“Dín Fibẹtado to Oyín Jehovah Tọn Mẹ”
“Dín Fibẹtado to Oyín Jehovah Tọn Mẹ”
“Yẹn na jo akọta whiwhẹnọ po agbátọnọ de po do . . ., podọ na taun tọn, yé na dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ.”—ZẸF. 3:12, NW.
1, 2. To yẹhiadonu-liho, yujẹhọn tẹwẹ ja gbẹtọvi lẹ ji to madẹnmẹ?
BE E ko jọ pọ́n bọ hiẹ biọ sẹhọ̀ de mẹ nado mọ hihọ́ sọn yujẹhọn-nu ya? Ṣigba eyin jẹhọn-ahizi de wẹ to yìnyìn, e na vẹawu dọ sẹhọ̀ enẹ ni basi-hihọ́ na we—kakatimọ hiẹ dona dín fibẹtado to bliki-họ̀ he lodo de mẹ.
2 Yujẹhọn wunmẹ devo de to mizọnmizọn ji ja—yèdọ dehe na ze ogbẹ̀ gbẹtọvi lẹ tọn do owù mẹ. To yẹhiadonu-liho, “azán hẹngu” kavi yujẹhọn tọn de wẹ. “Azán daho OKLUNỌ tọn” ehe na gando gbẹtọvi lẹpo go. Ṣigba mí sọgan dín fibẹtado he mí tindo nuhudo etọn mọ. (Hia Zẹfania 1:14-18.) Nawẹ mí sọgan wàmọ to “azán homẹgble OKLUNỌ tọn” he na bẹjẹeji to madẹnmẹ lọ whenu gbọn?
Azán Yujẹhọn Tọn lẹ to Ojlẹ Biblu Tọn lẹ Mẹ
3. “Jẹhọn sinsinyẹn” tẹwẹ wá ahọluduta whẹndo-ao Islaeli tọn ji?
3 Azán Jehovah tọn na bẹjẹeji po vasudo sinsẹ̀n lalo he to aigba ji lẹpo tọn po. Nado yọ́n lehe mí na dín fibẹtado mọ do, mì gbọ mí ni gbadopọnna whenuho akọta hohowhenu Jiwheyẹwhe tọn. Isaia, he nọgbẹ̀ to owhe kanweko ṣinatọ̀ntọ J.W.M., yí whẹdida Jehovah tọn he wá ahọluduta whẹndo-ao Islaeli tọn atẹṣitọ lọ ji jlẹdo “jẹhọn sinsinyẹn” he akọta lọ ma sọgan dapana de go. (Hia Isaia 28:1, 2.) Dọdai enẹ mọ hẹndi to 740 J.W.M., whenue Assilianu lẹ yangbé aigba whẹndo enẹlẹ tọn, ehe mẹ Eflaimi diyin hugan te.
4. Nawẹ “azán daho OKLUNỌ tọn” wá Jelusalẹm ji to 607 J.W.M. gbọn?
4 Whẹdida Jehovah tọn sọta Islaeli mawadodonọ lọ bọdego to 607 J.W.M., to whenue “azán daho OKLUNỌ tọn” wá Jelusalẹm po ahọluduta Juda tọn po ji. Nujijọ enẹ wá aimẹ na akọta Juda tọn lọsu ṣiatẹ wutu. To anademẹ Nẹbukadnẹzali tọn glọ, Babilọninu lẹ yangbé Juda po tatọ́-tònọ etọn Jelusalẹm po tọn. Tòmẹnu Juda tọn lẹ lẹhlan “fibẹtado lalo tọn” de, enẹ wẹ alẹnu tonudidọ tọn he yé basi hẹ Egipti. Ṣigba, taidi yujẹhọn he nọ hẹnnugble de, Babilọninu lẹ zà “fibẹtado” enẹ sẹ̀.—Isa. 28:14, 17.
5. Taidi pipli de, etẹwẹ na jọ do omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ go to vasudo sinsẹ̀n lalo lẹpo tọn whenu?
5 Azán daho OKLUNỌ tọn he wá Jelusalẹm ji yin dohia whẹdida he ja Mẹylọhodotọklisti atẹṣitọ ji to ojlẹ mítọn mẹ tọn. Humọ, pipotọ “Babilọni Daho lọ” tọn, yèdọ ahọluigba aihọn tọn he yin sinsẹ̀n lalo tọn na yin vivasudo to madẹnmẹ. Enẹgodo, adà aihọn ylankan Satani tọn he pò lẹ na yin vivasudo mlẹnmlẹn. Etomọṣo, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ taidi pipli de na luntọ́n, na yé dín fibẹtado to Jehovah mẹ wutu.—Osọ. 7:14; 18:2, 8; 19:19-21.
Fibẹtado Gbigbọmẹ Tọn po Fibẹtado Paa de Po
6. Nawẹ omẹ Jehovah tọn lẹ sọgan dín fibẹtado gbọn?
6 Nawẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ sọgan dín fibẹtado etlẹ yin todin to ojlẹ opodo tọn ehe mẹ gbọn? Mí nọ dín fibẹtado gbigbọmẹ tọn gbọn osi sisosiso yíyí do “to oyín [Jiwheyẹwhe tọn] lẹnpọn” po zohunhun yíyí do sẹ̀n ẹn po dali. (Hia Malaki 3:16-18.) Ṣigba, nulinlẹnpọn do oyín Jiwheyẹwhe tọn ji kẹdẹ ma ko pé. Biblu dọmọ: “Mẹdepope he dawhá ylọ oyín Jehovah tọn na yin whinwhlẹngán.” (Lom. 10:13) Kanṣiṣa de tin to oyín Jehovah tọn yiylọ po whlẹngán he ewọ na na mí po ṣẹnṣẹn. Podọ ahunjijlọnọ susu sọgan mọ vogbingbọn he tin to Klistiani nugbo he nọ yí osi sisosiso do “to oyín etọn ... lẹnpọn” bo to sinsẹ̀n ẹn taidi Kunnudetọ etọn lẹ po mẹhe ma nọ sẹ̀n ẹn lẹ po ṣẹnṣẹn.
7, 8. Aliho tẹ mẹ wẹ Klistiani owhe kanweko tintan whenu tọn lẹ yin whinwhlẹngán te, podọ onú dopolọ tẹwẹ na jọ do omẹ Jiwheyẹwhe tọn egbezangbe tọn lẹ go?
7 Ṣigba, whlẹngán he Jiwheyẹwhe na na mí ma nọte do fibẹtado gbigbọmẹ tọn kẹdẹ ji gba. Jiwheyẹwhe dopagbe whlẹngán tọn na omẹ etọn lẹ. Ehe họnwun to nuhe jọ to 66 W.M. to whenue awhànpa Lomu tọn tọ́nawhàn Jelusalẹm to anademẹ Cestius Gallus tọn glọ. Jesu dọ dọdai dọ azán nukunbibia enẹ tọn lẹ na yin “sinsán-dogli.” (Mat. 24:15, 16, 21, 22) Enẹ jọ to whenue awhànfuntọ Lomu tọn lẹ joagọyigodo sọn lẹdo tòdaho lọ tọn mẹ to ajiji mẹ, ehe na dotẹnmẹ Klistiani nugbo lẹ nado yin “whinwhlẹngán.” Yé penugo nado họ́n sọn tòdaho lọ po lẹdo etọn lẹ po mẹ. Mẹdelẹ dasá Jọdani bo dín fibẹtado to osó he tin to whèzẹtẹn-waji tọ̀sisa enẹ tọn lẹ mẹ.
8 Kanṣiṣa de tin to nuhe jọ do Klistiani enẹlẹ go po ninọmẹ omẹ Jiwheyẹwhe tọn egbezangbe tọn lẹ tọn po ṣẹnṣẹn. To hohowhenu, Klistiani owhe kanweko tintan tọn lẹ dín fibẹtado, podọ devizọnwatọ Jiwheyẹwhe tọn egbezangbe tọn lẹ na wà nudopolọ. Ṣigba to ojlẹ ehe mẹ, nuhudo ma na tin nado họnyi lẹdo tangan de mẹ, na filẹpo wẹ Klistiani nugbo lẹ tin te lẹdo aihọn pé. Etomọṣo, taidi pipli de, “mẹdide lẹ” po gbẹdohẹmẹtọ nugbonọ yetọn lẹ po na lùn opodo Mẹylọhodotọklisti atẹṣitọ lọ tọn tọ́n gbọn fibẹtado dindin to Jehovah po titobasinanu etọn he taidi osó de po mẹ dali.
9. Mẹnu lẹ wẹ ko tẹnpọn nado sukúndona oyín Jehovah tọn? Na apajlẹ.
9 To alọ devo mẹ, Mẹylọhodotọklisti jẹna vasudo he ja lọ, na sinsẹ̀ngán etọn lẹ ma plọn hodotọ yetọn lẹ nugbo lọ gando Jiwheyẹwhe po nujinọtedo etọn lẹ po go bosọ gbẹ́ ma nado yí oyín Jiwheyẹwhe tọn zan. Sọn owhe 500 jẹ nudi owhe 1500 W.M., oyín Jiwheyẹwhe tọn yin yinyọnẹn gbayipe to Europe. Oyín enẹ he nọ yin kinkan po wekun Heblugbe tọn ẹnẹ po, bo nọ yin yiylọdọ Tetlaglamu bosọ nọ saba yin lilẹdo YHWH (kavi JHVH), sọawuhia to gànkuẹ po adó owhé lẹ tọn po go, podọ to owe po Biblu susu po mẹ bo tlẹ sọ sọawuhia to ṣọṣi Katoliki po Plọtẹstant tọn delẹ po mẹ. Ṣigba to agọe, e ko lẹzun aṣa ma nado nọ yí oyín Jiwheyẹwhe tọn zan ba podọ nado de e sẹ̀ sọn lẹdogbedevomẹ Biblu tọn lẹ mẹ. Apajlẹ dopo wẹ Wekanhlanmẹ hlan Pipli Biṣọpu lẹ tọn gando ‘Oyín Jiwheyẹwhe tọn’ go, he yin kinkan to 29 juin 2008. To wekanhlanmẹ lọ mẹ, Ṣọṣi Katoliki Lomu tọn na ayinamẹ dọ tẹnmẹ-yinkọ lọ “Oklunọ” ni diọtẹnna lẹdogbedevomẹ Tetlaglamu lọ tọn voovo he nọ yin yiyizan lẹ. Vatican degbe dọ oyín jọnun Jiwheyẹwhe tọn ma dona yin yiyizan kavi yin nùdego to ohàn po odẹ̀ lẹ po mẹ to sinsẹ̀n-bibasi Katoliki tọn lẹ whenu. Podọ nukọntọ sinsẹ̀n devo lẹ tọn he tin to Mẹylọhodotọklisti mẹ po dehe ma tin to e mẹ lẹ lọsu po ko hẹn gbẹtọ livi susu buali ma nado yọ́n Jiwheyẹwhe nugbo lọ.
Mẹhe Nọ Klan Oyín Jiwheyẹwhe Tọn Do Wiwe lẹ Nọ Yin Hihọ́-Basina
10. Nawẹ gbẹtọ lẹ nọ gbògbéna oyín Jiwheyẹwhe tọn to egbehe gbọn?
10 To vogbingbọn mlẹnmlẹn mẹ na nuhe sinsẹ̀n devo lẹ nọ wà, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ nọ gbògbéna oyín Jiwheyẹwhe tọn bo nọ pagigona ẹn. Yé nọ klan oyín etọn do wiwe gbọn yíyí i zan to aliho he nọ doyẹyigona ẹn de mẹ dali. Homẹ Jehovah tọn nọ hùn do mẹhe nọ dejido ewọ go lẹ go, podọ ewọ nọ lẹzun nudepope he nuhudo etọn tin nado dona omẹ etọn lẹ bo basi-hihọ́na yé. ‘Ewọ yọ́n yé he nọ dín fibẹtado to ewọ mẹ lẹ.’—Nah. 1:7; Owalọ 15:14.
11, 12. Mẹnu lẹ wẹ yiavunlọna oyín Jehovah tọn to Juda hohowhenu tọn, podọ mẹnu lẹ wẹ sọ wàmọ to ojlẹ mítọn mẹ?
11 Dile etlẹ yindọ suhugan gbẹtọ lẹ tọn wẹ lẹzun atẹṣitọ to Juda hohowhenu tọn mẹ, mẹdelẹ “dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ.” (Hia Zẹfania 3:12. a) Mọwẹ, to whenue Jiwheyẹwhe sayana Juda mawadodonọ lọ gbọn Babilọninu lẹ yiyizan nado gbawhàn otò lọ tọn bo bẹ omẹ etọn lẹ yì kanlinmọgbenu dali, mẹdelẹ taidi Jelemia, Baluki po Ebẹdi-melẹki po ma yin bibẹ yì gba. Yé nọgbẹ̀ to “ṣẹnṣẹn” akọta atẹṣitọ de tọn. Mẹdevo lẹ hẹn nugbonọ-yinyin yetọn go to kanlinmọgbenu. To 539 J.W.M., Midianinu po Pẹlsianu lẹ po gbawhàn Babilọni tọn to anademẹ Kilusi tọn glọ. E ma dẹn bọ Kilusi de gbedide de tọ́n he na dotẹnmẹ pipotọ Juvi delẹ tọn nado lẹkọyi otò yetọn mẹ.
12 Zẹfania dọ dọdai dọ Jehovah na whlẹn mẹhe na duvivi hẹngọwa sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn lẹ bo na jaya do yé ji. (Hia Zẹfania 3:14-17.) Ehe ko sọ mọ hẹndi to ojlẹ mítọn mẹ ga. To whenue Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn ko yin didoai to olọn mẹ godo, Jehovah whlẹn pipotọ mẹyiamisisadode nugbonọ lẹ tọn sọn kanlinmọgbenu gbigbọmẹ tọn Babilọni Daho lọ tọn mẹ. Podọ homẹ etọn nọ hùn do yé go kakajẹ egbé.
13. Mẹdekannujẹ tẹwẹ gbẹtọ he wá sọn akọta lẹpo mẹ to vivi etọn dù?
13 Mẹhe tindo todido nado nọgbẹ̀ kakadoi to aigba ji lẹ lọsu ko tọ́n sọn Babilọni Daho lọ mẹ bo jẹ yedekannu sọn nuplọnmẹ sinsẹ̀n lalo tọn lẹ si. (Osọ. 18:4) Gbọnmọ dali, Zẹfania 2:3 mọ hẹndi tangan etọn to ojlẹ mítọn mẹ dọmọ: “Mì dín OKLUNỌ, mì homẹmiọnnọ aigba lọ tọn lẹ.” Homẹmiọnnọ he wá sọn akọta lẹpo mẹ lẹ, vlavo yé tindo todido olọn mẹ tọn kavi aigba ji tọn, to fibẹtado dín to oyín Jehovah tọn mẹ todin.
Oyín Jiwheyẹwhe Tọn Ma Yin Obó Hihọ́-Basinamẹ Tọn De
14, 15. (a) Etẹlẹ wẹ mẹdelẹ yizan taidi obó hihọ́-basinamẹ tọn? (b) Etẹwẹ ma dona nọ yin yiyizan taidi obó hihọ́-basinamẹ tọn?
14 Islaelivi delẹ pọ́n tẹmpli lọ hlan taidi obó de he sọgan basi-hihọ́na yé sọn kẹntọ yetọn lẹ si. (Jel. 7:1-4) Jẹnukọnna enẹ, Islaelivi lẹ pọ́n aki alẹnu tọn lọ hlan taidi obó de he na basi-hihọ́na yé to awhàngbenu. (1 Sam. 4:3, 10, 11) Constantin Daho lọ de wekun Glẹkigbe tọn khi po rho po, yèdọ wekun awe tintan tẹnmẹ-yinkọ lọ “Klisti” tọn to Glẹkigbe mẹ, do awọ̀yinu awhànfuntọ etọn lẹ tọn go po linlẹn lọ po dọ e na basi hihọ́na awhànfuntọ etọn lẹ to awhàngbenu. Podọ gbẹtọ lẹ nọ dọ dọ Ahọlu Gustav Adolph II Suède tọn, mẹhe funawhàn kanyinylan tọn de do sinsẹ̀n tamẹ to Europe, do gbaja he sọawuhia to weda 7tọ ji do okọ̀. Doayi e go dọ oyín lọ Iehova sọawuhia to gbaja lọ go to nukọn gbangba.
15 Delẹ to omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ mẹ he aovi lẹ dotukla ko dín fibẹtado to Jehovah mẹ gbọn awhádido ylọ oyín etọn dali. Etomọṣo, nuhe go oyín Jiwheyẹwhe tọn te de ma dona nọ yin pinpọnhlan taidi obó de he na nọ basi-hihọ́namẹ to nuwiwa egbesọegbesọ tọn lẹ mẹ taidi dọ e tindo huhlọn he hugan jọwamọ tọn nado basi-hihọ́namẹ wẹ nkọ. E ma yin nuhe fibẹtado dindin to oyín Jehovah tọn mẹ zẹẹmẹdo niyẹn gba.
Lehe Mí Sọgan Dín Fibẹtado to Egbehe Do
16. Nawẹ mí sọgan dín fibẹtado to gbigbọ-liho to egbehe gbọn?
16 Mí nọ dín fibẹtado to egbehe to hihọ́ gbigbọmẹ tọn he omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ nọ duvivi etọn taidi pipli de mẹ. (Ps. 91:1) Gbọn “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” po mẹho agun tọn lẹ po gblamẹ, mí nọ mọ avase gando nuyiwa aihọn tọn he sọgan ze hihọ́ enẹ do owù mẹ lẹ go. (Mat. 24:45-47; Isa. 32:1, 2) Lẹnnupọndo whla nẹmu he mí ko mọ avase sọta agbasanu lẹ bibẹpli po lehe avase enẹlẹ ko basi-hihọ́na mí sọn nugbajẹmẹji gbigbọmẹ tọn si do po ji. Podọ etẹwẹ dogbọn owù he tin to awuwiwlena gbigbọ vọdonanu tọn he sọgan zọ́n bọ mí na gbọjọ to sinsẹ̀nzọn Jehovah tọn mẹ dali? Ohó Jiwheyẹwhe tọn dọmọ: “[Vọdonanu] oklenọ lẹ tọn na gbà yé sudo. Ṣigba mẹhe tuntoai hlan mi na tin ma hanú, bo nasọ nọ blẹo matin budi oylan tọn.” (Howh. 1:32, 33) Tintẹnpọn nado gbọṣi wiweji to walọyizan-liho nasọ gọalọna mí ma nado hẹn hihọ́ gbigbọmẹ tọn mítọn bu.
17, 18. Etẹwẹ to alọgọna gbẹtọ livi susu lẹ to egbehe nado dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ?
17 Sọ lẹnnupọndo tudohomẹnamẹ afanumẹ nugbonọ lọ tọn ji nado setonuna gbedide Jesu tọn he yin nado lá wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn gbọn aigba fininọ lẹpo ji. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Zẹfania donù diọdo he na gọalọna gbẹtọ lẹ nado dín fibẹtado to oyín Jiwheyẹwhe tọn mẹ de go. E dọmọ: ‘Whenẹnu wẹ yẹn na na ogbè wiwe-ṣeke de hlan gbẹtọ lẹ, na yemẹpo nido nọ dawhá ylọ oyín Jehovah tọn, nado nọ sẹ̀n ẹn abọ́ to abọ́ go.’—Zẹf. 3:9.
18 Etẹwẹ ogbè wiwe-ṣeke ehe zẹẹmẹdo? E nọtena nugbo lọ yinyọnẹn gando Jehovah Jiwheyẹwhe po lẹndai etọn he to Ohó gbọdo etọn mẹ lẹ po go. To linlẹn de mẹ, mí nọ yí ogbè enẹ zan to whenue mí to nukunnumọjẹnumẹ he sọgbe gando Ahọluduta Jiwheyẹwhe tọn po klandowiwe oyín etọn tọn po go má hẹ mẹdevo lẹ, to whenue mí to nùzindo whẹsuna nupojipetọ-yinyin Jiwheyẹwhe tọn ji, podọ to whenue mí yí homẹhunhun do to hodọdo dona mavọmavọ he nugbonọ lẹ na duvivi etọn lẹ ji. Taidi kọdetọn de, na mẹsusu nọ do ogbè yẹhiadonu tọn ehe wutu, sọha mẹhe to ‘awhádo ylọ oyín Jehovah tọn’ bo to ‘sinsẹ̀n ẹn abọ́ to abọ́ go’ lẹ tọn fọ́n bo to susudeji. Mọwẹ, gbẹtọ livi susu lẹ wẹ to fibẹtado dín to Jehovah mẹ to egbehe.—Ps. 1:1, 3.
19, 20. Nawẹ jidide do “fibẹtado lalo tọn” de go ma gọalọna gbẹtọ lẹ to ojlẹ Biblu tọn lẹ mẹ gbọn?
19 To aihọn lọ mẹ, gbẹtọ lẹ nọ pehẹ nuhahun he nọ taidi nuhe ji yé ma sọgan dù te lẹ. Na yé ma yọ́n lehe yé na wagbọn do didẹ nuhahun yetọn lẹ wutu, susu yetọn nọ lẹhlan gbẹtọvi mapenọ lẹ. Kavi yé nọ ze todido yetọn do tonudọtọ lẹ mẹ nado didẹ nuhahun yetọn lẹ, kẹdẹdile akọta Islaeli hohowhenu tọn lẹhlan akọta he lẹdo e lẹ na alọgọ to ojlẹ delẹ mẹ do gbọn alẹnu bibasi hẹ yé dali. Ṣigba, mí yọnẹn dọ mọwiwà ma gọalọ depope na akọta Islaeli tọn. Podọ tohọluduta depope, etlẹ yin Plidopọ Akọta lẹ tọn lọsu ma na penugo nado didẹ nuhahun gbẹtọvi lẹ tọn mlẹnmlẹn to egbehe gba. Eyin mọ wẹ, naegbọn mí na dín fibẹtado to tohọluduta po alẹnu tonudidọ tọn lẹ po mẹ? To dọdai-liho, Biblu ylọ yé dọ “fibẹtado lalo tọn” de. Po whẹjijọ po, mí sọgan pọ́n yé hlan to aliho enẹ mẹ, na mẹhe ze todido yetọn do yé mẹ lẹpo wẹ na jẹflumẹ mlẹnmlẹn.—Hia Isaia 28:15, 17.
20 To madẹnmẹ, kẹ́njikun yẹhiadonu tọn he yin azán Jehovah tọn na hẹnnugble to aigba ji. Tito gbẹtọvi lẹ tọn, awhànfunnu nuzanusẹvaun po adọkunnu lẹ po ma sọgan basi-hihọ́namẹ to azán enẹ gbè. Isaia 28:17 dohia dọ: “Kẹ́nsu na zà fibẹtado lalo tọn sẹ̀, osin nasọ gọ́ ṣinyọ́n bẹtẹn ji.”
21. Ale tẹwẹ mí sọgan mọyi gbọn tonusisena hosọ owhe 2011 tọn dali?
21 Todin podọ to nujijọ sọgodo tọn enẹ whenu, omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ na mọ hihọ́ nujọnu tọn to Jehovah, Jiwheyẹwhe yetọn mẹ. Oyín Zẹfania tọn he zẹẹmẹdo “Jehovah Ko Whlá,” dlẹnalọdo asisa bẹtẹn nujọnu tọn ehe tọn. Abajọ, hosọ owhe 2011 tọn do na ayinamẹ nuyọnẹn tọn ehe dọmọ: “Dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ.” (Zẹf. 3:12) Etlẹ yin to egbehe, mí sọgan dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ gbọn tudido do ewọ go mlẹnmlẹn dali podọ mọ wẹ e dona yin niyẹn. (Ps. 9:10) Mì gbọ mí ni nọ hẹn jidide he tin to Howhinwhẹn lẹ 18:10 mẹ do ayiha mẹ egbesọegbesọ dọmọ: “Oyín [Jehovah] tọn, wẹ ohọ̀ gángán: dodonọ họ̀n biọ e mẹ, bosọ gán.”
[Nudọnamẹ odò tọn]
a Zẹfania 3:12 (NW): “Podọ yẹn na jo akọta whiwhẹnọ po agbátọnọ de po do to ṣẹnṣẹn towe, podọ na taun tọn, yé na dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ.”
Be Hiẹ Flin Ya?
• Nawẹ mí sọgan dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ to egbehe gbọn?
• Naegbọn mí ma dona dejido “fibẹtado lalo tọn” de go?
• Fibẹtado tẹwẹ to tepọn mí to sọgodo?
[Kanbiọ Oplọn tọn lẹ]
[Yẹdide to weda 6]
Hosọ owhe 2011 tọn wẹ: “Dín fibẹtado to oyín Jehovah tọn mẹ.” —Zẹfania 3:12.
[Asisa Yẹdide tọn to weda 7]
Thüringer Landesmuseum Heidecksburg Rudolstadt, Waffensammlung “Schwarzburger Zeughaus”