1. Na cava na rai nei Jiova me baleti ira nona dauveiqaravi?

 NA CAVA e raica o Jiova vei ira nona dauveiqaravi e vuravura? E kila vinaka nodra marau kei na nodra rarawa. (Same 37:18) Dua na ka nona marau ni raica nida qaravi koya tiko ena noda vinaka taucoko, ke da rarawa mada ga! E vinakata me vukei keda, me vakacegui keda tale ga.

2. Na cava e cakava o Jiova vei ira na ramusu na lomadra? Ena yaga vakacava vei keda na ka e cakava?

² E tukuni ena Same 147:3 ni o Jiova e “vauca na nodra mavoa” na ramusu na lomadra. Kena ibalebale o Jiova e kauaitaki ira vakayalololoma na rarawa tiko. Na cava meda cakava me yaga kina vei keda na ka e cakava o Jiova? Dikeva mada qo e dua na kena ivakaraitaki. E tiko na ka ena cakava na vuniwai me mavo kina nona mavoa e dua. Me yaga na ka e cakava, e bibi vei koya e mavoa me muria na ivakasala nei vuniwai. Eda na raica ena ulutaga qo na ka e kaya na Vosa i Jiova vei ira na rarawa tiko, eda na dikeva tale ga na sala meda muria kina nona ivakasala.

E VAKADEITAKA O JIOVA NI TIKO NA KEDA YAGA

3. Na cava era nanuma kina eso ni sega na kedra yaga?

³ Eda bula tiko e na dua na vuravura e sega kina na loloma. Ka ni rarawa nira nanuma e levu ni sega na kedra yaga. E kaya e dua na tacida o Eleni a: “Au susu ena vuvale e sega kina na loIoma. E dau voravora o Ta, e dau tukuna vei keitou na gone ni keitou sega ni yaga.” De dua  o vakataki Eleni, o dau vakalolomataki, levu na gauna o vakalewai, o sega tale ga ni lomani. Ke dina qori ena rairai dredre mo vakabauta ni lomani iko dina e dua.

4. Me vaka e tukuni ena Same 34:​18, na cava e yalataka o Jiova me cakava?

⁴ Ke ra vakalolomataki iko eso, mo nuidei ni o Jiova e lomani iko, e mareqeti iko tale ga. E voleka “vei ira sa ramusu na lomadra.” (Wilika Same 34:18.) Ke o vakila ni ‘dasila na yalomu,’ nanuma tiko ni raica o Jiova eso na ka vinaka e lomamu qai vagolei iko vua. (Joni 6:44) E tu vakarau ena gauna kece me vukei iko, ni o talei vua.

5. Na cava eda vulica ena ka e cakava o Jisu vei ira na beci tu ena gauna ya?

⁵ Eda na vulica na ivakarau ni rai nei Jiova nida dikeva na ivakaraitaki nei Jisu. Ni cakacaka vakaitalatala e vuravura, e dau kauaitaki ira na beci tu, e lomani ira tale ga. (Maciu 9:​9-12) Kena ivakaraitaki, e tara na isulu i Jisu e dua na marama e tauvimate bibi tiko qai nuitaka me na vakabulai, e mani vakacegui koya o Jisu, e vakacaucautaka tale ga nona vakabauta. (Mari. 5:​25-34) E vakatotomuria vinaka o Jisu na itovo i Tamana. (Joni 14:9) Mo nuidei gona ni mareqeti iko o Jiova, e raica nomu itovo vinaka, nomu vakabauta, kei na nomu lomani koya.

6. Na cava mo cakava ke o nanuma ni sega na kemu yaga?

⁶ Na cava mo cakava ke o nanuma ni sega na kemu yaga? Wilika eso na tikinivolatabu mo vakadeitaka ni mareqeti iko o Jiova qai vakasamataka vakatitobu. b (Same 94:19) Ke o sega ni rawata e dua  nomu isausau se o rarawa ni lailai ga na ka o rawa ni cakava, kua ni yalolailai. O Jiova e sega ni namaka vakasivia vei iko na ka. (Same 103:​13, 14) Ke dua e vakalolomataki iko ena gauna sa oti, e sega ni bale vei iko qori. Nanuma tiko ni o Jiova ena lewai ira na daucaka ca, ena vukei ira na vakaloloma. (1 Pita 3:12) E kaya o Sera, a vakalolomataki ni se gone: “Au dau kerei Jiova wasoma me vukei au meu kila na itovo vinaka e raica vei au.”

7. Ena yaga vakacava ena noda veiqaravi na veika eda sotava mai?

⁷ E rawa ni vakayagataki iko o Jiova mo vukea eso tale. E lesi iko mo cakacaka vata kei koya ena cakacaka vakaitalatala. (1 Kor 3:9) Na ituvaki dredre o sotava mai, ena rairai uqeti iko mo veikauaitaki, mo kila vinaka na kedra ituvaki eso tale. O rawa sara ga ni vukei ira. Kena ivakaraitaki o Eleni sa tukuni oti mai, a vukei ena dua na gauna, ia qo sa rawa ni vukea eso tale. E kaya: “Au dau nanuma ni sega na kequ yaga, ia e lomani au o Jiova, e vakayagataki au meu vukea eso tale.” Sa marautaka tiko ena gauna qo o Eleni nona painia tudei.

E VINAKATA O JIOVA MEDA VAKABAUTA NI SA VOSOTI KEDA

8. Na cava e tukuna vei keda o Jiova ena Aisea 1:18?

⁸ Era lomaleqataka vakalevu eso na dauveiqaravi i Jiova na nodra cala ena gauna sa oti, ya ni bera se ni oti na papitaiso. Ia meda nanuma tiko, e vakarautaka o Jiova na ivoli ni lomani keda vakalevu, e vinakata sara ga meda vakabauta na iloloma qori. E vakadeitaka o Jiova ni oti noda “veivosaki vakadodonu” c kei koya, sa guilecava vakadua noda cala. (Wilika Aisea 1:18.) Eda marau ni guilecava o Jiova na noda cala makawa! Ia e sega ni guilecava na ka vinaka eda cakava.​—Same 103:​9, 12; Iper. 6:10.

9. Na cava meda vakasamataka kina na ka eda cakava tiko ena gauna qo kei na gauna se bera mai?

⁹ Ke o lomaleqataka na veika o dau cakava ena gauna sa oti, saga nomu vinaka taucoko mo vakasamataka ga na ka o cakava tiko ena gauna qo kei na ka o rawa ni cakava ena gauna se bera mai. Dikeva mada nona ivakaraitaki na yapositolo o Paula. E rarawataka ni dau tusaqati ira vakaukaua na lotu vaKarisito ena dua na gauna sa oti, ia e kila ni sa vosoti koya o Jiova. (1 Tim. 1:​12-15) Vakacava e dau vakasamataka tiko ga nona cala makawa? E sega ni via cakava qori, me vaka ga nona sega ni vakasamataka tiko ga nona rawaka ena lotu vakaJiu. (Fpai. 3:​4-8, 13-15) Ia e gumatua o Paula ena cakacaka vakaitalatala qai vakanamata ena gauna se bera mai. Me vakataki Paula, o sega ni rawa ni veisautaka na ka sa oti. Ia o rawa ni rokovi Jiova ena ka o cakava tiko ena gauna qo qai vakasamataka na gauna totoka se bera mai e yalataka vei iko.

10. Na cava mo cakava ke vakararawataki ira eso tale na ka o cakava ena gauna sa oti?

¹⁰ O na rairai rarawataka eso na ka o cakava ena gauna sa oti e vakararawataki ira eso tale. Na cava mo cakava? Saga me vinaka tale nomuni veimaliwai,  kere veivosoti tale ga mai vu ni lomamu. (2 Kor. 7:11) Masuti Jiova me vukei ira era rarawataka na ka o cakava. Ena rawa ni vukei iko kei ira qori moni vosota, moni vakila tale na vakacegu.

11. Na cava eda vulica ena ivakaraitaki ni parofita o Jona? (Raica tale ga na iyaloyalo ena .)

¹¹ Mo vuli ena nomu cala makawa qai tu vakarau me vakayagataki iko o Jiova ena sala e vinakata. Dikeva mada na ivakaraitaki ni parofita o Jona. E vakaroti koya na Kalou me lako i Ninive ia e qai dro, e vunauci Jona o Jiova mani vuli mai na nona cala. (Jona 1:​1-4, 15-17; 2:​7-10) A sega ni oca o Jiova me vakavulici Jona. E lesi koya tale me lako i Ninive, ena gauna qo sa totolo ni talairawarawa o Jona. A sega ni vakasamataka tiko ga nona cala makawa me tarova nona cakava na ka e vinakata o Jiova.​—Jona 3:​1-3.

E VAKACEGUI KEDA O JIOVA NI VAKAYAGATAKA NONA YALO TABU

12. Nida sotava na ituvaki mosimosi, ena vukei keda vakacava o Jiova meda vakila na vakacegu? (Filipai 4:​6, 7)

¹² E vakayagataka o Jiova nona yalo tabu me vakacegui keda ni mosimosi na ka eda sotava. Dikeva mada nodrau ivakaraitaki o Ron kei Carol. Rau rarawataka ni vakamatei koya ga na luvedrau tagane. Rau kaya: “E levu na ituvaki dredre keirau sotava mai, ia na kena qo e mosimosi sara. Levu na gauna ni keirau sega ni moce rawa, keirau dau masuti Jiova, keirau vakila sara ga na vakacegu e tukuni ena Filipai 4:​6, 7.” (Wilika.) Ke o vosota tiko na ituvaki mosimosi, talaucaka wasoma vei Jiova na lomamu ena kena levu ga o vinakata. (Same 86:3; 88:1) Kerea wasoma vei Jiova nona yalo tabu. Ena vukei iko.​—Luke 11:​9-13.

13. Sala cava ena vukei keda kina na yalo tabu meda qaravi Jiova tiko ga ena yalodina? (Efeso 3:16)

¹³ Vakacava e bau vakamalumalumutaki iko e dua na ituvaki dredre? Ena rawa ni vakaukauataki iko na yalo tabu mo qaravi Jiova tiko ga ena yalodina. (Wilika Efeso 3:16.) Dikeva mada na ivakaraitaki ni tacida yalewa o Flora. Rau veiqaravi vakadaukaulotu kei watina, e qai tawayalodina o watina, rau mani sere. E kaya: “E vakamalumalumutaki au sara ga noqu rarawataka na nona sega ni yalodina. Au kerea vei Jiova nona yalo tabu meu rawa ni vosota tiko ga. Ni se qai tekivu e dredre sara ga meu vosota, ia e vakacegui au o Jiova meu rawa ni vosota tiko ga.” E kila o Flora ni a vukei koya o Jiova me nuidei, ena vukei koya tiko ga ena ka dredre kece e sotava. E kuria: “E yaga sara ga vei au na ka e tukuni ena Same 119:32: ‘Au na gumatua ni muria na nomuni ivunau ni oni sa vakalevutaka na lomaqu meu kila.’”

14. Na cava mo cakava me sobuti iko kina na yalo tabu?

¹⁴ Na cava mo cakava ni o sa kerea oti na yalo tabu? Cakava na ka ena sobuti iko kina na yalo tabu, me vaka nomu tiko ena soqoni kei na cakacaka vakaitalatala. Wilika e veisiga na Vosa ni Kalou mo rawa ni vakasamataka vakatitobu na rai nei Jiova. (Fpai. 4:​8, 9) Ni o wiliwili tiko, vakasamataka eso na ivakaraitaki vakaivolatabu era sotava tale ga na ituvaki dredre qai vakasamataka vakatitobu na sala e vukei ira kina o Jiova mera vosota. Kena ivakaraitaki o Sera sa tukuni oti mai, e levu na ituvaki  dredre e sotava. E kaya: “E uqeti au na ivakaraitaki i Josefa. E sega ni vakamalumalumutaka nona veiwekani kei Jiova na ituvaki dredre kei na veika ca e sotava.”​—Vkte. 39:​21-23.

O JIOVA E VAKAYAGATAKI IRA NA TACIDA MERA VAKACEGUI KEDA

15. O cei e rawa ni vakacegui keda? Era na vukei keda vakacava? (Raica tale ga na iyaloyalo.)

¹⁵ Nida rarawa tiko e rawa nira ‘vakacegui keda vakalevu’ na mataveitacini. (Kolo. 4:11) Dua na sala e vakaraitaka kina o Jiova nona lomani keda, ya ni vakayagataki ira na tacida. Kena ivakaraitaki, rawa nira vakacegui keda nira vakarogoci keda vinaka, se tokoni keda ena nodra tiko mada ga. Rawa nira wilika e dua na tikinivolatabu se masu vata kei keda. d (Roma 15:4) Eso na gauna, rawa nira vukei keda meda nanuma tiko na rai i Jiova, qori ena uqeti keda meda vosota tiko ga. Rawa tale ga nira vukei keda ena so na ka me vaka na vakasaqa ena gauna eda rarawa tiko kina.

16. Na cava meda cakava me rawa nida vukei kina?

¹⁶ Meda vukei ena vinakati meda kere veivuke. Era lomani keda na tacida, era via vukei keda. (Vkai. 17:17) Ia era na rairai sega ni kila na lomada se na ka eda  gadreva. (Vkai. 14:10) Ke o rarawa tiko, yalorawarawa mo tukuna na lomamu vei ira na nomu itokani matua. Tukuna vei ira na ka mera vukei iko kina. O na rairai digia mo talaucaka na lomamu vua e dua se rua na qase ni ivavakoso dou veivolekati. Eso na tacida yalewa e rawarawa mera vosa vua e dua tale na tacida yalewa matua.

17. Na cava eso na ka ena vakadredretaka nomu vakayaloqaqataki? Cava mo cakava?

¹⁷ Qarauna mo kua ni via tu taudua ga. Eso na gauna, ena levu ni nomu rarawa o na sega sara ga ni via veimaliwai. Na vuna? Era na rairai sega ni kila vinaka na tacida na kemu ituvaki, se veicalati na ka era tukuna. (Jeme. 3:2) Me kua ni tarova qori na nodra via vakayaloqaqataki iko. Kena ivakaraitaki, e dau lomabibi e dua na qase ni ivavakoso o Gavin, e kaya: “Na iotioti sara ga ni ka au via cakava, meu veimaliwai kei ira na mataveitacini.” Ia e sasaga tiko ga o Gavin mani yaga nona veimaliwai kei ira na mataveitacini. E kaya e dua na tacida o Amy: “Ena veika au sotava ena gauna sa oti, e dredre kina meu nuitaka e dua. Ia au qai vulica meu lomani ira na mataveitacini meu nuitaki ira tale ga me vaka e cakava o Jiova. Au kila ni na marau kina o Jiova, au na marau tale ga.”

ME VAKACEGUI IKO NA YALAYALA I JIOVA ME VEIVAKABULAI

18. Na cava eda rawa ni vakanamata tu kina ena gauna se bera mai? Cava meda cakava ena gauna qo?

¹⁸ Meda nuidei nida vakanamata ena gauna se bera mai, ni sa vakarau vakaotia vakadua o Jiova na mosi kei na rarawa. (Vkta. 21:​3, 4) Ena gauna ya na ka mosimosi kece ena ‘sega ni tiko e lomada.’ (Aisea. 65:17) Me vaka eda sa raica mai, ena gauna qo o Jiova e ‘vauca tiko na noda mavoa.’ Meda vakayagataka vinaka gona na isolisoli e vakarautaka ena yalololoma o Jiova me vakacegui keda. Kua vakadua ni vakatitiqataka ni “kauaitaki [iko] o koya.”​—1 Pita 5:7.