1, 2. (a) Apajlẹ tẹlẹ ji wẹ Jesu dọhodo na họntọn vivẹ́ etọn lẹ? (Pọ́n yẹdide he tin to bẹjẹeji hosọ ehe tọn.) (b) Etẹwẹ e jẹ dọ mí ni yọnẹn gando apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn go?

JESU to hodọna Pita, Andle, Jakọbu, po Johanu po, yèdọ họntọn vivẹ́ etọn lẹ. Ewọ ko na apajlẹ gando afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ, awhli ao lẹ, po talẹnti lẹ po go. Jesu na apajlẹ dopo dogọ nado dotana hodidọ etọn. E dọho gando ojlẹ he mẹ “Visunnu gbẹtọ tọn” na dawhẹna “akọta lẹpo” go. Lehe devi etọn lẹ na ko tindo ojlo to apajlẹ ehe mẹ do sọ! To apajlẹ ehe mẹ, Jesu zinnudo pipli awe ji, tintan bẹ lẹngbọ lẹ hẹn, bọ awetọ bẹ gbọgbọẹ lẹ hẹn. Podọ e zinnudo pipli titengbe atọ̀ntọ de ji he e ylọdọ “mẹmẹsunnu” “ahọlu lọ” tọn lẹ.—Hia Matiu 25:31-46.

² Sọn ojlẹ dindẹn die wẹ omẹ Jehovah tọn lẹ nọ tindo ojlo to apajlẹ ehe mẹ, podọ ehe sọgbe na to apajlẹ lọ mẹ, Jesu dọhodo nuhe na yin kọdetọn nuyiwa gbẹtọ lẹ tọn to sọgodo ji. E do nuhewutu mẹdelẹ na mọ ogbẹ̀ madopodo yí to whenue mẹdevo lẹ na yin vivasudo mlẹnmlẹn hia. Gbẹninọ mítọn sinai do nukunnumimọjẹ nugbo he Jesu plọnmẹ lẹ po lehe mí yinuwa sọgbe hẹ yé do po ji. Na whẹho sinsinyẹn de wẹ ehe yin wutu, mí dona kanse dọ: Nawẹ  Jehovah vọ́ nukunnumọjẹnumẹ mítọn gando apajlẹ ehe go jlado vudevude gbọn? Naegbọn mí sọgan dọ dọ apajlẹ ehe zinnudo nujọnu-yinyin azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ ji? Mẹnu lẹ wẹ mọ azọ́ndenamẹ lọ yí nado dọyẹwheho? Podọ naegbọn mí sọgan dọ dọ din wẹ ojlẹ lọ nado yin nugbonọ na “ahọlu lọ” podọ na mẹhe e ylọdọ dọ “mẹmẹsunnu ṣie” lẹ?

3, 4. (a) Onú titengbe tẹlẹ mẹ wẹ mí dona mọnukunnujẹ to apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn lọ mẹ? (b) To 1881, nawẹ Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn Glẹnsigbe tọn de basi zẹẹmẹ apajlẹ ehe tọn gbọn?

³ Nado mọnukunnujẹ apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn mẹ to aliho he sọgbe mẹ, mí dona mọnukunnujẹ onú titengbe atọ̀n delẹ mẹ to kandai lọ mẹ, enẹ wẹ: mẹhe gbẹtọ he yin nùdego to e mẹ lẹ nọtena, ojlẹ he mẹ whẹdida lọ na wá aimẹ te, podọ nuhewutu mẹdelẹ yin didedovo taidi lẹngbọ bọ mẹdevo lẹ yin didedovo taidi gbọgbọẹ.

⁴ To 1881, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn (Glẹnsigbe) dọ dọ “Visunnu gbẹtọ tọn,” he sọ yin yiylọdọ “ahọlu lọ” nọtena Jesu. Biblu Plọntọ dowhenu tọn lẹ mọnukunnujẹemẹ dọ hogbe lọ “mẹmẹsunnu ṣie” lẹ he yin yiyizan to lẹdogbedevomẹ La Bible du roi Jacques (Glẹnsigbe) mẹ nọtena mẹhe na dugán hẹ Klisti lẹ gọna gbẹtọvi lẹpo to whenue yé na ko yin hinhẹn jẹ pipé kọ̀n to aigba ji godo. Yé lẹndọ Gandudu Owhe Fọtọ́n Klisti tọn lọ whenu wẹ lẹngbọ lẹ na yin kinklan sọn gbọgbọẹ lẹ go. Podọ yé tindo yise dọ gbẹninọ sọgbe hẹ osẹ́n owanyinọ Jiwheyẹwhe tọn lẹ wẹ na zọ́n bọ gbẹtọ lẹ na yin didedovo taidi lẹngbọ.

5. Nawẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn yin vivọjlado to owhe 1920 lẹ gblamẹ gbọn?

⁵ To bẹjẹeji owhe 1920 lẹ gblamẹ, Jehovah gọalọna omẹ etọn lẹ nado vọ́ nukunnumọjẹnumẹ yetọn gando apajlẹ ehe go jlado. Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn (Glẹnsigbe) 15 octobre 1923 tọn dohia dọ “Visunnu gbẹtọ tọn” lọ wẹ Jesu. Ṣigba, e na whẹwhinwhẹ́n sinai do Owe-wiwe ji lẹ nado dohia dọ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ nọtena mẹhe na dugán hẹ ẹ to olọn mẹ lẹ kẹdẹ, bo dohia dọ lẹngbọ lọ lẹ wẹ mẹhe tindo todido nado nọgbẹ̀ to aigba ji to gandudu Ahọluduta Klisti tọn glọ lẹ. Etẹwẹ dogbọn ojlẹ he mẹ lẹngbọ lẹ na yin kinklan sọn gbọgbọẹ lẹ go te dali? Hosọ lọ dohia dọ mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ na to ahọludu hẹ ẹ to olọn mẹ to Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn lọ whenu, enẹwutu pipli aigba ji tọn de ma sọgan gọalọna yé kavi dovọ́na yé. Eyin mọ wẹ, lẹngbọ lẹ dona yin kinklan sọn gbọgbọẹ lẹ go whẹpo Gandudu Owhe Fọtọ́n tọn lọ na bẹjẹeji. Gando nuhewutu gbẹtọ delẹ na yin didedovo taidi lẹngbọ lẹ go, hosọ lọ wá tadona kọ̀n dọ gbẹtọ lẹ na yin whẹdana taidi lẹngbọ lẹ eyin yé kẹalọyi Jesu taidi Oklunọ yetọn bo nọ donukun dọ Ahọluduta lọ wẹ na jla ninọmẹ aihọn lọ tọn do.

6. Nawẹ pọndohlan mítọn yin vivọjlado to owhe 1990 lẹ gblamẹ gbọn?

⁶ Vọjlado he yin bibasi gando nukunnumọjẹnumẹ mítọn go ehe, zọ́n bọ omẹ Jehovah tọn lẹ nọ lẹndọ mẹdopodopo wẹ to yinyin whẹdana taidi lẹngbọ kavi gbọgbọẹ to ojlẹ vivọnu titonu ehe tọn mẹ, sọgbe hẹ lehe yé kẹalọyi owẹ̀n Ahọluduta lọ tọn do. Ṣigba, to nudi owhe 1995, pọndohlan mítọn yin vivọjlado. Hosọ awe he yin zinzinjẹgbonu to Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn 15 novembre 1995 tọn mẹ, do kanṣiṣa he tin to hogbe Jesu tọn he yin kinkandai to Matiu 24:29-31 (hia) mẹ po dehe yin kinkandai to Matiu 25:31, 32 (hia) mẹ po ṣẹnṣẹn lẹ hia. * Tadona tẹ kọ̀n wẹ mí wá? Hosọ he jẹnukọn to hosọ awe lọ lẹ mẹ dọmọ: “Whẹdida na lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tin to sọgodo.” Whetẹnu wẹ taun? “E na wá aimẹ to whenuena ‘nukunbibia’ lọ he yin  nùdego to Matiu 24:29, 30 na gbajẹgbonu bọ Ovi gbẹtọ tọn ‘na wá to gigo etọn mẹ.’ . . . Enẹgodo, po titonu ylankan lọ pete he tin to vivọnu etọn po, Jesu na wleawu whẹdida tọn bo na dawhẹ bo hẹn ẹn ṣẹ.”

7. Nukunnumọjẹnumẹ he họnwun tẹwẹ mí tindo todin?

⁷ To egbehe, mí tindo nukunnumọjẹnumẹ he họnwun do apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn lọ ji. Na nuhe dù mẹhe yin nùdego to apajlẹ lọ mẹ lẹ, “Visunnu gbẹtọ tọn” lọ, kavi Ahọlu lọ wẹ nọtena Jesu. Mẹhe yin yiylọdọ “mẹmẹsunnu ṣie” lẹ nọtena sunnu po yọnnu po he yin mẹyiamisisadode lẹ, yèdọ mẹhe na duahọlu hẹ Klisti to olọn mẹ lẹ. (Lom. 8:16, 17) “Lẹngbọ lẹ” po “gbọgbọẹ lẹ” po nọtena gbẹtọ voovo lẹ sọn akọta lẹpo mẹ. Omẹ ehelẹ ma yin mẹyiamisisadode. Etẹwẹ dogbọn ojlẹ he mẹ whẹdida lọ na wá aimẹ te dali? Whẹdida ehe na wá aimẹ sẹpọ vivọnu nukunbibia daho he na wá to madẹnmẹ lọ tọn. Podọ etẹwẹ dogbọn nuhewutu gbẹtọ lẹ na yin whẹdana taidi lẹngbọ kavi gbọgbọẹ dali? Owhẹ̀ he na yin didá na mẹdopodopo sinai do lehe yé yinuwa hẹ mẹmẹsunnu yiamisisadode Klisti tọn he pò to aigba ji lẹ do ji. Na opodo titonu ehe tọn ko sẹpọ pete wutu, mí dopẹ́ taun dọ Jehovah ko tá hinhọ́n do apajlẹ ehe ji na mí vudevude podọ do apajlẹ devo he tindo kanṣiṣa hẹ ẹ lẹ ji, ehe yin kinkandai to Matiu weta 24 po 25 po mẹ!

8, 9. Naegbọn lẹngbọ lẹ do yin yiylọdọ “dodonọ lẹ”?

⁸ To apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn lọ mẹ, Jesu ma donù azọ́n yẹwhehodidọ tọn go tlọlọ. Eyin mọ wẹ, naegbọn mí sọgan dọ dọ apajlẹ lọ zinnudo nujọnu-yinyin yẹwhehodidọ tọn ji?

⁹ Tintan, doayi e go dọ apajlẹ de wẹ Jesu to yiyizan nado plọnnumẹ. E họnwun dọ ewọ ma to hodọ gando lẹngbọ paa lẹ kinklan sọn gbọgbọẹ paa lẹ go. Mọdopolọ, ewọ ma to didọ dọ dopodopo mẹhe yin whẹdana taidi lẹngbọ lẹ tọn dona na mẹmẹsunnu emitọn lẹ núdùdù po avọ̀ po, penukundo yé go kavi dla yé pọ́n to gànpamẹ to paa mẹ. Kakatimọ, ewọ to dido lehe lẹngbọ yẹhiadonu tọn ehelẹ na yinuwa hẹ mẹmẹsunnu etọn lẹ do hia. E ylọ lẹngbọ lọ lẹ dọ “dodonọ lẹ,” na yé kẹalọyi dọ Klisti gbẹ́ tindo pipli mẹmẹsunnu yiamisisadode lẹ tọn de to aigba ji, podọ lẹngbọ lọ lẹ yí nugbonọ-yinyin do nọgodona mẹyiamisisadode lẹ to azán godo tọn he vẹawu ehelẹ mẹ wutu.—Mat. 10:40-42; 25:40, 46; 2 Tim. 3:1-5.

10. Nawẹ lẹngbọ lẹ nọ do homẹdagbe hia mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ gbọn?

¹⁰ Awetọ, lẹnnupọndo lẹdo hodidọ Jesu tọn ji. Ewọ to hodọdo ohia tintin tofi etọn tọn po vivọnu titonu lọ tọn po ji. (Mat. 24:3) To bẹjẹeji hodidọ etọn tọn, Jesu dohia dọ ohia lọ lẹ na bẹ adà ayidego tọn de hẹn, enẹ wẹ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn, ehe ‘yẹwheho etọn na yin didọ to aigba fininọ lẹpo ji.’ (Mat. 24:14) Podọ to whenue e dotana apajlẹ talẹnti lẹ tọn tlolo wẹ e dọhodo apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn ji. Dile hosọ he jẹnukọn dohia do, Jesu na apajlẹ enẹ nado zinnudeji na devi yiamisisadode etọn lẹ, yèdọ “mẹmẹsunnu” etọn lẹ dọ yé dona yí zohunhun do tindo mahẹ to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. Ṣigba, mẹyiamisisadode vude he pò to aigba ji to ojlẹ tintin tofi Jesu tọn whenu lẹ pehẹ avùnnukundiọsọmẹnu daho de, enẹ wẹ nado dọyẹwheho na “akọta lẹpo” whẹpo opodo lọ nido wá. Apajlẹ lẹngbọ lẹ po gbọgbọẹ lẹ po tọn lọ dohia dọ mẹyiamisisadode lẹ na mọ alọgọ yí. Enẹwutu, dopo to aliho titengbe he mẹ mẹhe yin whẹdana taidi lẹngbọ lẹ nọ do homẹdagbe hia mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ te mẹ wẹ nado nọgodona yé to azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ mẹ. Ṣigba, etẹwẹ godonọnamẹ enẹ bẹhẹn? Be e bẹ nukunpedomẹgo to agbasa-liho po tulinamẹ to numọtolanmẹ-liho po  kẹdẹ hẹn wẹ ya kavi e bẹ onú devo lẹ hẹn dogọ?

11. Kanbiọ tẹwẹ sọgan fọndote, podọ etẹwutu?

¹¹ To egbehe, suhugan devi livi ṣinatọ̀n Jesu tọn lẹ tọn wẹ ma yin mẹyiamisisadode. Yewlẹ ma mọ talẹnti de yí dile Jesu na afanumẹ yiamisisadode etọn lẹ do. (Mat. 25:14-18) Enẹwutu, kanbiọ he sọgan fọndote wẹ yindọ: ‘Be azọ́ndenamẹ lọ nado dọyẹwheho gando mẹhe ma yin mẹyiamisisadode lẹ go nugbonugbo ya?’ Mì gbọ mí ni pọ́n whẹwhinwhẹ́n delẹ he wutu gblọndo lọ do yin mọwẹ.

12. Etẹwẹ mí plọn sọn hogbe Jesu tọn he yin kinkandai to Matiu 28:19, 20 mẹ lẹ mẹ?

¹² Jesu degbena devi etọn lẹpo nado dọyẹwheho. To whenue e yin finfọnsọnku godo, Jesu dọna hodotọ etọn lẹ nado hẹn gbẹtọ lẹ zun devi bo nọ plọn yé nado payi ‘onú lẹpo’ go, ehe ewọ ko degbe etọn na yé. Dopo to gbedide enẹlẹ mẹ wẹ azọ́ndenamẹ lọ nado dọyẹwheho. (Hia Matiu 28:19, 20.) Enẹwutu, devi Klisti tọn lẹpo wẹ dona dọyẹwheho, vlavo yé tindo todido nado duahọlu to olọn mẹ kavi nado nọgbẹ̀ to aigba ji.—Owalọ 10:42.

13. Etẹwẹ numimọ he Johanu mọ lọ dohia, podọ etẹwutu?

¹³ Owe Osọhia tọn dohia dọ mẹyiamisisadode lẹ po mẹdevo lẹ po to pọmẹ wẹ na wà azọ́n yẹwhehodidọ tọn lọ. Jesu do numimọ de hia apọsteli Johanu, ehe mẹ e mọ “asiyọyọ” lọ, yèdọ gbẹtọ 144 000 he yin mẹyiamisisadode lẹ te, he na duahọlu hẹ Klisti to olọn mẹ lẹ, bọ yé to oylọ basina gbẹtọ lẹ nado “yí osin ogbẹ̀ tọn vọnu.” (Osọ. 14:1, 3; 22:17) Osin yẹhiadonu tọn enẹ nọtena awuwledainanu Jehovah tọn lẹ nado whlẹn gbẹtọvi lẹ gán sọn ylando po okú po si to dodonu avọ́sinsan ofligọ Klisti tọn ji. (Mat. 20:28; Joh. 3:16; 1 Joh. 4:9, 10) Ofligọ lọ yin adà titengbe owẹ̀n he mí nọ lá tọn, podọ mẹyiamisisadode lẹ nọ yin nukọntọ na nuhe dù alọgigọna gbẹtọ lẹ nado plọnnu gandego bo mọaleyi sọn  e mẹ. (1 Kọl. 1:23) Ṣigba to numimọ lọ mẹ, Johanu mọ mẹdevo lẹ he ma yin hagbẹ asiyọyọ lọ tọn lẹ. E yin bibiọ to yelọsu si nado dọmọ, “Wá!” Yé setonu bo basi oylọna mẹdevo lẹ dogọ nado yí osin ogbẹ̀ tọn lọ. Pipli awetọ ehe wẹ mẹhe tindo todido nado nọgbẹ̀ to aigba ji lẹ. Enẹwutu, numimọ lọ dohia hezeheze dọ mẹhe kẹalọyi oylọ-basinamẹ lọ nado “wá” lẹpo wẹ tindo azọngban lọ nado dọyẹwheho na mẹdevo lẹ.

14. Etẹwẹ tonusisena “osẹ́n Klisti tọn” bẹhẹn?

¹⁴ Mẹhe tin to “osẹ́n Klisti tọn” glọ lẹpo wẹ dona nọ dọyẹwheho. (Gal. 6:2) Nujinọtedo Jehovah tọn lẹ ma nọ pé awe. Taidi apajlẹ, e dọna Islaelivi lẹ dọmọ: “Osẹ́n dopo wẹ na tin hlan ewọ he yin jidowhé podọ hlan jonọ lọ he wáwáṣi to mì ṣẹnṣẹn.” (Eks. 12:49; Lev. 24:22) Klistiani lẹ ma tin to Osẹ́n Mose tọn glọ. Ṣigba mímẹpo wẹ tin to “osẹ́n Klisti tọn” glọ, vlavo mí yin mẹyiamisisadode kavi lala. Osẹ́n enẹ bẹ nuhe Jesu plọnmẹ lẹpo hẹn. Nuplọnmẹ titengbe hugan he tin to nuhe Jesu plọnmẹ lẹ mẹ wẹ yindọ hodotọ etọn lẹ dona nọ do owanyi hia. (Joh. 13:35; Jak. 2:8) Podọ aliho dagbe hugan he mẹ mí nọ do owanyi mítọn na Jiwheyẹwhe, na Klisti podọ na kọmẹnu mítọn lẹ hia te wẹ gbọn yẹwhehodidọ wẹndagbe Ahọluduta lọ tọn dali.—Joh. 15:10; Owalọ 1:8.

15. Naegbọn mí sọgan dọ dọ gbedide Jesu tọn gando hodotọ etọn lẹpo go?

¹⁵ Nuhe Jesu dọna pipli kleun de sọgan gando omẹ susu go. Di apajlẹ, Jesu basi alẹnu Ahọluduta tọn hẹ devi 11 poun, ṣigba na nugbo tọn, alẹnu enẹ gando gbẹtọ 144 000 go. (Luku 22:29, 30; Osọ. 5:10; 7:4-8) Mọdopolọ, Jesu degbena hodotọ etọn vude poun, enẹ wẹ mẹhe e sọawuhia to fọnsọnku etọn godo lẹ, nado dọyẹwheho. (Owalọ 10:40-42; 1 Kọl. 15:6) Ṣigba, devi nugbonọ etọn he nọgbẹ̀ to owhe kanweko tintan whenu lẹ yọnẹn dọ gbedide enẹ gando emi lọsu go, dile etlẹ yindọ Jesu ma dọ mọ na yé tlọlọ. (Owalọ 8:4; 1 Pita 1:8) To egbehe ga, Jesu ma dọhona wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn livi ṣinatọ̀n lẹ tlọlọ. Etomọṣo, yemẹpo kẹalọyi dọ dandannu wẹ e yin nado do yise hia to Klisti mẹ podọ nado dọho gando yise yetọn go gbọn azọ́n yẹwhehodidọ lọ tọn dali.—Jak. 2:18.

16-18. Nawẹ mẹhe na wá yin whẹdana taidi lẹngbọ lẹ sọgan nọgodona mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ gbọn, podọ naegbọn din wẹ ojlẹ lọ na yé nado wàmọ?

¹⁶ Satani to awhànfun hẹ mẹmẹsunnu yiamisisadode Klisti tọn he pò to aigba ji lẹ, podọ e na hẹn mẹgbeyinyan etọn sinyẹn deji to whenue “whenu gli” he e tindo na wá vivọnu. (Osọ. 12:9, 12, 17) Mahopọnna dọ mẹyiamisisadode lẹ dona doakọnna whlepọn sinsinyẹn, yé to anadena azọ́n yẹwhehodidọ tọn daho hugan he to yinyin wiwà to whenuho mẹ. Matin ayihaawe, Jesu tin po yé po bo to anadena vivẹnudido yetọn.—Mat. 28:20.

¹⁷ Mẹhe na wá yin whẹdana taidi lẹngbọ lẹ, ehe sọha yetọn fọ́n bo to jijideji lẹ mọdọ lẹblanulọkẹyi wẹ e yin nado nọgodona mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ, e ma yin to azọ́n yẹwhehodidọ tọn mẹ kẹdẹ gba, ṣigba to aliho dagbe devo lẹ mẹ. Di apajlẹ, yé nọ basi nunina akuẹ tọn lẹ, bo nọ gọalọ nado gbá Plitẹnhọ Ahọluduta tọn lẹ, Plitẹnhọ Plidopọ tọn lẹ, po alahọ lẹ po, podọ yé nọ yí nugbonọ-yinyin do setonuna mẹhe yin dide gbọn “afanumẹ nugbonọ podọ nuyọnẹntọ lọ” dali nado deanananu lẹ.—Mat. 24:45-47; Heb. 13:17.

¹⁸ To madẹnmẹ, angẹli lẹ na jo jẹhọn mẹvasudo tọn nukunbibia daho lọ tọn lẹ do. Ehe na jọ to whenue mẹmẹsunnu Klisti tọn he pò to aigba ji lẹ na ko mọ hiadogonamẹ godo tọn yetọn yí godo. (Osọ. 7:1-3) Whẹpo Amagẹdọni na bẹjẹeji, mẹyiamisisadode lẹ na yin zize yì olọn mẹ. (Mat. 13:41-43) Enẹwutu, din wẹ ojlẹ lọ na mẹhe jlo na yin whẹdana taidi lẹngbọ lẹ nado nọgodona mẹmẹsunnu Klisti tọn lẹ po nugbonọ-yinyin po.