KAPITULO DOS
Paghanda Para sa Isa ka Madinalag-on nga Pag-asawahay
1, 2. (a) Paano ginpadaku ni Jesus ang pagkaimportante sang pagplano? (b) Sa anong butang labi na nga importante ang pagplano?
ANG pagpatindog sing isa ka tinukod nagakinahanglan sing mahalungon nga paghanda. Antes ipasad ang sadsaran, kinahanglan anay magbakal sing lote kag himuon ang mga plano. Apang, may isa pa ka butang nga importante gid. Si Jesus nagsiling: “Sin-o sa inyo nga nagahandum sa pagtukod sing torre ang wala anay nagalingkod kag bulubantaon ang kabilihanan, agod mahibaluan kon bala may bastante sia nga inugpahuman sa sini?”
2 Ang matuod sa pagpatindog sing isa ka tinukod Hulubaton 18:22; 1 Corinto 7:28) Busa, ang mga nagaplano sa pagminyo dapat maghupot sing realistiko nga pagtamod tuhoy sa mga pagpakamaayo kag mga kabilihanan sang pag-asawahay.
naaplikar man sa pagtukod sing isa ka madinalag-on nga pag-asawahay. Madamo ang nagasiling: “Luyag ko na magminyo.” Apang pila ang nagadulog anay agod binagbinagon ang kabilihanan? Bisan pa ginakahamut-an sang Biblia ang pag-asawahay, ginapatalupangod man sini ang mga hangkat sang pag-asawahay. (3. Ngaa isa ka mapuslanon nga bulig ang Biblia para sa mga nagaplano sa pagminyo, kag anong tatlo ka pamangkot ang ibulig sini sa aton nga sabton?
3 Makabulig ang Biblia. Ang laygay sini gin-inspirar sang Manughimuno sang pag-asawahay, si Jehova nga Dios. (Efeso 3:
HANDA KA NA BALA PARA SA PAG-ASAWAHAY?
4. Ano ang isa ka importante nga butang agod mahuptan ang madinalag-on nga pag-asawahay, kag ngaa?
4 Ang pagpatindog sing isa ka tinukod mahimo nga mahal kaayo, apang mahal man ang pagmentinar sini sa madugay nga tion. Amo man sa pag-asawahay. Ang pagminyo daw makahalangkat na; apang, dapat man binagbinagon kon paano mahuptan ang pag-asawahay sa pagligad sang mga tinuig. Ano ang ginakinahanglan agod mahuptan ina nga relasyon? Ang isa ka importante nga butang amo ang bug-os tagipusuon nga pagkilala sa obligasyon. Amo sini ang paglaragway sang Biblia sa pag-asawahay: “Bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magahiusa sa iya asawa kag mangin isa sila ka unod.” (Genesis 2:24) Ginsambit ni Jesucristo ang lamang Makasulatanhon nga sadsaran sa pagdiborsio nga may posibilidad sa pagminyo liwat
5. Bisan pa nahadlok ang iban sa mabug-at nga salabton sang pag-asawahay, ngaa dapat ini sa baylo pabilihan sing daku sang mga nagaplano sa pagminyo?
5 Ang serioso nga pagkilala sa obligasyon nagapahadlok sa madamo. “Ang paghibalo nga magaupuray kami nga duha tubtob buhi nagpabatyag sa akon nga daw ginalatiran ako, nakuralan, kag nabilanggo,” tu-ad sang isa ka hoben pa nga lalaki. Apang kon ginahigugma gid nimo ang tawo nga luyag mo pakaslan, ang obligasyon sa iya indi mangin lulan. Sa baylo, pagatamdon ini nga isa ka kalig-unan. Ang pagkilala sa obligasyon nga ginapahangop sang pag-asawahay magahimo sa mag-asawa nga handumon ang pag-unungay sa kasulhayan kag kabudlayan kag mangin masinakdagon sa isa kag isa bisan ano man ang matabo. Ang Cristiano nga si apostol Pablo nagsulat nga ang matuod nga gugma “nagaantos sang tanan nga butang” kag “nagabatas sang tanan nga butang.” (1 Corinto 13:
6. Ngaa labing maayo gid nga indi magpadasudaso sa pagminyo kon pamatan-on pa?
6 Ang pagtuman sining obligasyon nagakinahanglan sing pagkahamtong. Sa amo, nagalaygay si Pablo nga mas maayo pa nga ang mga Cristiano indi anay magminyo tubtob “makalampas na sila sa kapagsik sang pagkabatan-on,” ang panahon nga mabaskog ang seksuwal nga balatyagon 1 Corinto 7:36) Ang mga pamatan-on madasig nga nagabag-o samtang nagadaku sila. Madamo sang mga nagminyo sang lamharon pa sila ang nakasapo nga sa pagligad sang pila lamang ka tuig ang ila mga kinahanglanon kag mga handum, subong man sang ila tiayon, nagbag-o. Ginapakita sang estadistika nga mas daku ang posibilidad nga ang mga nagaminyo sang tin-edyer pa indi mangin malipayon kag magadiborsio sangsa mga nagapaangan-angan pa anay. Gani indi magpadasudaso sa pagminyo. Ang pila ka tuig nga ginahinguyang sa pagkabuhi subong isa ka pamatan-on, diminyo nga adulto makahatag sa imo sing hamili nga eksperiensia nga magahimo sa imo nga kapin ka hamtong kag kapin ka sangkol agod mangin isa ka maayo nga tiayon. Ang indi pagpadasudaso sa pagminyo makabulig man sa imo nga mahangpan sing maayo pa ang imo kaugalingon
KILALAHA ANAY ANG IMO KAUGALINGON
7. Ngaa dapat anay usisaon sang mga nagaplano sa pagminyo ang ila kaugalingon?
7 Mahapos mo bala listahon ang mga kinaiya nga ginahandum mo sa isa ka tiayon? Amo sini ang kalabanan. Apang, kamusta ang imo kaugalingon nga mga kinaiya? Ano ang imo mga kinaiya nga magabulig sa imo sa pag-amot sa isa ka madinalag-on nga pag-asawahay? Ano nga sahi sang bana ukon asawa mangin amo ikaw? Halimbawa, ginabaton mo bala ang imo mga sayop kag nagabaton sing laygay, ukon pirme ka lang bala nagapangapin kon ginatadlong? Masinadyahon ka bala kag malaumon, ukon may huyog ka bala nga mangin masinulub-on, pirme nagareklamo? (Hulubaton 8:33; 15:15) Dumduma, ang pagminyo indi magabag-o sang imo personalidad. Kon bugalon ka, madali masaklaw, ukon sobra ka masinulub-on kon diminyo, mangin amo ka man gihapon kon minyo ka na. Sanglit mabudlay naton makita ang aton kaugalingon suno sa pagtan-aw sa aton sang iban, ngaa indi mangayo sa isa ka ginikanan ukon isa ka ginasaligan nga abyan sing prangka nga mga komento ukon mga panugda? Kon mahibaluan mo ang mga pagbag-o nga sarang mo pa mahimo, himua ini anay antes ka maghimo sing mga tikang sa pagminyo.
8-10. Anong laygay ang ginahatag sang Biblia nga magabulig sa isa ka indibiduwal sa paghanda para sa pag-asawahay?
8 Ginapalig-on kita sang Biblia nga tugutan ang balaan nga espiritu sang Dios nga magpanghikot sa aton, nagapatubas sing mga kinaiya subong sang “gugma, kalipay, paghidait, pagbatas, pagkalulo, pagkaayo, pagkatutom, pagkamapainubuson, pagpugong sa kaugalingon.” Ginasilingan man kita sini nga “magbag-o sa puwersa nga nagapahikot sa [aton] panghunahuna” kag “magsuklob sing bag-ong personalidad nga gintuga suno sa kabubut-on sang Dios sa matuod nga pagkamatarong kag pagkatutom.” (Galacia 5:
9 Halimbawa, kon babayi ikaw, tun-i ang paghatag sing kapin nga igtalupangod sa “tinago nga pagkatawo sang tagipusuon” sa baylo sang imo pisikal nga panagway. (1 Pedro 3:
10 Bisan pa indi mahapos bag-uhon ang panghunahuna sa sining mga butang, dapat ini pangabudlayan sang tanan
nga Cristiano. Kag magabulig ini sa imo agod mangin isa ka mas maayo nga tiayon.KON ANO ANG PANGITAON SA ISA KA TIAYON
11, 12. Paano mahibaluan sang duha ka tawo kon bala magasahuay sila ukon indi?
11 Kinabatasan bala sa inyo lugar nga magpili ang isa ka tawo sang iya palangasaw-on ukon palamanhon? Kon amo, ano ang dapat mo himuon kon naganyat ikaw sa isa ka tawo sang tuhay nga sekso? Una anay, pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Katuyuan ko gid bala nga magminyo?’ Isa ka mapintas nga butang kon hampangan mo lang ang balatyagon sang isa ka tawo paagi sa pagpautwas sing dimatuod nga mga pagpaabot. (Hulubaton 13:12) Nian, pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Handa na bala ako sa pagminyo?’ Kon huo ang sabat sa sining duha ka pamangkot, ang masunod nga mga tikang nga imo pagahimuon nasandig sa lokal nga kinabatasan. Sa iban nga kadutaan, sa tapos manilag sa sulod sang pila ka tion, mahimo mo palapitan ini nga tawo kag ipabutyag ang imo handum nga makilala sia sing maayo pa. Kon indi ang sabat, indi magpadayon tubtob sa punto nga kaugtan na ikaw. Dumduma, may kinamatarong man sia sa paghimo sing desisyon sa sini nga butang. Apang, kon huo ang sabat, mahimo kamo maghinguyang sing tion sa mapuslanon nga mga hilikuton. Magahatag ini sa imo sing kahigayunan sa paghibalo kon bala mangin maalamon ang pagpakasal sa sini nga tawo. * Ano ang dapat mo pangitaon sa sini nga tion?
12 Sa pagsabat sini nga pamangkot, handurawa ang duha ka instrumento sa musika, ayhan isa ka piano kag isa ka gitara. Kon nabagay ini sing husto, makapatubas ini sing matahom nga lanton. Apang, ano ang matabo kon patukaron sing dungan ining duha ka instrumento? Dapat sila karon ibagay sa isa kag isa. Amo man sa imo kag sa imo mangin tiayon. Ang tagsa sa inyo dapat magpangabudlay
sing lakas nga “ibagay” ang inyo personalidad subong mga indibiduwal. Apang ang pamangkot karon amo: Nabagay bala kamo sa isa kag isa? Kon sa aton pa, nagasahuay bala kamo?13. Ngaa indi gid maalamon nga makignobyo ukon makignobya sa isa nga indi mo masigkatumuluo?
13 Importante nga pareho ang inyo mga ginapatihan kag mga prinsipio. Si apostol Pablo nagsulat: “Dili kamo magpagota sing sampihakan upod sa mga dimatinuuhon.” (2 Corinto 6:14; 1 Corinto 7:39) Mas daku ang posibilidad nga magluntad ang indi pag-ugyunay kon ang isa magminyo sa isa nga indi masigkatumuluo. Sa pihak nga bahin, ang debosyon sang magtiayon kay Jehova nga Dios amo ang pinakamabakod nga sadsaran sang paghiusa. Luyag ni Jehova nga magmalipayon kamo kag maagom ang pinakasuod nga kaangtanan sa tawo nga imo pakaslan. Luyag niya nga mahigot ikaw sa iya kag sa isa kag isa sang tatlo sing dupli nga higot sang gugma.
14, 15. Ang paghupot sing pareho nga pagtuo amo lamang bala ang nagapahiusa sa mag-asawa? Ipaathag.
14 Samtang ang pagsimba sa Dios amo ang labing importante nga nagapahiusa, kapin pa ang nadalahig. Agod mabagay sa isa kag isa, dapat pareho ang imo mga tulumuron kag sang imo mangin tiayon. Ano ang inyo mga tulumuron? Halimbawa, ano ang ginabatyag ninyo tuhoy sa pag-anak? Anong mga butang ang una sa inyo kabuhi? * (Mateo 6:33) Sa madinalag-on gid nga pag-asawahay, ang mag-asawa maayo nga mga mag-abyan kag nagakalipay sa pagpakig-upod sang isa kag isa. (Hulubaton 17:17) Agod matigayon ini, dapat pareho ang ila mga interes. Mabudlay padayunon ang isa ka suod nga pag-abyanay
15 Sa pagkamatuod, sa daku nga kasangkaron, ang pagsahuay nasandig sa kon daw ano kamo ka mapasibuon sa baylo sang kon daw ano kamo ka magkaangay. Sa baylo nga mamangkot, “Nagaugyunay bala kami sa tanan nga butang?” ang mas maayo pa nga mga pamangkot mahimo nga amo: “Ano ang matabo kon indi kami mag-ugyunay? Mahambalan bala namon ang mga butang sing matawhay, nagahatag sa isa kag isa sing pagtahod kag pagpadungog? Ukon masami bala nga ang mga paghambalanay nagadangat sa mainit nga mga pagbaisay?” (Efeso 4:
HIBALUA ANAY
16, 17. Ano ang mahimo pangitaon sang isa ka lalaki ukon isa ka babayi kon nagabinagbinag sang iya mangin tiayon?
16 Sa Cristianong kongregasyon, ang mga ginatugyanan sing salabton dapat “tilawan anay tuhoy sa pagkanagakabagay.” (1 Timoteo 3:10) Magamit mo man ining prinsipio. Halimbawa, ang isa ka babayi mahimo mamangkot, “Ano ang reputasyon sining lalaki? Sin-o ang iya mga abyan? Nagapakita bala sia sing pagpugong sa kaugalingon? Paano niya ginapakig-angutan ang mga tigulang? Ano nga sahi sang pamilya ang iya ginhalinan? Ano ang relasyon niya sa ila? Ano ang panimuot niya sa kuwarta? Palainom bala sia? Mainiton bala sia, kag mapintas pa gani? Ano ang iya mga salabton sa kongregasyon, kag paano niya ginatuman ini? Matahod ko bala sia sing tudok?”
17 Ang lalaki mahimo mamangkot, “Nagapakita bala ining babayi sing gugma kag pagtahod sa Dios? Sangkol bala sia sa pag-atipan sa puluy-an? Ano ang paabuton sang iya pamilya sa amon? Maalamon bala sia, mapisan, kag makinuton? Ano ang iya ginahambal? Nagakabalaka gid bala sia sa kaayuhan sang iban, ukon maiyaiyahon bala sia, kag mahilabtunon sa iban? Masaligan bala sia? Handa bala sia magpasakop sa pagkaulo, ukon batinggilan bala sia, kag ayhan rebelyuso pa gani?”
18. Kon mamutikan ang diutay nga mga kaluyahon sa tion sang pagnobyahanay, ano ang dapat binagbinagon?
18 Indi pagkalimti nga nagapakig-angot ikaw sa isa ka dihimpit nga kaliwat ni Adan, indi sa isa ka ginahangad nga baganihan sang isa ka nobela sang paghigugmaanay. Ang tanan may mga kakulangan, kag ang iban sini indi dapat pagsapakon
19. Anong maalamon nga dalanon ang dapat himuon kon mag-utwas ang mabug-at nga mga problema sa tion sang pagnobyahanay?
Hulubaton 22:3; Manugwali 2:14) Kon may relasyon ikaw sa isa ka tawo nga ginaduhaduhaan mo, maalamon nga utdon ang relasyon kag maglikaw sa paghimo sing magadugay nga relasyon sa sina nga tawo.
19 Apang, ano, kon may mamutikan ikaw nga mga butang nga nagatublag gid sa imo? Dapat gid binagbinagon sing mahalungon ini nga mga duhaduha. Bisan pa daw ano ikaw ka romantiko sa pagbatyag mo ukon luyag mo na gid magminyo, indi pagpiyunga ang imo mga mata sa daku nga mga sayop. (HUPTI NGA DUNGGANON ANG INYO PAGNOBYAHANAY
20. Paano mahuptan sang magnobyahanay ang ila moral nga paggawi nga indi talamayon?
20 Paano mo mahuptan nga dungganon ang inyo pagnobyahanay? Una, pat-ura nga indi talamayon ang inyo moral nga paggawi. Sa inyo lugar, ginakabig bala ang pag-uyatay sing kamot, paghalukay, ukon paghaksanay nga nagakaigo nga paggawi para sa magnobyahanay? Bisan pa kon ini nga mga pagpabutyag sing gugma wala ginatamay, dapat ini tugutan lamang kon ang relasyon nakadangat na sa punto nga ang pag-asawahay naplano na. Maghalong nga ang mga pagpakita sing gugma wala nagadangat sa dimatinlo nga paggawi ukon sa pagpakighilawas pa gani. (Efeso 4:
21. Anong bunayag nga komunikasyon ang mahimo kinahanglanon agod mahuptan nga dungganon ang pagnobyahanay?
21 Ikaduha, ang isa ka dungganon nga pagnobyahanay nagalakip man sang bunayag nga komunikasyon. Samtang ang inyo pagnobyahanay nagapadulong sa pag-asawahay, may pila ka butang nga dapat hambalan sing tampad. Sa diin kamo mapuyo? Magatrabaho bala kamo nga duha? Luyag bala ninyo mag-anak? Subong man, makatarunganon lamang nga ibuyagyag ang mga butang, ayhan ang nagligad sang isa, nga mahimo makaapektar sa pag-asawahay. Mahimo ini maglakip sang dalagku nga mga kautangan ukon mga obligasyon ukon problema sa lawas, subong sang isa ka malubha nga balatian ukon kahimtangan. Sanglit madamo nga tawo nga may HIV (ang virus nga ginabangdan sang AIDS) ang wala nagapakita dayon sing mga sintomas, indi mangin sayop para sa isa ka indibiduwal ukon sa nagaulikid nga mga ginikanan nga pangabayon ang isa nga may nagligad sa seksuwal nga pagpakigrelasyon sa lainlain nga mga tawo ukon nagaturok anay sing droga sa ugat nga magpaeksamin sa dugo para sa AIDS. Kon ang eksamin mapamatud-an nga positibo, indi dapat pagpiliton sang may balatian nga tawo ang iya mangin tiayon nga padayunon pa ang ila relasyon kon luyag na niya nga tapuson ini. Sa pagkamatuod, maalamon para kay bisan sin-o nga nagpatuyang anay sa daku sing peligro nga estilo sang pagkabuhi nga ipatan-aw ang iya dugo sing kinabubut-on para sa AIDS antes sugdan ang pagnobyahanay.
PAGBINAGBINAG SANG TION SA TAPOS SANG KASAL
22, 23. (a) Paano mahimo madula ang pagkabalanse kon nagahanda para sa kasal? (b) Anong balanse nga pagtamod ang dapat huptan kon ginabinagbinag ang kasal kag ang pag-asawahay?
22 Sa tion sang hingapusan nga mga binulan antes sang pag-asawahay, mahimo gid nga mangin masako kamo
23 Dumduma nga ang inyo kasal magadugay sing isa lamang ka adlaw, apang ang inyo pag-asawahay magadugay tubtob nagakabuhi kamo. Likawi ang sobra nga pagtalupangod sa adlaw sang kasal. Sa baylo, mangayo sing panuytoy kay Jehova nga Dios, kag magplano sing abanse para sa pagkabuhi subong minyo. Nian nakahanda ka sing maayo para sa isa ka madinalag-on nga pag-asawahay.
^ par. 11 Naaplikar ini sa kadutaan diin ginakabig ang dating nga nagakaigo para sa mga Cristiano.
^ par. 14 Bisan sa sulod sang Cristianong kongregasyon, may yara iban nga mahimo indi tanto ka mahuyugon sa espirituwal nga mga butang. Sa baylo nga mangin bug-os tagipusuon nga mga alagad sang Dios, mahimo nga maimpluwensiahan sila sang mga panimuot kag paggawi sang kalibutan.—Juan 17:16; Santiago 4:4.