Kamatayon Gid Bala ang Katapusan?

MAHIMO nga wala na sing mas makalilibog kag mas madugay pa sa pamangkot kon ano ang nagakatabo sa tawo kon mapatay sia. Sa sulod sang linibo ka tuig, ginbinagbinag sang maalam nga mga tawo sang tagsa ka sibilisasyon ini nga pamangkot. Apang, mga teoriya lamang kag mga mito ang nahimo sang pilosopiya sang tawo kag sang pagpanalawsaw sang siensia.

Kamusta naman ang mga panudlo sang Biblia? Mahimo masiling ang iban nga makalilibog man ang ginatudlo sang Biblia tuhoy sa kamatayon kag sa pihak nga kinabuhi. Apang, kon luyag naton mangin makatarunganon, dapat naton atubangon ang kamatuoran nga ang nagapaburon sa maathag nga mga panudlo sang Biblia amo ang kabutigan kag mga leyenda nga ginatudlo sang madamo nga relihion. Kon sikwayon mo ang mga tradisyon kag mga mito kag ang usisaon mo, sa baylo, amo lamang ang ginasiling sang Biblia, matukiban mo ang isa ka panudlo nga makatarunganon kag nagahatag sing paglaum.

Kon Ano Ikaw Antes Ka Magluntad

Binagbinaga, halimbawa, ang duha ka kinutlo gikan kay Hari Solomon nga ginsambit sa nagligad nga artikulo. Maathag nga ginapakita sini nga mga teksto nga wala gid sing nahibaluan ang mga patay, tawo man ukon sapat. Amo kon ngaa nagasiling ang Biblia nga ang isa nga patay na, wala nagapanghikot, wala sing emosyon, ukon panghunahuna.​—Manugwali 9:5, 6, 10.

Indi bala ini mapatihan? Binagbinaga lang: Ano ang kahimtangan sang isa ka tawo sang wala pa sia nagaluntad? Diin ka antes magtabuay ang magagmay nga mga selula sang imo mga ginikanan agod mangin isa ka buhi nga persona nga amo ikaw karon? Kon ang lawas sang tawo may isa ka di-kitaon nga butang nga nagapabilin nga buhi kon mapatay sia, diin nagapuyo ina nga butang sang wala pa sia mapanamkon? Ang matuod, wala ikaw sing madumduman nga nagluntad ka anay. Sang wala pa ikaw mapanamkon, wala ka nagaluntad. Amo lamang sina kasimple.

Gani makatarunganon ihinakop nga kon mapatay kita, wala kita sing pangalibutan, subong nga wala kita sing pangalibutan antes kita magluntad. Amo gid sini ang ginsiling sang Dios kay Adan sang magrebelde sia: “Yab-ok ka, kag sa yab-ok magabalik ka.” (Genesis 3:19) Sa sini nga bagay, wala sing kinatuhay ang mga tawo sa mga sapat. Tuhoy sa kahimtangan sang mga patay, ang Biblia nagasiling: “Wala sing kinalabaw ang tawo sa mga sapat.”​—Manugwali 3:19, 20.

 Nagakahulugan bala ini nga ang tawo magakabuhi sing pila ka dekada lamang kag kon mapatay sia, magapabilin sia nga walay kabuhi tubtob sa walay katubtuban? Ukon may paglaum ayhan ang mga patay? Binagbinaga ang masunod.

Duna nga Handum nga Mabuhi

Para sa halos tagsa ka tawo, indi makalilipay hambalan ang kamatayon. Labi na nga ginalikawan sang halos tanan nga tawo nga hambalan ang tuhoy sa ila mismo kamatayon ukon hunahunaon man lang ini. Sa pihak nga bahin, indi nila malikawan ang mga eksena sa telebisyon kag mga pelikula sang mga tawo nga nagakapatay sa lainlain nga paagi kag ang matuod nga mga sugilanon kag mga laragway sang mga tawo nga napatay nga ginapakita sang media.

Gani, daw normal na lamang ang pagkapatay sang mga tawo nga indi naton kilala. Apang, wala naton ginakabig nga normal kon ang mapatay amo ang isa nga ginahigugma naton ukon kita mismo. Ini bangod natural sa tawo ang tudok nga handum nga mabuhi. Nahangpan man naton nga nagaligad ang tion kag ginahandum naton nga mabuhi tubtob sa walay katubtuban. Nagsulat si Hari Solomon nga ‘ginbutang sang Dios ang wala sing katubtuban sa tagiposoon sang mga tawo.’ (Manugwali 3:11) Sa idalom sang normal nga mga kahimtangan, luyag naton nga mabuhi tubtob san-o. Handum naton ang kabuhi nga wala sing katapusan. Wala sing pamatuod nga amo man sini ang handum sang mga sapat. Nagakabuhi sila nga wala ginakabalak-an ang ila palaabuton.

Ang Daku nga Ikasarang Sang Tawo sa Pag-uswag

Indi lamang handum sang tawo nga mabuhi sing dayon kundi wala man sing katapusan ang mga butang nga sarang niya mahimo. Daw wala sing limite ang ikasarang sang tawo sa pagtuon. Wala kuno sing bisan ano sa kinaugali nga sarang mapaanggid sa utok sang tawo kon tuhoy sa pagkasibod kag pagkamapasibuon sini. Indi kaangay sang mga sapat, matugahon ang aton panghunahuna nga may ikasarang sa pagpangatarungan kag sa paghangop bisan sang mga prinsipio lamang. Wala pa sa kamalingkingan ang nahangpan sang mga sientista tuhoy sa ikasarang sang utok sang tawo.

May ikasarang gihapon ang utok sang tawo bisan nagatigulang na ang tawo. Natukiban kasan-o lang sang mga sientista nga ang kalabanan nga pagpanghikot sang utok indi apektado sang pagtigulang sang tawo. Ang mga manugpanalawsaw para sa The Franklin Institute’s Center for Innovation in Science Learning nagpaathag: “Ang ikasarang sang utok sang tawo sa pagpasibu kag sa pag-organisar liwat sang iya kaugalingon wala nagauntat. Bisan pa tigulang na ang isa ka tawo, makapatubo ang iya utok sing bag-o nga mga neuron. Ang kabangdanan sang grabe nga pagluya sang panghunahuna masami nga amo ang balatian, kag ang pagkamalipaton ukon indi paghilituhog sang utok kag sang mga hulag sang lawas bangod sang katigulangon, masami nga resulta lamang sang kakulang sing mga aktibidades kag indi pag-ehersisyo sa utok paagi sa pagbasa ukon pagpamensar sing madalom.”

Kon sa aton pa, kon ang aton utok padayon nga nagapamensar sing madalom kag wala ini sing balatian, mahimo ini magpanghikot tubtob san-o. “‘Ang utok,’ siling sang biologo sa mga molekula nga si James Watson, nga kaupod sang nakadiskobre sa pisikal nga desinyo sang DNA, ‘amo ang pinakamasibod nga natukiban namon sa aton uniberso.’” Ang isa ka libro nga ginsulat sang sientista nga si Gerald Edelman nagapaathag nga ang isa ka bahin sang utok nga subong kadaku sa ulo sang palito “nagaunod sing mga isa ka bilyon ka koneksion nga sarang maangot sa isa kag isa sa indi maisip nga kadamuon.”

Makatarunganon bala nga walay sapayan sini nga ikasarang, pila lamang ka dekada ang ginalawig sang kabuhi sang tawo? Kaanggid ini sa pagsiling nga ang isa ka makusog nga makina sang tren nga may madamo nga bagon gamiton lamang sa paghakot sing isa ka bilog nga balas sa kalayuon nga pila ka sentimetros lamang! Makatarunganon bala ini? Kon amo, ngaa may daku nga ikasarang ang tawo para sa matugahon nga paghunahuna kag pagtuon? Indi ayhan nga tuhay sa mga sapat,  indi gid dapat mapatay ang mga tawo kundi gintuga sila agod mabuhi tubtob sa walay katubtuban?

Paglaum Gikan sa Dios nga Ginahalinan sang Kabuhi

Ang katunayan nga may duna kita nga handum nga mabuhi kag may daku gid nga ikasarang sa pagtuon nagadul-ong sa isa ka makatarunganon nga konklusion: Gindesinyo ang tawo nga mabuhi sing mas malawig sa 70 ukon 80 ka tuig lamang. Nian, nagadul-ong ini sa aton sa isa pa ka konklusion: May yara gid isa ka Desinyador, isa ka Manunuga, isa ka Dios. Ang indi mabag-o nga kasuguan sang pisikal nga uniberso kag ang indi mahangpan nga pagkasibod sang kabuhi sa duta nagasakdag gid sa pagtuo nga may yara isa ka Manunuga.

Kon gintuga kita sang Dios nga may ikasarang nga mabuhi tubtob sa walay katubtuban, ngaa nagakapatay kita? Kag ano ang nagakatabo kon mapatay ang isa ka tawo? Katuyuan bala sang Dios nga banhawon ang mga patay? Makatarunganon gid nga ang isa ka maalam kag gamhanan nga Dios magahatag sa aton sing mga sabat sa sini nga mga pamangkot, kag amo matuod. Binagbinaga ang masunod:

▪ Ang kamatayon indi bahin sang orihinal nga katuyuan sang Dios para sa tawo. Ang una nga pagsambit sang Biblia sa kamatayon nagapakita nga sa ginsuguran indi katuyuan sang Dios nga mapatay ang tawo. Ginapaathag sang rekord sang Biblia sa Genesis nga agod hatagan ang una nga mag-asawa nga sanday Adan kag Eva sing kahigayunan nga ipakita ang ila gugma kag katutom sa Dios, ginhatagan sila sang Dios sing isa ka simple lamang nga pagtilaw. Amo ini ang pagdumili nga kaunon ang bunga sang isa ka partikular nga kahoy. Nagsiling ang Dios: “Sa adlaw nga magkaon ka sa iya mapatay ka nga totoo.” (Genesis 2:17) Mapatay lamang sanday Adan kag Eva kon magrebelde sila, sa amo napaslawan sila sa pagtilaw. Ginasugid sang rekord sang Biblia nga naglalis sila sa Dios, gani napatay sila. Amo sini kon ngaa nangin di-himpit kag nagakapatay ang tawo.

▪ Ginapaanggid sang Biblia ang kamatayon sa pagtulog. Nagahambal ini tuhoy sa ‘pagtolog sang tolog sang kamatayon.’ (Salmo 13:3) Antes banhawon ang iya abyan nga si Lazaro, nagpaathag anay si Jesus sa iya mga apostoles: “Ang aton abyan nga si Lazaro natologan, apang makadto ako agud nga mapukaw sia sa katologon.” Kag amo sina matuod ang ginhimo ni Jesus! Nagasiling ang Biblia nga sang manawag si Jesus, “ang tawong [Lazaro]  patay naggowa” gikan sa “lulubngan”​—nga buhi liwat!​—Juan 11:11, 38-44.

Ngaa ginpatuhuyan ni Jesus ang kamatayon subong pagtulog? Bangod ang isa ka nagakatulog nga tawo wala sing ginahimo. Kon hamuok ang tulog sang isa ka tawo, wala sia sing pangalibutan sa mga nagakatabo sa palibot niya ukon sa pagligad sang oras. Wala sia sing ginabatyag nga kasakit ukon pag-antos. Sing kaanggid man, ang isa ka patay nga tawo wala sing ginahimo ukon pangalibutan. Apang mapasangkad pa ini nga pagkaanggid. Ginapaabot sang isa ka tawo nga nagakatulog nga mabugtaw sia. Amo gid sini ang paglaum nga ginatanyag sang Biblia para sa mga napatay.

Ang Manunuga mismo nagasaad: “Gikan sa kamot sang Sheol [ang kabilugan nga lulubngan] gawaron ko sila; gikan sa kamatayon tubson ko sila. Diin bala ang imo sudlot, O Kamatayon? Diin bala ang imo kalaglagan, O Sheol?” (Oseas 13:14, NW) Ang isa pa ka tagna sa Biblia nagasiling nga ‘lamunon sang Dios sing dayon ang kamatayon, kag pahiran sang Ginoong Dios ang luha sang tanan nilang nawung.’ (Isaias 25:8) Ang pagbuhi liwat sa mga patay ginatawag nga pagkabanhaw.

▪ Diin mapuyo ang mga banhawon? Subong sang napaathag na, may kinaugali nga handum ang tawo nga mabuhi sing dayon. Diin mo luyag mabuhi sing dayon? Malipay ka bala nga suno sa ginatudlo sang pila ka relihion, kon mapatay ka gani, padayon ka nga magakabuhi subong isa ka puersa lamang sa uniberso? Handumon mo bala nga padayunon ang imo pagluntad subong isa ka tuhay nga persona, nga wala ka sing madumduman kon sin-o ka anay antes ka mapatay? Luyag mo bala nga kon banhawon ikaw mangin sapat ka ukon kahoy? Kon papilion ka, luyag mo bala mabuhi sa isa ka kalibutan nga wala gid sing bisan ano nga butang nga naandan mo na kag naluyagan mo subong isa ka tawo?

Sa idalom sang maayo gid nga kahimtangan, luyag mo bala magpuyo sa isa ka paraiso nga duta? Amo gid sini ang paglaum nga ginatanyag sang Biblia, ang mabuhi sing dayon diri mismo sa duta. Gintuga sang Dios ang duta para sa sini nga katuyuan​—puy-an sang mga tawo nga magahigugma kag magaalagad sa iya sing malipayon tubtob sa walay katubtuban. Amo sini kon ngaa ang Biblia nagasiling: “Ang mga matarong magapanag-iya sang duta, kag magapuyo sila sing dayon sa sini.”​—Salmo 37:29, NW; Isaias 45:18; 65:21-24.

▪ San-o banhawon ang mga patay? Ang katunayan nga ang kamatayon ginapaanggid sa pagtulog nagapakita nga ang pagkabanhaw masami nga wala nagakatabo sa gilayon nga mapatay ang isa ka tawo. Sa ulot sang pagkapatay kag pagkabanhaw, may panahon sang “pagtolog” anay. Sa Biblia, namangkot si Job: “Kon ang mapagros nga tawo mapatay, mabuhi pa bala sia liwat?” Nian, ginsabat  ini Job: “Magahulat ako [sa lulubngan], tubtob nga magaabot ang akon kaumpawan. [Ang Dios] magapanawag, kag ako magasabat.” (Job 14:14, 15, NW) Daw ano ka makalilipay kon mag-abot na ina nga tion kag makitaay liwat ang mga napatay kag ang ila mga hinigugma!

Wala Na sing Makapasubo nga Kahadlok

Bisan pa nagatanyag ang Biblia sing paglaum, indi buot silingon nga indi na gid kita mahadlok sa kamatayon. Natural lamang nga mahadlok kita sa kasubo kag kalisang nga mahimo mabatyagan naton kon kaisa antes kita mapatay. Mahimo nga kahadlukan mo man ang pagkapatay sang imo hinigugma. Kag kon ginakahadlukan mo ang makapasubo nga mga resulta nga mahimo matabo sa imo mga hinigugma kon mapatay ka, natural man ina.

Apang, bangod ginasugid sa aton sang Biblia kon ano ang matuod nga kahimtangan sang mga patay, indi na kita mahadlok sa kamatayon. Indi na naton kahadlukan ang pagtormento sang mga demonyo sa isa ka kalayuhon nga impierno sa pihak nga kinabuhi. Indi na naton kahadlukan ang isa ka madulom nga duog sang mga espiritu diin nagadalangdalang ang mga kalag tubtob sa walay katubtuban. Kag indi ka na mahadlok nga ang lamang nga madangatan mo amo ang walay katubtuban nga indi pagluntad. Ngaa? Bangod wala sing latid ang memorya sang Dios, kag nagasaad sia nga banhawon niya diri sa duta ang mga patay nga yara sa iya handumanan. Ginagarantiyahan ini sang Biblia paagi sa sini nga mga pulong: “Ang aton Dios amo ang Dios sang kaluwasan; kag iya sang Dios, nga Ginoo, ang pagluwas sa kamatayon.”​—Salmo 68:20.

[Blurb sa pahina 5]

“Yab-ok ka, kag sa yab-ok magabalik ka.”​—Genesis 3:19

[Blurb sa pahina 6]

“Ginbutang man [sang Dios] ang wala sing katubtuban sa ila tagiposoon.”​—Manugwali 3:11

[Kahon/​Retrato sa pahina 8]

SABAT SA IMO MGA PAMANGKOT TUHOY SA KAMATAYON

May mga pamangkot tuhoy sa kamatayon kag pagkabanhaw nga wala ginasabat sa sini nga mga artikulo. Madamo ang nakontento sa mga sabat sa sini nga mga pamangkot paagi sa maid-id nga pagtuon sa Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova. Ginaagda namon kamo nga amo man ang himuon ninyo. Ang masunod amo ang pila lamang ka pamangkot nga sabton para sa inyo:

▪ Ano ang buot silingon sang mga termino sa Biblia nga “impierno” kag “linaw nga kalayo”?

▪ Kon wala sing kalayuhon nga impierno, paano ginasilutan ang malain nga mga tawo?

▪ Suno sa Biblia, nagagua ang espiritu kon mapatay ang lawas sang tawo. Ano ina nga espiritu?

▪ Ngaa kadamo gid sing ginasugid tuhoy sa pagpakig-angot sa mga patay?

▪ Ano ang kahulugan sang tinaga nga “kalag” sa Biblia?

▪ San-o gid banhawon ang mga patay sa isa ka paraiso nga duta?

▪ Banhawon bala ang tanan nga napatay bisan ano pa ang ila paggawi sang buhi sila?

Agod makabaton ka sing libro nga “Ano Gid ang Ginatudlo Sang Biblia,” nga nagahatag sing maathag kag pasad sa Biblia nga sabat sa tagsa ka pamangkot sa ibabaw, sulati palihug ang mga manugbalhag sini nga magasin.

[Retrato sa pahina 7]

Nagsiling si Jesus nga ‘pukawon [niya si Lazaro] sa katologon’

[Retrato sa pahina 8, 9]

Handurawa ang kalipay kon mabanhaw na ang napatay nga mga hinigugma!