1, 2. ¿Maʼerãpa Samuel ombyaty umi Israelguápe, ha mbaʼérepa tekotevẽ oñarrepenti hikuái?

 SAMUEL ningo peteĩ kuimbaʼe iñeʼẽrendúva Ñandejárape ha heta áñorema oservi chupe proféta ha huésramo. Peteĩ díape, heʼi umi Israelguápe oñembyatypaite hag̃ua Guilgálpe. Upéva oiko mayo térã júniorupi, pe kalendário koʼag̃aguápe, upérõ oñepyrũma pe séka tiémpo ha umi trígo oĩmbaitéma ojesega hag̃ua. Upeichaháguinte, umi hénte okirirĩmbaite ha Samuel opensa mbaʼépa heʼíta ikatu hag̃uáicha opoko hesekuéra umi mbaʼe heʼíva.

² Umi isrraelíta ojerure kuri oñemoĩ hag̃ua peteĩ rréi ogoverna vaʼerã chupekuéra, péro ndohechakuaái hikuái ivaietereiha upe ojapóva. Ojerurévo peteĩ rréi, haʼekuéra ohechauka ndorrespetaiha Jehovápe ni iprofétape. Umi Israelgua ningo Jehovápe voi omboyke hína ojapóvo upéicha. ¿Mbaʼéichapa Samuel oipytyvõta chupekuéra ohechakuaa hag̃ua ojavy hague ha oñarrepenti hag̃ua?

3, 4. a) ¿Mbaʼérepa Samuel imanduʼa umi mbaʼe ohasa vaʼekuére imitãrusúpe? b) ¿Mbaʼérepa tuicha ñanepytyvõta Samuel ehémplo?

³ Samuel koʼág̃a heʼi umi héntepe: ‘Chetujáma ha che akãrague morotĩmbáma. [...] Che pomoakã che mitãrusu guive ko ára kóva peve’ (1 Sam. 11:14, 15; 12:2). Samuel itujáma ha heta mbaʼéma ohasa, upévare omerese ojerrespeta ha oñehendu chupe. Péro ijedáramo jepe, haʼe imanduʼapaite gueteri umi mbaʼe ohasa vaʼekuére imitãrusúpe ha oikuaa odesidi porã rupi upe tiémpope, osegiha iñeʼẽrendu Ñandejárape ha ojerovia mbarete hese.

⁴ Samuel tekotevẽ vaʼekue oñeñangareko ha omombarete ijerovia ani hag̃ua ova hese umi hénte naiñeʼẽrendúi ha iñañaitéva lája. Ñande avei jaiko peteĩ múndo ikyʼa ha ndoikuaaséivape  mbaʼeve Ñandejáragui ha ijetuʼu ñandéve jajerovia mbarete hag̃ua (elee Lucas 18:8). Jahechamína mbaʼépa Samuel ojapo rakaʼe imitã guive ha mbaʼéichapa ikatu jasegi iñehémplo.

5, 6. ¿Mbaʼérepa Samuel idiferénte umi ótro mitãgui, ha mbaʼéichapa ituvakuéra oikuaa oñeñangareko porãtaha hese?

⁵ Samuel ningo idiferénte vaʼekue umi ótro mitãgui. Haʼe opoʼo riremínte, ha orekópe tres áño rasami, oñepyrũma oservi Jehová tavernákulope, Silópe, opytáva 30 kilómetro rasa ituvakuéra oikohágui (Ramá). Ana ha Elqaná opromete vaʼekue Jehovápe omeʼẽtaha Samuélpe oservi hag̃ua chupe nasaréoramo, oikove aja pukukue. a ¿Mbaʼérepa Ana ha Elqaná oheja Samuélpe mombyryete hógagui? ¿Ndohayhúi mbaʼe piko chupe hikuái?

⁶ Ndahaʼeiete katu upéicha. Haʼekuéra oikuaa oñeñatende porãtaha Samuel rehe Silópe. Haʼe ombaʼapo vaʼekue Elí ndive, ha upe saserdóte guasu katuete oñangareko porãne raʼe hese. Avei oĩ heta kuña oipytyvõva pe tavernákulope, ha ikatu vaʼerã oñangareko avei Samuel rehe (Éx. 38:8; Juec. 11:34-40).

7, 8. a) ¿Mbaʼéichapa káda áño omokyreʼỹ Samuélpe isy ha itúva? b) ¿Mbaʼépa ikatu oaprende tuvakuéra Ana ha Elqanágui?

⁷ Avei Ana ha Elqaná arakaʼeve ndahesaráiri Samuélgui, haʼe ningo pe ifamília ypykue ohayhuetéva. Ana ojerure vaʼekue Jehovápe omeʼẽmínte hag̃ua chupe peteĩ mitãkuimbaʼe ha opromete ohejataha oservi chupe tavernákulope oikove aja pukukue. Upéicha rupi onase vaʼekue Samuel. Káda áño Ana oho ovisita imembýpe ha ogueraha chupe ijaorã haʼe voi ojapo vaʼekue, oiporu hag̃ua pe tavernákulope. Katuete Samuel vyʼápe ohaʼarõ káda áño ituvakuérape. Ana ha Elqaná oho jave Silópe, siémpre oñemoñeʼẽ, oipytyvõ ha omokyreʼỹ Samuélpe omombaʼe hag̃ua pe priviléhio orekóva oservívo Jehovápe upe lugárpe.

⁸ Upéva ñanemboʼe ñandéve peteĩ mbaʼe iñimportánteva.  Tuvakuéra ningo sapyʼánte ojepyʼapyve omoĩ hag̃ua ifamíliape hemikotevẽ, oipytyvõ rangue chupekuéra oikuaave hag̃ua Jehovápe. Péro Ana ha Elqaná ohechauka iñimportanteveha chupekuéra g̃uarã oipytyvõ ifamíliape oñemoag̃ui hag̃ua Jehováre. Upéva tuicha oipytyvõ Samuélpe omotenonde hag̃ua Jehová servísio (elee Proverbios 22:6).

9, 10. a) ¿Mbaʼéichapa rakaʼe pe tavernákulo, ha omombaʼépa Samuel upe lugár? (Ehecha avei pe nóta.) b) ¿Mbaʼe mbaʼépa ojapo vaʼekue Samuel pe tavernákulope, ha mbaʼéichapa umi mitãrusu ikatu osegi iñehémplo?

⁹ Oiméne okakuaavévo ohóvo, Samuel osẽ jepi oguata umi sérro oĩvare Silópe. Pe sérro ári guive ohecha umi puévlo oĩva ijerére ha omaña mombyry guive Jehová tavernákulo rehe, ha ovyʼaiterei oservi haguére chupe upépe. Upérõ ojapóma 400 áñorupi Moisés omoakã hague ojejapo hag̃ua pe tavernákulo. Upe tiémpope, upe lugár añoite ojeporu vaʼekue oñemombaʼeguasu hag̃ua Jehovápe. b

¹⁰ Samuel omombaʼeterei umi tembiapo ojapóva pe tavernákulope. La Biblia omombeʼu “Samuel imitã guive ombaʼapo hague Ñandejárape g̃uarã ha oiporu peteĩ Efod ojejapóva línogui” (1 Sam. 2:18, NM). Haʼe oiporúvo pe Efod, térã peteĩ ao sensillomi delantál joguaha, upéva ohechauka oipytyvõ hague umi saserdótepe. Haʼe ndoúiramo jepe umi saserdóte familiarégui, ombaʼapo pe tavernákulope. Por ehémplo, pyharevekue oavri pe tavernákulo korapy rokẽ ha oipytyvõ Elípe, haʼe ningo ijedáma upérõ. Samuel ovyʼa oservi haguére Jehová rógape, péro upépe oiko peteĩ mbaʼe oipyʼapyetereíva chupe. ¿Mbaʼépa hína upéva?

11, 12. a) ¿Mbaʼépa heʼi la Biblia Hofní ha Finehás rehe? b) ¿Mbaʼe ivaívapa ojapo Hofní ha Finehás pe tavernákulope? (Ehecha avei pe nóta.)

¹¹ Imitã guive Samuel ohecha ojejapoha heta mbaʼe vai ha inhustísia pe tavernákulope. La Biblia heʼi Elí raʼykuéra, Hofní ha Finehás, ‘ndovaleiha mbaʼeverã; nomombaʼéi  hikuái Jehovápe’ (1 Sam. 2:12, NM). Haʼekuéra “ndovaléi mbaʼeverã”, ndorrespetáigui Jehovápe térã “nomombaʼéigui” chupe. Nokumplíri hikuái Ñandejára ojeruréva chuguikuéra ha upéicha rupi ojapo umi mbaʼe ivai vaivéva.

¹² Ñandejára Léi heʼi mbaʼépa ojapo vaʼerã umi saserdóte ha mbaʼéichapa oikuaveʼẽ vaʼerã hikuái umi sakrifísio tavernákulope. Upéva iñimportanteterei ojerrespeta, ¿mbaʼérepa? Umi sakrifísio rupive ningo Jehová operdonáta umi héntepe hembiapo vaikue. Ha upéicha haʼe ohechátama chupekuéra hekopotĩvaramo ha ikatúta ogia ha ovendesi chupekuéra. Péro Hofní ha Finehás ndojapoporãigui hembiapo, umi ótro saserdóte nomombaʼevéima avei umi sakrifísio. c

13, 14. a) ¿Mbaʼéichapa oñeñandu umi hénte ohechávo umi mbaʼe vai ojejapóva pe tavernákulope? b) ¿Mbaʼérepa jaʼekuaa Elí ndojapói hague umi mbaʼe oñehaʼarõva peteĩ saserdóte guasu ha peteĩ túvagui?

¹³ Epensamíntena mbaʼéichapa oiméne Samuel oñeñandu ohechávo umi mbaʼe vai ojejapóva Jehová rógape ha avave noñehaʼãi osolusiona. Haʼe ohecha avei mbaʼéichapa heta tapicha imboriahúva, ohasa asýva ha iñumíldeva, oho anga pe tavernákulope konsuélo rekávo ha omombarete hag̃ua ijerovia, ha upéva rangue oñedesanima ha itĩndy osẽ hikuái upégui. Ivaiveha katu, Samuel upe rire oikuaa Hofní ha Finehás oñenoha umi kuña oservívandi pe tavernákulo entrádape. ¡Aje piko koʼã kuimbaʼe nomombaʼeiete umi Léi heʼíva hekopotĩ vaʼerãha hikuái! (1 Sam. 2:22.) Oiméne Samuel ohaʼarõ raʼe Elí osolusiona umi mbaʼe.

¹⁴ Añetehápe Elí ojapo vaʼerã kuri upéva, haʼe ningo pe saserdóte guasu ha ipoguýpe oĩ opa mbaʼe pe tavernákulope. Avei chupe otoka okorrehi ifamíliape. Umi mbaʼe vai ojapóva Hofní ha Finehás  ndahaʼéi chupekuérante ou vaíva, síno operhudika avei heta tapichápe. Péro Elí ndojapói umi mbaʼe oñehaʼarõva chugui, haʼe oñemoñeʼẽ vevyimínte itaʼyrakuérape (elee 1 Samuel 2:23-25). Péro Hofní ha Finehás tekotevẽ vaʼekue ojekorrehi mbarete, ha omerese voi kuri omano ojapo haguére umi mbaʼe ivaietéva Jehová renondépe.

15. ¿Mbaʼépa Jehová heʼi porã Elípe, ha mbaʼépa ojapo Elí ha itaʼyrakuéra ohendu rire Jehová heʼíva?

¹⁵ Ivaivéntema ohóvo pe situasión, upévare Jehová omondo peteĩ proféta oñemoñeʼẽ mbarete hag̃ua Elípe. Primero Jehová heʼi chupe: “Rembojeroviave nde raʼykuérape chéve rangue”. Upéi heʼi chupe omanotaha mokõive itaʼýra, ha upe díape avei hogayguakuéra ohasataha hetave mbaʼe ivaíva ha ifamiliarégui avavéma ndoservimoʼãiha saserdóteramo. ¿Mbaʼépa ojapo Elí ha itaʼyrakuéra ohendu rire upéva? La Biblia heʼi nopenái hague hese hikuai (1 Sam. 2:27–3:1, NM).

16. a) ¿Mbaʼéichapa Samuel osegi oñakãrapuʼã Jehová servísiope? b) ¿Mbaʼérepa ndéve nemokyreʼỹ Samuel ojapo vaʼekue imitãrusúpe?

¹⁶ ¿Ohejátapa Samuel umi kuimbaʼe naiñeʼẽrendúiva ogueraha vai chupe? Nahániri. Ko istóriape oñeñeʼẽ mimi jepi umi mbaʼe porã oikóvare avei upe tiémpope. Oiméne nemanduʼa 1 Samuel 2:18-pe jalee hague Elí raʼykuéra naiñeʼẽrendúiramo jepe, Samuel “imitã guive ombaʼapo hague Ñandejárape g̃uarã”. Haʼe michĩ guive omotenonde Ñandejára servísio. Upéi, pe versíkulo 21 heʼi avei peteĩ mbaʼe iporãitereíva: “Samuel okakuaa ohóvo ha siémpre oservi Jehovápe”. Koʼẽ koʼẽre Samuel ojerovia mbareteve Ñandejárare. Haʼe oreko rupi Jehovápe iñamígoramo, ndohejái ogueraha vai chupe umi mbaʼe ojejapóva ijerére.

17, 18. a) ¿Mbaʼéichapa umi mitãrusu ikatu osegi Samuel ehémplo oĩramo jepe naiñeʼẽrendúiva Jehovápe? b) ¿Mbaʼéichapa jaikuaa Samuel odesidi porã hague?

¹⁷ Samuel ikatu kuri opensa: “Pe saserdóte guasu ha itaʼyrakuéra jepe naiñeʼẽrendúi Jehovápe, mbaʼégui piko che ndaikatumoʼãi avei ajapo ajaposéva”. Ndahaʼéi ningo umi ótro ofalla haguére térã umi omoakãva naiñeʼẽrendúi haguére, ñande jajapótantemava avei umi mbaʼe ndogustáiva Jehovápe. Koʼág̃arupi heta mitãrusu osegi Samuel ehémplo ha “siémpre oservi Jehovápe”, oĩramo jepe ndojapóiva upéicha.

¹⁸ ¿Mbaʼépa ohupyty Samuel odesidi porã haguére? La Biblia  heʼi: “Samuel okakuaa ohóvo, ha hembiapo iporã Ñandejára ha opa Israelgua renondépe” (1 Sam. 2:26). Enterovénte ohechakuaa ko mitãrusu ojapoha iporãva. Jehová voi omombaʼeterei Samuélpe iñeʼẽrendu haguére chupe ipyʼaite guive. Samuel oikuaa porãramo jepe Jehová osolusionataha umi mbaʼe vai oikóva Silópe, oiméne oñeporandu avei arakaʼépa ojapóta upéva. Péro peteĩ díape oikuaa sapyʼa.

19, 20. a) ¿Mbaʼépa oiko Samuel rehe peteĩ díape koʼẽmbota jave? b) ¿Mbaʼéichapa Samuel otrata vaʼekue Elípe? c) ¿Mbaʼéichapa Samuel oikuaa mávapa ohenói chupe?

¹⁹ Peteĩ díape, oiko peteĩ mbaʼe ijojahaʼỹva, upérõ neʼĩra gueteri koʼẽmba ha pe kandelávro oĩva tavernákulopemante hendy kangymi upépe. Upeichaháguinte Samuel ohendu ohenóiva chupe, haʼe oimoʼã Elí oikotevẽ hese, haʼe ningo ituja ha ndohechaporãvéima, upévare “pyaʼe oho” hendápe. Oiméne opo raʼe opuʼã ha pynandíntema odipara oho. ¡Ajépa imbaʼerechakuaaite! Elí ojavýramo jepe heta mbaʼépe, haʼe orrespetaiterei chupe, oikuaágui oserviha gueteri Jehová saserdóte guasúramo (1 Sam. 3:2-5).

²⁰ Samuel omombay Elípe ha heʼi: ‘Ajúma, ¡mbaʼépa reikotevẽ!’. Elí heʼi Samuélpe haʼe nohenóiri hague chupe ha oho jeýnte hag̃ua oke. Péro dos vése oiko jey upéicha, ha tres vesehápe Elí opilláma mbaʼépa la oikóva. Upe tiémpope  ningo hetaiterei mbaʼe vai ojejapo, upévare Jehová saʼi voi oiporu umi visión térã iprofétape oikuaauka hag̃ua hembipota ipuévlope. Péro Elí ohechakuaa Jehová oñeʼẽseha chupekuéra koʼág̃a upe mitãkuimbaʼe rupive ha upévare heʼi Samuélpe oho jey hag̃ua oñeno ha heʼi chupe mbaʼéichapa ombohovái vaʼerã oĩ jey vove ohenóiva chupe. Upe riremínte Samuel ohendu jeýma heʼíva: “¡Samuel, Samuel!”. Ha Elí heʼi hagueichaite chupe ombohovái: “Eñeʼẽ katu, ne rembiguái nerendu” (1 Sam. 3:1, 5-10).

21. ¿Mbaʼéichapa ikatu ñahendu Jehovápe koʼág̃a, ha mbaʼérepa iñimportánte jajapo upéva?

²¹ Oiméne Jehová ovyʼa ohechávo oĩha peteĩ jepe iñeʼẽrendúva chupe Silópe. Upe día guive Ñandejára oñeʼẽ meme Samuélpe, ha haʼe siémpre ohendu chupe. ¿Jajapópa ñande avei upéicha? Koʼág̃a ningo Jehová noñeʼẽvéima ñandéve yma guaréicha, síno la Biblia rupive. Upéicharõ, ñahendu hag̃ua Ñandejárape jastudia vaʼerã la Biblia ha jajapo umi mbaʼe ñaaprendéva. Upéicha jasegíta Samuel ehémplo ha koʼẽ koʼẽre imbaretevéta ñande jerovia.

22, 23. a) ¿Mbaʼéichapa oñekumpli Samuel heʼi vaʼekue Elípe? b) ¿Mbaʼéichapa Samuel ohechauka ijeroviapyha?

²² Upe día guive tuicha okambia Samuel rekove, haʼe oñepyrũ oservi Jehovápe profétaramo ha oñeʼẽ hérape. Ñepyrũrã heʼi Elípe mbaʼépa ohaʼarõ chupe ha ifamiliakuérape, upéva oiméne ijetuʼu raʼe Samuélpe, péro ipyʼaguasu ha omombeʼu Elípe umi mbaʼe. Elí ohendu porãnte ha oheja ojejapo Jehová rembipota, upe riremínte oikopaite Jehová heʼi vaʼekue. Peteĩ díapente, Hofní ha Finehás omano umi isrraelíta oñorairõhápe umi filistéo ndive. Upéi, upe díape avei Elí omano oikuaávo iñenemigokuéra ogueraha hague pe árka del pákto (1 Sam. 3:10-18; 4:1-18).

²³ Samuel katu ára ha ára ohechauka haʼeha peteĩ proféta jeroviapy. La Biblia heʼi “Jehová siémpre oĩha hendive”, ha haʼe voi oñenkarga oñekumpli hag̃ua umi mbaʼe Samuel heʼíva guive (elee 1 Samuel 3:19).

24. ¿Mbaʼépa ojerure umi isrraelíta, ha mbaʼérepa ivaieterei upe ojapóva?

²⁴ ¿Ohejápa umi isrraelíta omoakã chupekuéra Samuel ha  ojapo Jehová heʼíva? Nahániri. Ñambyasýramo jepe, haʼekuéra ndoipotavéi sapyʼa omoakã chupekuéra peteĩ proféta, síno oipotáma peteĩ rréi ogoverna vaʼerã chupekuéra, umi ambue tetãyguáicha. Jehová heʼi Samuélpe omeʼẽ hag̃ua umi isrraelítape upe ojeruréva, péro heʼi raẽ vaʼerã chupekuéra ivaietereiha upe ojapóva. Haʼekuéra ningo Jehovápe voi omboyke ojapóvo upéicha, ndahaʼéi Samuélpente. Upévare Samuel ombyaty kuri umi Israelguápe Guilgálpe, jahecháma haguéicha ko kapítulo oñepyrũvo.

25, 26. ¿Mbaʼéichapa Samuel oipytyvõ umi isrraelítape ohechakuaa hag̃ua ivaietereiha pe ojapo vaʼekue?

²⁵ Oĩrõ guare hikuái Guilgálpe, Samuel oñemboʼy henondepekuéra ha enterovénte omaña vai hese. Upérõ Samuel ijedáma ha oñepyrũ omombeʼu chupekuéra haʼe siémpre ohechauka hague ojerovia mbareteha Jehováre ha iñeʼẽrenduha chupe ipyʼaite guive. Upéi “oñemboʼe Ñandejárape” ha ojerure chupe ombou hag̃ua peteĩ ama (1 Sam. 12:17, 18).

²⁶ Upérõ sekaiterei ha avave ndojeroviái oikotaha Samuel ojeruréva ha oñembohory hese hikuái. Péro upe riremínte Jehová ojurumboty chupekuéra. Upeichaháguinte ijaraipa, ou peteĩ torménta ombopepáva pe trigoty, osunu hatã ha oñepyrũma katu oky. ¿Mbaʼéichapa oñeñandu umi isrraelíta? “Opavave okyhyjeterei Ñandejára ha Samuélgui.” Upépe ae ohechakuaa hikuái ivaietereiha upe ojerure vaʼekue (1 Sam. 12:18, 19).

27. ¿Mbaʼépa ohupytýta umi oñehaʼãva osegi Samuel ehémplo?

²⁷ Ko milágro rupive, Jehová ohechauka ohendu hague Samuel ñemboʼe ha oipytyvõ umi isrraelítape ohechakuaa hag̃ua ojavy hague. Samuel imitã guive ojerovia Ñandejárare ha Haʼe siémpre ovendesi chupe upévare. Jehová ningo nokambiái, ha ñande ñañehaʼãramo jasegi Samuel ehémplo, katuete Ñandejára ñanevendesíta ha oĩta avei ñanendive.