SANG ginsurbe ang mga nagatrabaho sa walo ka pungsod sang 2015, madamo ang nagsiling nga nabudlayan sila sa pagbalanse sang ila mga obligasyon sa trabaho kag sa ila pamilya. Ang mga kabangdanan sini nagalakip sang pagdamo sang responsibilidad sa trabaho kag sa pamilya, pagdaku sang galastuhan, kag pagtrabaho sing malawig. Halimbawa, sa Estados Unidos, ang kalabanan nga empleyado nagatrabaho sing mga 47 ka oras kada semana. Halos 1 sa 5 ang nagasiling nga nagatrabaho sila sing 60 ka oras ukon sing mas malawig pa!

Sa isa pa ka surbe nga ginhimo sa 36 ka pungsod, sobra sa 25 porsiento ang nagsiling nga pirme lang sila masako bisan pa nagalingawlingaw na sila! Apektado man ang mga kabataan kon tama kadamo sang ila ulubrahon.

Kon pirme na lang tama kadamo sang aton ulubrahon kag kulang ang aton tion, nagaka-stress kita. Pero posible bala nga mangin mas balanse ang aton kabuhi? Ano ang epekto sang aton mga pagpati, desisyon, kag mga tulumuron sa sini? Una, binagbinaga anay ang apat ka rason kon ngaa masako gid katama ang iban.

“Nagaobra ako sing pito ka adlaw kada semana,” siling sang amay nga si Gary. “Ginahimo ko ini kay gusto ko amanan sing mas maayo ang akon mga bata. Gusto ko ihatag sa ila ang mga butang nga wala ko natigayon sadto.” Bisan pa maayo ang motibo sang mga ginikanan, kinahanglan nila usisaon ang ila mga prioridad. Ginapakita sang pila ka pagtuon nga kon mas importante sa mga adulto kag kabataan ang kuarta kag materyal nga pagkabutang indi sila malipayon, indi kontento, kag indi mapagros sangsa mga indi materyalistiko.

Gusto gid sang mga ginikanan nga magmadinalag-on ang ila kabataan, amo nga nagabakabaka sila obra kag pati ang ila kabataan ginahatagan nila sing madamo nga ulubrahon. Maayo ang motibo sini nga mga ginikanan, siling sang libro nga Putting Family First, pero indi gid maayo ang resulta sini sa ila kag sa ila mga kabataan.

Ginakumbinsi kita sang mga pasayod nga kanugon gid kon indi naton pagbaklon ang pinakabag-o nila nga produkto. Ang The Economist nagsiling: “Ang pagdamo katama sing mga produkto nga ginatanyag nagapabatyag pa gid sa mga tawo nga kulang ang ila tion,” kay ang mga konsumidor “nabudlayan sa pagpili kon ano ang ila baklon ukon tan-awon ukon kaunon” bangod sa ila kasakuon.

Sang 1930, ang respetado nga ekonomista nagsiling nga ang pag-uswag sa teknolohiya magahatag sa mga nagatrabaho sing mas madamo nga tion sa paglingawlingaw. Nagsala gid sia! “Imbes nga temprano pa matapos ang [obra],” siling ni Elizabeth Kolbert, nga manunulat sang magasin nga New Yorker, ang mga tawo “nakakita sang bag-o nga mga butang nga kinahanglan nila”—kag ini nga mga butang mahal kag nagakinahanglan sing mas madamo nga tion.

Ang pila ka empleyado nagabakabaka sa pag-obra para malipay ang ila amo. Ang mga upod sa trabaho mahimo man magpabatyag sa iban nga kinahanglan nila mag-obertaym. Bangod man sa kapigaduhon, ang mga nagatrabaho handa nga mag-obra sing malawig ukon bisan ano nga oras.

 Sing kaanggid, mahimo mapilitan ang mga ginikanan nga ilugon ang masako nga kabuhi sang iban nga pamilya. Kay kon indi, mahimo sila magbatyag nga “kulang ang ila ginahatag” sa ila kabataan.

Si Tim, nga nagaistar sa Estados Unidos, nagsiling: “Nanamian gid ako sa akon trabaho, kag nagabakabaka gid ako obra. Pamatyag ko may dapat ako pamatud-an.”

Pareho ni Tim, madamo ang nagabatyag nga may epekto ang kasakuon sa pagtan-aw sang iban sa ila. Ano ang resulta? “Ang kasakuon nagapakita sang tindog sa kabuhi,” siling ni Elizabeth Kolbert, nga ginsambit kaina. Nagsiling pa sia: “Kon mas masako ka daw mas importante ka.”

Ang pagpangabudlay kag ang kapisan ginapalig-on sang Biblia. (Hulubaton 13:4) Amo man ang pagkabalanse. “Mas maayo pa ang diutay nga pahuway sangsa tuman nga pagpangabudlay kag paglagas sa hangin,” siling sang Manugwali 4:6.

Ang balanse nga pagkabuhi may maayo nga epekto sa aton hunahuna kag lawas. Pero posible bala nga buhinan ang aton mga ulubrahon ukon maghinayhinay kita? Huo. Binagbinaga ang apat ka panugda.

Normal lang nga gusto mo nga may kuarta ka man. Pero pila gid ang imo kinahanglan? Ano gid ang basihan sang pagkamadinalag-on? Nabase bala ini sa imo kita ukon materyal nga ginapanag-iyahan? Pero, ang sobra naman nga pagpahuway kag paglingawlingaw mahimo magdugang sa imo kasakuon.

Si Tim, nga ginsambit kaina, nagsiling: “Gin-usisa gid namon sing maayo sang akon asawa ang amon kabuhi kag nagdesisyon nga pasimplehon ini. Naghimo kami sing tsart nga nalista ang amon sitwasyon kag ang amon bag-o nga mga tulumuron. Gin-istoryahan namon ang epekto sang amon mga desisyon sang una kag ang dapat namon himuon para malab-ot ang amon mga tulumuron.”

Ang Biblia nagalaygay nga kontrolon naton ang “kailigbon sang mga mata.” (1 Juan 2:15-17) Ang mga pasayod mahimo magpabaskog sa sini nga kailigbon, amo nga nagatrabaho sing malawig ang iban ukon nagapasobra sa paglingawlingaw nga tama ka mahal. Matuod, indi mo malikawan ang tanan nga pasayod. Pero puede mo malimitehan ang pagtan-aw sini. Mahimo mo man binagbinagon sing maayo kon ano gid ang kinahanglanon mo.

Dumduma man ang epekto sang imo mga kaupdanan sa imo. Kon ginatinguhaan gid nila ang materyal nga mga butang ukon nagapati sila nga amo ini ang basihan sang pagkamadinalag-on, mas maayo nga mangita ka sing mga abyan nga may mas maayo nga mga prioridad. “Ang tawo nga nagaupod sa maalamon mangin maalamon man,” siling sang Biblia.—Hulubaton 13:20.

Istoryaha ang imo amo parte sa imo obra kag mga prioridad. Indi ka magbatyag nga indi gid puede nga indi ka mag-obra. Ang libro nga Work to Live nagsiling: “Isa lang ang napamatud-an  sang mga nagaseparar sang ila trabaho sa ila pamilya ukon nagabakasyon: Wala sing malain nga matabo kon wala sila.”

Si Gary, nga ginsambit kaina, may maayo nga pangabuhi, gani nagdesisyon sia nga buhinan ang iya oras sa trabaho. “Gin-istorya ko ang akon pamilya nga pasimplehon namon ang amon pagkabuhi,” siling niya. “Dayon amat-amat namon ini nga ginhimo. Naglisensia man ako sa akon amo nga buhinan ko ang adlaw sang akon trabaho kada semana, kag nagpasugot sia.”

Kinahanglan sang mag-asawa ang tion para sa isa kag isa, kag kinahanglan man sang kabataan ang tion nga makaupod ang ila mga ginikanan. Gani indi pag-iluga ang mga pamilya nga pirme lang masako. “Magpahuway ka man kag magrelaks,” panugda ni Gary, “kag indi na paghimua ang mga butang nga indi man gid tanto ka importante.”

Kon magkaupod ang inyo pamilya, indi magpasugot nga kuhaon sang telebisyon, cell phone, ukon iban pa nga gadyet ang tion ninyo sa pag-updanay. Magkaon kamo sing magkaupod bisan isa lang ka bes kada adlaw, kag gamita ini nga tion nga makaistoryahanay kamo bilang pamilya. Kon himuon sang mga ginikanan ining simple nga laygay, mangin mas malipayon kag mapagros ang ila kabataan kag mangin mas maayo nga mga estudyante.

Gani pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ano ang gusto ko nga matabo sa akon kabuhi? Ano ang gusto ko para sa akon pamilya?’ Kon gusto mo ang mas malipayon nga kabuhi, maghimo sing mga prioridad nga nahisuno sa laygay sang Biblia.