“E LEVU na ka au rawa ni vorata, ia na veitemaki sa bau wadrega.” Na ivosavosa qori e vakaraitaka na nodra rai o ira era dau taleitaka na veitemaki. Ia eso era raica na veitemaki me meca era vinakata sara ga mera valuta. Na cava mada o na cakava? Ke o temaki, o na vakamalumalumu se vorata?

E sega ni veitemaki kece e veivakaleqai. Kena ivakaraitaki, nomu kania lo eso tale na bisikete kamikamica ena sega ni vakaleqa nomu bula. Ia na nomu vakamalumalumu ena so na veitemaki—vakabibi na kena ena lai tini ena veiyacovi vakasisila o na rarawa ga kina vakalevu. E vakarota na iVolatabu: ‘O koya e veibutakoci e yalowai, e vakaleqai koya ga.’—Vosa Vakaibalebale 6:32, 33.

Na cava mo cakava ke o temaki ena ivalavala dukadukali? E tukuna na iVolatabu: “E loma ni Kalou moni vakasavasavataki kemuni, ya moni vakatabui kemuni mai na veidauci; moni kila yadua na sala moni lewa kina na yagomuni, me savasava qai dokai.” (1 Cesalonaika 4:3, 4) Na cava ena vukei iko mo dei ni o temaki? Raica mada e tolu na sala.

Ena uqeta na gagadre ca ke da vakaraica tiko ga na iyaloyalo se itaba veivagarogaroi. Me vakadeitaka o Jisu ni veisemati na ka e raici kei na gagadre, e veivakasalataki kina: “O koya e vakaraica tiko ga na yalewa ena nona garosa, e sa veibutakoci oti kei na yalewa ya e lomana.” Ni vakayagataka e dua na ivakarau ni vosa e vakalevutaki kina na ka, e kaya: “Ke  vakacalai iko tiko na matamu imatau, leuta, kolotaka laivi.” (Maciu 5:28, 29) Na cava eda vulica kina? Meda vorata na veitemaki, meda dau yavala totolo meda kua ni raica tiko ga na iyaloyalo se itaba veivagarogaroi.

Kena ivakaraitaki: O rawa ni raica vakadede na rarama ni matanisiga? Sega! O na rai tani se daramaka na matailoilo me taqomaka na matamu. Ke o raica tale ga vakasauri na ka veivagarogaroi—ena ivola, iyaloyalo se o raica sara tu ga na kena vakayacori—rai tani vakatotolo. Taqomaka nomu vakasama me kua ni vakadukadukalitaki. E tukuna o Juan a bobula tu ena sara iyaloyalo vakasisila: “E dau kaukaua na gagadre meu vakaraica tiko ga e dua na yalewa rairai totoka. Ia au saga vakaukaua meu rai tani, au kaya lo tale ga: ‘Masuti Jiova! Masu sara ga ena gauna qo!’ Niu masu oti, e seavu sara ga na gagadre qori.”—Maciu 6:9, 13; 1 Korinica 10:13.

Vakasamataka tale ga na ka e kaya na turaga yalodina o Jope: “Au sa ia oti na veiyalayalati kei na mataqu; me’u qai via nanuma vakacava e dua na goneyalewa?” (Jope 31:1) Vakacava mo cakava tale ga qori?

Tovolea qo: Ke o raica vakasauri na itaba se iyaloyalo veivagarogaroi, rai tani vakatotolo. Vakatotomuria na dauvola iVolatabu a masuta: “Mo ni tarova na mataqu me’u kakua ni raica na ka lasu.”—Same 119:37.

Nida ivalavala ca, ena basika ena so na gauna na gagadre ca. E vakamacalataka na iVolatabu: “E vakatovolei na tamata yadua ni bacani koya qai siwati koya na nona gagadre ca. Ni sa matua na nona gagadre ca, sa qai vakasucuma na nona ivalavala ca; ni sa votu na nona ivalavala ca, qo ena vakavuna nona mate.” (Jemesa 1:14, 15) Na cava mo cakava mo kua kina ni sotava e dua na ituvaki ena dredre mo drotaka?

Ni basika na gagadre ca, e vakatau sara ga vei iko na ka mo cakava. Valuta na gagadre qori. Kauta laivi mai na nomu vakasama, kua ni vakasamataka tiko ga na ka dukadukali. E tukuna o Troy, e dau sara iyaloyalo vakasisila ena internet: “Au saga meu kauta laivi na vakasama ca ena noqu vakasamataka ga na veika  vinaka. E sega ni rawarawa, levu na gauna au sikalutu tale. Ia ni toso na gauna au sa lewa vinaka na ka au dau vakasamataka.” E nanuma lesu e dua na marama o Elsa na nona sasaga me valuta na veitemaki ena ivalavala dukadukali ni se itabagone, “Na noqu dau masu vei Jiova kei na noqu vakaogai au ena cakacaka vinaka, au vorata rawa kina na vakanananu ca.”

Tovolea qo: Ke basika na vakanananu ca, kauta laivi ena gauna totolo duadua qai masu. Mo vorata na vakanananu ca ena nomu vakananuma “na ka kece ga e dina, na ka kece ga e bibi, na ka kece ga e dodonu, na ka kece ga e savasava, na ka kece ga e uqeta na veilomani, na ka kece ga e rogo vinaka, na ka kece ga e kilikili, kei na ka kece ga e ganita me vakacaucautaki.”—Filipai 4:8.

Ni sa tiko na gagadre qai basika na veivakatovolei o rawa ni vakaceguya sara ga kina na gagadre qori, e rawarawa sara me yaco na leqa. (Vosa Vakaibalebale 7:6-23) Na cava mo cakava mo kua kina ni rawai?

E veiganiti na ivakasala vakaivolatabu: “O koya sa yalomatua sa kunea na ca, ka sa vunitaki koya: Ia ko ira sa sega ni vuku era sa lako tu yani, a ra sa kunea na rarawa.” (Vosa Vakaibalebale 22:3) Mo qaqarauni gona. Vakasamataka na ituvaki e rawa ni vakavuna na leqa qai yawaka sara. (Vosa Vakaibalebale 7:25) E kaya o Filipe a valuta rawa nona bobula ena iyaloyalo vakasisila: “Au biuta na neitou kompiuta ena vanua e laurai levu, qai biuta kina na porokaramu e rawa ni tarova na ka ena veivakaleqai. Au sega tale ga ni vakayagataka na internet keu tiko taudua.” E kaya tale ga o Troy sa cavuti oti mai: “Au sega ni sarava na iyaloyalo veivagarogaroi, au sega tale ga ni veimaliwai kei ira era dau talanoataka na veiyacovi vakasisila. Au sega ni via cakava e dua na ka e rawa ni vakaleqai au.”

Tovolea qo: Vakasamataka vinaka nomu malumalumu qai lalawataka mo yawaka na ituvaki e rawa ni o temaki kina.—Maciu 6:13.

Vakacava ke o sasaga ena nomu vinaka kece, ia o rawai ena veitemaki? Kua ni yalolailai, sasaga tiko ga. E kaya na iVolatabu: “Ni sa bale vakavitu na tamata yalododonu, ia sa na tu cake tale.” (Vosa Vakaibalebale 24:16) Io, e uqeti keda na Tamada vakalomalagi meda “tu cake.” O na ciqoma na nona veivuke vakayalololoma? Me kua sara ni cegu nomu masu vua. Vakataudeitaka nomu vakabauta ena nomu vulica na nona Vosa. Nakita dei mo kua ni calata na soqoni vaKarisito. Me vakayaloqaqataki iko na nona yalayala na Kalou: “Ka’u na vakaukauwataki iko; io, ka’u na vukei iko.”—Aisea 41:10.

E tukuna o Cody e cavuti ena itekivu ni ulutaga: “Dua na ka noqu sasaga meu valuta noqu dau sara iyaloyalo vakasisila. Levu na gauna au sikalutu tale, ia au valuta rawa ena veivuke ni Kalou.” E tukuna tale ga o Dylan sa cavuti oti mai: “A rawarawa sara meu veiyacovi kei na noqu itokani vakacakacaka. Ia au dei qai tukuna vua ‘Sega!’ E vakavu marau dina na lewaeloma e savasava. E bibi sara na noqu kila ni vakamarautaki Jiova na ka au cakava.”

Ni o dei qai vorata na veitemaki, mo nuidei ni o sa vakamarautaka na Kalou!—Vosa Vakaibalebale 27:11.