1, 2. Ilaragway ang paglakbay ni Maria, kag ipaathag kon ngaa indi ini mahapos para sa iya.

NAKAPOY na si Maria sa pagsakay sa asno sing pila ka oras. Sa unahan sini, nagalakat si Jose nga nagaguyod sang asno pakadto sa Betlehem. Nabatyagan liwat ni Maria nga nagkibo ang lapsag sa iya tiyan.

² Daku na ang tiyan ni Maria; ginlaragway sia sang Biblia nga “manugbata na.” (Luc. 2:5) Samtang nagalabay ang mag-asawa sa kaumhan, mahimo nga ang mga mangunguma nga nagaarado ukon nagasab-ug nakabalikid kag natingala kon ngaa nagalakbay pa inang nagabusong nga babayi. Ngaa naglakbay pa si Maria sa malayo nga lugar gikan sa ila puluy-an sa Nazaret?

3. Ano nga asaynment ang nabaton ni Maria, kag ano ang hibaluon naton parte sa iya?

³ Bangod mga pila ka bulan antes sini, ining Judiyo nga babayi nakabaton sing pinasahi nga asaynment nga wala sang bisan sin-o nga nakabaton. Magabun-ag sia sang bata nga mangin Mesias, ang Anak sang Dios! (Luc. 1:35) Kon san-o pa nga dali na lang sia magbata, didto pa nga kinahanglan sia maglakbay. Sa tion sang paglakbay, nakaatubang si Maria sing pila ka pagtilaw sa iya pagtuo. Hibaluon naton kon ano ang nakabulig sa iya nga mahuptan ini nga malig-on.

4, 5. (a) Ngaa naglakbay pa Betlehem sanday Jose kag Maria? (b) Ang mando ni Cesar katumanan sang ano nga tagna?

⁴ Indi lamang sanday Jose kag Maria ang nagalakbay. Bag-o lang nagmando si Cesar Augusto nga ang tanan nga tawo magpauli sa ila dutang natawhan agod magparehistro. Ano ang ginhimo ni Jose? Ang rekord nagasiling: “Gani, si Jose nagtaklad man gikan sa Galilea, sa siudad sang Nazaret, pakadto sa Judea, sa siudad ni David, nga ginatawag Betlehem, bangod katapo sia sang panimalay kag pamilya ni David.”—Luc. 2:1-4.

⁵ Ining mando ni Cesar wala lamang natabuan. Mga 700 ka tuig antes sini, ginsiling na sa Kasulatan nga mabun-ag ang Mesias sa  Betlehem. Mga 11 kilometros gikan sa Nazaret, may banwa man nga ginhingalanan Betlehem. Apang, espesipiko nga ginsiling sang Kasulatan nga sa “Bet-lehem Efrata” magagua ang Mesias. (Basaha ang Miqueas 5:2.) Para makalab-ot sa sina nga lugar halin sa Nazaret, dapat maglakbay sing mga 130 kilometros sa mga bakulod nga nagaagi sa Samaria. Sa sina nga Betlehem ginpatawag si Jose, kay amo ini ang puluy-an sang mga katigulangan ni Hari David—nga katigulangan man nanday Jose kag Maria.

6, 7. (a) Ngaa mabudlay ang paglakbay pa Betlehem para kay Maria? (b) Bilang asawa na ni Jose, ano ang kinatuhayan sa pagdesisyon ni Maria? (Tan-awa man ang footnote.)

⁶ Magakooperar bala si Maria sa desisyon ni Jose nga maglakbay? Mabudlay abi ang paglakbay para sa iya. Posible man nga nagaulan-ulan sadto kay nagahingapos na ang tig-ilinit kag nagasugod na ang tigragas. Dugang pa, ang ginsiling kaina sang Biblia nga ‘nagtaklad sila gikan sa Galilea’ husto gid, kay ang Betlehem nahamtang sa mataas nga duog nga kapin sa 760 metros. Taklaron gid ini kag pila ka adlaw nga lakbayon. Mahimo nga mas malawig subong ini nga paglakbay bangod ang kahimtangan ni Maria nagakinahanglan sing pila ka pagpahuway. Subong nga madali na lang sia magbata, mahimo nga luyag gid kuntani sining bataon nga babayi nga magpabilin na lang sa ila puluy-an upod sa iya pamilya kag mga abyan nga handa magbulig sa iya kon magpasakit na sia. Walay duhaduha nga kinahanglan gid niya ang kaisog para makalakbay sa sini nga kahimtangan.

 ⁷ Walay sapayan sina, nagsulat si Lucas nga naglakbay si Jose “agod magparehistro upod ni Maria.” Ginsulat man niya nga si Maria “nangin asawa na [ni Jose] suno sa ginpangako.” (Luc. 2:4, 5) Bilang asawa ni Jose, indi na makadesisyon si Maria nga wala ginakonsulta ang iya bana. Gintamod ni Maria ang iya bana subong iya ulo sa mga butang tuhoy sa pagsimba. Ginbaton niya ang papel nga ginhatag sa iya sang Dios subong kabulig sang iya bana paagi sa pagsakdag sa mga desisyon sini. * Bangod matinumanon sia, nalandas niya ang posible nga hangkat sa iya pagtuo.

8. (a) Ano pa ang mahimo nagpahulag kay Maria nga maglakbay pa Betlehem upod kay Jose? (b) Sa ano nga paagi si Maria maayo gid nga halimbawa para sa matutom nga katawhan?

⁸ Ano pa ang mahimo nagpahulag kay Maria nga magtuman? Nahibaluan bala niya ang ginsiling sang Kasulatan nga sa Betlehem mabun-ag ang Mesias? Wala ini ginasugid sang Biblia. Apang, posible nga nahibaluan niya ini kay nahibaluan na ini sadto pa sang mga lider sang relihion kag sang mga tawo. (Mat. 2:1-7; Juan 7:40-42) Kon tuhoy sa Kasulatan, si Maria indi ignorante. (Luc. 1:46-55) Ano man ang motibo niya sa paglakbay, ayhan bangod sa pagtuman sa iya bana, pagpasakop sa mando sang gobierno, ukon sa  pagsunod sa panuytoy ni Jehova agod matuman ang Kasulatan, maayo gid sia nga huwaran. Ginapabaloran gid ni Jehova ang mga lalaki kag babayi nga mapainubuson kag matinumanon. Subong, ang pagkamatinumanon masami nga wala ginapabaloran, apang si Maria maayo gid nga halimbawa para sa matutom nga katawhan bisan diin.

9, 10. (a) Ano ang mahimo ginahunahuna nanday Maria kag Jose sang malapit na sila sa Betlehem? (b) Diin nagdayon sanday Jose kag Maria, kag ngaa?

⁹ Daw naumpawan man si Maria sang makita na niya ang Betlehem sa malayo. Samtang nagataklad sila sa bakulod kag nagalabay sa katamnan sang olibo nga amo ang katapusan nga patubas nga alanyon, mahimo ginahunahuna nanday Maria kag Jose ang kasaysayan sining diutay nga minuro. Suno sa ginsiling ni manalagna Miqueas, tuman ini ka gamay kon ipaanggid sa iban nga siudad sa Juda; apang sang nagligad nga kapin sa isa ka libo ka tuig, diri natawo sanday Boaz, Noemi, kag sang ulihi si David.

¹⁰ Kadamo sang tawo pag-abot nanday Maria kag Jose sa minuro. Nauna na abot ang iban nga manugparehistro, amo nga wala na sila sing madayunan. * Gani, nagpaligad na lang sila sang gab-i sa kuadra. Mahanduraw naton ang kabalaka ni Jose sang makita niya nga ginasakitan ang iya asawa nga wala pa gid sini anay maeksperiensiahan. Kag sa tanan nga lugar, diri pa sa kuadra si Maria nagpasakit.

11. (a) Ngaa mahangpan gid sang mga babayi bisan diin ang kahimtangan ni Maria? (b) Paano si Jesus nangin “panganay”?

¹¹ Mahangpan gid sang mga babayi bisan diin ang kahimtangan ni Maria. Mga 4,000 ka tuig na ang nagligad, gintagna ni Jehova nga ang tanan nga babayi magaantos sing kasakit sa pagpanganak bangod sa napanubli nga sala. (Gen. 3:16) Wala sing ebidensia nga si Maria wala nag-antos. Wala ginlaragway sing espesipiko ni Lucas ang kasakit nga gin-antos ni Maria. Nagsiling lamang sia: “Ginbun-ag niya ang iya anak nga lalaki, ang panganay.” (Luc. 2:7) Huo, ginbun-ag niya ang iya “panganay,” ang subang sa ila indi magkubos pito ka anak. (Mar. 6:3) Apang, ining isa mangin tuhay gid. Indi lamang ini iya panganay kundi “panganay [ini] sa tanan nga tinuga” ni Jehova, kag ang bugtong nga Anak sang Dios!—Col. 1:15.

12. Diin ginpahigda ni Maria ang lapsag, kag paano ang matuod nga natabo tuhay gid sa mga drama, painting, kag mga danyag parte sa pagkabun-ag ni Jesus?

¹² Ang rekord nagdugang pa sining detalye nga nahibaluan sang madamo: “Ginputos niya sia sing mga lampin kag ginpahigda sa pasungan.” (Luc. 2:7) Sa bug-os nga kalibutan, ang pagkabun-ag ni Jesus ginlaragway sing sobra kag di-realistiko sa mga drama, painting, kag mga danyag. Apang, binagbinaga kon ano gid ang natabo. Ang pasungan amo ang kalan-an sang mga sapat. Ang pamilya nagdayon sa  kuadra, isa ka duog nga mabaho kag mahigko bisan subong. Ang matuod, kon may iban man lang nga dalayunan, mapasugot ayhan ang mga ginikanan nga sa sini nga lugar mabun-ag ang ila anak? Luyag gid sang halos tanan nga ginikanan ang pinakamaayo para sa ila kabataan. Labi na gid sa bahin nanday Maria kag Jose. Luyag gid nila nga amanan sing pinakamaayo ang Anak sang Dios!

13. (a) Sa ano nga paagi ginhimo nanday Maria kag Jose ang pinakamaayo sa ila sitwasyon? (b) Paano mapadaku sang maalamon nga mga ginikanan subong ang ila kabataan pareho sa ginhimo nanday Jose kag Maria?

¹³ Apang, wala sila maugot sa ila mabudlay nga kahimtangan; ginhimo nila ang pinakamaayo sa sini nga sitwasyon. Halimbawa, talupangda kon paano gin-atipan ni Maria ang lapsag, ginputos niya sia sing komportable sa mga lampin, dayon mahinalungon sia nga ginpahigda sa pasungan agod magtulog, kag ginpat-od niya nga indi sia matugnawan kag hilway sa katalagman. Bisan pa mabudlay ang kahimtangan ni Maria, ginhatag niya gihapon ang pinakamaayo nga pag-atipan sa lapsag. Nahibaluan man nila nga ang pag-aman sang espirituwal nga kinahanglanon sang bata amo ang pinakaimportante nga mahimo nila para sa iya. (Basaha ang Deuteronomio 6:6-8.) Subong, prioridad man sang maalamon nga mga ginikanan nga padakuon ang ila kabataan nga mangin diosnon bisan pa nagakabuhi sila sa indi diosnon nga kalibutan.

14, 15. (a) Ngaa luyag makita sang mga manugbantay sang karnero ang lapsag? (b) Ano ang ginhimo sang mga manugbantay sang karnero sang nakita nila ang bag-o lang nabun-ag nga lapsag?

¹⁴ Hinali lang nga gintublag sang kinagula ang kalinong. Nagdalidali pakadto sa kuadra ang mga manugbantay sang karnero. Luyag nila makita ang pamilya kag ilabi na ang lapsag. Tuman gid ang kakunyag sining mga lalaki. Halin sila sa kabakuluran nga ginateneran nila upod sa ila panong. * Ginsugiran nila ang natingala nga mga ginikanan tuhoy sa ila tumalagsahon nga eksperiensia bag-o lang. Samtang didto sila sa bakulod sang tungang-gab-i, hinali nga nagpakita sa ila ang isa ka anghel. Nagsilak ang himaya ni Jehova sa palibot, kag ginsugiran sila sang anghel nga ang Cristo, ukon Mesias, bag-o lang nabun-ag sa Betlehem. Makita nila ang lapsag nga nagahigda sa pasungan, nga naputos sang mga lampin. Nian, ang labi pa nga makadalayaw amo ang daku nga koro sang mga anghel nga nagpakita, nga nagadayaw sa Dios!—Luc. 2:8-14.

¹⁵ Indi katingalahan nga nagdalidali pa Betlehem ining mapainubuson nga mga lalaki! Mahimo nga nakunyag gid sila nga makita ang  bag-o lang nabun-ag nga lapsag subong sang ginlaragway sang anghel. Ginsugid nila ining maayong balita sa iban. “Ginpahibalo nila ang pinamulong . . . Kag ang tanan nga nakabati sini natingala sa mga ginsugid sa ila sang mga manugbantay sang karnero.” (Luc. 2:17, 18) Maathag gid nga ginapakanubo sadto sang mga lider sang relihion ang mga manugbantay sang karnero. Apang, ginapabaloran gid ni Jehova ining mapainubuson kag matutom nga mga lalaki. Pero, paano nakaapektar kay Maria ang ila pagbisita?

16. Paano ginpakita ni Maria nga mahunahunaon gid sia, kag ngaa nahuptan niya nga mabakod ang iya pagtuo?

¹⁶ Pat-od gid nga kapoy si Maria sa pagpanganak, apang nagpamati gid sia sing maayo sa mga ginsiling sa iya. Kag kapin pa ang ginhimo niya: “Gintipigan ni Maria ini tanan nga pinamulong, kag ginbinagbinag niya ang kahulugan sini sa iya tagipusuon.” (Luc. 2:19) Ining bataon nga babayi mahunahunaon gid. Nahibaluan niya nga importante gid ining mensahe sang anghel. Luyag sang iya Dios nga si Jehova nga mahibaluan niya kag mahangpan kon sin-o gid ang iya anak kag kon daw ano ini ka importante. Gani, wala lamang basta namati si Maria. Gintipigan niya sa iya tagipusuon ang tanan nga pinamulong sa iya agod pirme niya ini mapamalandungan sa mga binulan kag mga tinuig nga magaabot. Ginpabakod sini ang iya pagtuo sa iya bug-os nga kabuhi.—Basaha ang Hebreo 11:1.

17. Paano naton mailog ang halimbawa ni Maria kon parte sa importante nga mga kamatuoran?

¹⁷ Mailog mo bala ang halimbawa ni Maria? Ang Pulong ni Jehova puno gid sing importante nga mga kamatuoran. Apang, makabenepisyo lamang kita sa sining mga kamatuoran kon usisaon naton ini. Mahimo naton ina paagi sa regular nga pagbasa sang Biblia, nga ginahunahuna ini subong inspirado nga Pulong sang Dios kag indi lamang sinulatan sang mga tawo. (2 Tim. 3:16) Nian, kaangay ni Maria, dapat naton tun-an sing maukod ang mga kamatuoran tuhoy sa Dios kag binagbinagon ang kahulugan sini sa aton tagipusuon. Kon ginapamalandungan naton ang aton nabasahan sa Biblia, kag ginahunahuna kon paano iaplikar sing bug-os ang mga laygay ni Jehova, mapabakod naton ang aton pagtuo.

18. (a) Paano gintuman nanday Maria kag Jose ang Mosaikong Kasuguan sang pila pa lang ka adlaw si Jesus? (b) Ano ang ginapakita sang halad nanday Jose kag Maria sa templo parte sa ila pinansial nga kahimtangan?

¹⁸ Sang walo na ka adlaw ang lapsag, ginpatuli sia nanday Maria  kag Jose subong sang ginapatuman sang Mosaikong Kasuguan, kag ginhingalanan sia nga Jesus subong sang ginsiling sang anghel. (Luc. 1:31) Nian, sang 40 ka adlaw na sia, gindala nila sia sa templo sa Jerusalem, mga pila lamang ka kilometro gikan sa Betlehem, kag nagdulot sila sing halad sa pagpaninlo nga ginatugot sang Kasuguan para sa mga imol—duha ka tukmo ukon duha ka kuyabog nga pating. Wala nila ginakahuya nga indi nila masarangan ang paghalad sing kordero kag isa ka tukmo subong sang masarangan sang iban nga ginikanan. Bisan pa sina, nakabaton sila sing pagpalig-on samtang didto sila sa templo.—Luc. 2:21-24.

19. (a) Ano ang dugang pa nga pinamulong ni Simeon kay Maria nga ginpabaloran niya sa iya tagipusuon? (b) Ano ang reaksion ni Ana sang nakita niya si Jesus?

¹⁹ Ang tigulang nga si Simeon nagpalapit sa ila kag naghatag kay Maria sing dugang pa nga pinamulong nga ginpabaloran niya sa iya tagipusuon. Ginpangakuan sang Dios si Simeon nga makita niya ang Mesias antes sia mapatay, kag paagi sa balaan nga espiritu ni Jehova nahibaluan niya nga ang bata nga si Jesus amo ang ginsaad nga Manluluwas. Ginpaandaman man ni Simeon si Maria nga magaabot ang adlaw nga magabatas sia sing kasakit. Ginsilingan niya si Maria nga magabatyag sia sing kasakit nga daw subong bala nga may isa ka malaba nga espada nga nagalapos sa iya. (Luc. 2:25-35) Kapin sa 30 ka tuig sang ulihi, ini nga paandam mahimo nga nakabulig gid kay Maria nga mabatas inang mabudlay nga kahimtangan. Pagkatapos ni Simeon,  nakita sang manalagna nga si Ana ang lapsag nga si Jesus kag naghambal sia tuhoy sa lapsag para sa tanan nga nagahulat sang pagluwas sang Jerusalem.—Basaha ang Lucas 2:36-38.

20. Ngaa maayo gid nga desisyon ang pagdala kay Jesus sa templo sa Jerusalem?

²⁰ Maayo gid ang desisyon nanday Jose kag Maria nga dalhon ang ila bata sa templo ni Jehova sa Jerusalem! Para sa ila anak, panugod ini sang iya matutom nga pagkadto sa templo ni Jehova sa iya bug-os nga kabuhi. Samtang didto sila, ginhimo nila ang ila labing masarangan sa pag-alagad sa Dios kag nakabaton sila sang pagtudlo kag pagpalig-on. Pat-od nga naglig-on pa gid ang pagtuo ni Maria sang magbiya sia sa templo sina nga adlaw. Puno ang iya tagipusuon sang importante nga mga kamatuoran nga iya mapamalandungan kag mapaambit sa iban.

21. Ano ang himuon naton para labi nga magalig-on ang aton pagtuo kaangay ni Maria?

²¹ Dalayawon man subong nga makita naton ang mga ginikanan nga nagailog sa sina nga halimbawa. Matutom nga ginadala sang mga ginikanan nga Saksi ni Jehova ang ila kabataan sa mga miting. Ginahimo sining mga ginikanan ang ila bug-os nga masarangan sa pag-alagad sa Dios, kag ginapalig-on man ang ila mga masigkatumuluo. Kag pagpauli nila, mas labi sila nga malig-on, malipayon, kag puno sing maayong mga butang nga mapaambit sa iban. Makalilipay gid nga makaupod sila! Sa pagtambong naton, mabatyagan naton nga ang aton pagtuo, kaangay ni Maria, labi nga magalig-on.