SỌN ONÚ HOHO SẸDOTẸN MÍTỌN
“Jehovah Wẹ Hẹn Mì Wá France Na Mì Nido Plọn Nugbo Lọ”
TO WHENUE Antoine Skalecki yin jọja, e tindo osọ́ pẹvi de he nọ zọnhẹ ẹ. Yé omẹ awe lẹ nọ gbọn ali dòglọ tọn he dózin lẹ mẹ dile yé bẹ akán he yé nọ yì kùn sọn odò he siso na mẹtlu 500 mẹ. Otọ́ Antoine tọn gbleawu to whenue odò de wọ̀ to akán-kùntẹn lọ, enẹwutu whẹndo lọ gbọ bo do Antoine hlan nado wazọ́n to akán-kùntẹn na gànhiho ṣinẹnẹ to azán lẹpo gbè. To gbèdopo, Antoine dibla hẹn ogbẹ̀ etọn bu to whenue odò de wọ̀ to akán-kùntẹn de.
Antoine yin dopo to ovi he mẹjitọ Pologne-nu lẹ ji to owhe 1920 jẹ 1930 lẹ mẹ to France. Etẹwẹ hẹn Pologne-nu lẹ wá France? To whenue Pologne jẹ edekannu to Wẹkẹ-Whàn I godo, sọha gbẹtọ lẹ tọn jideji taun bọ ehe lẹzun nuhahun daho de. Ṣigba to France, gbẹtọ livi dopo linlán wẹ kú to awhàn lọ whenu, podọ yé tindo nuhudo mẹhe na wazọ́n to akán-kùntẹn lẹ tọn. Enẹwutu to septembre 1919, gandudu France po Pologne po tọn doalọwemẹ dọ tòvi yetọn lẹ sọgan nọ yì depope to otò awe lọ lẹ mẹ. To 1931, sọha Pologne-nu he to France lẹ tọn yì 507 800, podọ susu yetọn nọ nọ̀ agewaji France tọn to lẹdo he mẹ odò akán tọn lẹ te.
Pologne-nu azọ́n sinsinyẹnwatọ he wá France lẹ tẹdo aṣa yetọn po nuyise yetọn lẹ po go. Antoine he tindo owhe 90 todin, flin dọmọ: “Baba-daho ṣie Joseph nọ dọho gando Owe-wiwe lẹ go po sisi po, dile otọ́ etọn plọn ẹn do.” To dimanche lẹ, whẹndo Pologne-nu he nọ wazọ́n to akán-kùntẹn lẹ tọn nọ do avọ̀ dagbe hugan yetọn lẹ yì ṣọṣi, dile yé nọ wà do to otò yetọn mẹ, ehe zọ́n bọ delẹ to Flansenu he sewé lẹ mẹ nọ pọ́n yé di gbétanu.
Biblu Plọntọ lẹ ko to yẹwhehodọ po zohunhun po to tòdaho Nord-Pas-de-Calais tọn mẹ sọn 1904 gbọ́n, podọ finẹ wẹ susu Pologne-nu lẹ tọn dukosọ hẹ yé te whla tintan. To 1915, Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn jẹ yinyin didetọn ji to Pologne-gbè mẹ to sunmẹsunmẹ, podọ L’Âge d’Or (Réveillez-vous! to egbehe) jẹ tintọ́n ji to 1925. Whẹndo susu wẹ yiwanna nudọnamẹ Biblu tọn he to linlinnamẹwe ehelẹ po owe lọ La Harpe de Dieu Pologne-gbè tọn po mẹ lẹ.
Ylọnẹn Antoine tọn yì opli whla tintan to 1924, podọ ewọ wẹ dọho Biblu Plọntọ lẹ tọn na whẹndo Antoine tọn. To owhe dopolọ mẹ, Biblu Plọntọ lẹ basi plidopọ tintan to Pologne-gbè mẹ,
to Bruay-en-Artois. To nuhe ma pé osun dopo godo, afọzedaitọ tatọ́-tẹnnọ tọn Joseph F. Rutherford na hodidọ na mẹlẹpo de to tòdaho enẹ mẹ, bọ gbẹtọ 2 000 wẹ wá. To whenue Mẹmẹsunnu Rutherford mọdọ suhugan yetọn yin Pologne-nu, enẹ whàn ẹn bọ e dọna yé dọmọ: “Jehovah wẹ hẹn mì wá France na mì nido plọn nugbo lọ. Todin mìwlẹ po ovi mìtọn lẹ po wẹ na gọalọna Flansenu lẹ! Azọ́n yẹwhehodidọ tọn daho de gbẹ́ pò, podọ Jehovah na wleawuna wẹnlatọ lẹ nado wà azọ́n lọ.”Nuhe Jehovah Jiwheyẹwhe wà niyẹn! Klistiani Pologne-nu enẹlẹ yí zohunhun do dọyẹwheho dile yé nọ wazọ́n sinsinyẹn to akán-kùntẹn lẹ do! Podọ, delẹ to yé mẹ lẹkọyi otò yetọn mẹ to Pologne nado lá nugbo họakuẹ he yé plọn lẹ na mẹdevo lẹ. Delẹ to mẹhe lẹkọyi Pologne nado lá wẹndagbe to aigba-denamẹ daho otò yetọn tọn ji lẹ mẹ wẹ Teofil Piaskowski, Szczepan Kosiak, po Jan Zabuda po.
Ṣigba, wẹnlatọ Pologne-nu susu gbọṣi France bo yí zohunhun do to yẹwhehodọ, to pọmẹ hẹ yisenọ hatọ yetọn Flansenu lẹ. To 1926, plidopọ daho de yin bibasi to Sin-le-Noble, to France, bọ gbẹtọ 1 000 wá tito-to-whinnu Pologne-gbè tọn, gọna omẹ 300 he wá tito-to-whinnu Flansegbe tọn to ojlẹ dopolọ mẹ. Annuaire 1929 tọn na linlin dọmọ: “To owhe lọ mẹ, mẹmẹsunnu Pologne-nu 332 wẹ basi klandowiwe bo yí baptẹm.” Jẹnukọnna Wẹkẹ-Whàn II, to agun 84 he tin to France lẹ mẹ, agun 32 wẹ nọ do Pologne-gbè.
To 1947, gandudu Pologne tọn dọna Pologne-nu lẹ nado lẹkọwa whé, bọ Kunnudetọ Jehovah tọn susu wàmọ. Ṣigba, etlẹ yin to whenue yé gọyì whé, vivẹnu he yé do po dehe yisenọ hatọ yetọn Flansenu lẹ do po lẹ hẹn ale susu wá, na sọha wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ tọn jideji yì 10 to kanweko ji to owhe lọ mẹ. Sọha wẹnlatọ lẹ tọn sọ jideji yì 20, 23, etlẹ yin 40 to kanweko ji to owhe 1948 jẹ 1950 lẹ gblamẹ! Alahọ France tọn pà nugopọntọ lẹdo tọn tintan lẹ to 1948, nado gọalọna wẹnlatọ yọyọ enẹlẹ. To nugopọntọ atọ́n he yin pipà lẹ mẹ, ẹnẹ yin Pologne-nu, bọ Antoine Skalecki yin dopo to yé mẹ.
Susu to Kunnudetọ Jehovah tọn he to France lẹ mẹ gbẹ́ tindo yinkọ Pologne-gbè tọn lẹ, yèdọ yinkọ mẹjitọ daho yetọn lẹ tọn, mẹhe wazọ́n sinsinyẹn to akán-kùntẹn lẹ podọ to lizọnyizọn lọ mẹ. To egbehe, susu mẹhe wá France lẹ tọn wẹ to nugbo lọ plọn to finẹ. Eyin wẹnlatọ he wá sọn otò devo mẹ lẹ tlẹ gọyì whé kavi sẹtẹn jẹ owhé yọyọ devo gbè, yé nọ yí zohunhun do zindonukọn taidi wẹnlatọ Ahọluduta lọ tọn lẹ dile Pologne-nu he jẹnukọnna yé lẹ wà do.—Sọn onú hoho sẹdotẹn mítọn to France.