena veigauna se bera mai. Io a yaco dina qori, ia e sega ni vaka na kena e namaka o Meri. A vakayagataka o Jiova e dua “na turaga yalododonu qai yalodina” o Simione kei na yada yabaki 84 o Ana, e parofita tale ga, me vakatakila ni gone qo e Mesaia se Karisito, me vaka ga sa parofisaitaki.—Luke 2:25-38.

14. E vakalougatataki Meri vakacava o Jiova?

¹⁴ Vakacava o Jiova, e vakaraitaka tiko ga ni kilai Meri ni yalodina me qaravi Luvena, me susuga vinaka tale ga? Io. E raica na Kalou me volai ena iVolatabu na ka e cakava kei na ka e tukuna. Ia a sega ni salavata kei Jisu o Meri ena tolu veimama na yabaki ni nona cakacaka vakaitalatala. De dua ni yada, e toka ga e Nasareci. E levu tale ga na ka dokai e sega ni vakadinadinataka, ia a tiko ena gauna e mate kina o Jisu. (Joni 19:26) A tiko tale ga o Meri e Jerusalemi kei ira na tisaipeli ni vo e vica na siga me Penitiko, na gauna e sovaraki kina na yalo tabu. (Caka. 1:13, 14) A rairai lumuti tale ga kei ira na tiko e kea. Qori e vakalougatataki kina me lai bula i lomalagi kei Jisu me tawamudu. E totoka dina na icovi ni nona veiqaravi ena yalodina!

15. E vakaraitaka vakacava o Jiova ni vakadonui Luvena ena gauna e tiko kina e vuravura?

¹⁵ A sega ni vinakata o Jisu mera vakarokorokotaki koya na iliuliu ni lotu se iliuliu vakapolitiki ena nona gauna. Sa na uqeti koya mada ga ni vakaraitaka o Jiova ni kilai koya ena tolu na gauna e vosa kina mai lomalagi. Ni papitaiso oti ga ena Uciwai na Joritani, e kaya o Jiova: “Qo na Luvequ lomani, au vakadonuya.” (Maciu 3:17) O Joni duadua ga na Dauveipapitaisotaki a rogoca na vosa qori. Ni vo e dua na yabaki me mate o Jisu, ratou rogoca e tolu na nona yapositolo ni tukuna o Jiova me baleti koya: “Qo na Luvequ lomani, au vakadonuya. Dou rogoci koya.” (Maciu 17:5) Kena itinitini, ni vo ga e vica na siga me mate, a vosa tale vei Luvena mai lomalagi o Jiova.—Joni 12:28.

16, 17. E vakaraitaka vakacava o Jiova ni rokovi Jisu ena dua na sala vakatubuqoroqoro?

 ¹⁶ A kila vinaka tiko o Jisu ni na mate vakaloloma, vakamaduataki, beitaki tale ga vakailasu ni vosabeca na Kalou, ia e masulaka vei Jiova me yaco ga na lomana, sega ni nona. (Maciu 26:39, 42) E ‘vosota na kaunirarawa, qai sega ni dua na ka vua me vakamaduataki’ ni sega ni vinakata me kilai e vuravura, bibi ga vua nona kilai koya o Tamana. (Iper. 12:2) E vakaraitaka vakacava o Jiova ni kilai Jisu?

¹⁷ Ni tiko e vuravura o Jisu, e vakaraitaka ni via lesu ina lagilagi a tu vua ni se tiko e yasa i Tamana mai lomalagi. (Joni 17:5) E sega vakadua ni tukuni ni vinakata eso tale na ka o Jisu. A sega ni namaka me soli vua eso tale na itavi dokai mai lomalagi. Ia na cava e qai cakava o Jiova? E vakaraitaka ni rokovi Jisu ena dua tale na sala vakatubuqoroqoro, oya ni vakaturi koya ena “itutu cecere” qai solia vua na ka e sega ni bau dua tale e rawata ena gauna ya—me dua na kabula sega ni mate rawa! * (Fpai. 2:9; 1 Tim. 6:16) E vakasakiti dina nona vakaicovitaki o Jisu ena nona yalodina!

18. Na cava ena vukei keda meda kua ni qara na veivakadonui ni vuravura qo?

¹⁸ Na cava ena vukei keda meda kua ni qara na veivakadonui ni vuravura qo? Meda nanuma vinaka tiko ni o Jiova e dau vakadonui ira qai vakaicovitaki ira ga na nona dauveiqaravi era yalodina, ena sala e tawanamaki. Eda sega tale ga ni kila na icovi tawanamaki eda na vakalougatataki kina ena gauna se bera mai. Ia nida vosota tiko na veika dredre kei na veivakatovolei, meda nanuma tiko ni vuravura qo kei na ka e kilai kina, sa takali tiko yani. (1 Joni 2:17) E “sega ni tawayalododonu” na Tamada dauloloma o Jiova, ‘me guilecava na noda cakacaka kei na loloma eda vakaraitaka ena vuku ni yacana.’ (Iper. 6:10) Io, ena vakadonui keda, ena sala eda sega sara ga ni bau vakasamataka tu ena gauna qo!