Ès to té savé sa ?
Kisa ki rivé Niniv apré lépòk Jonas ?
BÒ D’ lannen 670 anvan nou lépòk, Asiri-a té divini pi gran rwayonm-an asou tout latè-a. Dapré sa British Museum-an ka di asou so sit Entèrnèt a, « i té k’alé dipi Chip, a lwès, jik an Iran, a lès. É pannan plizyèr lannen, menm Léjip té annan l’. » So kapital Niniv, té sa pi gran vil-a asou tout latè-a. I té gen bèl batiman, bèl jarden, gran palè ké gran bibliyotèk. Dapré sa ki marké asou mir ansyen vil Niniv, rwa Asirbanipal, kou ròt rwa Asiryen-yan, té bay so kò sa tit-a « rwa monn-an ». Lò i té ka dirijé, yé té ké di ki pyès moun pa té ké pouvé pran ni Asiri-a, ni Niniv.
Pourtan, lò Asiri-a té pi pwisan, Sofoni, profèt Jéova-a anonsé : « [Jéova] ké krazé Asiri-a. I ké krazé Niniv, i ké fè l’ vin sèk kou roun dézèr. » Anplis di sa, Naoum, profèt Jéova-a anonsé : « Vòlò bagaj ki fèt an arjan ! Vòlò lò-a ! [...] Vil-a vid, pa gen pyès moun ankò, yé krazé l’ nèt ! » « Tout sa ki ké wè to ké pran kouri lwen di to é yé ké di : “Yé nétwayé Niniv !” » (Soph. 2:13 ; Nah. 2:9, 10 ; 3:7). Lò yé tandé sa profési-a, pitèt moun-yan doumandé yé kò : « Ès sa posib ? Kimoun ki té ké pouvé pran Asiri-a ? Roun péyi ki fò konsa ? » Yé té divèt krè ki a pa té roun bagaj ki té pouvé rivé.
Magré sa, sa yé pa té ka pansé ki té ké rivé byen rivé ! Roun ti moman anvan lannen 600 anvan nou lépòk, Babilonyen-yan ké Mèd-ya pran Asiri-a. Pou fini, pyès moun pa té ka rété Niniv ankò é moun-yan jis bliyé sa vil-a nèt ! Dapré sa Metropolitan Museum of Art a Nouyòrk ka di annan roun liv b, vil Niniv-a té kouvri anba latè é a Labib-a rounso ki té ka palé di sa vil-a. Biblical Archaeology Society Online Archive c ka di : « Pésonn pa té menm savé si gran kapital Asiri-a té vréman èkzisté ». Mé apré sa, an 1845, Austen Henry Layard, roun èspésyalis, koumansé fouyé koté Niniv té fika anvan. Sa i trouvé montré ki a pa ti bèl sa vil tan-lontan-an té bèl.
Kou profési-a asou Niniv byen réyalizé, sa ka fè nou ankò plis sir ki profési Labib-a ki ka palé di lafen di pwisans politik-ya ki la jòdla ké fèt osi (Dan. 2:44 ; Rév. 19:15, 19-21).