Nakoni kanoana

Kiiba nakoni kanoana

RONGORONGORA RIMOA

“E Karokoi Ngkami Iehova i Buranti Ibukin Reiakinan te Koaua”

“E Karokoi Ngkami Iehova i Buranti Ibukin Reiakinan te Koaua”

NGKE tebwi tabun ana ririki Antoine Skalecki, ao iai ana aoti ae uarereke are e raoraonna n taai nako. A uotii kooro man te tabo are kenaki ae 1,600 te buti rietana (500 te mita) mai aantano, rinanoni kawaina aika aki rangi n oota. E ikoaki taman Antoine ngke e umunako te tabo are kenaki, ao a akea aia aanga ana utu ma a riai ni kanakoa Antoine bwa e na mwakuri iai ruaiwa te aoa n te bongina. N te tai teuana, ao e a kuri ni mate Antoine ngke e umunako te tabo are kenaki.

Bwaai ni mwakuri ake a kabonganai taani keni kooro mai Poland, ao te tabo are mwakuri iai Antoine Skalecki, i Dechy i rarikin Sin-le-Noble

Antoine bon temanna mai buakoia ataei ake a bungiaki i Buranti, n 1920 tabun ao 1930 tabun irouia aia karo aika kaain Poland. A kangaa ni maeka kaaini Poland i Buranti? Ngke e kaokaki inaomatan Poland imwin te Moan Buaka Are Kabutaa Aonnaba, e a riki te kangaanga ae korakora man rikirakeni mwaitin ana botannaomata. N te itera are teuana, a mate mirion ma mirion mwaane mai Buranti n te buaka, ao a rangi ni kainnanoaki taani keni kooro. Ngaia are, n Tebetembwa 1919, e a tiainaa te boraraoi te tautaeka ni Buranti ma Poland ibukini kariaiakan te rin n te aba. N 1931, e a roko mwaitiia kaaini Poland n 507,800 i aoni Buranti, ae angiina a maeka n aonona ake a kenaki i meang.

A uotii aia katei ma aia koaua n aia Aaro, taani maeka aika kaaini Poland aika mwakuri korakora aikai. E ururing rikaaki Antoine are ai 90 ngkai ana ririki: “E taekina kakawakin te Baibara tibuu ae Joseph, bwa e a kaman reiakinaki iroun tamana.” Ni katoa Taabati, a bwaini aia kunnikai n taromauri utu aika taani keni kooro mai Poland, n aron ae a kakaraoia rimoa i abaia ao a ribaa aroia anne tabeman kaaini Buranti ake a aki taua te Aro.

A moani kaitiboo angiina kaain Poland ake a maeka i Nord-Pas-de-Calais ma Taan Reirei n te Baibara, ake a ingainga n uarongorongo n te aono anne man 1904. N 1915, e a boreetiaki Te Taua-n-Tantani n te taetae ni Poland ni katoa namwakaina, ao n 1925 e a kona n reke The Golden Age (ae te Awake! ngkai) n te taetae naba anne. A bati utu ake a anaaki nanoia ni maekatin aikai ake a boto man te Baibara, n ikotaki naba ma te boki ae The Harp of God n te taetae ni Poland.

A ongo taekaia Taan Reirei n te Baibara ana utu Antoine mairoun ai tamana, are e moani kaea te botaki n taromauri n 1924. N te ririki naba anne i Bruay-en-Artois, a karaoa aia moan runga Taan Reirei n te Baibara n te taetae ni Poland. Tabeua te wiki imwina n te kaawa naba anne, e a tewea te botaki ibukia aomata nako Joseph F Rutherford, are te tia tei ibukini kautun ara botaki ni katobibia te aonnaba, ike a roko iai 2,000 aomata. N noran te mwaiti ae bubura aei, are angiina boni kaaini Poland, e taku Brother Rutherford nakoia: “E karokoi ngkami Iehova i Buranti ibukin reiakinan te koaua. Kam riai ngkai ma natimi, ni buokiia kaaini Buranti! E riai ni kabatiaaki waakinan te mwakuri n uarongorongo, ao e na karekeia taan uarongorongo ibukin anne Iehova.”

Ao e boni karaoa anne Iehova! A mwakuri korakora n uarongorongo Kristian aika kaaini Poland aikai, n aroia naba n taabo ni keniken! Ni koauana, a okira abaia tabeman mai buakoia, n tibwaa nako te koaua ae kakawaki are e reke irouia. Teofil Piaskowski, Szczepan Kosiak ao Jan Zabuda, boni naakai naba ake a kitana Buranti n tibwaa te rongorongo ae raoiroi n aono aika bubura i Poland.

Ma a teimatoa n tiku i Buranti tabeman taan tataekina te rongorongo ae raoiroi ake a kabongana te taetae ni Poland, n ingainga ni kaai n uarongorongo ma tariia ao mwaneia ake kaaini Buranti. N te runga ibukia taari ni kabane are karaoaki i Sin-le-Noble n 1926, a kaea te reirei n te taetae ni Poland 1,000 aomata, ao 300 n te taetae ni Buranti. E ribootinaki aei n te 1929 Yearbook: “N te ririki anne, a katabui maiuia ao a bwabetitoaki 332 Kristian mai Poland man Aaro nako.” Imwain te Kauoua ni Buaka Are Kabutaa Aonnaba, mai buakon ekaretia aika 84 i Buranti, 32 mai iai a kabongana te taetae ni Poland.

I aoni kawaia ni kaea te bwabwaro i Buranti, taari n te onimaki aika kaaini Poland. E mwakoro “Ana Tia kakoaua Iehova” i aoni baoia

N 1947, a bati Ana Tia Kakoaua Iehova ake a butimwaea ana kakao te tautaeka ni Poland, ibukin okirani Poland. E ngae ngke a nako, ma e noraki uaan aia mwakuri ma taaria ake kaain Buranti, bwa 10 te katebubua rikirakeni mwaitiia taan tataekina te Tautaeka n Uea n te ririki anne. E taorimwiaki anne n te rikirake ae 20, 23 ao 40 te katebubua n 1948 nakon 1950! A moan rineaki mataniwi n te aono man te aobiti n tararua i Buranti, ibukini kataneiaakia taan uarongorongo aika boou aikai. Mai buakoia niman ake a rineaki, aman kaaini Poland, ao temanna mai buakoia bon Antoine Skalecki.

A teimatoa angia Ana Tia Kakoaua Iehova i aoni Buranti, ni kabongana aran aia utu ni Poland, ake a mwakuri korakora n taabo ni keni kooro ao n te uarongorongo. Ni boong aikai, a rangi ni bati ake a roko ni maeka i Buranti ake a reiakina te koaua. E ngae ngkana a okiri oin abaia ke a maeka n aia tabo ae boou taan tataekina te rongorongo ae raoiroi man aaba tabeua, ma a ingainga ni kakairi irouia taan tataekina te Tautaeka n Uea n aroia taaria rimoa mai Poland.—Rongorongora rimoa i Buranti.